ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣକୁ ନେଇ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ଚାଲିଥିବା ବିବାଦର ଅନ୍ତ ଘଟିବାର ୬ ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ମଙ୍ଗଳବାର ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଆଦେଶ ଉପରେ ରୋକ ଲଗାଇଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ମଥୁରାର କୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମଭୂମି ମନ୍ଦିର ସଂଲଗ୍ନ ସାହି ଇଦଗାହ ମସଜିଦକୁ ଅଦାଲତଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ ସର୍ଭେ ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ଅଯୋଧ୍ୟା ଏବଂ କାଶୀ (ବାରାଣସୀ) ସହିତ ମଥୁରା ମଧ୍ୟ ସଂଘ ପରିବାରର ସବୁଠାରୁ ପୁରୁଣା ହିନ୍ଦୁତ୍ୱ ପ୍ରକଳ୍ପର ଏକ ଅଂଶ, ଯାହା ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନିତ ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକୁ “ମୁସଲମାନ ପ୍ରଭାବ”ରୁ ମୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ସ୍ଥଗିତାଦେଶ ସଂଘ ପରିବାରର ମଥୁରା ଯୋଜନା ପାଇଁ ଏକ ଝଟକା ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏହା ସାମୟିକ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇପାରେ। ଏହି ମାମଲାର ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଗ୍ରଗତି ଅନ୍ୟ ଦୁଇଟି ସ୍ଥାନରେ କ’ଣ ଘଟିଛି ତାହା ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି।
କାହାକୁ ନେଇ ବିବାଦ ରହିଛି?
ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ବାବ୍ରୀ ମସଜିଦ ଉପରେ ଅନେକ ହିନ୍ଦୁ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ ଯେ ୧୯୮୦ ଦଶକର ଶେଷ ଭାଗରୁ ସଂଘ ପରିବାର ଏକ ନିରନ୍ତର ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା ଏବଂ ଶେଷରେ ୧୯୯୨ରେ ମସଜିଦ ଭଙ୍ଗାଯାଇଥିଲା। ନଭେମ୍ବର ୨୦୧୯ରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏହି ଧ୍ୱଂସକୁ ‘ବେଆଇନ’ ବୋଲି ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ହିନ୍ଦୁ ପକ୍ଷକୁ ଜମିର ମାଲିକାନା ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ। ଜାନୁଆରୀ ୨୨ରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏହି ସ୍ଥାନରେ ଏକ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ସମାରୋହର ନେତୃତ୍ୱ ନେବେ।
ବାରଣାସୀର ଜ୍ଞାନବାପି ମସଜିଦ କାଶୀ ବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର ସହ ଛିଡ଼ା ହୋଇଛି। ମସଜିଦଟି ଏକ ମନ୍ଦିରର ଭଗ୍ନାବଶେଷ ଉପରେ ନିର୍ମିତ ବୋଲି କହି ଏହାକୁ ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ସଂଘ ଚାହୁଁଛି। ସେପଟେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ ଅଧୀନରେ ଥିବା ମନ୍ଦିର ପରିସରରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି।
ମଥୁରା ମାମଲାରେ ଅଦାଲତକୁ ଯାଇଥିବା ହିନ୍ଦୁ ଆବେଦନକାରୀମାନେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି ଯେ ସମ୍ରାଟ ଔରଙ୍ଗଜେବଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ୍ରମେ ୧୬୭୦ ମସିହାରେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ଉପରେ ଶାହି ଇଦଗାହ ମସଜିଦ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଆଜି ଏହା କୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ ମନ୍ଦିର ନିକଟରେ ଅବସ୍ଥିତ।
ରାମ ଜନ୍ମଭୂମି-ବାବ୍ରୀ ମସଜିଦ ବିବାଦକୁ କେମିତି ମୁକାବିଲା କଲେ ଅଦାଲତ?
ବିବାଦୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହସ୍ୟମୟ ଭାବେ ରାମଲଲାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ଦେଖାଯିବା ପରେ ୧୯୫୦ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ ପହିଲାରେ ଫୈଜାବାଦ ଅଦାଲତ ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ବିବାଦୀୟ ପରିସରର ମାନଚିତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ଜଣେ ଅଦାଲତ କମିଶନରଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ। ଜୁନ୍ ୧୯୫୦ରେ କମିଶନର ଶିବ ଶଙ୍କର ଲାଲ ବିବାଦୀୟ ପରିସରର ଦୁଇଟି ସାଇଟ୍ ପ୍ଲାନ୍ ସହ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ।
ଜୁଲାଇ ୧୯୮୯ରେ ଅଯୋଧ୍ୟା ବିବାଦ ସହ ଜଡ଼ିତ ସମସ୍ତ ମାମଲାକୁ ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଶୁଣାଣି ପାଇଁ ତିନିଜଣିଆ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା। ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କ ଆବେଦନ ଉପରେ ହାଇକୋର୍ଟ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୮୯ରେ ଏକ ଅନ୍ତରୀଣ ଆଦେଶ ଦେଇ ବିବାଦରେ ଥିବା ସମ୍ପତ୍ତି ଉପରେ ସ୍ଥିତାବସ୍ଥା ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ପକ୍ଷମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ।
ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୦୨ରେ ହାଇକୋର୍ଟ ଭାରତୀୟ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣ (ଏଏସଆଇ)କୁ ଏକ ବୈଜ୍ଞାନିକ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା ଏବଂ ବିବାଦୀୟ ସ୍ଥାନକୁ ଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ପେନେଟ୍ରେଟିଂ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ବା ଜିଓ-ରେଡିଓଲୋଜି ଦ୍ୱାରା ସର୍ଭେ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ଫେବ୍ରୁଆରି ୨୦୦୩ରେ ଏଏସଆଇ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରିଥିଲା। ଏହାର ଏକ ମାସ ପରେ ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟ ଏଏସଆଇକୁ ବିବାଦୀୟ ସ୍ଥାନରେ ଖନନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ୨୦୦୩ ଅଗଷ୍ଟରେ ଏହାର ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ।
୩୦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର, ୨୦୧୦ରେ ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟର ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣଖଣ୍ଡପୀଠ ବିବାଦୀୟ ପରିସରର ତିନି ପକ୍ଷ ମୁସଲମାନ, ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ନିର୍ମୋହୀ ଆଖଡ଼ାକୁ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଅଂଶଧନ ପ୍ରଦାନ କରି ଏକ ପ୍ରାଥମିକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମାରେ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କୁ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ଅଂଶ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ। ୨୦୧୧ ମେ ୯ତାରିଖରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ଦୁଇଜଣିଆ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଅନେକ ଆବେଦନକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଉପରେ ରୋକ ଲଗାଇଥିଲେ।
୯ ନଭେମ୍ବର, ୨୦୧୯ରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଅଯୋଧ୍ୟାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିବାଦୀୟ ଜମିକୁ ଭଗବାନ ରାମଲଲାଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରିବା ସହ ମସଜିଦ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ମୁସଲମାନ ପକ୍ଷକୁ ବିକଳ୍ପ ୫ ଏକର ଜମି ଆବଣ୍ଟନ କରିବାକୁ ସରକାରଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ।
ବାରଣାସୀ ମନ୍ଦିର ବିବାଦ କେଉଁଠି ରହିଛି?
୨୦୨୨ ଏପ୍ରିଲ ୧୮ତାରିଖରେ ସ୍ଥାନୀୟ ଅଦାଲତ ଉକ୍ତ ସ୍ଥାନର ସର୍ଭେ ପାଇଁ ଜଣେ କମିଶନରଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତ କରିଥିଲେ। ମେ ୨୦୨୨ରେ କାଶୀ ବିଶ୍ୱନାଥ ମନ୍ଦିର-ଜ୍ଞାନବାପି ମସଜିଦର ଭିଡିଓଗ୍ରାଫିକ ସର୍ଭେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା। ସର୍ଭେ ସମୟରେ ମସଜିଦ ପରିସରରେ ଏକ ଢାଞ୍ଚା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା, ଯାହାକୁ ହିନ୍ଦୁ ପକ୍ଷ ଶିବଲିଙ୍ଗ ବୋଲି ଦାବି କରିଥିଲା ଏବଂ ମୁସଲମାନ ପକ୍ଷ ଏହାକୁ ‘ଝରଣା’ ବୋଲି ଦାବି କରିଥିଲେ।
ଜୁଲାଇ ୨୦୨୩ରେ ବାରଣାସୀ ଜିଲ୍ଲା ଅଦାଲତ ଏହି ପରିସରର ବୈଜ୍ଞାନିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ କରି ମସଜିଦଟି ହିନ୍ଦୁ ମନ୍ଦିରର ପୂର୍ବରୁ ଥିବା ଢାଞ୍ଚା ଉପରେ ନିର୍ମିତ କି ନାହିଁ ତାହା ଜାଣିବାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ। ଜ୍ଞାନବାପି ମସଜିଦ ପାଇଁ ଅଞ୍ଜୁମାନ ଇନ୍ତେଜାମିଆ ମସଜିଦ କମିଟି ଏବଂ ୟୁପି ସୁନ୍ନି ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଓ୍ଵାକଫ ବୋର୍ଡ ମିଳିତଭାବେ ଦାଖଲ କରିଥିବା ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଆସନ୍ତା ମାସରେ ଏଏସଆଇ କଡ଼ା ସୁରକ୍ଷା ମଧ୍ୟରେ ଏହାର ସର୍ଭେ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ୧୮ ଡିସେମ୍ବର, ୨୦୨୩ରେ ଏଏସ୍ଆଇ ବାରଣାସୀ କୋର୍ଟରେ ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରିଥିଲା।
ମଥୁରା ମାମଲା କେଉଁଠି ରହିଛି?
ଗତବର୍ଷ ମେ ମାସରେ ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟ କୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମଭୂମି-ଇଦଗାହ ବିବାଦକୁ ନେଇ ସମସ୍ତ ମାମଲା ନିଜ ହାତକୁ ଆରିଥିଲେ। ୨୦୨୩ ଡିସେମ୍ବର ୧୪ତାରିଖରେ ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟ ବିବାଦୀୟ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସର ସର୍ଭେ ପାଇଁ ହୋଇଥିବା ଆବେଦନକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ପରଦିନ ମୁସଲମାନ ପକ୍ଷ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସେହି ସମୟରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ଏହା ଉପରେ ସ୍ଥଗିତାଦେଶ ଦେବାକୁ ମନା କରି ଦେଇ କହିଥିଲେ, ଯଦି କୌଣସି ପ୍ରତିକୂଳ ଆଦେଶ ଦିଆଯାଏ, ତେବେ ଆପଣ ଆସିପାରିବେ।
କିନ୍ତୁ ମଙ୍ଗଳବାର ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଏହି ଆଦେଶ ଉପରେ ରୋକ ଲଗାଇଛନ୍ତି। ଟ୍ରଷ୍ଟ ସାହି ମସଜିଦ ଇଦଗାହ ପରିଚାଳନା କମିଟିର ଏକ ଆବେଦନର ଶୁଣାଣି କରି ଖଣ୍ଡପୀଠ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ ଏହି ମାମଲାରେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବିବିଧ ଆବେଦନ (ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷରୁ) ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପୂର୍ବରୁ ହାଇକୋର୍ଟ ଏହି ମାମଲାକୁ ଖାରଜ କରିବା ପାଇଁ କରିଥିବା ଆବେଦନ ଉପରେ ବିଚାର କରିବା ଉଚିତ ଥିଲା।