ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଗତ ୧୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି (ବିଜେପି) ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ସର୍ବନିମ୍ନ ଆସନରେ ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଦେଶର ରାଜନୀତିରେ ପୁଣିଥରେ ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତିର ଆଧିପତ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ଉଭୟ ପକ୍ଷରୁ ଯେଉଁ ସମୀକରଣ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଛି ତାହା ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୨୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ବିଜେପି ୪୦୦ରୁ ୪୧୦ ଆସନରେ ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ୩୫୦ରୁ ୩୭୦ ଆସନରେ ଲଢ଼ିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚଳାଇଛି।
୨୦୦୯ରେ ବିଜେପି ୪୩୩, ୨୦୧୪ରେ ୪୨୨ ଓ ୨୦୧୯ରେ ୪୩୭ ଆସନରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରିଥିଲା। ଗତ ୧୫ ବର୍ଷ ଧରି କଂଗ୍ରେସ ମଧ୍ୟ ୪୦୦ରୁ ଅଧିକ ଆସନରେ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରୁଛି। ୨୦୦୯ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ କଂଗ୍ରେସ ୪୪୦, ୨୦୧୪ରେ ୪୬୪ ଓ ୨୦୧୯ରେ ୪୨୧ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦେଇଥିଲା।
ବିଜେପି ୪୦ ଓ କଂଗ୍ରେସ ୨୮ ଦଳ ସହ ପ୍ରାର୍ଥୀ ହେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ
ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ବିଜେପି ଓ କଂଗ୍ରେସ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ ଦଳ ସହ ମେଣ୍ଟ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି। ବିଜେପି ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୪୦ଟି ଦଳ ସହ ମେଣ୍ଟ କରିସାରିଛି। ଏଥିରେ ଏନପିପି ଭଳି ଜାତୀୟ ଦଳ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି। ଗତ ୬ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ବିଜେପି ପ୍ରାୟ ୧୦ଟି ଦଳ ଯୋଡ଼ିଛି। ଟିଡିପି, ଶିରୋମଣି ଅକାଳୀ ଦଳ, ଏମଏନଏସ, ବିଆରଏସ ଏବଂ ଏଆଇଏଡିଏମକେ ଭଳି ଦଳକୁ ଟାର୍ଗେଟ କରିବା ପାଇଁ ଦଳ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚଳାଇଛି।
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ କଂଗ୍ରେସ ମଧ୍ୟ ଭାରତୀୟ ମେଣ୍ଟରେ ସାମିଲ ହୋଇ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିବା ପାଇଁ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତୀୟ ମେଣ୍ଟରେ ୨୭ଟି ଦଳ ଅଛନ୍ତି। କଂଗ୍ରେସ ବହୁଜନ ସମାଜ ପାର୍ଟି ଏବଂ ପ୍ରକାଶ ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ଦଳକୁ ସମର୍ଥନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି।
୨୦୨୪ ରେ କିଏ କେତେ ଆସନରେ ଲଢ଼ିବ: ଶାସକ ବିଜେପିକୁ ନେଇ ପ୍ରଥମ ଚର୍ଚ୍ଚା
୨୦୧୯ରେ ବିଜେପି ୨୨ଟି ଦଳ ସହ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା। ୫୪୩ଟି ଆସନରୁ ବିଜେପି ୪୩୭ ଟି ଆସନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦେଇଥିବା ବେଳେ ବାକି ୧୦୫ଟି ଆସନରେ ଏନଡିଏର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦଳମାନେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦେଇଥିଲେ। ୪୩୭ଟି ଆସନରୁ ବିଜେପି ୩୦୩ଟି ଆସନ ଜିତିଥିବାବେଳେ ସହଯୋଗୀ ଦଳ୧୦୫ ଟି ଆସନରେ ଲଢ଼ି ୪୯ଟି ଆସନ ଜିତିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ।
ବିଜେପି ଏଥର ୟୁପିରେ ସର୍ବାଧିକ ଆସନରେ ଲଢ଼ିପାରେ। ବିଜେପି ଏଥର ୟୁପିରେ ୭୦-୭୨ ଟି ଆସନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦେଇପାରେ। ଗତଥର ବିଜେପି ୭୮ଟି ଆସନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦେଇଥିଲା।
ବିହାରରେ ମଧ୍ୟ ମେଣ୍ଟର ପରିସର ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ବିଜେପି ଏଥର ୧୭ରୁ କମ୍ ଆସନରେ ଲଢ଼ିବା ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା ଜୋର ଧରିଛି। ବିହାରରେ ବିଜେପି ୧୫ରୁ ୧୭ଟି ଆସନରେ ଲଢ଼ିପାରେ।
କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ମଧ୍ୟ ବିଜେପି ଗତଥର ତୁଳନାରେ ଏଥର କମ୍ ଆସନରେ ଲଢ଼ିବ। ଏହାର କାରଣ ହେଉଛି ଜେଡିଏସ ସହ ବିଜେପିର ମେଣ୍ଟ। ଜେଡିଏସ ଅତି କମରେ ୩ଟି ଆସନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚଳାଇଛି।
ହରିୟାଣାରେ ମଧ୍ୟ ବିଜେପି ବୁଝାମଣା ଅନୁଯାୟୀ ଜେଜେପିକୁ ୨ଟି ଆସନ ଦେଇପାରେ। ହରିୟାଣାରେ ମୋଟ ୧୦ଟି ଲୋକସଭା ଆସନ ରହିଛି ଏବଂ ଗତଥର ବିଜେପି ସମସ୍ତ ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା।
ବିଜେପି ତାମିଲନାଡୁ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ତେଲେଙ୍ଗାନା ଓ ପଞ୍ଜାବରେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସହଯୋଗୀ ଖୋଜିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି। ଯଦି ସବୁକିଛି ଠିକ୍ ଠାକ୍ ରହେ ତେବେ ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ଆନ୍ଧ୍ରରେ ଟିଡିପି, ପଞ୍ଜାବରେ ଏସଏଡି, ତାମିଲନାଡୁରେ ଏଆଇଏଡିଏମକେ ଏବଂ ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ ବିଆରଏସ ସହ ମେଣ୍ଟ ହୋଇପାରେ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି । ଏହି ୪ଟି ରାଜ୍ୟର ୯୪ଟି ଲୋକସଭା ଆସନମଧ୍ୟରୁ ବିଜେପି ୨୫ରୁ ୩୦ଟି ଆସନରେ ଲଢିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ଛତିଶଗଡ଼, ରାଜସ୍ଥାନ, ଗୁଜରାଟ, ହିମାଚଳ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ଓ ଦିଲ୍ଲୀର ସମସ୍ତ ଆସନରେ ବିଜେପି ଲଢ଼ିବ।
ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ବିଜେପି ଗୋର୍ଖା ଜନମୁକ୍ତି ମୋର୍ଚ୍ଚା ପାଇଁ ଗୋଟିଏ ଏବଂ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡରେ ଗୋଟିଏ ଆସନ ଏଜେଏସୟୁ ପାଇଁ ଛାଡ଼ିପାରେ। ବିଜେପି ଓଡ଼ିଶାର ସମସ୍ତ ଆସନରେ ଲଢ଼ିବ ବୋଲି ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଛି। ତେବେ ବିଜେଡିର ପରିବର୍ତ୍ତିତ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସହ ମେଣ୍ଟ ହେବ ବୋଲି ମଧ୍ୟ ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଛି।
ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ବିଜେପି ଗତଥର ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ଆସନରେ ଲଢ଼ିପାରେ। ଏହାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଏଠାରେ ସହଯୋଗୀଦଳ ଦୁର୍ବଳ ହେବା। ଗତଥର ତୁଳନାରେ ବିଜେପି ୨ଟି ଅଧିକ ଆସନରେ ଲଢ଼ିପାରେ।
ଏବେ ଜାଣନ୍ତୁ କଂଗ୍ରେସର ସ୍ଥିତି
୧୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ କଂଗ୍ରେସ ୪୦୦ରୁ କମ୍ ଆସନରେ ଲଢ଼ିବା ପାଇଁ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି। କଂଗ୍ରେସ ସାରାଦେଶରେ ୩୫୦ରୁ ୩୭୦ ଆସନରେ ଲଢିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି।
କଂଗ୍ରେସ ୨୦୦୯ରେ ୪୪୦, ୨୦୧୪ରେ ୪୬୪ ଏବଂ ୨୦୧୯ରେ ୪୨୧ ଆସନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦେଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ମେଣ୍ଟ ରଣନୀତିରେ ଦଳ ଏଥିରେ ବୁଝାମଣା କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି।
ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ରାଜ୍ୟ ୟୁପିରେ କଂଗ୍ରେସ ୧୫ରୁ ୧୭ଟି ଆସନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦେଇପାରେ। ଏଠାରେ ଦଳ ସପା ସହ ମେଣ୍ଟ କରିଛି। ବିହାରରେ କଂଗ୍ରେସ ୭-୮ଟି ଆସନରେ ଲଢ଼ିପାରେ। ସେହିପରି ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡର ୭ଟି ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ୫ଟି ଆସନରେ କଂଗ୍ରେସ ନିଜ ଚିହ୍ନରେ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଦେଇପାରେ।
ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମଧ୍ୟ କଂଗ୍ରେସ ମେଣ୍ଟ କରି ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିବାକୁ ଯାଉଛି। ଏଠାରେ କଂଗ୍ରେସକୁ ୨୨ଟି ଆସନ ମିଳିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି। ତାମିଲନାଡୁରେ ମଧ୍ୟ କଂଗ୍ରେସ ଭାରତୀୟ ମେଣ୍ଟରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଦଳ। ଏଠାରେ କଂଗ୍ରେସକୁ ୧୦ଟି ଆସନ ମିଳିବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି।
ଦିଲ୍ଲୀରେ କଂଗ୍ରେସ ୨ଟି ଆସନରେ ଲଢ଼ିବ ବୋଲି ଚର୍ଚ୍ଚା ହେଉଛି। ଏଠାରେ ସମୁଦାୟ ୭ଟି ଲୋକସଭା ଆସନ ରହିଛି, ଯେଉଁଥିରୁ ଆପ୍ ୫ଟି ରେ ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିପାରେ।
କଂଗ୍ରେସ ପଞ୍ଜାବରେ ୧୩, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶରେ ୨୯, ହରିୟାଣାରେ ୧୦, କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ୨୮ ଏବଂ ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ ୧୭ ଆସନରେ ଲଢ଼ିବ। ଅର୍ଥାତ୍ କଂଗ୍ରେସ ଏଠାରେ କାହା ସହ ବୁଝାମଣା କରିବ ନାହିଁ।
ଗୁଜରାଟରେ କଂଗ୍ରେସ ଆମ୍ ଆଦମୀ ପାର୍ଟିକୁ ୧-୨ଟି ଆସନ ଦେଇପାରେ। ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବାଞ୍ଚଳରେ କଂଗ୍ରେସ ୨୧ଟି ଆସନରୁ ୧୫ଟିଆସନରେ ଲଢ଼ିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଚଳାଇଛି। ଗୋଆରେ ଉଭୟ ଆସନରେ କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରାର୍ଥୀ ନିର୍ବାଚନ ମଇଦାନକୁ ଓହ୍ଲାଇବେ।
ଫେରିଆସୁଛି ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତିର ଯୁଗ:୫ ପଏଣ୍ଟ
୧. ୧୯୮୯ରୁ ୨୦୧୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦେଶରେ ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତି ଆଧିପତ୍ୟ ବଜାୟ ରଖିଥିଲା। ସରକାର ଗଠନର ସରଳ ଫର୍ମୁଲା ଥିଲା ସର୍ବାଧିକ ସମର୍ଥନ ଭିତ୍ତିରେ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ ଏକାଠି କରିବା। ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତିରେ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ରହିଥିଲା। ୧୯୮୯ରୁ ୨୦୧୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କଂଗ୍ରେସ ୨୫ ବର୍ଷରୁ ୧୫ ବର୍ଷ ଦେଶର ଶାସନରେ ରହିଛି।
୨. ୨୦୨୪ରେ ବିଜେପି ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତିର ମିଥ୍ୟାକୁ ଭାଙ୍ଗିବା ପାଇଁ କାମ କରିଥିଲା। ବିଜେପି ଏକାକୀ ସରକାର ଗଠନ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲା। ଏହାର ପ୍ରଭାବ ସରକାରଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ୨୦୧୪ ପରେ ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତି ଶେଷ ହେବ ବୋଲି ପୂର୍ବାନୁମାନ କରାଯାଇଥିଲା।
୩. ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୩ରେ ନୀତୀଶ କୁମାର ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତିକୁ ଜୋରଦାର କରିଥିଲେ। ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ସେ କଂଗ୍ରେସ ସମେତ ୨୮ଟି ଦଳକୁ ଗୋଟିଏ ମଞ୍ଚରେ ଆଣିଥିଲେ। ୨୦୧୯ ଫଳାଫଳ ଆଧାରରେ ଗୋଟିଏ ମଞ୍ଚକୁ ଆସିଥିବା ଦଳଗୁଡ଼ିକ ପାଖରେ ପ୍ରାୟ ୬୦ ପ୍ରତିଶତ ଭୋଟ ଥିଲା।
୪. ବିରୋଧୀଙ୍କ ଏକତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ବିଜେପି ମଧ୍ୟ ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତି ଉପରେ କାମ ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ଦଳ ପ୍ରଥମେ ୩୮ଟି ଦଳକୁ ଏକାଠି କରିବା ପରେ ବିରୋଧୀ ଜେଡିୟୁ ଓ ଆରଏଲଡିକୁ ନିଜ ଦଳକୁ ଆଣିଥିଲା।
୫. ୨୦୧୯ ତୁଳନାରେ ଏଥର ବିଜେପି ୩୦ରୁ ୩୫ ଆସନ ହ୍ରାସ କରିପାରେ। କଂଗ୍ରେସକୁ ମଧ୍ୟ ୫୦ଟି ଆସନ ହରାଇବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ। ଯଦି ବିଜୟର ଷ୍ଟ୍ରାଇକ୍ ରେଟ୍ ଭୁଲ ହୁଏ, ତେବେ ମେଣ୍ଟ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ସରକାର ଚଳାଇବାରେ ବଡ଼ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବେ।