Tag: ମା’ଭଗବତୀ

ବାଣପୁର: ବାଜା ରୋଶଣୀ, ଘଣ୍ଟ। ଘଣ୍ଟ କାହାଳୀର ଶବ୍ଦ ସହିତ ଅଗଣିତ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ହରିବୋଲ ହୁଳହୁଳି ଧ୍ବନୀରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଶକ୍ତିପୀଠ ବାଣପୁରର ଆରାଧ୍ୟା ଦେବୀ ମା’ଭଗବତୀଙ୍କ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଭଉଁରୀ ଯାତ୍ରା। ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ନରେନ୍ଦ୍ର ପୁଷ୍କରିଣୀରେ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଚଳନ୍ତି ପ୍ରତିମା ଶ୍ରୀମଦନମୋହନ ଦେବା ଦେବୀଙ୍କ ସହିତ ଚ଼ାପକ୍ରୀଡ଼ା ଓ ଭଉଁରୀ ଯାତ୍ରା କଲା ପରି ବାଣପୁରର ବଙ୍କାଡ଼ଗଡ଼ରାଜାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଆଠ ଶାସନରୁ ଗୋପାଳପୁର ଶାସନର ପବିତ୍ର ମାଜଣା ପୁଷ୍କରିଣୀରେ କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ମା’ଭଗବତୀ କାଠି ଠାକୁରାଣୀଙ୍କ ଚନ୍ଦନ ଓ ଚାପଯାତ୍ରା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବାର ପରମ୍ପରା ଚାଲି ଆସିଛି।

ବୈଶାଖ ଶୁକ୍ଳ ତୃତୀୟା ପବିତ୍ର ଅକ୍ଷୟତୃତୀୟା ଭାବରେ ପରିଚିତ ଏହି ଦିନଠାରୁ ପ୍ରଚଣ୍ଡ ରୌଦ୍ର ତାପରୁ ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ଶୀତଳ ଉପଚ଼ାର ପ୍ରଦାନ କରିବାପାଇଁ ମନ୍ଦିରମାନଙ୍କରେ ବିଭିନ୍ନ ନୀତିକାନ୍ତି ଖଞ୍ଜା ଯାଇଛି। ତନ୍ମଧ୍ୟରୁ ଦେବାଦେବୀ ପ୍ରତିମାଙ୍କ ଶରୀରରେ ଚନ୍ଦନ ଲେପନ, ଚନ୍ଦନ କର୍ପୁର ଅଗୁରୁ ମିଶ୍ରିତ ସୁବାଷିତ ପୁଷ୍ପ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଶୀତଳ ଜଳ କୁଣ୍ଡରେ ଅବସ୍ଥାନ ଏବଂ ପୁଷ୍କରିଣୀରେ ନୌବିହାର ଜଳକ୍ରୀଡା ବା ଚାପ କ୍ରୀଡ଼ା ସହିତ ଶୀତଳ ମଣୋହୀ ଯଥା ‘ଖଇ, ମୁଗଧୁଆ, ଆମ୍ବକଦଳୀ, କାକୁଡ଼ି, ସପୁରୀ, ନଡ଼ିଆ, ତାଳ, ତରଭୁଜ ଇତ୍ୟାଦି ସୁମଧୁରଫଳ ସହିତ ଛେନାପଣା ମଣୋହୀ ମାନବୀୟ ଲୀଳାର ଏକ ଏକ ପରିପ୍ରକାଶ।

ଅକ୍ଷୟତୃତୀୟା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ଏହି ଯାତ୍ରା ଜ୍ୟେଷ୍ଠ କୃଷ୍ଣ ଅଷ୍ଟମୀରେ ଶେଷ ହୁଏ। ଦୀର୍ଘ ଏକୋଇଶି ଦିନ ଧରି ଏହି ଯାତ୍ରା ଉତ୍କଳରେ ଚନ୍ଦନ ଯାତ୍ରା ଭାବରେ ପରିଚିତ। ମା’ ଭଗବତୀଙ୍କ ମନ୍ଦିରରେ ପାଳିତ ଏହି ଯାତ୍ରା ଓଡ଼ିଶାର ଶକ୍ତିପୀଠମାନଙ୍କରେ ପାଳିତ ଯାତ୍ରା ଠାରୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ନିଆରା।

ଗୋପାଳପୁର ଶାସନ ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପତ୍ର ପାଇ ଏହି ପୀଠରେ କେବଳ ମା’ଙ୍କ ଚଳନ୍ତି ପ୍ରତିମା ସ୍ତମ୍ଵେଶ୍ଵରୀ କାଠି ଠାକୁରାଣୀ ଶେଷ ତିନିଦିନ ହେବାକୁଥିବା ଭଉଁରୀ ଯାତ୍ରାକୁ ସାଥିରେ ଶ୍ରୀ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରଦେବ, ଶ୍ରୀ ଗୋପୀନାଥ ଦେବ, ଶ୍ରୀରଙ୍କନାଥ ଦେବଙ୍କ ସହିତ ଥାଟ ପଟୁଆର ବାଜା ରୋଶଣୀରେ ମାଜଣା ପୁଷ୍କରିଣୀକୁ ବିଜେ କଲା ବେଳେ ସ୍ଥାନାଧିପତି ଗୋପାଳପୁର ଶାସନର ଆରଧ୍ୟଠାକୁର ଶ୍ରୀ ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ଵରଦେବ ଶ୍ରୀକପିଳେଶ୍ଵରଦେବ, ତାଙ୍କୁ ପାଛୋଟି ନେଇଥିଲେ।

ପରେ ମାଜଣା ମଣ୍ଡପରେ ମା’ ବିଜେ କଲା ପରେ କୋଟ ବିଦ୍ୟାଧରପୁର ଶାସନର ବିଜେଶ୍ରୀ ନୀଳକଣ୍ଠେଶ୍ଵର ଦେବ, ପାଟପୁର ଶାସନର ବିଜେ ଶ୍ରୀ ଗୋପୀନାଥ ଦେବ ମା’ କନକଦୁର୍ଗା ଏହି ମଣ୍ଡପକୁ ପଦାର୍ପଣ କରିବାପରେ ସମସ୍ତ ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ଶୋଡ଼ଷ ଉପଚ଼ାରରେ ଶୀତଳ ମଣୋହୀ ଅର୍ପଣ କରାଯାଇଥିଲା। ପରେ ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟକାହାଳୀ ହରିବୋଲ ହୁଳହୁଳି ଧ୍ବନୀରେ ଦେବା ଦେବୀଙ୍କୁ ଚାପରେ ବିଜେ କରାଯାଇଥିଲା।

ପୁଷ୍କରିଣୀରେ ସୁସଜ୍ଜିତଚାପ ଦେହରେ ଉପବେଶନ କରି ମା’ ସମସ୍ତ ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ସହିତ ସାତଥର ପରିକ୍ରମା କରିବା ପରେ ପୁଣି ମାଜଣା ମଣ୍ଡପକୁ ବିଜେ କରି ଚନ୍ଦନ କୁଣ୍ଡରେ ଅବସ୍ଥାନ କରିଥିଲେ। ସେଠାରେ ପୁଣି ଶୀତଳମଣୋହୀ ସହିତ ଆଳତି ବଢିବିଳମ୍ବିତ ରାତିରେ ପିତ୍ରାଳୟ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରକୁ ବାହୁଡ଼ିଥିଲେ। ମନ୍ଦିରରେ ରାତ୍ର ଧୂପ ହୋଇ ପହୁଡ଼ପଡ଼ିଥିଲା।

ପ୍ରଥମ ଦିନର ମାନବୀୟ ଲୀଳାର ଏହି ଦୁର୍ଲଭ ଚାପଯାତ୍ରାରେ ମା’ଙ୍କୁ ଚାପ ଉପରେ ଦର୍ଶନକରି କୃପାଲାଭ କରିବା ପାଇଁ ଅଗଣିତ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ପୁଷ୍କରିଣୀ ଚ଼ତୁଃପାର୍ଶ୍ଵରେ ଜମିଥିଲେ। ଗୋପାଳପୁର ଶାସନ ଗ୍ରାମବାସୀ, ମନ୍ଦିର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର ସମସ୍ତ କର୍ମଚାରୀ, ସ୍ଥାନୀୟ ଆରକ୍ଷୀ ବାହିନୀଙ୍କ ମିଳିତ ସହଯୋଗରେ ପ୍ରଥମ ଦିନର ଏହି ଯାତ୍ରା ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଭାବରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଅଧିକାରୀ ବାଳମୁକୁନ୍ଦ ଦାସ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି।

ବାଣପୁର: ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ରରେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥଙ୍କପରି ଲୀଳାକ୍ଷେତ୍ର ବାଣପୁରରେ ଆରାଧ୍ୟ ଠାକୁର ବ୍ରହ୍ମଶ୍ଵର୍ଶୀ ଶ୍ରୀ ରଙ୍କନାଥ ଦେବଙ୍କ ବାରମାସରେ ତେର ବେଶ। ଫାଲଗୁନ ଶୁକ୍ଳ ଦଶମୀରୁ ଆରମ୍ଭ ଅବୀର କ୍ରୀଡ଼ା ସହିତ ଚ଼ାଚେରୀ ବେଶ। ଏହି ବେଶରେ ଚତୁର୍ଦ୍ଧାମୂର୍ତ୍ତିଙ୍କୁ ଲାଲପାଟ ସହିତ ଚ଼ୂଳ,ନଳୀଭୂଜ, ମକରକୁଣ୍ଡଳ, ଓଡ଼ିଆଣି, ହରିଡ଼ାମାଳ,ତାବିଜ ମାଳ,ତୁଳସୀ, ଗେଣ୍ଡୁଫୁଲ, ଓ ପଲାସଫୁଲର ନାକଚଣା ଇତ୍ୟାଦିରେ ସୁନ୍ଦର ବେଶ କରାଯାଏ। ମା’ଭଗବତୀ କାଠି ଠାକୁରାଣୀଙ୍କ ସହିତ ମିଶି ପ୍ରଭୁ ଦୋଳଗୋବିନ୍ଦ ରୂପରେ ପରିଚ୍ଛାଙ୍କ ଦୁଆରେ ଶଙ୍କୁଡ଼ି ଓ ନିଶଙ୍କୁଡ଼ି ଭୋଗ ବା ଚ଼ାଚେରୀ ଖାଇ ରାଜାଗ୍ନି ପରେ ମନ୍ଦିରକୁ ବାହୁଡ଼ନ୍ତି। ପରିଚ୍ଛାଙ୍କ ଦୁଆରେ ମା’ ଭଗବତୀ କାଠି ଠାକୁରାଣୀ ଙ୍କ ପାଇଁ ଆମିଷ ଭୋଗ ବଢ଼ା ହେଉଥିଲାବେଳେ ଶ୍ରୀ ରଙ୍କନାଥ ଦେବଙ୍କ ପାଇଁ ନିଶଙ୍କୁଡ଼ି ଭୋଗବଢା ହୋଇ ଉଭୟଙ୍କୁ ବେଲପତ୍ର ତୁଳସୀ ପଡ଼ି ଭୋଗ ଲାଗି ହେଉଥିବାର ନିଆରା ପରମ୍ପରା କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ଚଳି ଆସିଛି।

ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ପରି ବାଣପୁରରେ ଦୁର୍ଗାମାଧବ ଉପାସନାର ପ୍ରତୀକ ଏହି ଚ଼ାଚ଼େରୀ ବେଶ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମନମୁଗ୍ଧକର। ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥପ୍ରେମୀ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ଯାଇ ପ୍ରଭୁ ଶ୍ରୀ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରି ଯେତିକି ପୂଣ୍ୟ ଅର୍ଜନ କରନ୍ତି,ନଯାଇ ପାରିଲେ ଲୀଳକ୍ଷେତ୍ରକୁ ଆସି ବ୍ରହ୍ମ ଶ୍ୱର୍ଶୀ ଶ୍ରୀ ରଙ୍କନାଥଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କଲେ ସେତିକି ପୂଣ୍ୟଫଳ ମିଳେ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ ଅଛି। ଯବନମାନଙ୍କ ଆକ୍ରମଣ କାଳରେ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ସାତ ସାତ ଥର ଆସି ବାଣପୁରରେ ଗୋପନଲୀଳା ପ୍ରକଟ କରିଥିବାର କଥା ମାଦଳାପାଞ୍ଜିରେ ଉଲ୍ଲିଖିତ ଅଛି। କେତେବେଳେ ସ୍ଵଦେହରେ ତ କେତେବେଳେ କଳେବରରୁ କେବଳ ବ୍ରହ୍ମଙ୍କୁ ଆଣି ବାଣପୁରର ଘଞ୍ଚବନାନୀରେ ବିଜେ କରାଯାଇ ନିତ୍ୟ ସେବା କରାଯାଉଥିଲ।ନାଏବ ସୁବେଦାର ଅହମ୍ମଦ ବେଗ୍ ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରକୁ ଆକ୍ରମଣ କାଳରେ ସେବକମାନେ କେବଳ ବ୍ରହ୍ମଙ୍କୁ ପାଟବସ୍ତ୍ର ଦେହରେ ଆଛାଦିତ କରି ଆଣି ବାଣପୁରର ଅନ୍ଧାରି ମହିମଠାରେ ପାହାଡ଼ ଖୋଲରେ ରଖି ସେବାପୂଜା କରୁଥିଲେ।

ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ବଙ୍କାଡ଼ଗଡ଼ ରାଜାଙ୍କ ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ ଗଜପତି ମହାରାଜା ଚ଼ତୁର୍ଦ୍ଧାମୂର୍ତ୍ତି କରାଇ ବ୍ରହ୍ମଙ୍କୁ ସ୍ଥାପନ କରି ଅସ୍ଥାୟୀ କାଷ୍ଟମଣ୍ଡପରେ ବିଜେ କରାଯାଇ ଦୈନନ୍ଦିନ ସେବାପୂଜା କରାଗଲା। ନାଏବେ ସୁବେଦାର ର ଦିଲ୍ଲୀ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ପରେ ଶ୍ରୀଜୀଉଙ୍କ ଠାରୁ ବ୍ରହ୍ମ ଓ ଲାଗି କରି ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ନେଇ ନବକଳେବର ପରେ ନୀଳାଦ୍ରୀବିଜେ କରାଯାଇଥିବା କଥା ଗବେଷକମାନେ ମତ ଦିଅନ୍ତି। ବାଣପୁରର ସେହି ଅନ୍ଧାରି ଅରଣ୍ୟରେ ଯେଉଁ ବିଗ୍ରହ ଗଢ଼ା ହୋଇଥିଲେ ପରବର୍ତ୍ତୀକାଳରେ, ବ୍ରହ୍ମଶୂନ୍ୟ ହୋଇ ସେଠାରେ ପଡ଼ିରହିଲେ।

ଶେଷରେ ବାଣପୁର ରାଜା ବିଗ୍ରହମାନକୁ ଉଦ୍ଧାର କରି ଆଣି ନିଳାଦ୍ରୀ ପ୍ରସାଦ,ଠାରେ ପରେ ପରେ ବାଣପୁରଠାରେ ଆଣି ବିଜେ କରାଇ ନୀତିକାନ୍ତି ସେବାପୂଜା ପାଇଁ ନିଯୋଗୀ ସେବାୟତ ଓ ଜମିବାଡ଼ି ଖଞ୍ଜା କରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପଡ଼ି କୃଷ୍ଣପ୍ରସାଦଗଡ଼କୁ ଚାଲିଯିବା କଥା ଗବେଷଣାରୁ ଜଣା ପଡେ। ଏହି ସେହି ବ୍ରହ୍ମସ୍ପର୍ଶୀ ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ବାଣପୁରରେ ଶ୍ରୀ ରଙ୍କନାଥ ନାମରେ ପରିଚିତ,ସତ୍ୟ ଆଉ ବିଶ୍ୱାସର ଠାକୁର ଏହି ସେହି ଠାକୁର ଯାହାଙ୍କ ନାମ ଧରିଲେ ସତକଥା ବାହାରିପଡ଼େ।

ଶ୍ରୀଜିଉଙ୍କ ଆଜି ଏକାଦଶୀ ତିଥିରେ ମଙ୍ଗଳ ଆଳତୀ, ଅବକାଶ, ପରେ ବଲ୍ଲଭ ଧୂପପରେ ଏହି ଚ଼ଚେରୀ ବେଶ କରାଯାଇଥିଲା। ଶ୍ରୀଜିଉଙ୍କ ପରମ ସେବକ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ହୋତା, ପରିଚାଳନା କମିଟିର ଦାଶରଥି ସାହୁ, ଦେବଦତ୍ତ ପାଣି, ବାଳମୁକୁନ୍ଦ ଦାସ, ପଦ୍ମଚରଣ ମହାପାତ୍ର ଏହି ବେଶରେ ସହଯୋଗ କରିଥିଲେ।

ବାଣପୁର (ସୀତାରାମ ଅଗ୍ରୱାଲ): ଖୋର୍ଦ୍ଧା ଜିଲ୍ଲାର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ପ୍ରାଚୀନ ଶକ୍ତିପୀଠ ବାଣପୁରର ମା’ଭଗବତୀଙ୍କ ମନ୍ଦିରରେ ବାରମାସର ତେର ଯାତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନିଆରା ଢଙ୍ଗରେ ପାଳିତ ହୁଏ।  ଶ୍ରାବଣ ମାସର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିରରେ ସର୍ବତ୍ର ରକ୍ଷାବନ୍ଧନ, ବଳଭଦ୍ର ଜନ୍ମ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଉଥିବା ବେଳେ, ମା’ ଯୋଗମାୟା ଭଗବତୀଙ୍କ ପୀଠରେ ଗୋପୂଜନ ଓ ଗହ୍ମା ଡିଆଁ ପର୍ବ ଭାବରେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନୀତି କାନ୍ତିରେ ପାଳନ କରାଯିବାର ବିଧି କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ଚଳି ଆସିଛି।

ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ଦିନ ପ୍ରତ୍ୟୁଷରୁ ମା’ଙ୍କ ଅଙ୍ଗରାଗ ମାଜଣା, ମହାପ୍ରସାଦ ଅର୍ପଣ, ବେଶ, ବଲ୍ଲଭ ଆଳତୀ, ମଧ୍ୟାହ୍ନରେ ଶଙ୍କୁଡ଼ି ଧୂପ ପରେ ପହୁଡ଼ ପରେ ଅପରାହ୍ନରେ ନିଶଙ୍କୁ ଡ଼ି ଧୂପ ଆଳତିସରିରାତ୍ର ୪ପ୍ରହରରେ ବଡ଼ ଶିଙ୍ଗାରଧୂପପରେ ମା’ଙ୍କ ଚଳନ୍ତି ପ୍ରତିମା ସ୍ତମ୍ଵେଶ୍ଵରୀ କାଠି ଠାକୁରାଣୀ, ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରଦେବ ଓ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଗୋପୀନାଥ ଦେବଙ୍କ ସହିତ ପିତ୍ରାଳୟଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରରୁ ବିଜେ କାହାଳି ବାଜିବା ପରେ ଗହ୍ମା ପଡ଼ିଆକୁ ବିଜେ କରିଥିଲେ।

ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟ କାହାଳି ଢ଼ୋଲ ମହୁରୀ ଆଲଟ ଚାମର ଛତ୍ର ତରାସ, ଆଦି ଥାଟ ପଟୁଆର ସହିତ ସେବାୟତ ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଗ୍ରହଣରେ ବିଜେ କଲା ବେଳେ ହୁଳହୁଳି ଓ ଜୟ ଜୟକାର ଧ୍ବନୀରେ ପଡ଼ିଆ ଉଚ୍ଛୁଳି ପଡ଼ିଥିଲା। ବିଷରପାଟଣା ଛକ ଉପରେ ପଲେଇ ସେବକ ଏକ ବାଲିର ବେଦୀକରି ତା ଉପରେ ପାଟବସ୍ତ୍ର ପକାଇ ଆସନପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ। କାଠି ନାହାକ ଓ ପରିଛା ସାଆନ୍ତ ମା’ ଙ୍କୁ ଓ ଜୀଉମାନଙ୍କୁ ଉକ୍ତବେଦୀ ଉପରେ ବିଜେ କରାଇ ଷୋଡ଼ଷ ଉପଚ଼ାରରେ ପୂଜାକରି ଗୋମାତା ଓ ଠାକୁର ଠାକୁରାଣୀଙ୍କୁ ପରମ୍ପରା କ୍ରମେ କେବଳ ଶାକର ଓ ନଡ଼ିଆ ପାତି ୪ପତ୍ରରେ ଠା କରି ନୈବେଦ୍ୟ ଆକାରରେ ଧୂପ ବଢ଼ାଇ ଆଳତି ସମର୍ପଣ କରିଥିଲେ।

ପଲେଇ ସେବକ ଆଗରୁ ଗୋମାତାଙ୍କ ପ୍ରତୀକ ଭାବରେ ବାଛୁରୀଟି ଏ ଆଣି ତାଙ୍କୁ ଚନ୍ଦନ ସିନ୍ଦୁର ଫୁଲ ମାଳଦେଇ ପୂଜା କରି ଶାକର ନଡ଼ିଆ ଖୁଆଇ ସାରି ଉକ୍ତ ବେଦି ଉପରେ ଡ଼ିଆଁଇବା ପରେ ମା’ଙ୍କ ଗହ୍ମା ଡିଆଁ ପର୍ବ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା।

ଏହି ପବିତ୍ର ମୂହୁର୍ତ୍ତରେ ମା’ଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ଆସିଥିବା ଅଗଣିତ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ହୁଳହୁଳି ଜୟ ଜୟକାର ଧ୍ବନୀରେ ପରିବେଶ ବେଶ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ମୟ ହୋଇ ଉଠିଥିଲା। ପରେ ଠାକୁର ଠାକୁରାଣୀ ମାନେ ମନ୍ଦିର ଫେରିବା ବାଟରେ ପରିଚ୍ଛାଙ୍କ ଦ୍ଵାର ମାନଙ୍କରେ ପନ୍ତିଭୋଗ ଖାଇ ପିତ୍ରାଳୟ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରକୁ ଫେରି ରାତ୍ର ପହୁଡ଼ ହୋଇଥିଲେ।

କୃଷିର ପର୍ବ ଶ୍ରାବଣ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାପ୍ରଭୁ ବଳଭଦ୍ରଙ୍କ ଜନ୍ମଦିନ ଭାବରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଷ୍ଣୁ ମନ୍ଦିରରେ ଧୁମ୍ ଧାମରେ ପାଳିତ ହେଉଥିବା ବେଳେ ପରମ ବୈଷ୍ଣବୀ ଦେବୀ ଯୋଗମାୟା ମା’ ଭାଗବତୀଙ୍କ ପୀଠରେ ମଧ୍ୟ କୃଷି କାର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରମୁଖ ଗୋମାତାଙ୍କ ପୂଜନ ପରି ପରମ୍ପରା କୈଣସୀ ଶକ୍ତିପୀଠରେ ପାଳିତ ହେଉଥିବାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନାହିଁ ବୋଲି ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ଭଗବତୀ ଦେବୋତ୍ତର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ବାଳମୁକୁନ୍ଦ ଦାସଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରକାଶ।

ବାଣପୁର (ସୀତାରାମ ଅଗ୍ରୱାଲ): ଦୀର୍ଘ ୨୧ ଦିନର ପ୍ରଚଣ୍ଡ ରୌଦ୍ରତାପରୁ ଦେବା ଦେବୀମାନଙ୍କ ଶ୍ରୀଅଙ୍ଗକୁ ଶୀତଳ ରଖିବା ପାଇଁ ପାଳିତ ହୁଏ ଚନ୍ଦନ ଯାତ୍ରା। ଦୈନନ୍ଦିନ ନୀତିକାନ୍ତି ପରେ ଚନ୍ଦନ କୁଣ୍ଡର ଚନ୍ଦନ ଶ୍ରୀକର୍ପୁର ଅଗୁରୁ ମିଶ୍ରିତ ଶୀତଳ ଜଳରେ ଜିଉମାନଙ୍କୁ ରଖାଯାଇ ଶୀତଳ ମଣୋହି ଲାଗି କରାଯିବାର ପରମ୍ପରା ଉତ୍କଳର ପ୍ରତିଟି ଦେବାଦେବୀ ମନ୍ଦିରରେ ପାଳିତ ହୋଇଆସୁଥିବା ବେଳେ ଶ୍ରୀକ୍ଷେତ୍ର ପରି କେତେକ ସ୍ଥାନରେ ଦେବା ଦେବୀଙ୍କ ଚାପଯାତ୍ରା ମଧ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଥିବାର ପରମ୍ପରା ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲି ଆସିଛି।

ବାଣପୁରର ଆରାଧ୍ୟାଦେବୀ ମା’ ଭଗବତୀଙ୍କ ଚନ୍ଦନ ଓ ଚାପଯାତ୍ରା ତିନିଦିନ ଧରିନିଆରା ଢଙ୍ଗରେ ମହାଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସର ସହିତ ପାଳିତ ହୋଇଯାଇଛି। ଅକ୍ଷୟ ତୃତୀୟାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ଏହି ଯାତ୍ରାର ଶେଷ ତିନିଦିନ ପ୍ରତିବର୍ଷ ପରିବାଣପୁର ନିକଟସ୍ଥ ଗୋପାଳପୁର ଶାସନ ମାଜଣା ପୋଖରୀ ଚନ୍ଦନ ଚକଡ଼ାରେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ଧୁମ୍ ଧାମରେ ପାଳିତ ହୋଇଥିଲା। ଶାସନ ବାଡ଼ିର ଆରାଧ୍ୟ ଠାକୁର ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ଵର ଦେବଙ୍କ ନିମନ୍ତ୍ରଣକ୍ରମେ ପ୍ରତି ସଂଧ୍ୟାରେ ମା’ଭଗବତୀ କାଠି ଠାକୁରାଣି ନିଯୋଗୀ ସେବାୟତ ଓ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନଙ୍କ ଗହଣରେ ଥାଟ ପଟୁଆର, ବାଣ ରୋଷଣି, ଘଣ୍ଟ ଘଣ୍ଟା କାହାଳୀ ଆଲଟଚାମର ବାଦ୍ୟର ଶବ୍ଦରେ ପାଟପତନୀ ମନ୍ଦାର ବେଲପତ୍ର ମାଳରେ ସଜ୍ଜିତ ହୋଇ ବାଣପୁର ବଡ଼ ଦାଣ୍ଡରେ ଯାତ୍ରା କଲା ବେଳେ ଏକ ଭାବ ଭକ୍ତିମୟ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିଲା।

ଅଧାବାଟରେ ଗୋପାଳପୁର ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ସହିତ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ଵର ଦେବମା’ଙ୍କୁ ପାଛୋଟି ନେଇ ମାଜଣା ପୋଖରୀର ଚନ୍ଦନ ଚକଡ଼ାରେ ଉପବେସନ କରାଉଥିଲେ।ଦେବୀଙ୍କ ସହିତ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖରଦେବ, ଶ୍ରୀଗୋପୀନାଥଦେବ,ଶ୍ରୀରଙ୍କ ନାଥ ଦେବ ,ପାଟି ପୁର ଶାସନର ଶ୍ରୀଗୋପୀନାଥ ଦେବ ଓ କନକଦୁର୍ଗା, କୋଟ ବିଦ୍ୟାଧରପୁର ଶାସନର ଶ୍ରୀନୀଳକଣ୍ଠେଶ୍ଵର ଦେବ, ଗୋପାଳପୁର ଶାସନର ଶ୍ରୀକପିଳେଶ୍ୱର ଦେବ ଓ ଦୋଳ ଗୋବିନ୍ଦଦେବ ଏବଂ ସ୍ଥାନାଧିପତି ବାଲୁଙ୍କେଶ୍ଵର ଦେବଙ୍କ ସହିତ ଏକତ୍ର ଶୀତଳ ମଣୋହୀ ସେବନ କରିବାର ଦୃଶ୍ୟ ମନୋମୁଗ୍ଧକର।

ଚଳିତ ବର୍ଷ ମାଜଣା ପୋଖରୀର ପଙ୍କ ଉଧାର ଯୋଗୁଁ କେବଳ ଜଳସ୍ପର୍ଶ ବିଧିରେ ଚାପର ସମସ୍ତ ନୀତିକାନ୍ତି ଶେଷ କରାଯାଇ ଦେବା ଦେବୀଙ୍କୁ ଚନ୍ଦନ କୁଣ୍ଡରେ ପୂଜା ବିଧିସହିତ ଦ୍ୱିତୀୟ ପ୍ରହର ର ଚନ୍ଦନଲାଗି କରାଯାଇ ଶୀତଳ ମଣୋହୀରେ ପୂଜାନୀତି ଶେଷ କରାଇ ନିଶାର୍ଦ୍ଧରେ ମନ୍ଦିର ବାହୁଡ଼ା କରାଇଥିଲେ। ତିନିଦିନର ଏହି ଯାତ୍ରାରେ ଗୋପାଳପୁର ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ମିଳିତ ସହଯୋଗରେ ପ୍ରତିଦିନ ଭଜନ ସମାରୋହ, ରାମଲୀଳା ଭଳି ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମମାନ ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଥିଲା। ପ୍ରତିଦିନ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଞ୍ଚଳର ଅଗଣିତ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାଙ୍କୁ ଦର୍ଶନକରିବାକୁ ଆସୁଥିବାର ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା।

ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ଭଗବତୀ ଦେବୋତ୍ତର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟର କର୍ମକର୍ତ୍ତା,ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରଶାସନ ଏବଂ ଗୋପାଳପୁର ଗ୍ରାମର ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ମିଳିତ ସହଯୋଗରେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ଏହି ଯାତ୍ରା ଶାନ୍ତି ଶୃଙ୍ଖଳାର ସହିତ ପାଳିତ ହୋଇଥିଲା।

ବାଣପୁର (ସୀତାରାମ ଅଗ୍ରୱାଲ): ମହାବିଷୁବ ସଂକ୍ରାନ୍ତି, ଉତ୍କଳୀୟଙ୍କ ନବବର୍ଷ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ। ପଣା ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଭାବରେ ମଧ୍ୟ ଏହିଦିନ ଦେବାଦେବୀଙ୍କ ପୀଠରେ ଶୀତଳ ପଣା ଭୋଗ ଲାଗି ହେବାର ପରମ୍ପରା ଚ଼ଳି ଆସିଛି। ମା’ ଭଗବତୀଙ୍କ ପୀଠରେ ନବବର୍ଷର ପ୍ରଥମ ଦିନରେ ମା’ ଉତ୍ତର ଦିଗରକ୍ଷାକାରିଣୀ, ଭାଟପଡ଼ାଗଡ଼ର ଆରାଧ୍ୟା ଦେବୀ, ଶୋଲରୀ ପାହାଡ଼ ଖୋଲରେ ପୂଜିତ।, ଭଉଣୀ ଶିଦ୍ଧେଶ୍ଵରୀଙ୍କ ପୀଠକୁ ଯାତ୍ରା କରି ଆଗମୀ ଶାରଦୀୟ ପର୍ବକୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରି ମା’ଶିଦ୍ଧେଶ୍ୱରୀଙ୍କ ଆଜ୍ଞାମାଳ ନେଇ ଫେରିବାର ପରମ୍ପରା କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ଚଳି ଆସିଛି। ମା’ଭଗବତୀଙ୍କ ମାନବୀୟ ଲୀଳାର ଏହା ଏକ ନିଆରା ପରମ୍ପରା’।

ବାଟରେ ଗଲାବେଳେ ବଡ଼ହନ୍ତୁ ଆଡ଼ ଗ୍ରାମର ଆରଧ୍ଯ ଦଣ୍ଡ ଠାକୁର ରାଜରାଜେଶ୍ୱର ଦେବ ତାଙ୍କୁଥାଟ ପଟୁଆରରେ ସାଦରେନିମ୍ନନ୍ତ୍ରଣ କରି ଗ୍ରାମପରିକ୍ରମା କରାଇବା ପରେ ମା’ ଅନ୍ଧାର ଭିତରେ କେବଳ ଦିକିଦିକି ମଶାଲ ଆଲୁଅରେ ଅଣୁଆ ଜଙ୍ଗଲିଆ ରାସ୍ତାରେ ଶୋଲରୀ ପାହାଡ଼ ପାଦତଳେ ତଳେ କଣ୍ଟାଲତା ଡେଇଁ ବାଟରେ ଡ଼ାଳ ଖାଇ ଠାକୁରାଣୀଙ୍କ ପୀଠରେ ପହଞ୍ଚି ବିଶ୍ରାମ ନିଅନ୍ତି। ନିଯୋଗୀ ସେବାୟତମାନେ ମା’ଙ୍କ ଭରସାରେ ବିଶ୍ୱାସରସହିତ ଅନ୍ଧାର ରାସ୍ତାରେ ଯାତ୍ରା କଲାବେଳେ କେବେହେଲେ କାହାର କ୍ଷତି ହୋଇନାହିଁ ବୋଲି କହନ୍ତି ବରିଷ୍ଠ ସେବକ ଭାସ୍କର ନାୟକ, ବସନ୍ତନାୟକ, ପରିଚ୍ଛା ପ୍ରକାଶ ମହାପାତ୍ର। ଏପରିକି ସ୍ୱାପଦ ଶଙ୍କୁଳ ପାହାଡ଼ିରାସ୍ତା, ହିଂସ୍ର ଯନ୍ତୁମାନଙ୍କ ଆଶ୍ରୟସ୍ଥଳ ଏବଂ ସଂକୀର୍ଣ୍ଣ କଂଟକପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପାଦରେ କଣ୍ଟାଟିଏ ମଧ୍ୟ ଲାଗେ ନାହିଁ ବୋଲି କହନ୍ତି କାଠିନାହାକ ଗଣେଶ ନାୟକ।

ପଣାପାଣି ସାରି ପୁଣି ଭାଟିପଡ଼ା ଗଡ଼କୁ ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ଶେଷରେ ଗଡ଼ର ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ପୂଜା ପାଉଥିବା ଗ୍ରାମଦେବତୀଙ୍କ ମନ୍ଦିରରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ଗଡ଼ର ଦଳବେହେରା ମାନବେନ୍ଦ୍ର ମହାରଥାଙ୍କ ସହିତ ଗ୍ରାମବାସୀ ମା’ଙ୍କୁ ପୁଷ୍ପଚନ୍ଦନ ଦେଇ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିବା ପରେ ମା’ ଗଡ଼ପରିକ୍ରମା କରି ସେହି ଅନ୍ଧା କାର ଭିତରେ ଶୋଲରୀ ପାହାଡ଼ ଖୋଲରେ ଉପରେ ପୂଜିତା ମା’ ଶିଦ୍ଧେଶ୍ୱରୀଙ୍କ ପୀଠରେ ଅବସ୍ଥାନ କରନ୍ତି।

ମନ୍ଦିରର ଜାନିସଂପ୍ରଦାୟର ପୂଜକମାନେ ଦୁଇ ଭଉଣୀଙ୍କ ପାଇଁ ଚୁଡ଼ାଗୁଡ଼ ନୈବେଦ୍ୟ ଅର୍ପଣ କରି ଆଜ୍ଞାମାଳ କରିବା ପରେ ଜଣେ ପୂଜକ ଧଳା ଲୁଗା ଘୋଡ଼େଇ ହୋଇ ଆଜ୍ଞାମାଳ ନେଇ ଫେରି ଦଳବେହେରାଙ୍କ ଦୁଆରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ପନ୍ତିଭୋଗ ଖାଇ ରାତ୍ରିର ଶେଷ ପ୍ରହରରେ ପିତ୍ରାଳୟ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରକୁ ଫେରିବା ବାଟରେ ଟିକିରାଇ ମନ୍ଦିରରେ ପଣା ଭୋଗ ଏବଂ ଖମାରଠାରେ ଗଜପତି ମହାରାଜାଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ପ୍ରଚଳିତ ନିଶଙ୍କୁଡ଼ି ଭୋଗ ଲାଗି ହୋଇ ଫେରନ୍ତି ବୋଲି ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ଭଗବତୀ ଦେବୋତ୍ତର କାର୍ଯ୍ୟଳୟର କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ବାଳମୁକୁନ୍ଦ ଦାସଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରକାଶ।

ବାଣପୁର (ସୀତାରାମ ଅଗ୍ରୱାଲ): ଓଡ଼ିଶାର ପୁରପଲ୍ଲୀରେ ଫାଲ୍ଗୁନ ଶୁକ୍ଳ ଦଶମୀଠାରୁ ଦୋଳଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଚୈତ୍ର କୃଷ୍ଣ ଏକାଦଶୀ ଯାଏ ଚାଲେ। ଏହି ସମୟରେ ମନ୍ଦିରରେ ବିଜେ ଚଳନ୍ତି ପ୍ରତିମା ମାନେ ରତ୍ନସିଂହାସନ ତ୍ୟାଗ କରି ଗ୍ରାମ ପରିକ୍ରମା କରି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଦୂଆରେ ବଢ଼ାଯାଇଥିବା ମୁଆଁ, ଖଇ, କୋରା, ଫଳମୂଳ, ଚଣା, ଶାକର, ଫେଣି, ଆଖୁ, ମୁଗଧୁଆ, ଚ଼ୁଡ଼ାଘଷା, ରସାବଳୀ ଇତ୍ୟାଦି ନାନାଦି ପ୍ରକାରର ନୈବେଦ୍ୟ ଗ୍ରହଣ କରି ଅବିର ଲାଗି ହୁଅନ୍ତି। ଏହାକୁ ଚ଼ାଚ଼େରୀ ଭୋଗ କୁହାଯାଏ।

ଶକ୍ତିପୀଠ ବାଣପୁରରେ କିନ୍ତୁ ମା’ଭଗବତୀଙ୍କ ଚ଼ାଚ଼େରୀ ଭୋଗ ନିଆରା। ଫାଲ୍ଗୁନ ତ୍ରୟୋଦଶୀରେ ଛଅ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଶାସନର ଠାକୁରମାନେ ମା’ଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରି ଫେରିବା ପରେ ମା’ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ରକ୍ଷା କରି ଚ଼ତୁର୍ଦ୍ଦଶୀରେ ବାହାରିଛନ୍ତି ଶାସନ ବାଡିରେ ଚାଚେରୀ ଖାଇ। ବର୍ଷକେ ଥରେ ମା’ଭଗବତୀଙ୍କୁ ଦୁଆରେ ପାଇ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରମାନଙ୍କରେ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସ ଭରିଯାଏ। ପରିବାରର ପୁଅଝୀଅ ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବ ଯେତେ ଦୂରରେ ଥିଲେ ବି ମା’ଙ୍କ ଦର୍ଶନ ସହିତ ପ୍ରସାଦ ପାଇବା ପାଇଁ ଘରେ ପହଞ୍ଚିଯାନ୍ତି।

ଏହିଦିନ ପ୍ରତିଘରେ ମା’ଙ୍କ ପ୍ରିୟ ଶଙ୍କୁଡ଼ି ଭୋଗ ଖେଚ଼େଡ଼ି, ଡ଼ାଲି, ଆମ୍ବିଳ, ମାଛମହୁର, ମାଛ ଭଜା, ମାଛ ପୋଡ଼ା, ଗୁଣ୍ଡିଭଜା, ଖିରି, କାକରା ମୁଆଁ, ଫଳମୂଳ ଇତ୍ୟାଦି ନାନାଦି ବ୍ୟଞ୍ଜନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଘର ଭିତରେ ବାଢ଼ି ମା’ଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରନ୍ତି। ଏଥି ସହିତ ପାଟ, ଶ।ଢ଼ି, ଚ଼ୁଡ଼ି ପରି ନାନାଦି ଶୃଙ୍ଗାର ଦ୍ରବ୍ୟ ମା’ଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରି ବାଜାରୋଷଣୀ ନାଚଗୀତରେ ମା’ଙ୍କୁ ଗ୍ରାମ ପରିକ୍ରମା କରାନ୍ତି। ମା’ଙ୍କ ପ୍ରସାଦ ଶାହି ପଡ଼ିସା ବନ୍ଧୁବାନ୍ଧବଙ୍କୁ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଏ।

ଅଚ୍ୟୁତରାଜପୁର, ଶ୍ରୀନିବାସପୁର ତୁଳସୀ ଦେଇ ପୁରପରି ତିନିଶାସନବାଡ଼କୁ ମା’ ଚ଼ତୁର୍ଦ୍ଦଶୀ ଯାତ୍ରାରେ ଯୋଗଦେଉଥିବାବେଳେ, ଗୋପାଳପୁର, କୋଟ ବିଦ୍ୟାଧରପୁର, ପାଟପୁର ପରି ତିନି ଶାସନକୁ ଚନ୍ଦନଯାତ୍ରାରେ ଚାପକ୍ରୀଡ଼ାରେ ଯୋଗ ଦେବାକୁ ଯାତ୍ରା କରି ପନ୍ତି ଭୋଗ ଖାଇ ଫେରିବାର ନିଆରା ପରମ୍ପରା କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ଚଳି ଆସିଛି।

ବାଣପୁର (ସୀତାରାମ ଅଗ୍ରୱାଲ): ପ୍ରତି ଓଡ଼ିଆଙ୍କ ପ୍ରିୟ ପଖାଳ କେବଳ ଓଡ଼ିଆ ଜାତି ଭିତରେ ସିମୀତ ନାହିଁ। ପ୍ରଚଳିତ ପ୍ରାଚୀନ ପରମ୍ପରାରୁ ଜଣାପଡ଼େ ଓଡ଼ିଆ ଜାତିର ଆରାଧ୍ୟ ଠାକୁର ଶ୍ରୀଜଗନ୍ନାଥ ପଖାଳପ୍ରିୟ। ଏହା ଶ୍ରୀମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରଚଳିତ ଛପନ ଭୋଗରୁ ଜଣାପଡ଼େ।

ସେହିପରି ବାଣପୁରର ଆରାଧ୍ୟା ଦେବୀ ଜଗତଜନନୀ ମା’ଭଗବତୀ ମଧ୍ୟ ପଖାଳପ୍ରିୟ। ତାଙ୍କ ଦୈନଦିନ ଭୋଗନୀତିକାନ୍ତିରୁ ଜଣାପଡେ। ମହାପ୍ରଭୁ ଜଗନ୍ନାଥଙ୍କ ଛପନ ଭୋଗ ସାଥିରେ ପଖାଳ ନୈବେଦ୍ୟ ମିଶି ରହିଥିଲାବେଳେ ମା’ଭଗବତୀଙ୍କ ପ୍ରତ୍ୟହ ବଡ଼ସିଂହାର ଧୂପରେ କେବଳ ଦହିପଖାଳକୁ ମାଛଗୁଣ୍ଡି ଭଜା ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇ ଲାଗି ହେବାର ପରମ୍ପରା କେଉଁ ଆଦିମ କାଳରୁ ଚଳି ଆସିଛି।

ସାଧାରଣତଃ ଓଡ଼ିଆ ପରିବାରରେ ମା’ଭଉଣୀମାନେ ଘରର ପୁରୁଷମାନଙ୍କ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ପଖାଳପ୍ରିୟ। ଦିନରେ ଦୁଇ ଓଳା ପଖାଳ ଖାଇବାକୁ ପସନ୍ଦ କରନ୍ତି। ପଖାଳ ସହିତ ମାଛ ହେଉବା ଶୁଖୁଆ ଭଜା ଚ଼ିଲିକା ଉପକୁଳିଆ ଅଞ୍ଚଳର ପ୍ରଧାନ ଖାଦ୍ୟ। ମଣିଷ ପରି ଏଠି ଦେବୀ ମଧ୍ୟ ପଖାଳ ସହିତ ମାଛପୋଡ଼ା (ବଳିପୋଡା ) ମାଛଭଜା, ବିଶେଷ କରି ସୁପକାର ମାନଙ୍କଦ୍ଵାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ମାଛ ଗୁଣ୍ଡିଭଜା ମା’ଭଗବତୀଙ୍କ ପୀଠରେ ସ୍ୱାତନ୍ତ୍ରତା ବହନ କରେ।

ଏଭଳି ନୈବେଦ୍ୟ ଏହି ପୀଠ ଛଡ଼ା ଓଡ଼ିଶାର ଅନ୍ୟ କୌଣସୀ ଶକ୍ତିପୀଠମାନଙ୍କରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେନାହିଁ। ଚିଲିକାରୁ ସଂଗୃହୀତ ସବାଖଇଙ୍ଗାମାଛ କୁନେଇ ଗୁଆଘିଅ, ମସଲା ଦେଇ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୁଏ ଏହି ମାଛ ଗୁଣ୍ଡିଭଜା। ବେଳେବେଳେ ଏଥିରେ କେବଳ ବାଇଗଣ ମିଶାଇ ମଧ୍ୟ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଭାବରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଏ। ଏହାର ସ୍ଵାଦ ନିଆରା।ମା’ଙ୍କ ସବୁଠାରୁ ଅତିପ୍ରିୟ ନୈବେଦ୍ୟ ଏହି ମାଛଗୁଣ୍ଡି ଭଜା ଯିଏ ଥରେ ପାଇଥାଏ ସେକେବେ ଭୁଲିପାରେ ନାହିଁ।

ଏହି ପ୍ରିୟ ନୈବେଦ୍ୟ ଉପରେ ବାଣପୁର ଅଞ୍ଚଳରେ ପ୍ରଚଳିତ ଏକ ଲୋକକଥା ଏବେ ମଧ୍ୟ ଜନସ୍ମୃତିହୋଇ ରହିଛି। ବହୁଦିନ ତଳର କଥା। ତଦନାନ୍ତିନ ବାଣପୁରର ରାଜା ମା’ଭଗବତୀଙ୍କ ସମସ୍ଥ ସେବାପୂଜା ଦାୟୀତ୍ୱ ଏହି ଅଞ୍ଚଳର ଏକ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାର ହାତରେ ଟେକି ଦେଇ ତାଙ୍କୁ ପରୀଚ୍ଛାପଦବୀ ଅର୍ପଣ କରିପାରିକୁଦ ଚାଲିଗଲେ। ପରିଚ୍ଛା ସାଆନ୍ତ ଭାବରେ ପରିଚିତ ଏହି ପରିବାର ମା’ଭଗବତୀଙ୍କୁ ନିଜ ପରିବାରର ଝିଅ ଭାବରେ ବିଶ୍ୱାସ କରି ନିଷ୍ଠାର ସହିତ ତାଙ୍କ ସେବାପୂଜା କରିଆସୁଥିଲେ।

ଏକଦା କୌଣସି ଏକ ଅପରାହ୍ନରେ ସାତ ଜଣ ଝିଅ ସାତଭଉଣୀ ଭାବରେ ବାଣପୁର ଦାଣ୍ଡରେ ଚାଲିଯାଉଯାଉସଂଧ୍ୟା ହୋଇଯିବାରୁ ପରିଚ୍ଛାଙ୍କ ଘରେ ଆଶ୍ରୟ ନେଲେ। ରାତିରେ ପରିଚ୍ଛା ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଖାଦ୍ୟପେୟ କଥା ପଚ଼ାରିବାରୁ ବଡ଼ ଭଉଣୀ ଆମେ ସମସ୍ତେ ପଖାଳ ଖାଇବୁ ବୋଲି କହିବାରୁ ପରିଚ୍ଛାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀ କୁଣିଆ ଝୀଅଙ୍କ ପାଇଁ ରାତିରେ ପଖାଳ ସହିତ ଏମିତି ଭାବରେ ଘିଅ ମସଲାରେ ଖଇଙ୍ଗ।ମାଛର ମାଛଗୁଣ୍ଡି ଭଜା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ସାତଭଉଣୀଙ୍କୁ ବାଢ଼ିଦେଲେ ଯେ ସାତଭଉଣୀ ସନ୍ତୁଷ୍ଟମନରେ ପେଟପୁରାଇ ଖାଇ ରାତିରେ ପରିଛାଙ୍କ ଘର ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର କୋଠରୀରେ ବିଶ୍ରାମ ନେଲେ।

ରାତି ପାହିଲା। ପରିଛାଙ୍କ ସ୍ତ୍ରୀକୋଠରୀ କବାଟ ଖୋଲି ଦେଖିଲାବେଳକୁ ଘର ଖାଲିପଡ଼ିଛି, ଚନ୍ଦନ ଅଗୁରୁ ଝୁଣାରେ ମହମହ ବାସୁଛି। ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇ ପରିଚ୍ଛାଙ୍କୁ ଡାକ ପକାଇ ସ୍ତ୍ରୀ କହିଲେ ଏମାନେ କୁଆଡ଼େ ଉଭାନ ହୋଇଗଲେ। ଏମାନେ ମଣିଷ ନୁହନ୍ତି ଦେବୀ କି ଦାନବୀ। ସତକୁ ସତ ସେହି ଦିନ ରାତିରେ ପରିଚ୍ଛାଙ୍କୁ ସ୍ୱପ୍ନାଦେଶ ହେଲା।

ମା’ଭଗବତୀ ସ୍ୱପ୍ନରେ କହିଲେ “ଆମେ ସବୁ ସାତଭଉଣୀ ସାତଦେବୀ। ତୁମର ଆତିଥ୍ୟରେ ଆମେ ବହୁତ ଖୁସି। ତୁମେ ଆଜିଠାରୁ ଆମର ବାପଘର ପରି, ଆମକୁ ଆମର ପ୍ରିୟପଖାଳ ଓ ମାଛ ଗୁଣ୍ଡିଭଜା ସବୁଦିନ ଲାଗି କରାଇବ। ଆମେ ତୁମକୁ ଆଶୀର୍ବାଦ କରୁଛୁ ତୁମର ସର୍ବମଙ୍ଗଳ ହେବ।”

ସେହିଦିନଠାରୁ ମା’ଭଗବତୀଙ୍କ ମନ୍ଦିରରେ ରାତ୍ର ଧୂପରେ କେବଳ ମା’ଙ୍କ ପ୍ରିୟଦହି ପଖାଳକୁ ମାଛ ଗୁଣ୍ଡି ଭଜା ଅର୍ପଣ କରିବାର ପରମ୍ପରା ଚଳିଆସିଛି। ମନ୍ଦିର ଭିତର ପୂଜା ସହିତ, ଆଶ୍ୱିନ ମାସର ଷୋଳପର୍ବରେ, ଫଗୁଣ ମାସର ଚ଼ାଚ଼େରୀଭୋଗ ସମୟରେ ବାପ ଘର ଭାବରେ ପରିଚିତ ପରିଚ୍ଛାଙ୍କ ଦୁଆରେ ମା’ଭଗବତୀଙ୍କ ପ୍ରିୟ ଟଭା ପତରର ପଖାଳ ତୋରାଣି ମାଛ ଗୁଣ୍ଡି ଭଜା ଏଯାବତ୍ ଭୋଗ ଲାଗିହେବାର ଏକ ନିଆରା ପରମ୍ପରା କାହିଁ କେଉଁ କାଳରୁ ଚଳି ଆସିଛି। ମା’ଙ୍କ ଏହି ଦୁର୍ଲଭ ପ୍ରସାଦ ପାଇବା ପାଇଁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଦୋଳପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନକୁ ଅପେକ୍ଷା କରନ୍ତି।

ବାଣପୁର (ସୀତାରାମ ଅଗ୍ରୱାଲ): ବସନ୍ତ ଋତୁର ବଡ଼ ପର୍ବ ଦୋଳଯାତ୍ରା। ବସନ୍ତ ରାସ ସହିତ ଫଗୁ ବା ଅବୀରଖେଳର ଯାତ୍ରା ଭାବରେ ଉତ୍କଳର ପୁରପଲ୍ଲୀ ଚ଼ଳଚ଼ଞ୍ଚଳ ହୋଇଉଠେ। ଦୋଳଗୋବିନ୍ଦ ଶ୍ରୀଦେବୀ ଭୂଦେବୀଙ୍କ ସହିତ ସମସ୍ତ ଦେବାଦେବୀ ଦୋଳବିମାନରେ ବସି ଦ୍ଵାରା ଦ୍ଵାର ବୁଲି ଚ଼ାଚ଼େରୀଭୋଗ ଖାଇବା ସହିତ ଦୋଳିରେ ବସି ଝୁଲିବାର ଏହି ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଉତ୍ସବ ପ୍ରାଚୀନ କାଳରୁ ଉତ୍କଳରେ ପାଳିତ ହୋଇଆସୁଥିବାବେଳେ ମା’ଭଗବତୀଙ୍କପୀଠ ବାଣପୁରରେ ଏହି ଯାତ୍ରା ନିଆରା ଢଙ୍ଗରେ ପାଳିତ ହୁଏ।

ଫାଲଗୁନ ଶୁକ୍ଳ ଦଶମୀ ଭିତରଫଗୁ। ପ୍ରତ୍ୟୁଷରୁ ମା’ଙ୍କ ଅଙ୍ଗରାଗ ମାଜଣା, ବେଶ, ମହାପ୍ରସାଦ ଲାଗି ପରେ ବଲ୍ଲଭ ଆଳତୀ, ହୋଇ ଅବୀର ସହିତ ଚ଼ଣା ଶାକର ଲାଗିପରେ ମଧ୍ୟାହ୍ନଧୂପ ହୋଇ ପହୁଡ଼। ସଂଧ୍ୟାରେ ନିଶଙ୍କୁଡ଼ି ଧୂପ, ଆଳତି, ବଡ଼ସିଂହାର ଧୂପ ପରେ ପହୁଡ’।

ଶୁକ୍ଳ ଏକାଦଶୀରେ ରାତ୍ର ବଡ଼ସିଂହାର ପରେ ମା’ଙ୍କ ଚଳନ୍ତି ପ୍ରତିମା କାଠିଠାକୁରାଣୀ, ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀଦକ୍ଷେଶ୍ଵରଦେବ, ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀରଙ୍କ ନାଥ ଦେବ ଶ୍ରୀଶ୍ରୀ ରଘୁନାଥ ଦେବଙ୍କ ସହିତ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିର ଠାରୁ ସମ୍ମିଳିତ ଭାବରେ ସିଧାସିଧା ବାଜାରୋଷଣି ସହିତ ପୂର୍ବ ଦିଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ବିଷରପାଟଣା ପର୍ଯନ୍ତ ଯାତ୍ରାକରି ଫେରିବା ବାଟରେ ପରିଛା ସାହି ର ପିତ୍ରାଳୟ ପରିଛା ସାଆନ୍ତଙ୍କ ଦୁଆରେ ମାନଙ୍କରେ ଚ଼ାଚ଼େରୀଭୋଗସାରି ମନ୍ଦିରକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରନ୍ତି।

ସେହିପରି ଶୁକ୍ଳ ଦ୍ଵାଦଶୀ ତିଥିର ରାତ୍ରବଡ଼ସିଂହାରପରେ ମା’ଭଗବତୀ ଶ୍ରୀଦକ୍ଷେଶ୍ଵର , ଶ୍ରୀରଙ୍କ ନାଥ,ଶ୍ରୀ ରଘୁନାଥ ଦେବଙ୍କ ସହିତ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରରୁ ବିଜେ କରି ପଶ୍ଚିମଦିଗରେ ଅବସ୍ଥିତ ମା’ଭଗବତୀ ମନ୍ଦିର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଥାଟ ପଟୁଆରରେ ଯାତ୍ରା କରି ସେଠାରୁ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରକୁ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରନ୍ତି। ଶୁକ୍ଳ ତ୍ରୟୋଦିଶି ତିଥିରେ ପୁଣି ମା’କାଠି ଠାକୁରାଣୀ ପୂର୍ବ ଦିନ ପରି ବିଷର ପାଟଣା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାତ୍ରାକରି ଫେରିବା ବାଟରେ ପରିଛା ସାଆନ୍ତଙ୍କ ଦୁଆରେ ଚାଚେରୀ ଭୋଗ ସାରି ଫେରିଆସିବା ସମୟରେ ବାଣପୁର ନିକଟସ୍ଥ ଅଚ୍ୟୁତରାଜପୁର, ଶ୍ରୀନିବାସପୁର, ତୁଳସୀ ଦେଇ ପୁର, ପାଟପୁର, କୋଟ ବିଦ୍ୟାଧରପୁର, ଗୋପାଳପୁର ଇତ୍ୟାଦି ଶାସନବାଡ଼ି ସହିତ ଖୁଣ୍ଟପଲ୍ଲୀର ଠାକୁରମାନେ ଥାଟ ପଟୁଆର ବାଣରୋଶଣୀ ସହିତ ମଧ୍ୟରାତ୍ର ପରେ ମିଳିତ ହୋଇ ମା’ଭଗବତୀଙ୍କୁ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶୀ ଯାତ୍ରା ନିମନ୍ତେ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ଧରି ବାଣପୁର ବଜାର ସାହିଠାରେ ଆସି ଅପେକ୍ଷା କରିଥିବା ସମୟରେ ମା’ କାଠି ଠାକୁରାଣିଙ୍କୁ ସାଥିରେ ନେଇ ଭଗବତୀ ମନ୍ଦିର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାତ୍ରା କରି ସେଠାରେ ସମସ୍ତ ଦେବାଦେବୀଙ୍କୁ ବିଦାୟ ଦେଇ ମା’ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରକୁ ଫେରିଆସନ୍ତି।

ଶୁକ୍ଳ ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶୀ ତିଥିସଂଧ୍ୟାରେ ବାଲୁଗାଁ ଅଞ୍ଚଳର ଆରାଧ୍ୟ ଠାକୁର ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଉମାମହେଶ୍ୱର ଦେବ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିର ନିକଟରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ମା’ଭଗବତୀ କାଠିଠାକୁରାଣି, ଶ୍ରୀଦକ୍ଷେଶ୍ଵରଦେବ, ଶ୍ରୀରଘୁନାଥ ଦେବ ଶ୍ରୀରଙ୍କ ନାଥ ଦେବ ଥାଟ ପଟୁଆରରେ ଭଗବତୀ ମନ୍ଦିର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାତ୍ରାକରି ମା’ଭଗବତୀଙ୍କୁ ଶାସନ ବାଡିର ଚ଼ାଚେରୀ ଭୋଗଖିଆ ନିମନ୍ତେ ବିଦାୟ ଦେଇ ନିଜ ନିଜ ମନ୍ଦିରକୁ ଫେରିଆସନ୍ତି। କେବଳ ଶ୍ରୀଉମାମହେଶ୍ୱର ଦେବ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିର ବାହାର ଗୁମୁଟପାଖରେ ମା’ଙ୍କ ଫେରିବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରନ୍ତି।

ଚତୁର୍ଦ୍ଦଶୀ ରାତ୍ରରୁ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଅପରାହ୍ନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମା’ଭଗବତୀ ତିନିଶାସନବାଡ଼ି ସହିତ, କାଠି ନାହାକ ଓ ପରିଚ୍ଛା ସାଆନ୍ତଙ୍କ ଦୁଆରମାନଙ୍କରେ ଶଙ୍କୁଡ଼ି/ନିଶଙ୍କୁଡ଼ି ଭୋଗ ଲାଗି ହୋଇ ଉମା ମହେଶ୍ୱର ଦେବ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵରଦେବ, ରଙ୍କ ନାଥ ଦେବ ରଘୁନାଥ ଦେବଙ୍କ ସହିତ ମିଶି ବିଷର ପାଟଣାର ଅଗ୍ନି ଉତ୍ସବ ପଡ଼ିଆକୁ ଯାତ୍ରା କରନ୍ତି। ସେଠାରେ ଅଗିରାପୋଡ଼ା ରେ ପରିକ୍ରମା ପରେ ଉମାମହେଶ୍ୱର ଦେବଙ୍କୁ ବିଦାୟ ଦେଇ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରକୁ ଫେରିଆସି ଧୂପବଢିବା ପରେ ଦୋଳବେଦୀକୁ ବିଜେ କରନ୍ତି। ସେଠାରେ ଦୋଳପୂର୍ଣ୍ଣିମାର ନୀତିକାନ୍ତି ସରିବା ପରେ ମା’ ମନ୍ଦିରକୁ ଫେରିପହୁଡ଼ ଯାଆନ୍ତି। ପାଞ୍ଚଦିନ ଧରି ପାଳିତବାଣପୁର ଅଞ୍ଚଳର ଏହି ନିଆରା ପାରମ୍ପରିକ ଦୋଳଉତ୍ସବରେ ଅଗଣିତ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଯୋଗ ଦେଇ ମା’ଙ୍କ ଦର୍ଶନ ସହିତ ଆଶୀର୍ବାଦ ଲାଭ କରନ୍ତି।

ବାଣପୁର (ସୀତାରାମ ଅଗ୍ରୱାଲ): ସଂସାରର କୀଟ ଠାରୁ ବ୍ରହ୍ମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଚରାଚର ଜୀବଜଗତଙ୍କ ମନରେ ପ୍ରାଣରେ ହୃଦୟରେ, ପ୍ରକୃତିର ପ୍ରତିଟି ଅଣୁରେ ଅସୀମ ଶକ୍ତି ସଂଚାର କରି, ଜଗତର ମଙ୍ଗଳ ବିଧାନ କରି ମଙ୍ଗଳମୟୀ ମା’ଭଗବତୀ ପବିତ୍ର ଦଶହରାରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କୁ ଶୁଖ ଶାନ୍ତି ସମୃଦ୍ଧି ପ୍ରଦାନ କରି ଛଅ ଭଉଣୀଙ୍କୁ ମେଲାଣୀ ଦେବା ପରେ ପିତ୍ରାଳୟ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରକୁ ବାହୁଡିଲେ ମା’ ଭଗବତୀ। ମା’ଙ୍କର ମାନବୀୟ ଲୀଳାର ପ୍ରତୀକ ବାଣପୁରର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶାରଦୀୟ ପର୍ବ ସପ୍ତ ମାତୃପୂଜା ଏକ ଅନନ୍ୟ ପରମ୍ପରା।

ଜାନିଯାତ୍ରା ପର୍ବପବାଣୀରେ ଝିଅ ମାନେ ବାପ ଘରୁ ଡ଼ାକରା ପାଇ ଏକାଠି ହେବାପରେ ଆନନ୍ଦ ଉଲ୍ଲାସରେ ଯେପରି ସମୟ କଟାନ୍ତି, ପର୍ବଶେଷରେ ଭଉଣୀମାନେ ପରସ୍ପର ପରସ୍ପରଠାରୁ ମେଲାଣି ନେଲା ବେଳେ ଯେପରି ଆଖିରୁ ଲୁହ ଝରିପଡ଼େ, ସେହିପରି ଆଜି ଦୀର୍ଘ ଷୋଳଦିନର ମହା ଆନନ୍ଦର ସମୟର ଶେଷ ପରେ ସତେ ଯେପରି ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ସେହି ଦୁଃଖର ଛାଇ ଖେଳିଯାଇଛି। ପୁଣି ଦେଖା ହେବ ଆସନ୍ତା ଆଶ୍ଵିନର ସେହି କୃଷ୍ଣ ଅଷ୍ଟମୀ ତିଥିରେ। ଆଉ ମହାମନ୍ତ୍ରର ଧ୍ଵନୀ, ଘଣ୍ଟ ଘଣ୍ଟା କାହାଳୀର ସ୍ଵର ଶୁଭିବ ନାହିଁ ପର୍ବଗୃହରେ। ପର୍ବ ଗୃହଶୂନ୍ୟ ପଡିଯିବ। ଆଉ ରୋଷଣୀର ଆଲୋକମାଳାରେ ଝଲସିବ ନାହିଁ ମନ୍ଦିର, ମୁଖଶାଳା ପାଟ ଅଗଣା। ପୁଣି ଆଗାମୀ ଆଶ୍ୱିନ କୁ ଅପେକ୍ଷା।

ମା’ କାଳିଜାଇ ଚାଲିଯିବେ ନୀଳାମ୍ବୁ ଚିଲିକା ମଧ୍ୟକୁ, ନାରାୟଣୀ ଚାଲି ଯିବେ ଭଙ୍ଗିଳଭାଲେରୀର ଖୋଲ ବା ଗୁମ୍ଫା ଦେଉଳକୁ, ଶିଦ୍ଧେଶ୍ଵରୀ ଶୋଲରୀର ସାମୁକା ପାଖ ଦେଉଳକୁ ଚାଲିଯିବେ। ମା’ କନକ ଦୁର୍ଗା କୁମାର ପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ଯାଏଁ ବରିଜାଇଙ୍କୁ ନେଇ ମନ୍ଦିରରେ ରହିବେ।

ଦଶହରାର ନିଶାର୍ଦ୍ଧରେ ମା’ ମାନଙ୍କ ମେଲାଣୀ ଉତ୍ସବ ବାଣପୁରବାସୀଙ୍କ ମନରେ ଆଣିଦେଇଥିଲା ଅନେକ ଦୁଃଖ। ବାହାର ପର୍ବଗୃହ ସାତବଖରା ଘରୁ ବାହାରି ପ୍ରଥମେ ସାତ ଭଉଣୀ ପଶ୍ଚିମ ଦିଗ ରକ୍ଷା କାରିଣୀ ମା’ ବିରିଜାଇଙ୍କୁ ମେଲାଣି ଦେବା ପାଇଁ ମା’ ଭଗବତୀଙ୍କ ମନ୍ଦିର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବାହାରି ଥିଲେ। ବାଟରେ ମାଧବଙ୍କ ପ୍ରତୀକ ଶ୍ରୀରଙ୍କନାଥ ଦେବ ମଧ୍ୟ ସାଥିରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ।

ମା’ଙ୍କ ମନ୍ଦିର କୁଢୁଆ ଦ୍ଵାର ସମ୍ମୁଖରେ ପୂର୍ବରୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବାଲୁକା ବେଦି ଉପରେ ଦଣ୍ଡାୟମାନ ହେବାପରେ ପର୍ବ ପୂଜକ, ପରୀଚ୍ଛା, ପତ୍ରୀ, ପାଳିଆ ମାଳି, ନିଯୋଗୀ ସେବାୟତମାନେ ମା’ମାନଙ୍କୁ ସ୍ଵାଗତ କରି ଜୟ ଧ୍ଵନୀ ସହିତ ଆଲଟଚାମର ସେବା କରିଥିଲେ। ପରେ ଘଣ୍ଟା ଘଣ୍ଟକାହାଳୀ ବାଜି ନୈବେଦ୍ୟ ଅର୍ପଣ, ଅଗ୍ନି ଉତ୍ସବ, ଆଳତୀ ବନ୍ଦାପନା ପରେ ଦେବୀମାନେ ମନ୍ଦିର ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ।

ମନ୍ଦିର ଭିତରେ ବିଜୟ ଦଶମୀର ସମସ୍ତ ନୀତିକାନ୍ତି ସରିବା ପରେ ମା’ ଭଗବତୀ ବଡ଼ ଭଉଣୀ ବିରିଜାଇ ଓ ମା’ କନକ ଦୁର୍ଗାଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ଏକାକୀ ପିତ୍ରାଳୟ ଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ମନ୍ଦିରକୁ ବାହୁଡା ବିଜେ କରିବା ବେଳେ ବଡ଼ ଦାଣ୍ଡରେ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରଘୁନାଥ ଦେବ ମା’ଙ୍କୁ ପାଛୋଟି ନେଇ ମା’ଙ୍କ ଅତିପ୍ରିୟ ଅଧର ମୁଆଁ ସହିତ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ମିଷ୍ଠାନ ନୈବେଦ୍ୟ ଅର୍ପଣ କରି ମା’ଙ୍କୁ ଶାନ୍ତ କରାଇବା ସହିତ ବିଦାୟ ଦେଇଥିଲେ।

ପରେ ରାତ୍ରିର ଶେଷ ପ୍ରହରରେ ମା’ ଭଗବତୀ କାଠି ଠାକୁରାଣୀ ପିତ୍ରାଳୟ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀଦକ୍ଷେଶ୍ଵର ଦେବ ମନ୍ଦିରକୁ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ। ମା’ଙ୍କ ଏହି ମେଲାଣି ଉତ୍ସବରେ ଅଗଣିତ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଭିଡ଼ ଜମିଥିଲା। ମା’କନକ ଦୁର୍ଗା କୁମାରପୂର୍ଣ୍ଣମୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମନ୍ଦିରରେ ରହି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନଙ୍କୁ ଦର୍ଶନ ଦେବେ। ସ୍ଥାନୀୟ ପ୍ରଶାସନ, ପୋଲିସ୍‌, ମନ୍ଦିର ପ୍ରସାଶନ ରଘୁନାଥ ସାହିପକ୍ଷରୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ବିହିତ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା କଥା କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ ଅଧିକାରୀ ବାଳମୁକୁନ୍ଦ ଦାସଙ୍କ ଠାରୁ ପ୍ରକାଶ।