ସରୋଜ ଜେନା
୧୯୮୩ରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ କ୍ରିକେଟ୍ ବିଶ୍ବକପ୍ରେ ଇତିହାସ ରଚିଥିଲା କପିଳ ଦେବଙ୍କ ଭାରତୀୟ ଦଳ। ବିଶ୍ବକପ୍ର ଏହି ତୃତୀୟ ସଂସ୍କରଣରେ ଦୁଇ ଦୁଇ ଥର ବିଶ୍ବ ଚାମ୍ପିୟନ୍ ଓ୍ବେଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଜ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି ଭାରତ ଇତିହାସ ରଚିଥିଲା। ବିଶ୍ବକପ୍ ଇତିହାସରେ ନିଜର ପ୍ରଥମ ଟ୍ରଫି ହାତେଇଥିଲା କପିଳ ଦେବଙ୍କ ଏହି ଦଳ। ପ୍ରଥମ ଦୁଇ ବିଶ୍ବକପ୍ ପରି ଏହି ବିଶ୍ବକପ୍ ମଧ୍ୟ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଜୁନ୍ ୯ରୁ ୨୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏହି ବିଶ୍ବକପ୍। ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟ ଆରମ୍ଭରୁ ଡାର୍କହର୍ସର ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିବା ଭାରତୀୟ ଦଳର ନେତୃତ୍ବ ନେଉଥିଲେ ଯୁବ କପିଳ ଦେବ। ମାତ୍ର ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଆଚମ୍ବିତ କରି ଦୁର୍ଦ୍ଦଷ ଇଣ୍ଡିଜ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରି କୌଣସି ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ଦଳକୁ ପ୍ରଥମ ଟ୍ରଫି ଜିତାଇଥିଲେ ହରିୟାଣା ହରିକେନ୍ କପିଳ ଦେବ। ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ୮ଟି ଦଳ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ବେଳେ ୭ଟି ଟେଷ୍ଟ ଖେଳୁଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ଜିମ୍ବାଓ୍ବେ ଏକମାତ୍ର ଦଳ ଭାବରେ ଆଇସିସି ଟ୍ରଫି ବିଜୟୀ ହୋଇ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲା। ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟଟି ଡବଲ ରାଉଣ୍ଡ ରବିନ୍ ଲିଗ୍ ଏବଂ ନକ୍ଆଉଟ୍ ଫର୍ମାଟରେ ଖେଳାଯାଇଥିଲା। ସମୁଦାୟ ୨୭ଟି ମ୍ୟାଚ୍ ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଖେଳା ଯାଇଥିଲା। ଇଂଲଣ୍ଡ, ପାକିସ୍ତାନ, ନ୍ୟୁଜିଲ୍ୟାଣ୍ଡ ଏବଂ ଶ୍ରୀଲଙ୍କା ଗୋଟିଏ ଗ୍ରୁପ୍ ‘ଏ’ ରେ ରହିଥିବାବେଳେ ଭାରତ, ଓ୍ବେଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଜ, ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଏବଂ ଜିମ୍ବାଓ୍ବେ ଗ୍ରୁପ୍ ‘ବି’ରେ ସ୍ଥାନ ପାଇଥିଲେ।
ଲିଗ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟ :
ଲିଗ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଭାରତ ୬ଟିରୁ ୪ଟି ମ୍ୟାଚ୍ରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା। ଭାରତ ଦୁଇଥର ଚାମ୍ପିୟନ୍ ଇଣ୍ଡିଜ୍ ବିପକ୍ଷରୁ ନିଜର ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଭାବରେ ଏହି ମ୍ୟାଚ୍ରେ ଭାରତ ଇଣ୍ଡିଜ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲା। ଭାରତ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟାଟିଂ କରି ୟଶପାଲ ଶର୍ମାଙ୍କ ୮୯ ରନ୍ ସହାୟତାରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ୬୦ ଓଭରରେ ୨୬୨ ରନ୍ କରିଥିଲା। ଜବାବରେ ରୋଜର ବିନ୍ନୀ ଏବଂ ରବି ଶାସ୍ତ୍ରୀ ୩ଟି ଲେଖାଏଁ ଓ୍ବିକେଟ ହାସଲ କରିବାରୁ ଇଣ୍ଡିଜ୍ ୨୨୧ରନ୍ରେ ଅଲ୍ଆଉଟ୍ ହେବା ସହିତ ଭାରତ ୪୧ରନ୍ରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା। ଦ୍ବିତୀୟ ମ୍ୟାଚ୍ରେ ଜିମ୍ବାଓ୍ବେ ବିପକ୍ଷରେ ୫ ଓ୍ବିକେଟ୍ରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା ଭାରତ। ଜିମ୍ବାଓ୍ବେ ୧୫୫ ରନ୍ରେ ଅଲ୍ଆଉଟ୍ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଭାରତ ସନ୍ଦୀପ ପାଟିଲଙ୍କ ୫୦ ରନ୍ ବଳର ୫ ଓ୍ବିକେଟ ହରାଇ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା। ଲିଗ୍ ପର୍ଯ୍ୟାୟର ତୃତୀୟ ମ୍ୟାଚ୍ରେ ଭାରତକୁ ଲଜ୍ଜାଜନକ ପରାଜୟର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡିଥିଲା। ଏହି ମ୍ୟାଚ୍ରେ ଦଳ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ନିକଟରୁ ୧୬୨ ରନ୍ ବ୍ୟବଧାନରେ ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ମ୍ୟାଚ୍ରେ ମଧ୍ୟ ଇଣ୍ଡିଜ୍ ନିକଟରୁ ୬୬ ରନ୍ରେ ପରାଜିତ ହୋଇଥିଲା ଭାରତ।
କପିଳଙ୍କ ଧୂଆଁଧାର ୧୭୫ :
ଏହାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ମ୍ୟାଚ୍ରେ ଭାରତ ବିଶ୍ବକପ୍ରେ ନିଜର ସ୍ଥାନ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଖେଳୁଥିଲା। ନିଶ୍ଚିତ ବିଜୟ ହାସଲ କରୁଥିବା ଭାରତ ବିନା କୌଣସି ରନ୍ରେ ଗାଭାସ୍କର ଏବଂ ୬ ରନ୍ ମଧ୍ୟରେ ଦୁଇ ଓପ୍ନରଙ୍କୁ ହରାଇଥିଲା। ମାତ୍ର୧୭ ରନ୍ରେ ଦଳ ୫ ଓ୍ବିକେଟ୍ ହରାଇ ସଂଘର୍ଷ କରୁଥିବା ସମୟରେ କପିଳ ଦେବ କ୍ରିଜଙ୍କୁ ଆସିଥିଲେ। ବିଶ୍ବ କ୍ରିକେଟର ଅନ୍ୟତମ ବିସ୍ଫୋରକ ଇନିଂସ୍ ଖେଳିଥିବା କପିଳ ଏକାକୀ ୧୭୫ ରନ୍ ସଂଗ୍ରହ କରିବା ସହିତ ମ୍ୟାଚ୍ରେ ଭାରତକୁ ବିଜୟୀ କରାଇଥିଲେ। ଏହି ୧୭୫ ରନ୍ର ଇନିଂସରେ କପିଳ ୧୬ ଟି ଚୌକା ଏବଂ ୬ଟି ବିଶାଳ ଛକ୍କା ମାରିଥିଲେ। ରୋଜର ବିନ୍ନୀ (୨୨)ଙ୍କ ସହିତ ୬୧ ଏବଂ ମଦନ ଲାଲ(୧୭)ଙ୍କ ସହ ୬୨ ରନ୍ ଯୋଡିବା ପରେ ୧୪୦ ରନ୍ରେ ଅଷ୍ଟମ ଓ୍ବିକେଟର ପତନ ଘଟିଥିଲା। ଅଷ୍ଟମ ଓ୍ବିକେଟର ପତନ ପରେ ଜିମ୍ବାଓ୍ବେ ବୋଲରଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ କପିଳ। ହରିୟାଣା ହରିକେନ କପିଳ ସୟଦ କୀରମାନୀ(୨୪)ଙ୍କ ସହିତ ୧୨୬ ରନ୍ର ଭାଗିଦାରୀ କରିଥିଲେ ଯେଉଁଥିରୁ କପିଳ ଏକାକୀ ୧୦୨ ରନ୍ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ। ଭାରତ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ଓଭରରେ ଭାରତ ୮/୨୬୬ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲା। ଜବାବରେ ମଦନ ଲାଲଙ୍କ ୩/୪୫ ଏବଂ ବିନ୍ନିଙ୍କ ୨/୪୫ ଫଳରେ ଜିମ୍ବାଓ୍ବେ ୨୩୫ ରନ୍ରେ ଅଲ୍ଆଉଟ୍ ହୋଇଥିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ମ୍ୟାଚ୍ରେ ଭାରତ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆକୁ ୧୧୮ ରନ୍ରେ ପରାଜିତ କରି ସେମିରେ ସ୍ଥାନ ସୁରକ୍ଷିତ କରିଥିଲା। ଭାରତ ପକ୍ଷରୁ ବ୍ୟାଟିଂରେ ୟଶପାଲ ଶର୍ମା(୪୦) କରିଥିବା ବେଳେ ଭାରତ ୨୪୭ ରନ୍ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲା। ଜବାବରେ ରୋଜର ବିନ୍ନୀ (୪/୨୦) ଏବଂ ମଦନ ଲାଲ(୪/୨୯)ଙ୍କ ଘାତକ ବୋଲିଂ ବଳରେ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ମାତ୍ର ୧୨୯ ରନ୍ରେ ଅଲ୍ଆଉଟ୍ ହୋଇଥିଲା।
ସେମି ଫାଇନାଲ୍ :
ଭାରତ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ସେମିରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିବା ବେଳେ ପଡୋଶୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ପାକିସ୍ତାନ ଦ୍ବିତୀୟ ଥର ପାଇଁ ସେମିରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା । ଆୟୋଜକ ତଥା ପୂର୍ବ ସଂସ୍କରଣର ଉପ ବିଜେତା ଇଂଲଣ୍ଡର ମୁକାବିଲା କରିଥିଲା ଭାରତ। ମୁକାବିଲାକୁ ୬ ଓ୍ବିକେଟରେ ଜିତିନେବା ସହିତ ପ୍ରଥମ ଥର ଫାଇନାଲ୍ରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା ଭାରତ। ଇଂଲଣ୍ଡ ପ୍ରଥମେ ବ୍ୟାଟିଂ କରି ଗ୍ରୀମ ଫ୍ଲାଓ୍ବାରଙ୍କ ୩୩ ରନ୍ ବଳରେ ୨୧୩ରନ୍ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲା। ଭାରତ ପକ୍ଷରୁ କପିଳ ଦେବ ୩୫ ରନ୍ରେ ତିନୋଟି ଓ୍ବିକେଟ ଅକ୍ତିଆର କରିଥିବା ବେଳେ ବିନ୍ନି ଏବଂ ମହିନ୍ଦର ଅମରନାଥ ଦୁଇଟି ଲେଖାଏଁ ଓ୍ବିକେଟ ଅକ୍ତିଆର କରିଥିଲେ। ଜବାବରେ ଭାରତ ମହିନ୍ଦର ଅମରନାଥ(୪୬), ୟଶପାଲ ଶର୍ମା (୬୧) ଏବଂ ସନ୍ଦୀପ ପାଟିଲ (୫୧)ଙ୍କ ବ୍ୟାଟିଂ ସହାୟତାରେ ଫାଇନାଲରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା। ଅନ୍ୟ ସେମି ଫାଇନାଲ୍ରେ ପାକିସ୍ତାନ ବିପକ୍ଷରେ ୮ ଓ୍ବିକେଟର ସହଜ ବିଜୟ ସହିତ ଫାଇନାଲ୍ରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା ଇଣ୍ଡିଜ୍। ଫାଇନାଲ୍ରେ ଇଣ୍ଡିଜ୍ର ଏହା କ୍ରମାଗତ ତୃତୀୟ ପ୍ରବେଶ ଥିଲା।
ଟାଇଟଲ୍ ମୁକାବିଲା :
ଫାଇନାଲ୍ରେ ଇଣ୍ଡିଜ୍ ଟସ୍ ଜିତି ପ୍ରଥମେ ବୋଲିଂ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ। ଭାରତ ପକ୍ଷରୁ କ୍ରିଷ୍ଣମଚାରୀ ଶ୍ରୀକାନ୍ତ ସର୍ବାଧିକ ୩୮ ରନ୍ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିବା ବେଳେ ମହିନ୍ଦର ଅମରନାଥ(୨୬) ଏବଂ ସନ୍ଦୀପ ପାଟିଲ ଉପଯୋଗୀ ପାଳି ଖେଳିଥିଲେ। ଭାରତ ମାତ୍ର ୧୮୩ ରନ୍ରେ ଅଲ୍ଆଉଟ୍ ହେବା ପରେ ସମସ୍ତେ ଆପାତତଃ ଇଣ୍ଡିଜ ବିଜୟୀ ହେବା ନେଇ ଅନୁମାନ ଲଗାଇଥିଲେ । ମାତ୍ର ଭାରତୀୟ ବୋଲରଙ୍କ ଚମତ୍କାର ବୋଲିଂ ଫଳରେ ୭ଜଣ ଇଣ୍ଡିଜ୍ ବ୍ୟାଟ୍ସମ୍ୟାନ୍ ଦୁଇ ଅଙ୍କରେ ପହଞ୍ଚି ପାରିନଥିଲେ ଏବଂ ଦଳ ମାତ୍ର ୧୪୦ ରନ୍ରେ ଅଲ୍ଆଉଟ୍ ହୋଇଥିଲା। ଭାରତ ପକ୍ଷରୁ ମହିନ୍ଦର ଅମରନାଥ ଏବଂ ମଦନ ଲାଲ ୩ଟି ଲେଖାଏଁ ଓ୍ବିକେଟ ହାସଲ କରିଥିବା ବେଳେ ବଲବିନ୍ଦର ସାନ୍ଧୁ ୨ଟି ଏବଂ କପିଳ ଓ ବିନ୍ନି ଗୋଟିଏ ଲେଖାଏଁ ଓ୍ବିକେଟ ହାସଲ କରିଥିଲେ। ଅଧିନାୟକ କପିଳ ଦେବ ଭିଭ୍ ରିଚାର୍ଡସଙ୍କ କ୍ୟାଚ୍ ନେଇ ଦଳର ବିଜୟରେ ମୁଣ୍ଡି ମାରିଥିଲେ। ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଭାରତ ବିଶ୍ବକପ୍ ହାସଲ କରିଥିଲା । ମହିନ୍ଦର ଅମରନାଥଙ୍କୁ ମ୍ୟାନ୍ ଅଫ୍ ଦ ମ୍ୟାଚ୍ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା।
ରେକର୍ଡ :
ଏହି ଟୁର୍ଣ୍ଣାମେଣ୍ଟରେ ଇଂଲଣ୍ଡର ଡେଭିଡ୍ ଗାଓ୍ବାର ସର୍ବାଧିକ ୩୮୪ ରନ୍ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ। ଭାରତୀୟ ଅଧିନାୟକ କପିଳ ଦେବ ବ୍ୟାଟିଂ ତାଲିକାରେ ପଞ୍ଚମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲେ। ସମୁଦାୟ ୩୦୩ରନ୍ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ କପିଳ। ସେହିପରି ବୋଲିଂରେ ରୋଜର ବିନ୍ନି ସର୍ବାଧିକ ୧୮ଟି ଓ୍ବିକେଟ ନେଇଥିବା ବେଳେ ମଦନ ଲାଲ ୧୭ ଓ୍ବିକେଟ୍ ସହ ତୃତୀୟ ଏବଂ ୧୨ ଓ୍ବିକେଟ ସହ କପିଳ ଦେବ ଅଷ୍ଟମ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲେ। ଜେଫ୍ ଡୁଜୋନ୍ ସର୍ବାଧିକ ୧୬ଟି କ୍ୟାଚ୍ ଏବଂ ଷ୍ଟମ୍ପିଂ କରିଥିବା ବେଳେ ୧୪ଟି କ୍ୟାଚ୍ ଏବଂ ଷ୍ଟମ୍ପିଂ ସହ ସୟଦ କିର୍ମାନୀ ଦ୍ବିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହିଥିଲେ। ଭାରତର କପିଳ ଦେବ ସର୍ବାଧିକ କ୍ୟାଚ୍(୮)ର ରେକର୍ଡ ହାସଲ କରିଥିଲେ।