ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ନୀତୀଶ କୁମାର ପୁଣିଥରେ ଇସ୍ତଫା ଦେଇ ବିଜେପିରେ ଯୋଗ ଦେବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି। ଯାହାର ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଘୋଷଣା ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଶେଷରେ ନୀତୀଶଙ୍କୁ ସବୁଦିନ ପାଇଁ ଦ୍ୱାର ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ଘୋଷଣା କରିଥିବା ବିଜେପି ପୁଣିଥରେ ନିଜର ସହଯୋଗୀ କରିବାକୁ ଯାଉଛି।
ଏହାର ଉତ୍ତର ବିଜେପିର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସର୍ଭେ ରିପୋର୍ଟରେ ରହିଛି ଯାହା ବିଜେପିର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କୁ ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କୁ ଏନଡିଏକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାକୁ ବିଜେପିକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଛି। ବିଜେପିର ଜଣେ ବଡ଼ ନେତା ନିଜ ନାମ ଗୋପନ ରଖିବା ସର୍ତ୍ତରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ କିଛିଦିନ ତଳେ ଦଳ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନକୁ ନେଇ ଏକ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସର୍ଭେ କରିଥିଲା, ଯାହାର ତଥ୍ୟ ବିଜେପି ନେତାଙ୍କୁ ଚିନ୍ତାରେ ପକାଇ ଦେଇଛି।
ବିଜେପି ସୂତ୍ରରୁ ମିଳିଥିବା ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ସର୍ଭେରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ବିହାରର ଅତ୍ୟଧିକ ପଛୁଆ ବର୍ଗର ଅଧିକାଂଶ ଭୋଟର ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ସମର୍ଥନରେ ଆସିବେ, ଯେଉଁ କାରଣରୁ ବିହାରରେ ବିଜେପି ୧୦ରୁ ଅଧିକ ଆସନ ହରାଇପାରେ।
ବିହାରରେ ସର୍ବାଧିକ ୩୬ ପ୍ରତିଶତ ଜନସଂଖ୍ୟା ପଛୁଆବର୍ଗର ରହିଛି
ବିଜେପି ବିଶ୍ୱାସ କରୁଛି ଯେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ କରିସ୍ମା ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ନୀତି ଏବଂ ଯୋଜନା ଯୋଗୁଁ ସେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପଛୁଆ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ପ୍ରବେଶ କରିଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ସର୍ଭେ ବାହାରିବା ପରେ ହାଇକମାଣ୍ଡଙ୍କୁ ଝଟକା ଲାଗିଛି। ସଦ୍ୟତମ ଜାତିଭିତ୍ତିକ ଜନଗଣନା ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ ବିହାରରେ ସର୍ବାଧିକ ୩୬ ପ୍ରତିଶତ ଜନସଂଖ୍ୟା ପଛୁଆବର୍ଗର ରହିଛି।
ବରିଷ୍ଠ ବିଜେପି ନେତା ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିଜେପିର ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଫୋକସ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଉପରେ ରହିଛି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ପିଏମ ମୋଦୀଙ୍କ ଟ୍ରାକ୍ ରେକର୍ଡ ବଜାୟ ରଖିବା। ଅର୍ଥାତ୍ ୨୦୧୯ ତୁଳନାରେ ୨୦୨୪ରେ ଅଧିକ ସିଟ୍ ଆଣିବା। ଏହା ସେତେବେଳେ ସମ୍ଭବ ହେବ ଯେତେବେଳେ ଏନଡିଏ ବିହାରରେ (୪୦ରୁ ୩୯ ଟି ଆସନ) ତା’ର ପୂର୍ବ ପ୍ରଦର୍ଶନରେ ଉନ୍ନତି କିମ୍ବା ବଜାୟ ରଖିବ।
ବିଜେପିର ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ସର୍ଭେରୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି ଯେ ନୀତୀଶ କୁମାର ବିଜେପିରେ ରହିଲେ ହିଁ ଏହା ସମ୍ଭବ ହେବ। ଅତ୍ୟନ୍ତ ପଛୁଆ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଉପରେ ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ଦୃଢ଼ ଦଖଲକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ବିଜେପି ହାଇକମାଣ୍ଡ ତାଙ୍କୁ ନିଜ ଦଳକୁ ଆଣିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ।
ଏହି ସମୟରେ ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟରେ କୌଣସି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦାୟିତ୍ୱ ନ ମିଳିବା ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ ଖଡଗେଙ୍କ ନାମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରାର୍ଥୀଭାବେ ପ୍ରସ୍ତାବିତ ହୋଇଥିବାରୁ ନୀତୀଶ କୁମାର କ୍ଷୁବ୍ଧ ହୋଇଛନ୍ତି। ବିଜେପିର ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱ ଏହି ସମୟରେ ନିଜର ବାଜି ଲଗାଇ ନୀତୀଶଙ୍କୁ ଏନଡିଏକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବା ପାଇଁ ନୀତୀଶଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିଥିଲେ।
ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ଏନଡିଏକୁ ଫେରିବାର ଦାୟିତ୍ୱ ଅମିତ ଶାହାଙ୍କ ଉପରେ ରହିଛି
ବିହାରରେ ଚାଲିଥିବା ରାଜନୈତିକ ଉତ୍ତେଜନା ମଧ୍ୟରେ ପାଟନାରୁ ଦିଲ୍ଲୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କ୍ରମାଗତ ବୈଠକ ଚାଲିଛି। ନୀତୀଶ କୁମାର ଏନଡିଏକୁ ଫେରିବାର ଦାୟିତ୍ୱ ନିଜେ କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହା ନେଇଛନ୍ତି। ଗତ ଦୁଇଦିନ ମଧ୍ୟରେ ସେ ବିହାର ବିଜେପି ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତାଙ୍କ ସହ ଅନେକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ବୈଠକ କରିଛନ୍ତି।
କେନ୍ଦ୍ର ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇ ବିହାର ବିଜେପି ପ୍ରଭାରୀ ବିନୋଦ ତାୱଡେ ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ସୁଶୀଲ ମୋଦୀ ଶନିବାର ଦିଲ୍ଲୀରୁ ପାଟନାରେ ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି। ରାଜ୍ୟର ବରିଷ୍ଠ ବିଜେପି ନେତା ତାରକିଶୋର ପ୍ରସାଦ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବିହାରରେ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ରାଜନୈତିକ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ନେଇ ଆଜିଠାରୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରିଣୀ ବୈଠକ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଆମେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କ ଗାଇଡଲାଇନ ସହ ଅଛୁ। ତାରକିଶୋର କହିଛନ୍ତି ଯେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଡାକିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ ନେଇ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା।
ବିଜେପିର କ’ଣ ବାଧ୍ୟତା ଥିଲା ଯେ ନୀତୀଶ କୁମାର ୧୭ମାସ ପରେ ହିଁ ଏନଡିଏକୁ ଫେରୁଛନ୍ତି?
ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରରେ ତାରକିଶୋର ପ୍ରସାଦ କହିଛନ୍ତି, କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱ ଅନେକ ଜିନିଷକୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଦେଖୁଛନ୍ତି। ଗତ ଦେଢ଼ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ବିହାରରେ ଯେଉଁ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ତାହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ୍ରମେ ଆଜି ବୈଠକ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଆମେ ସମସ୍ତେ ବିହାରର ସ୍ୱାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ଅନୁସରଣ କରିବୁ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଭାରତକୁ ନୂଆ ରୂପ ଦେଇଛନ୍ତି, କୌଣସି ବିରୋଧୀ ମେଣ୍ଟ ତାଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ ବିରୋଧରେ ଠିଆ ହେବେ ନାହିଁ।
ବିଜେପିର ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ନେତା ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ୨୦୨୫ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ବିଜେପି ଏକାକୀ ୧୬୦ଟି ଆସନ ଜିତିପାରିବ, କିନ୍ତୁ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ସେମାନଙ୍କୁ ନୀତୀଶ କୁମାରର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ନୀତୀଶ କୁମାର ସବୁଠାରୁ ପଛୁଆ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କର ବ୍ରାଣ୍ଡ ଆମ୍ବାସାଡ଼ାର ଏବଂ ବିଜେପି ଏହି ବ୍ରାଣ୍ଡରୁ ଉପକୃତ ହେବ।
ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଏତେବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଥିବା ଆଣ୍ଟି-ଇନକମ୍ବେନ୍ସି ବିଜେପିକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇବ ନାହିଁ କି?
ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରରେ ବିଜେପିର ବରିଷ୍ଠ ନେତା କହିଛନ୍ତି ଯେ ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କୁ ନେଇ ଉଚ୍ଚ ଜାତିରେ ଅସନ୍ତୋଷ ଥାଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଏବେବି ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଛିଡ଼ା ହୋଇଛି। ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ କେବଳ ବିହାର ନୁହେଁ, ୟୁପି, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ଗୁଜରାଟ ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ଆମେ ମଧ୍ୟ ଏଥିରୁ ଲାଭବାନ ହେବୁ। ସମ୍ରାଟ ଚୌଧୁରୀଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟ ସଭାପତି ଓ ହରି ସାହାଣୀଙ୍କୁ ବିଧାନ ପରିଷଦରେ ବିରୋଧୀ ଦଳ ନେତା କରି ଆମେ ସମାଜକୁ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇସାରିଛୁ। କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ଦେବା ଆମର ‘ମାଷ୍ଟର ଷ୍ଟ୍ରୋକ୍’। ତେବେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପଛୁଆ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ ଅନ୍ତତଃ ‘ବ୍ରାଣ୍ଡ ନୀତୀଶ’ର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ବୋଲି ବିଜେପିର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱ ମତ ଦେଇଛନ୍ତି।
ଖାଲି ସେତିକି ନୁହେଁ ନୀତୀଶଙ୍କୁ ବିଜେପି ମେଣ୍ଟରୁ ଅଲଗା କରି ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ମାନସିକ ବିଜୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି। ମିଳିଥିବା ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ବିଜେପିର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟ ନୀତୀଶଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରାର୍ଥୀ କରିଥାନ୍ତା, ତେବେ ନୀତୀଶଙ୍କ ଭୋଟର ଏକଜୁଟ ହୋଇଥାନ୍ତେ ଏବଂ ଏନଡିଏ ଏହାର ଶିକାର ହୋଇଥାନ୍ତା।
ଏଥି ସହିତ ଦୁର୍ନୀତି କିମ୍ବା ପରିବାରବାଦ ଭଳି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମଧ୍ୟ ସେ ନୀତୀଶଙ୍କୁ ଘେରିବାରେ ସକ୍ଷମ ନୁହଁନ୍ତି। ବିଜେପି ନୀତୀଶଙ୍କୁ ନିଜ ପାଖରେ ରଖିବାକୁ ଚାହୁଁଛି ଏବଂ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ତାଙ୍କ ଭୋଟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଦଖଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି, ଯାହାଫଳରେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ଜେଡିୟୁରେ ବ୍ରେକ ଆସିଲେ ବିଜେପିକୁ ଅଧିକ ଫାଇଦା ମିଳିବ।
ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କୁ ଏନଡିଏକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାରେ ଖୁସି ନୁହଁନ୍ତି ବିଜେପି ରାଜ୍ୟ ନେତୃତ୍ୱ
ନାମ ଗୋପନ ରଖିବା ସର୍ତ୍ତରେ ବିହାରର ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ନେତା କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ବୈଠକ କେବଳ ଏକ ଔପଚାରିକତା ଥିଲା, ସବୁକିଛି ପୂର୍ବ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ଥିଲା। ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହା ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଜେପି ନଡ୍ଡା କେବଳ ରାଜ୍ୟ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ମତାମତ ମାଗିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ରାୟ ଦେଇଥିଲେ।
କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱ ରାଜ୍ୟ ନେତାମାନଙ୍କୁ କେବଳ ବିଶ୍ୱାସରେ ନେବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ଜଣାଇବା ପାଇଁ ଦିଲ୍ଲୀ ଡାକିଥିଲେ। ବିଜେପି ନେତା ଦୁଃଖ ପ୍ରକାଶ କରିବା ସହ କହିଛନ୍ତି ଯେ ନୀତୀଶଙ୍କୁ ନେଇ ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କ ସ୍ୱର ଯେଉଁଭଳି ଭାବେ ବଦଳିଛି, ସେଥିରେ ସେମାନେ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୋଇଛନ୍ତି। ନୀତୀଶ କୁମାର ଓ ବିଜେପି କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେବ ବୋଲି ସେ ଆଶା କରିନଥିଲେ। ଏହି ବୈଠକରେ ରାଜ୍ୟ ନେତାମାନେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ବିଜେପିର ହେବା ଉଚିତ ବୋଲି ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ, ଯାହାକୁ ନେଇ ଶୀର୍ଷ ନେତୃତ୍ୱ ବର୍ତ୍ତମାନ ରାଜି ହୋଇନଥିଲେ।
ପାଟନାରେ ପହଞ୍ଚିଥିବା ବିହାର ବିଜେପି ପ୍ରଭାରୀ ବିନୋଦ ତାୱଡେ କହିଛନ୍ତି, ଆଜି ବିହାର ରାଜ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରିଣୀ କମିଟି, ସମସ୍ତ ସାଂସଦ ଏବଂ ସମସ୍ତ ବିଧାୟକ ବୈଠକ କରୁଛନ୍ତି। ଏହି ବୈଠକରେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନକୁ ଆଖି ଆଗରେ ରଖି ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଦଳ କ’ଣ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି, ବିହାରରେ ଏହା କିପରି ହେବ, କ’ଣ ହେବ, ସେ ନେଇ ଆଲୋଚନା ହେବ। ତାୱଡେ କଟାକ୍ଷ କରି କହିଛନ୍ତି, ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଭାରତ ଯୋଡୋ ଯାତ୍ରା ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟ ତୋଡୋ ଯାତ୍ରା ହେଉଛି କି? ବଙ୍ଗଳାରେ ମମତା, ବିହାରରେ ନୀତୀଶଙ୍କୁ ଭାଙ୍ଗିଛନ୍ତି କି?
ତେଜସ୍ୱୀ କହିଛନ୍ତି- ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦିଆଯାଉଥିଲା ଓ ତାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦିଆଯାଉଛି
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ରାବଡ଼ିଙ୍କ ବାସଭବନରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ଆରଜେଡି ନେତାଙ୍କ ବୈଠକରେ ଲାଲୁ ଯାଦବଙ୍କୁ ମେଣ୍ଟ ସମ୍ପର୍କରେ କୌଣସି ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ବୟାନ ଦେବାକୁ ଅଧିକାର ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହା ଆରଜେଡିର ରାଜ୍ୟସଭା ସାଂସଦ ମନୋଜ ଝା ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି।
ମିଳିଥିବା ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ବୈଠକରେ ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବ ଦଳୀୟ ନେତାମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନୀତୀଶ କୁମାର ସମ୍ମାନଜନକ ଥିଲେ ଏବଂ ଅଛନ୍ତି। ଅନେକ ଜିନିଷ ତାଙ୍କ (ନୀତୀଶ କୁମାର) ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ନାହିଁ। ମହାମେଣ୍ଟରେ ଆରଜେଡିର ସହଯୋଗୀ ଦଳମାନେ ସବୁବେଳେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦେଉଥିଲେ। ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋ ସହ ମଞ୍ଚରେ ବସି ପଚାରୁଥିଲେ, ୨୦୦୫ ପୂର୍ବରୁ ବିହାରରେ କ’ଣ ଥିଲା? ଏବେ ଅଧିକ ଲୋକ ଆମ ସହିତ ଅଛନ୍ତି। ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ଯାହା ହୋଇନାହିଁ, ତାହା ଆମେ ଅଳ୍ପ ସମୟ ମଧ୍ୟରେ କରିଛୁ, ତାହା ଚାକିରି ହେଉ, ଜାତିଭିତ୍ତିକ ଜନଗଣନା ହେଉ, ସଂରକ୍ଷଣ ବୃଦ୍ଧି ହେଉ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କିଛି ହେଉ। ବିହାର ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଖେଳ ହୋଇନାହିଁ।
