ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଗତ କିଛିବର୍ଷ ହେବ ରାଜ୍ୟପାଳ ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତେଜନା ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି। ଏପରିକି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କୁ ଏଥିରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଛି। ବିଶେଷ କରି ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି (ବିଜେପି)ର ସରକାର ନାହିଁ ସେଠାରେ ଏଭଳି ସ୍ଥିତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ଏହିସବୁ ରାଜ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ବିବାଦ ସାର୍ବଜନୀନ ହେବାରେ ଲାଗିଛି।
ପଞ୍ଜାବ ହେଉ କି କେରଳ, ତେଲେଙ୍ଗାନା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ତାମିଲନାଡୁ। ସେମାନଙ୍କ ବିବାଦର ମୂଳରେ ରହିଛି ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ବିଲଗୁଡ଼ିକୁ ମଞ୍ଜରୀ କରିବା କିମ୍ବା ଅଟକାଇବା। ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଉପରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ରଖିଛନ୍ତି।
ତେବେ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ବିଲକୁ ନେଇ ପଞ୍ଜାବ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ବିବାଦ ଭିତରେ ଶୁକ୍ରବାର ସେଭଳି ଅସନ୍ତୋଷ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିନଥିଲା। ଏହି ମାମଲାରେ ସେ ଦେଇଥିବା ମନ୍ତବ୍ୟ ଓ ଆଦେଶ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ପରାମର୍ଶ। କ’ଣ ଏହି ପୂରା ଘଟଣା ? କ’ଣ କହିଲେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ? ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ଉପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ କ’ଣ ପଡ଼ିବ ?
କ’ଣ କହିଛନ୍ତି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ?
ବିଧାନସଭାରେ ଗୃହୀତ ବିଲ ଅନୁମୋଦନକୁ ନେଇ ପଞ୍ଜାବ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ବିବାଦକୁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଗମ୍ଭୀର ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ରାଜ୍ୟରେ ଯାହା ଘଟୁଛି ସେଥିରେ ସେ ଖୁସି ନୁହଁନ୍ତି ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଡି.ୱାଇ. ଚନ୍ଦ୍ରଚୂଡ଼, ଜଷ୍ଟିସ ଜେ.ବି. ଜଷ୍ଟିସ ଏକେ ପାର୍ଦିୱାଲା ଏବଂ ଜଷ୍ଟିସ ମନୋଜ ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଉଭୟ ପଞ୍ଜାବ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ପରମ୍ପରା ଓ ପ୍ରଥାଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି।
ସେମାନଙ୍କୁ ଅନୁସରଣ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ନେଇ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଅଧିକ କ୍ରୋଧିତ। ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ବିଲଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁମୋଦନ ନ ଦେବାରୁ ଖଣ୍ଡପୀଠ ପଞ୍ଜାବ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଉପରେ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ‘ତୁମେ ନିଆଁ ସହ ଖେଳୁଛ।’
ଏଥିସହ ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନକୁ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ଘୋଷଣା କରିବାର କ୍ଷମତା ଉପରେ ଖଣ୍ଡପୀଠ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛନ୍ତି। ନଭେମ୍ବର ୬ ତାରିଖରେ ଅଦାଲତ କହିଥିଲେ ଯେ ରାଜ୍ୟ ରାଜ୍ୟପାଳମାନେ ଯେଭଳି ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧି ନୁହଁନ୍ତି ସେ ବିଷୟରେ ଅବଗତ ରହିବା ଉଚିତ।
ଏହା ପୂର୍ବରୁ ତେଲେଙ୍ଗାନା ରାଜ୍ୟରେ ଏଭଳି ଏକ ମାମଲାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କହିଥିଲେ ଯେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ସହମତି ପାଇଁ ପଠାଯାଇଥିବା ବିଲକୁ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଫେରାଇ ଦିଆଯାଉ। ସେମାନଙ୍କୁ ଅଟକାଇବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅବହେଳା ଯୋଗୁଁ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାଗୁଡ଼ିକୁ ଅନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି।
କ’ଣ ରହିଛି ପୂରା ଘଟଣା?
ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପି ସରକାର ନାହିଁ ସେଠାରେ ବିଗତ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗମ୍ଭୀର ସଂଘର୍ଷ ଦେଖାଦେଇଛି। ଏହିସବୁ ରାଜ୍ୟର ସରକାରମାନେ ଅଭିଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି ଯେ ବିଲ ଅନୁମୋଦନ କରିବାରେ ବିଳମ୍ବ ହେଉଛି। ପଞ୍ଜାବରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଅବସ୍ଥା। ରାଜ୍ୟରେ ଆମ୍ ଆଦମୀ ପାର୍ଟି (ଆପ୍) ଶାସନ କରୁଛି। ରାଜ୍ୟପାଳ ବନୱାରୀଲାଲ ପୁରୋହିତ ବିଲ ଅନୁମୋଦନରେ ବିଳମ୍ବ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ସରକାର ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି।
ଏ ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ସେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ। ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ନିଷ୍କ୍ରିୟତା ସମଗ୍ର ପ୍ରଶାସନକୁ ଠପ୍ କରିଦେଇଛି ବୋଲି ରାଜ୍ୟ ସରକାର ତାଙ୍କ ଆବେଦନରେ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି। ରାଜ୍ୟପାଳ ଅନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାଳ ପାଇଁ ବିଲକୁ ଅଟକାଇ ପାରିବେ ନାହିଁ।
ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୦୦ ଅନୁଯାୟୀ ସେମାନଙ୍କର ସୀମିତ କ୍ଷମତା ରହିଛି। ଏହା କୌଣସି ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ ଦେବା କିମ୍ବା ଅଟକାଇବା କିମ୍ବା ବିଲକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିଚାର ପାଇଁ ରଖିବା ପାଇଁ ରାଜଭବନର କ୍ଷମତା ସହିତ ଜଡ଼ିତ। ଆମ୍ ଆଦମୀ ପାର୍ଟି ସରକାର ସହ ପଞ୍ଜାବ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଦୀର୍ଘଦିନର ବିବାଦ ରହିଛି।
ରାଜ୍ୟରେ ସରକାର-ରାଜ୍ୟପାଳ ସଂଘର୍ଷ ଶେଷ ହେବ କି ?
ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଦୃଢ଼ ସ୍ୱରକୁ କେବଳ ପଞ୍ଜାବ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ସୀମିତ ରଖିବା ଭୁଲ ହେବ। ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ପଞ୍ଜାବର ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟର ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଏକ ବାର୍ତ୍ତା ମଧ୍ୟ ପଠାଇଛନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ବିଜେପି ସରକାର ନାହିଁ। ଫରକ କେବଳ ଏତିକି ଯେ ପୂର୍ବରୁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପୂର୍ବ ପରାମର୍ଶ ଅନୁଯାୟୀ ନିଜ କଥା କହିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ପଞ୍ଜାବ ମାମଲାରେ ସେ ଏହା ଦୃଢ଼ତାର ସହ କହିଛନ୍ତି।
ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୦୦କୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପୂର୍ବରୁ କହିଥିଲେ ଯେ ରାଜ୍ୟପାଳମାନେ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ବିଲଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନଙ୍କ ସହମତି ପାଇଁ ପଠାଇବାରେ ବିଳମ୍ବ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ସେମାନଙ୍କୁ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଫେରାଇ ଦିଆଯାଉ। ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଆପଣଙ୍କ ପାଖରେ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାର କୌଣସି ଅର୍ଥ ନାହିଁ।
ଧାରା ୨୦୦ କ’ଣ କହୁଛି ?
ଧାରା ୨୦୦ରେ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ଏକ ବିଲକୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ପଠାଇବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି। ରାଜ୍ୟପାଳ ଏଭଳି ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ ଦେଇପାରିବେ କିମ୍ବା ଏହାକୁ ବନ୍ଦ କରିପାରିବେ। ବିଲକୁ ବିଚାର ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିକଟକୁ ପଠାଇବାର ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଛି।
ନିକଟରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦର ଅନେକ ଉଦାହରଣ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ତାମିଲନାଡୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ବହୁ ବିଳମ୍ବ ପରେ ନିଟ୍ ଛାଡ଼ ବିଲ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିକଟକୁ ପଠାଇଥିଲେ। ଏପରିକି କେରଳ ରାଜ୍ୟପାଳ ଆରିଫ ମହମ୍ମଦ ଖାନ୍ ଲୋକାୟୁକ୍ତ ସଂଶୋଧନ ବିଲ ଏବଂ କେରଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ସଂଶୋଧନ ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଖୋଲାଖୋଲି ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ଫଳରେ ଏକ ଅଜବ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା।
