ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଦୁଇ ଶାସକ ସହଯୋଗୀ ଜନତା ଦଳ (ୟୁନାଇଟେଡ୍) ଏବଂ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଜନତା ଦଳ (ଆରଜେଡି) ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କରେ ନୂଆ ତିକ୍ତତା ମଧ୍ୟରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନୀତୀଶ କୁମାର ପୁଣିଥରେ ବିଜେପି ସହ ହାତ ମିଳାଇପାରନ୍ତି ବୋଲି କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା ଚାଲିଥିବାବେଳେ ବିହାରରେ ମଧ୍ୟ ଏ ନେଇ କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା ଜାରି ରହିଛି।
୨୦୨୨ ମସିହାରୁ ଅସ୍ଥିର ମେଣ୍ଟ କରିଥିବା ଏହି ଦୁଇ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କିଛିଦିନ ହେବ ଉତ୍ତେଜନା ଲାଗି ରହିଛି। ସମାଜବାଦୀ ମହାନାୟକ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରଙ୍କୁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଭାରତ ରତ୍ନ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପରେ ଚଳିତ ସପ୍ତାହରେ ଦୁଇଦଳ ମଧ୍ୟରେ ବାକ୍ ଯୁଦ୍ଧ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି।
ବାରମ୍ବାର ମେଣ୍ଟ ସହଯୋଗୀ ବଦଳାଇବା ପାଇଁ ବିରୋଧୀଙ୍କଠାରୁ ‘ପଲଟୁ ରାମ’କୁ ଉପାଧି ପାଇଥିବା ନୀତୀଶ କୁମାର ଚଳିତ ସପ୍ତାହ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ବିଶ୍ୱନାଥ ଆର୍ଲେକରଙ୍କୁ ଭେଟିବା ପରେ ଏହି କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା ଜୋର ଧରିଛି ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଜିତନ ରାମ ମାଝୀ ‘ଖେଲା ହୋବେ’ (କିଛି ଘଟିବ) କହିଛନ୍ତି।
ନୀତୀଶ କୁମାର ଅତୀତରେ ଏକାଧିକ ୟୁ-ଟର୍ଣ୍ଣ ନେଇଛନ୍ତି। ୨୦୧୩ରେ କୁମାର ବିଜେପି ସହ ସମ୍ପର୍କ ଛିନ୍ନ କରି ଆରଜେଡି ଓ କଂଗ୍ରେସ ସହ ହାତ ମିଳାଇଥିଲେ । ୨୦୧୯ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ପରେ ୨୦୨୦ରେ ସେ ପୁଣିଥରେ ବିଜେପି ସହ ହାତ ମିଳାଇ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ। ଏହାର ଦୁଇବର୍ଷ ପରେ ସେ ବିଜେପି ସହ ସମ୍ପର୍କ ଛିନ୍ନ କରି ଆରଜେଡି ଓ କଂଗ୍ରେସ ସହ ମିଶି ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲେ।
ରାଜନୈତିକ ଗପର ଭଲ ନାୟକଭାବେ ପରିଚିତ ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ପରବର୍ତ୍ତୀ ପଦକ୍ଷେପ ସମୟ ହିଁ କହିବ, କିନ୍ତୁ ମହାମେଣ୍ଟ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିବା ଘଟଣା ଉପରେ ନଜର ପକାଇବା।
ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ବଂଶବାଦ ରାଜନୀତି
ନୀତୀଶ କୁମାର ଆରଜେଡିକୁ କଡ଼ା ସମାଲୋଚନା କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ ବିହାରର ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରଙ୍କ ପରିବାରବାଦକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ନ ଦେଇ ଦେଖାଇଥିବା ମାର୍ଗକୁ ଜେଡିୟୁ ସବୁବେଳେ ଅନୁସରଣ କରୁଛି। କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରଙ୍କ ଜୟନ୍ତୀ ଅବସରରେ ଆୟୋଜିତ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଯୋଗଦେଇ ନୀତୀଶ କୁମାର ସ୍ୱର୍ଗତ ସମାଜବାଦୀ ମହାନାୟକଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ପ୍ରଦାନ କରିଥିବାରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇବା ସହ ବଂଶବାଦ ରାଜନୀତିକୁ କଡ଼ା ସମାଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି।
ଆରଜେଡି ସୁପ୍ରିମୋ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦ ଯାଦବଙ୍କ ସାନ ପୁଅ ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବ ବିହାରର ଡେପୁଟି ସିଏମ ଥିବାବେଳେ ବଡ଼ ପୁଅ ତେଜ ପ୍ରତାପ ସରକାରରେ ମନ୍ତ୍ରୀ ଅଛନ୍ତି। ଆରଜେଡିର ଶୀର୍ଷ ନେତାମାନେ ଚୁପ୍ ବସିଥିବାବେଳେ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦଙ୍କ ଝିଅ ରୋହିଣୀ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ପରୋକ୍ଷରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ କରି କହିଛନ୍ତି, ‘ଲୋକମାନେ ଅନେକ ସମୟରେ ନିଜ ତ୍ରୁଟି ଦେଖିପାରନ୍ତି ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଉପରକୁ ଅଯଥାରେ କାଦୁଅ ଫିଙ୍ଗୁଛନ୍ତି । ଅଯୋଗ୍ୟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦିଆଗଲେ କ’ଣ ଆକ୍ରୋଶ ସୃଷ୍ଟି ହେବ ? ନିଜ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ପ୍ରତାରଣା ହେଉଥିବାବେଳେ ଏହି ପଦ୍ଧତି ଉପରେ କିଏ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇପାରିବ ବୋଲି ସେ ଟ୍ୱିଟ୍ କରି କହିଛନ୍ତି।’
ବିଜେପିର କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର ମାଷ୍ଟରଷ୍ଟ୍ରୋକ
ବିହାର ଏପରି ଏକ ରାଜ୍ୟ ଯେଉଁଠାରେ ଓବିସି ଭୋଟ୍ ସଂଗ୍ରହ ନିର୍ବାଚନସଫଳତାର ଚାବିକାଠି ହୋଇ ରହିଛି। ଏହି ଭୋଟରଙ୍କ ସମର୍ଥନ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ନୀତୀଶ କୁମାର ୨୦୨୩ରେ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ଯେଉଁଥିରେ ବିହାରର ୩୬% ଲୋକ ନିମ୍ନ ଓବିସି ଜାତିର ବୋଲି ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା।
ନଭେମ୍ବର ୨୦୨୩ରେ ବିହାର ସରକାର ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି ଓ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପଛୁଆ ଜାତିଙ୍କ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷଣ ପରିମାଣ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଆଇନ ମଧ୍ୟ ପାରିତ କରିଥିଲେ। ତେବେ ତାଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ସଂରକ୍ଷଣ ନୀତି ପାଇଁ ଓବିସି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ମସିହାଭାବେ ପରିଚିତ ‘ଜନନାୟକ’ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ଘୋଷଣା କରି ବିଜେପି ନୀତୀଶଙ୍କ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା ରଣନୀତିକୁ ବୁଡ଼ାଇଦେବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛି। ନୀତୀଶଙ୍କ ସଂରକ୍ଷଣ ରଣନୀତିର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ରର ଏହି ପଦକ୍ଷେପକୁ ବିଜେପି ନେତାମାନେ ମାଷ୍ଟରଷ୍ଟ୍ରୋକ୍ ବୋଲି ପ୍ରଶଂସା କରୁଛନ୍ତି।
ଏହାବ୍ୟତୀତ ନିକଟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ନିର୍ବାଚନରେ କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରଚାର ରଣନୀତିଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରିଥିବା ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା ପ୍ରସଙ୍ଗ ହିନ୍ଦୀ ହାର୍ଟଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ଚର୍ଚ୍ଚାର ବିଷୟ ପାଲଟି ନାହିଁ। ଫଳରେ ୨୦୨୪ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ବିଜେପିକୁ ଟକ୍କର ଦେବା ପାଇଁ ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ପାଖରେ କୌଣସି ଏଜେଣ୍ଡା ନ ଥିଲା।
ଜେଡିୟୁ ସଭାପତି ପଦରୁ ଲଲନ ସିଂହଙ୍କୁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇଛି
ଡିସେମ୍ବରରେ ରାଜୀବ ରଂଜନ ସିଂହ ଓରଫ ଲଲନ ସିଂହଙ୍କୁ ହଠାତ୍ ଜେଡିୟୁ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ପଦରୁ ହଟାଇ ନୀତୀଶ କୁମାର ଦାୟିତ୍ୱ ନେବା ପରେ ସମ୍ପର୍କରେ ତିକ୍ତତାର ପ୍ରଥମ ସଙ୍କେତ ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଥିଲା। ଲଲନ ସିଂହ ଯେପରି ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇପାରିବେ ସେଥିପାଇଁ ଏହା କରାଯାଇଛି ବୋଲି ଜେଡିୟୁ କହିଥିବାବେଳେ ସୂତ୍ରରୁ ମିଳିଥିବା ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ଆରଜେଡି ସହ ଜେଡିୟୁ ନେତାଙ୍କ ବଢ଼ୁଥିବା ଘନିଷ୍ଠତା କାରଣରୁ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇଛି।
ବାସ୍ତବରେ ଲଲନ ସିଂହ ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇ ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବଙ୍କୁ ଦାୟିତ୍ୱ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବାକୁ ରାଜି କରାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ। ତେବେ କୁମାର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଥିଲେ। ଏହାପରେ ଲଲନ ସିଂହ ଓ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଗୁପ୍ତ ଚୁକ୍ତି ହୋଇଥିଲା। ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ, ଲଲନ ସିଂହ ଜେଡିୟୁର ପ୍ରାୟ ୧୨ ଜଣ ବିଧାୟକଙ୍କୁ ଭାଙ୍ଗି ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବଙ୍କୁ ସରକାର ଗଢ଼ିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବେ। ଏହା ବଦଳରେ ଲଲନ ସିଂହ ଚାହୁଁଥିଲେ ଯେ ଆରଜେଡି ତାଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟସଭାକୁ ପଠାଇ ଦିଏ।
ଆରଜେଡି ର ସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟ ଅନୁକୂଳ ଥିଲା। ୨୪୩ ଆସନ ବିଶିଷ୍ଟ ବିହାର ବିଧାନସଭାରେ ମହାମେଣ୍ଟର ୧୬୦ ବିଧାୟକ (ଆରଜେଡିର ୭୯, ଜେଡିୟୁର ୪୫, କଂଗ୍ରେସର ୧୯, ସିପିଆଇଏମଏଲର ୧୨, ସିପିଆଇ ୨, ସିପିଏମ୍ ୨ ଏବଂ ଜଣେ ସ୍ୱାଧୀନ ବିଧାୟକ ଅଛନ୍ତି। ତେଣୁ ଜେଡିୟୁ ବିନା ଆରଜେଡିକୁ ସରକାର ଗଠନ ପାଇଁ ଆଉ ମାତ୍ର ୭ ଜଣ ବିଧାୟକଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ପଡ଼ିବ।
ତେବେ ଲାଲୁ ପ୍ରସାଦଙ୍କ ସହ ଲଲନ ସିଂହଙ୍କ ଘନିଷ୍ଠତା ବିଷୟରେ ଅବଗତ ଥିବା ନୀତୀଶ କୁମାର ଏହି ଯୋଜନାର ସୂଚନା ପାଇଥିଲେ ଏବଂ କିଛି ବି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ତାଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କରିଥିଲେ।
ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟ ଚିନ୍ତାରେ
ଏଥିରେ କୌଣସି ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ଯେ ନୀତୀଶ କୁମାର ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟ ଗଠନ ପଛରେ ମୁଖ୍ୟ ଚାଳକ ଥିଲେ। ବିହାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଅନେକ ବିରୋଧୀ ଦଳ ନେତାଙ୍କୁ ଭେଟି ବିଜେପିକୁ ମିଳିତଭାବେ ମୁକାବିଲା କରିଥିଲେ। ବାସ୍ତବରେ ନୀତୀଶ କୁମାର ପାଟନାରେ ପ୍ରଥମ ବିରୋଧୀ ସମ୍ମିଳନୀ ଡାକିଥିଲେ। ଏହା ଏକ ଖୋଲା କଥା ଯେ ନୀତୀଶ କୁମାର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବାର ଆଶା ରଖିଛନ୍ତି। ତେବେ ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟର ସହଯୋଗୀ ଦଳ ଗଠନ କରିବା ପରେ କୁମାର କ୍ଷୁବ୍ଧ ହୋଇ ନିଜକୁ ଅଲଗା କରିଛନ୍ତି।
