ଉପେନ୍ଦ୍ର ବଳିୟାରସିଂହ
ଧ୍ୟାନାବସ୍ଥିତ ସନ୍ଥ ଆଗନ୍ତୁକଙ୍କ ଆଗମନରେ ନେତ୍ର ଖୋଲିଲେ। ନେତ୍ର ଖୋଲି ଦେଖିଲେ ଏକ ସମ୍ଭ୍ରାନ୍ତ ଭଦ୍ର ପୁରୁଷ ହାତ ଯୋଡି ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଣାମ କରୁଛନ୍ତି। ପ୍ରଣାମ କରି ସାରିବା ପରେ ସେ ପ୍ରଚୁର ଧନ ରାଶି ସନ୍ଥଙ୍କ ଚରଣରେ ଅଜାଡି ଦେଲେ ଏବଂ କହିଲେ, “ମହାରାଜ! ମୋର ଏହି ସାମାନ୍ୟ ଭେଟି ସ୍ଵୀକାର କରନ୍ତୁ। ସନ୍ଥ ପ୍ରଶ୍ନ କଲେ, ଆପଣ ଏହି ଭେଟି କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଦେଇଛନ୍ତି?
ଆଗନ୍ତୁକ ହସି ହସି କହିଲେ, “ମହାରାଜ! କ୍ଷେତରେ ବିହନ ବୁଣା ଯାଏ, କାରଣ ଅମଳ ପରେ ସେଥିରୁ ହଜାର ଗୁଣ ଫସଲ ମିଳେ। ମୁଁ ଆପଣଙ୍କୁ ଏ ଧନ ସମର୍ପଣ କରିବା ଦ୍ଵାରା ମୋତେ ପରଲୋକରେ ହଜାର ଗୁଣ ଧନ ମିଳିଯିବ।
ସନ୍ଥ କହିଲେ, “ତାହେଲେ ମୁଁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଧନ ବ୍ୟକ୍ତିର ଧନ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନୁହେଁ। ଏହାକୁ ଶୀଘ୍ର ଏଠାରୁ ଉଠାଇ ନେଇଯାଅ। ସନ୍ଥ ସେଠାରୁ ଚାଲିଗଲେ।
ସେଠଜୀ ଙ୍କ ସାଥିରେ ଆସିଥିବା ଗୁମାସ୍ତା ଚିନ୍ତା କରୁଥିଲା, ଜଣା ନାହିଁ କିଏ ଏହି ପାଗଳ ପାଖକୁ ସିଦ୍ଧ ମହାତ୍ମା ବୋଲି ପରିଚୟ ଦେଇ ଆମରି ମାଲିକକୁ ପଠାଇଦେଇଛି। ସେ ସନ୍ଥକୁ ଶୁଭିଲା ଭଳି ଜୋରରେ କହିଲା, “ଆମରି ମାଲିକ ନିର୍ଦ୍ଧନ ନୁହନ୍ତି। ତାଙ୍କର ବହୁତ ମିଲ ଅଛି, ହଜାର ହଜାର ଚାକର ବାକର ଅଛନ୍ତି, ବହୁତ ମଟର ଗାଡି ଅଛି, ଅନେକ କୋଠା ଘର ଅଛି।
ସନ୍ଥ କହିଲେ,”ଆରେ! ଏ ତ ବଡ ଅଭାବରେ ଅଛି। ନହଲେ ଦତ୍ତ ଧନ ଠାରୁ ଆହୁରି ହଜାର ଗୁଣ ଧନ ଏ ଚାହୁଁଛି। ମୋର କିଛି ବି ଦରକାର ନହିଁ। ମୋ ପାଖରେ ଏପରି ଧନ ଅଛି, ଯାହା ସମକ୍ଷରେ ତ୍ରୈଲୋକ୍ୟର ସମ୍ପତ୍ତି ମଧ୍ୟ ନଗଣ୍ୟ ହେବ। ମହାତ୍ମାଜୀ ଚାଲିଗଲେ।
ନୋଟ ବଣ୍ଡଲ ଗୁଡାକ ପଡି ରହିଲା। ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟରେ ଅବାକ୍ ହୋଇ ସେଠ ଓ ଗୁମାସ୍ତା ସ୍ତବ୍ଧ ରହିଗଲେ। ଗୁମାସ୍ତା ନୋଟଗୁଡିକୁ ଉଠାଇନେଲେ। ସେଠଜୀ ସେହି ସନ୍ଥଙ୍କ ଅଦ୍ଭୁତ ସାଧନା ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବିଚାର କରି କରି ଫେରିଗଲେ। ଚିନ୍ତା କଲେ ଏପରି କେଉଁ ସାଧନା ଅଛି? ଯାହା ଦ୍ଵାରା ପାଖକୁ ଆସିଥିବା ପ୍ରଚୁର ଧନକୁ ପଦାଘାତ କରାଯାଇପାରିବ।
ସେ ସାଧନା ହେଉଛି ବୈରାଗ୍ୟ। ଇହ ଲୋକ ଓ ପରଲୋକରେ ସମସ୍ତ ଦୃଷ୍ଟ, ଶ୍ରୁତ, ଅଦୃଷ୍ଟ ଓ ଅଶ୍ରୁତ ପଦାର୍ଥରୁ ସର୍ବଥା ବିତୃଷ୍ଣା ରହିବା ହିଁ ବୈରାଗ୍ୟ ଅଟେ।
ଭତୃହରିଙ୍କ ଭାଷାରେ…
ଭୋଗରେ ରୋଗ, କୁଳ ବୁଦ୍ଧି ହେଲେ ପତନ, ଅଧିକ ଧନରେ ରାଜା, ମୌନରେ ଦୀନତା, ବଳ ହେଲେ ଶତ୍ରୁ, ରୂପ ସୁନ୍ଦର ହେଲେ ବାର୍ଦ୍ଧକ୍ୟ, ଶାସ୍ତ୍ରରେ ବିବାଦ, ଗୁଣବାନ ହେଲେ ଦୁଷ୍ଟ, ଶରୀର ଥିଲେ ଯମର ଭୟ ଲାଗି ରହିଥାଏ। ସଂସାରର ସମସ୍ତ ପଦାର୍ଥ ଭୟ ଯୁକ୍ତ। କିନ୍ତୁ ବୈରାଗ୍ୟ ହେଉଛି ଭୟ ରହିତ। ବୈରାଗ୍ୟରେ କାହାକୁ ଭୟ ନାହିଁ।
ଉପେନ୍ଦ୍ର ବଳିୟାରସିଂହ (ଭଗବତ ଚିନ୍ତକ) ବୋରିଗାଁ, ବାଣପୁର, ଖୋର୍ଦ୍ଧା
ଦୂରଭାଷ- ୯୩୩ ୭୨ ୫୮ ୩୯୮