ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାମ ନାଥ କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଆଜି ଲୋକସଭା ତଥା ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ଏବଂ ପରେ ୧୦୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ଏକକାଳୀନ ସ୍ଥାନୀୟ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ପ୍ରଥମ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବରେ ସୁପାରିସ ଦେଇଛି। ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁଙ୍କ ନିକଟରେ ଦାଖଲ ହୋଇଥିବା ୧୮ ହଜାର ପୃଷ୍ଠାର ରିପୋର୍ଟରେ କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ କମିଟି କହିଛି ଯେ, ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ବିକାଶ ପ୍ରକ୍ରିୟା ତଥା ସାମାଜିକ ଏକତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବ, ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ ପରମ୍ପରାର ମୂଳଦୁଆକୁ ମଜବୁତ କରିବ, ଇଣ୍ଡିଆ ଯାହା ଭାରତର ଆକାଂକ୍ଷାକୁ ସାକାର କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।
କମିଟି କହିଛି ଯେ, ଯେତେବେଳେ ଲୋକସଭା ପାଇଁ ନୂତନ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ସେହି ଗୃହର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ତୁରନ୍ତ ପୂର୍ବ ଲୋକସଭାର କାର୍ଯ୍ୟକାଳର ଅବଶିଷ୍ଟ ସମୟ ପାଇଁ ରହିବ। ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ଯେତେବେଳେ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ନୂତନ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ଏହିପରି ନୂତନ ବିଧାନସଭାର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ – ଯଦି ଶୀଘ୍ର ଭଙ୍ଗ ନହୁଏ – ତାହା ଲୋକସଭାର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ପାଇଁ ରହିବ।
କମିଟି କହିଛି ଯେ, ଏଭଳି ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୮୩ (ସଂସଦର ଗୃହର ଅବଧି) ଏବଂ ଧାରା ୧୭୨ (ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର ଅବଧି) ସଂଶୋଧନ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। କମିଟି କହିଛି ଯେ, ଏହି ସାମ୍ବିଧାନିକ ସଂଶୋଧନକୁ ରାଜ୍ୟ ଅନୁମୋଦନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ନାହିଁ।
ଏଥିସହ ଭାରତର ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ପରାମର୍ଶ କ୍ରମେ ଏକକ ଭୋଟର ତାଲିକା ଏବଂ ଭୋଟର ପରିଚୟ ପତ୍ର ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି। କମିଟି କହିଛି ଯେ, ଭୋଟର ତାଲିକା ସହ ଜଡିତ ଧାରା ୩୨୫ କୁ ଏଥିପାଇଁ ସଂଶୋଧନ କରାଯାଇପାରେ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ଲୋକସଭା ଏବଂ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନର ଭାରତ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗର ଦାୟିତ୍ୱ ଥିବାବେଳେ ମ୍ୟୁନିସିପାଲିଟି ଏବଂ ପଞ୍ଚାୟତ ନିର୍ବାଚନର ଦାୟିତ୍ୱ ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କ ଉପରେ ରହିଛି।
କମିଟି ଏହାର ରିପୋର୍ଟରେ କହିଛି ଯେ, ‘ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଅନେକ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି। ଏହା ସରକାର, ବ୍ୟବସାୟ, ଶ୍ରମିକ, କୋର୍ଟ, ରାଜନୈତିକ ଦଳ, ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରାର୍ଥୀ ଏବଂ ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ସଂଗଠନ ଉପରେ ଏକ ବଡ ବୋଝ ପକାଇଥାଏ। ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପାଇଁ ସରକାର ଏକ ‘ଆଇନଗତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ପ୍ରଣାଳୀ’ ବିକାଶ କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଏଥିରେ କୁହାଯାଇଛି।
ଏକ ସରକାରୀ ବିବୃତ୍ତିରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ସମ୍ବିଧାନର ବିଦ୍ୟମାନ ଡ୍ରାଫ୍ଟକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି କମିଟି ଏହାର ସୁପାରିଶକୁ ଏପରି ଭାବରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛି ଯେ ସେଗୁଡିକ ସମ୍ବିଧାନର ଆତ୍ମା ଅନୁଯାୟୀ ହେବ ଏବଂ ସମ୍ବିଧାନରେ ସଂଶୋଧନ କରିବାର ସର୍ବନିମ୍ନ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।
ଯେତେବେଳେ କୋବିନ୍ଦ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭବନରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ମୁର୍ମୁଙ୍କୁ ଏହି ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ସହ କମିଟି ସଦସ୍ୟ ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହା, ପୂର୍ବତନ ଅର୍ଥ ଆୟୋଗର ମୁଖ୍ୟ ଏନ.କେ ସିଂ, ଲୋକସଭାର ପୂର୍ବତନ ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ ସୁଭାଷ କାଶ୍ୟପ, ରାଜ୍ୟସଭାରେ ବିରୋଧୀ ଦଳର ପୂର୍ବତନ ନେତା ଗୁଲାମ ନବୀ ଆଜାଦ ଏବଂ ଆଇନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଅର୍ଜୁନ ରାମ ମେଘୱାଲ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ।
ବିବୃତ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ, ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨ ତାରିଖ ୨୦୨୩ରେ ଏହି ଉଚ୍ଚ ସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ହିତାଧିକାରୀ ଏବଂ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ସହ ବ୍ୟାପକ ପରାମର୍ଶ ଏବଂ ୧୯୧ ଦିନ ଅନୁସନ୍ଧାନ ପରେ ଏହି ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନର ଧାରଣାକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ଦେଶକୁ ମହାନ କରିବା ପାଇଁ ‘ଗୋଟିଏ ରାଷ୍ଟ୍ର, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ସଂକଳ୍ପ ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି।
