ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଡିସେମ୍ବର ୨୦ରୁ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ କଂଗ୍ରେସର ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ (ୟୁପି) ଜୋଡୋ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ସାହାରନପୁରର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ସିଦ୍ଧପୀଠ ଶକୁମ୍ବରୀ ମନ୍ଦିରରେ ପୂଜାର୍ଚ୍ଚନା କରି ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ୟୁପି କଂଗ୍ରେସ ରାଜ୍ୟ ସଭାପତି ଅଜୟ ରାୟ ଏହି ଯାତ୍ରାର ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଛନ୍ତି।
କିନ୍ତୁ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଓ ପ୍ରିୟଙ୍କା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନେ ଖୋଜୁଛନ୍ତି। ଗତ କିଛିବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୟୁପିରେ କଂଗ୍ରେସର ଏତେ ବଡ଼ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆୟୋଜନ କରାଯାଉଛି । କିନ୍ତୁ ଏଥିରେ ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର କେହି ସାମିଲ ହୋଇନାହାନ୍ତି। ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି କାହିଁକି ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାର ୟୁପିକୁ ଏତେ ଘୃଣା କରୁଛନ୍ତି ?
ନିକଟରେ ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ କଂଗ୍ରେସ କମିଟି କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ୟୁପି କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନଙ୍କର ଏକ ବୈଠକ ଦଳର ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ ଖଡଗେ, ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଏବଂ ୟୁପି ଦାୟିତ୍ୱରେ ଥିବା ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦିକା ପ୍ରିୟଙ୍କା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଏଥିରେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ୨୦୨୪ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତିର ସମୀକ୍ଷା କରାଯାଇଥିଲା।
ଏହି ବୈଠକରେ ୟୁପିରୁ କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଅଜୟ ରାୟଙ୍କ ସହ ଅନେକ ନେତା ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ। ପୂର୍ବ ଭଳି ରାଜ୍ୟରେ ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସକ୍ରିୟ ଉପସ୍ଥିତି ପାଇଁ ୟୁପି ନେତାମାନେ ଇଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ୟୁପି ଯୋଡୋ ଯାତ୍ରାରେ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଏବଂ ପ୍ରିୟଙ୍କା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଯୋଗଦାନ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସେ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ବୈଠକରେ ରାହୁଲ ଯାହା କହିଥିଲେ ତାହା କେଉଁଠି ନା କେଉଁଠି ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଦେଇଛି ଯେ ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାର ଦୃଷ୍ଟିରେ ଏବେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ସ୍ଥିତି ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ, ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ରାହୁଲ ଆମେଠିରୁ ସାଂସଦ ହେବା ଭଳି ନାହିଁ ।
ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୟୁପିରେ ଦଳୀୟ ନେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ସାହର ଅଭାବ ରହିଛି। ତେଲେଙ୍ଗାନାର ଉଦାହରଣ ଦେଇ ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୪ଜଣ ନେତା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ ଏବଂ ସମସ୍ତେ ଦଳକୁ ଜିତାଇବା ପାଇଁ କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କରିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଅପରପକ୍ଷରେ ୟୁପିରେ ଏଭଳି ତିନିଜଣ ନେତା ନାହାନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପାଇଁ କିଛି ବି କରିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି।
ମୋଟାମୋଟି ଭାବେ ୟୁପିର ନେତାମାନେ କେବଳ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ଦଳ ସେଠାରେ ଠିଆ ହୋଇପାରୁନାହିଁ କି ଜିତିପାରୁନାହିଁ। ରାହୁଲଙ୍କ ଏହି ବୟାନକୁ ନେଇ ଲକ୍ଷ୍ନୌରେ କ୍ଷମତା କରିଡରରେ ଜୋରଦାର ଚର୍ଚ୍ଚା ଚାଲିଛି। ରାଜନୈତିକ ବିଶ୍ଳେଷକମାନେ ଏହାକୁ ବିଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଦେଖୁଛନ୍ତି।
ରାହୁଳଙ୍କ ‘ନିଜେ କିଛି କରନ୍ତୁ’ ବାର୍ତ୍ତା
ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଏହି ବୟାନ ୟୁପିର କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନଙ୍କୁ କଡ଼ା ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଛି। ତାହା ହେଉଛି ପ୍ରଥମେ ଆପଣ ନିଜେ ସଂଗଠନ ଗଠନ କରନ୍ତୁ। କିଛି କରନ୍ତୁ ଏବଂ ତା’ପରେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱ କିମ୍ବା ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରକୁ ଆଶା କରନ୍ତୁ। ତେବେ ରାହୁଲଙ୍କ ଯୁକ୍ତିର ମଧ୍ୟ ଏକ ଆଧାର ରହିଛି । ସେ ୧୯୯୯ ମସିହାରୁ ଲଗାତାର ଆମେଥିରୁ ସାଂସଦ ଥିଲେ ।
ସେ ୟୁପିରେ ଲଗାତାର ସକ୍ରିୟ ଥିଲେ କିନ୍ତୁ ସଂଗଠନ ଠିଆ ହୋଇପାରିନଥିଲା। ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଗସ୍ତକୁ ଦେଖିଲେ ବିମାନବନ୍ଦରରୁ ତାଙ୍କ ସଭାସ୍ଥଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଂଗ୍ରେସ ନେତାଙ୍କ ଭିଡ଼ ବେଶ୍ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉଥିଲା। ଯଦି ସେ ଆମେଠି ଗସ୍ତ କରିବାକୁ ଆସନ୍ତି, ତେବେ ଲକ୍ଷ୍ନୌରୁ ଆମେଠି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ କଂଗ୍ରେସ ନେତାଙ୍କ ଭିଡ଼ ଜମିବ, କିନ୍ତୁ ସେ ଦିଲ୍ଲୀ ଫେରିବାମାତ୍ରେ ୟୁପି କଂଗ୍ରେସ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ନୀରବତା ରହିବ।
ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ କହିବା ଅନୁସାରେ, ଗତ କିଛିବର୍ଷ ହେବ ରୀତା ବହୁଗୁଣା ଯୋଶୀ ୟୁପି କଂଗ୍ରେସ ସଭାପତି ଥିବା ସମୟରେ କଂଗ୍ରେସ ଟିକେ ଲଢ଼େଇ କରୁଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ଅନେକ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଦଳ ଲକ୍ଷ୍ନୌଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସାରାରାଜ୍ୟରେ ସଫଳ ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା। ଲାଗୁଥିଲା କଂଗ୍ରେସ ସଂଗଠନ ପୁନର୍ଜୀବିତ ହେଉଛି। କିନ୍ତୁ ଏହା ପରେ ଫଳାଫଳ ମିଳିଥିଲା ଶୂନ।
ରାହୁଲଙ୍କ ପରେ ପ୍ରିୟଙ୍କା ଗାନ୍ଧୀ ଯେତେବେଳେ ୨୦୧୯ରୁ ୟୁପିରେ ସକ୍ରିୟ ହୋଇଥିଲେ, ପ୍ରାୟ ସମାନ ସ୍ଥିତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ସୋନଭଦ୍ରରୁ ଲକ୍ଷ୍ମୀପୁର ଖେରି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରିୟଙ୍କା ଗାନ୍ଧି ନିଜ ଆଭିମୁଖ୍ୟରେ ଦଳକୁ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଦିଲ୍ଲୀ ଫେରିବାମାତ୍ରେ ଦଳ ପୁରୁଣା ବାଟକୁ ଫେରିଯାଉଥିଲା।
୨୦୧୯ରେ କଂଗ୍ରେସର ଖରାପ ପରାଜୟ ଏବଂ ଆମେଠିରୁ ରାହୁଲଙ୍କ ପରାଜୟ ଦଳୀୟ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଓ ନିରାଶ କରିଥିଲା। ଯେତେବେଳେ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ନିଜେ ୱାୟନାଡରୁ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ସେ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତ ଏବଂ ଉତ୍ତର ଭାରତର ରାଜନୀତି ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ବୁଝାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ରାହୁଲଙ୍କ ଏହି ବୟାନ ତାଙ୍କୁ ଆମେଥିର ପରାଜୟ ପରେ ଉପୁଜିଥିବା ନିରାଶାକୁ ଅନୁଭବ କରାଇଥିଲା।
୨୦୨୨ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଇତିହାସରେ ସବୁଠାରୁ ଖରାପ ପ୍ରଦର୍ଶନ
୨୦୧୯ରେ କଂଗ୍ରେସ କେବଳ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ରାଏବରେଲିରୁ ଲୋକସଭା ଆସନ ବଜାୟ ରଖିପାରିଥିଲା। ଏହାପରେ ପ୍ରିୟଙ୍କା ଗାନ୍ଧୀ ସାମ୍ନାକୁ ଆସି ଦଳକୁ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିବା ପାଇଁ ବହୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ। ସେ ମଧ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ନୌରେ କ୍ୟାମ୍ପ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ କଂଗ୍ରେସକୁ ନିର୍ବାଚନରେ ଇତିହାସରେ ସବୁଠାରୁ ଖରାପ ପ୍ରଦର୍ଶନ ଦେଖିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା।
ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ କଂଗ୍ରେସ ୪୦୩ ଟି ବିଧାନସଭା ଆସନରୁ ୩୯୯ ଟି ଆସନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦେଇଥିଲା । ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୩୮୭ ଜଣ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଅମାନତ ହରାଇଥିଲେ ଏବଂ ଦଳ ମାତ୍ର ୨ଟି ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇପାରିଥିଲା। ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାମପୁର ଖାସର ଆରାଧନା ମିଶ୍ର ମୋନା ଏବଂ ମହାରାଜଗଞ୍ଜର ଫରେଣ୍ଡାର ବୀରେନ୍ଦ୍ର ଚୌଧୁରୀ ରହିଛନ୍ତି।
ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ୟୁପିବାସୀ ଏକ ପ୍ରକାରରେ କଂଗ୍ରେସକୁ ଦର୍ପଣ ଦେଖାଇଥିଲେ। ସେମାନେ ତାଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ସେମାନେ ଜାଣିଥିବା କଂଗ୍ରେସ ଅତୀତର କଥା। ସେହିପରି ୨୦୨୨ ରେ ଏହି ପରାଜୟ ପରେ ପ୍ରିୟଙ୍କା ଗାନ୍ଧି ମଧ୍ୟ ୟୁପିଠାରୁ ନିଜକୁ ଦୂରେଇ ନେଇଛନ୍ତି।
ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧି କ’ଣ ଦକ୍ଷିଣକୁ ନେଇ ଖୁସିରେ ଅଛନ୍ତି ?
ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ନିଜେ ନିଜ ଆସନ ହରାଇଥିଲେ, ଦଳର ପ୍ରଦର୍ଶନ ଖରାପ ଥିଲା। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଓ ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ ବିଜୟ ପରେ ଦକ୍ଷିଣ ବନାମ ଉତ୍ତର ଭାରତର ରାଜନୀତିକୁ ନେଇ କଂଗ୍ରେସରେ ଚର୍ଚ୍ଚା ଜୋର ଧରିଛି। ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧି ଏବେ ତେଲେଙ୍ଗାନାର ଉଦାହରଣ ଦେଉଛନ୍ତି। ତାଙ୍କର ଭାରତ ଯୋଡୋ ଯାତ୍ରାର ଆରମ୍ଭ ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରହଣୀ ମୁଖ୍ୟତଃ ଦକ୍ଷିଣରେ ଥିଲା।
ୟୁପି ଭଳି ଏକ ବଡ଼ ରାଜ୍ୟରେ ତାଙ୍କର ଯାତ୍ରା କେବଳ ସୀମାନ୍ତ ଜିଲ୍ଲା ଦେଇ ଯାଇଥିଲା। ଏବେ ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାର ମଧ୍ୟ ୟୁପି ଯୋଡୋ ଯାତ୍ରାଠାରୁ ବହୁ ଦୂରରେ ନଜର ଆସୁଛନ୍ତି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଦକ୍ଷିଣର ରାଜନୀତି ପସନ୍ଦ ଆସିବା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି ଏବଂ ୨୦୨୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଆମେଠିଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିପାରିବେ ବୋଲି ଚର୍ଚ୍ଚା ଜୋର ଧରିଛି। ଏହା ଭିନ୍ନକଥା ଯେ ଯଦିଓ ୟୁପି କଂଗ୍ରେସ ନେତୃତ୍ୱ ଉଭୟ ରାହୁଲ ଏବଂ ପ୍ରିୟଙ୍କାଙ୍କୁ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି।
ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟକୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ରଣନୀତି ନୁହେଁ କି ?
ୟୁପିରେ କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନେ ନିଜେ ଦଳୀୟ ସଂଗଠନ ଗଠନ କରି ନିର୍ବାଚନରେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ତାଙ୍କ ବୟାନ ସହ ସଙ୍କେତ ଦେଇଛନ୍ତି ବୋଲି ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଛି। ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ସମାଜବାଦୀ ପାର୍ଟି ମୁଖ୍ୟ ଅଖିଳେଶ ଯାଦବଙ୍କ ସହ ସମନ୍ୱୟ ସହଜ ହେବ। ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ କଂଗ୍ରେସ ସହ ଅଖିଳେଶ ଯାଦବଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ ଖରାପ ହୋଇଯାଇଥିଲା।
ସମାଜବାଦୀ ପାର୍ଟି ୟୁପିର ମୁଖ୍ୟ ବିରୋଧୀ ଦଳ
ଗତ ନିର୍ବାଚନର ପରିସଂଖ୍ୟାନରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଜଣାପଡୁଛି ଯେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ସପାକୁ ଏକକାଳୀନ ମୁସଲମାନ ଭୋଟ ମିଳିଛି। ଗୋଟିଏ ପଟେ ବିଏସପି ଏହାର ମୁକାବିଲାରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଥିବାବେଳେ କଂଗ୍ରେସ ମଧ୍ୟ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ନିଜର ପୁରୁଣା ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କଭାବେ ବିବେଚନା କରୁଛି।
ରଣନୀତି ହେଉଛି ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ୟୁପି କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନେ ଯେଉଁ ଅଭିଯାନ ଚଳାଇବେ, ସମାଜବାଦୀ ପାର୍ଟି ସେତେଟା ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେବ ନାହିଁ । ବର୍ତ୍ତମାନ କଂଗ୍ରେସ କେବଳ କିଛି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଆସନକୁ ଟାର୍ଗେଟ କରିବ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆଗାମୀ ରଣନୀତି ଉପରେ ବିଚାର କରିବ।