ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଜୀବନରେ ବିବାହ ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପର୍ଯ୍ୟାୟ, ଯାହା ପରେ ପୁରୁଷ କିମ୍ବା ମହିଳା ହେଉ ସମସ୍ତଙ୍କ ଜୀବନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଥାଏ। କିନ୍ତୁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜୀବନ ସାଥୀ ବାଛିବାରେ ସତର୍କତା ଦ୍ୱାରା ଜୀବନ ଖୁସି ହୋଇପାରିବ। ବିଶେଷକରି ଯଦି ଆପଣଙ୍କ ଜୀବନସାଥୀ ଆପଣଙ୍କ ଉପରେ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ, ତେବେ ପରିସ୍ଥିତି ଯାହା ହେଉନା କାହିଁକି ସେ ଆପଣଙ୍କୁ ଛାଡି ପାରିବେ ନାହିଁ। ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ଯିଏ ମଧୁର କଥା କୁହେ, ସେ ଜଣେ ଭଲ ଜୀବନ ସାଥୀ ବୋଲି ପ୍ରମାଣ କରେ। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ତାଙ୍କ ନୀତି ଶାସ୍ତ୍ରରେ ଏହିପରି ପାଞ୍ଚଟି ଗୁଣ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି, ଯାହାକୁ ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ଜଣେ ସାଥୀ ଠାରେ ପରୀକ୍ଷା କରିବା ଉଚିତ୍।
୧. ଧାର୍ମିକ ଚିନ୍ତାଧାରା:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଧାର୍ମିକ ବିଚାରର ହେବା ଉଚିତ୍। ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସକାରାତ୍ମକ ଭାବନ୍ତି ଏବଂ ସମସ୍ତଙ୍କ ବିଷୟରେ ଭଲ ଭାବନ୍ତି। ବିବାହ ପରେ, ଏପରି ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଜୀବନସାଥୀର ଭାଗ୍ୟ ଉଦୟ ମଧ୍ୟ କରନ୍ତି।
୨. ସନ୍ତୁଷ୍ଟିର ଭାବନା:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି ଆପଣଙ୍କର ଜୀବନ ସାଥୀ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ, ତେବେ ସେ ଆପଣଙ୍କ ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତିରେ ମଧ୍ୟ ଛାଡନ୍ତି ନାହିଁ। ସେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅସୁବିଧାରେ ଆପଣଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିବ ଏବଂ ଏକ ସକରାତ୍ମକ ମନୋଭାବ ପୋଷଣ କରିବ।
୩. ଶାନ୍ତ ଏବଂ ଧୈର୍ଯ୍ୟବାନ:
ଯଦିଓ ଲୋକମାନେ ନିଜ ଜୀବନ ସାଥୀରେ ଅନେକ ଗୁଣ ଖୋଜନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ନୀତିରେ ସବୁଠାରୁ ଉପଯୋଗୀ ବିଷୟ ହେଉଛି ଧୈର୍ଯ୍ୟ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଧୈର୍ଯ୍ୟବାନ ହେବା ଜରୁରୀ। ଏପରି ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରତିକୂଳ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ବୁଝାମଣା ଦେଖାଇ ଜୀବନ ସାଥୀ ପାଇଁ ସହାୟକ ହୁଏ।
୪. କ୍ରୋଧ:
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଜୀବନ ସାଥୀ ଏପରି ହେବା ଉଚିତ ଯେ, ସେ ଛୋଟ ଛୋଟ କଥାରେ କ୍ରୋଧିତ ହେଉନଥିବେ, କାରଣ କ୍ରୋଧ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ବିବେକକୁ ଛଡ଼ାଇ ନେଇଥାଏ, ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ସେ ସଠିକ୍ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ସକ୍ଷମ ନୁହଁନ୍ତି। ଏହି କାରଣରୁ, ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ସାଥୀର ଏହି ଗୁଣ ପରୀକ୍ଷା କରନ୍ତୁ।
୫. ନରମ ସ୍ୱଭାବ-ମିଠା ବକ୍ତବ୍ୟ:
ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ସର୍ବଦା ମଧୁର କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେବା ଉଚିତ୍। ଜଣେ ମଧୁର କଥିତ ବ୍ୟକ୍ତି ସମସ୍ତଙ୍କ ମନକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଥାଏ। ମିଠା କଥା କହୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଘରେ ସର୍ବଦା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ରୁହନ୍ତି।