ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ, କୃଷି ଏବଂ କୃଷକ କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରୀଶିବରାଜ ସିଂହ ଚୌହାନ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ଜଳଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀ ଚନ୍ଦ୍ରକାନ୍ତ ରଘୁନାଥ ପାଟିଲ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀର କୃଷି ଭବନରେ ମିଳିତ ଭାବେ ‘ଜଳ ସୁରକ୍ଷା ଉପରେ ଜାତୀୟ ପଦକ୍ଷେପ’ର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ଅବସରରେ କେନ୍ଦ୍ର ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ କମଲେଶ ପାଶ୍ୱାନ, ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ସଚିବ ଶୈଳେଶ ସିଂହ ଏବଂ ଉଭୟ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ। ସାରା ଦେଶର ଗ୍ରାମୀଣ ବ୍ଲକ ପ୍ରତିନିଧିମାନେ ଏବଂ ଜିଲ୍ଲା ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଭର୍ଚୁଆଲ ମାଧ୍ୟମରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ।
ଉଦ୍ବୋଧନ ଦେଇ ଶିବରାଜ ସିଂହ ଚୌହାନ କହିଥିଲେ ଯେ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ମାର୍ଗଦର୍ଶନରେ ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ, ମନରେଗା ଅଧୀନରେ ଜଳ ସୁରକ୍ଷାକୁ ଜାତୀୟ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଛି। ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀ ଏନ୍ଆରଇଜିଏ ଅଧିନିୟମ, ୨୦୦୫ର ଅନୁସୂଚୀରେ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇଛି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଜଳ ସଙ୍କଟଗ୍ରସ୍ତ ଗ୍ରାମୀଣ ବ୍ଲକଗୁଡ଼ିକରେ ଜଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦିଆଯିବ। ଏହି ଐତିହାସିକ ପଦକ୍ଷେପ ଦ୍ୱାରା, ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ଜଳ ଅମଳ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଉପରେ ନିବେଶ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ହେବ।
ପରେ ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ, ଭୂତଳ ଜଳ ସ୍ତର କ୍ରମାଗତ ଭାବରେ ହ୍ରାସ ପାଉଛି ଏବଂ ଜଳ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ବଡ ଆହ୍ୱାନରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି । ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁଜରାଟର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ସମୟରୁ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିବଦ୍ଧ ଏବଂ ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ରେଖାଙ୍କିତ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ‘କ୍ୟାଚ୍ ଦ ରେନ୍’, ‘ବର୍ଷା ଜଳ ଅମଳ ଏବଂ ‘ ଅମୃତ ସରୋବର’ ନିର୍ମାଣ ଭଳି ଅଭିଯାନ ଜରିଆରେ ଦେଶକୁ ଦିଗଦର୍ଶନ ଦେଇଛନ୍ତି ।
ଜଳର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ଦୋହରାଇ ଶ୍ରୀ ଚୌହାନ କହିଥିଲେ : “ଜଳ ହେଉଛି ଜୀବନ, ଯଦି ପାଣି ଅଛି, ତେବେ ଆସନ୍ତାକାଲି ଏବଂ ଆଜି ଅଛି, ଜଳ ବିନା କିଛି ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ “। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମନ୍ତ୍ରୀ ପରିଷଦର ଏକ ବୈଠକରେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି – ମନରେଗା ପାଣ୍ଠିର ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଅଂଶ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଆବଣ୍ଟନ କରାଯିବା ଉଚିତ । ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦେଶକୁ ଅନୁସରଣ କରି, ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯାଇଛି ଯେ:
‘ଅତ୍ୟଧିକ- ଜଳ ବ୍ୟବହାର’ ବ୍ଲକଗୁଡ଼ିକରେ, ମନରେଗା ପାଣ୍ଠିର ୬୫ ପ୍ରତିଶତ ଜଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବ।
‘ଅର୍ଦ୍ଧ-ଜଳ ସଙ୍କଟ’ ବ୍ଲକଗୁଡ଼ିକରେ ମନରେଗା ପାଣ୍ଠିର ୪୦ ପ୍ରତିଶତ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯିବ।
ଏପରିକି ଜଳ ସମସ୍ୟା ନଥିବା ବ୍ଲକଗୁଡ଼ିକରେ ମଧ୍ୟ ଅତିକମରେ ୩୦ ପ୍ରତିଶତ ପାଣ୍ଠି ଜଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ କାର୍ଯ୍ୟରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେବ।
ଶ୍ରୀ ଚୌହାନ କହିଥିଲେ ଯେ, ଦେଶବ୍ୟାପୀ ଏମ.ଜି.ଏନ୍.ଆର୍.ଇ.ଜି ଏ ସମ୍ବଳକୁ ଏବେ ପ୍ରାଥମିକତା ଭିତ୍ତିରେ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ, ଭୂତଳ ଜଳ ପୁନର୍ଭରଣ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ ଅଭିଯାନକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରାଯିବ। ଏହି ନୀତିଗତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ ଯେ, ସମ୍ବଳକୁ ସର୍ବାଧିକ ଆବଶ୍ୟକତା ଥିବା କ୍ଷେତ୍ରକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶିତ କରାଯାଏ, ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ପ୍ରତିକ୍ରିୟାଶୀଳରୁ ପ୍ରତିଷେଧକ ଏବଂ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଜଳ ପରିଚାଳନାକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରାଯାଏ।
କେନ୍ଦ୍ର ଜଳଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀ ସି.ଆର ପାଟିଲ ମଧ୍ୟ ଏହି ପଦକ୍ଷେପର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଥିଲେ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ସର୍ବଦା ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣକୁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ଦୂରଦୃଷ୍ଟିସମ୍ପନ୍ନ ନେତୃତ୍ୱରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ପରିଷଦ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଐତିହାସିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମାର୍ଗଦର୍ଶନରେ ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶିବରାଜ ସିଂହ ଚୌହାନ ଏବେ ୮୮,୦୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଏମଜିଏନଆରଇଜିଏ ବଜେଟରୁ ‘ଡାର୍କ ଜୋନ୍’ ଜିଲ୍ଲା ପାଇଁ ୬୫ ପ୍ରତିଶତ, ‘ସେମି କ୍ରିଟିକାଲ୍’ ଜିଲ୍ଲା ପାଇଁ ୪୦ ପ୍ରତିଶତ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଜିଲ୍ଲା ପାଇଁ ୩୦ ପ୍ରତିଶତ ବର୍ଷା ଜଳ ଅମଳ ପାଇଁ ଆବଣ୍ଟନ କରିଛନ୍ତି । ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଜଳ ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରମାଣିତ ହେବ । ଏହି ଐତିହାସିକ ପଦକ୍ଷେପ ପାଇଁ ମୁଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏବଂ ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଶିବରାଜ ସିଂହ ଚୌହାନଙ୍କୁ ହୃଦୟରୁ କୃତଜ୍ଞତା ଜଣାଉଛି ।
ପୃଷ୍ଠଭୂମି
ଏହି ନୀତି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଗତ ୧୧ ବର୍ଷ (୨୦୧୪ ଠାରୁ) ମଧ୍ୟରେ ମନରେଗା ଅଧୀନରେ ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ଏବଂ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ସଫଳତା ଉପରେ ଆଧାରିତ । ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ, ଏମ ଜି ଏନ ଆର ଇ ଜି ଏ ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ସାମାଜିକ କଲ୍ୟାଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରାୟ ୮.୪ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଛି ଏବଂ ୩୦୦୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ମାନବ-ଦିବସ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି । ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ କଥା ହେଉଛି, ମହିଳାମାନଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ୨୦୧୪ ରେ ୪୮% ୨୦୨୫ ରେ ୫୮% ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ।
ଏହି ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ୧.୨୫ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ସମ୍ପତ୍ତି ଯଥା କୃଷି ପୋଖରୀ, ଚେକ ଡ୍ୟାମ ଏବଂ କମ୍ୟୁନିଟି ଜଳାଶୟ ସୃଷ୍ଟି କରାଯାଇଛି। ଏହି ପ୍ରୟାସଗୁଡ଼ିକ ବାସ୍ତବ ଫଳ ଆଣିଦେଇଛି, ଯଦ୍ୱାରା ଜଳ ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଗ୍ରାମୀଣ ବ୍ଲକଗୁଡ଼ିକର ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ଏହାବ୍ୟତୀତ, ‘‘ମିଶନ ଅମୃତ ସରୋବର ” ଅଧୀନରେ କେବଳ ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ୬୮,୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଜଳଭଣ୍ଡାର ନିର୍ମାଣ କିମ୍ବା ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରାଯାଇଛି।
