ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଯେତେବେଳେ ସମ୍ବିଧାନ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେଉଥିଲା, ସେତେବେଳେ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ଏବଂ ଡକ୍ଟର ଭୀମରାଓ ଆମ୍ବେଦକର ଚାହୁଁଥିଲେ ଯେ ସମଗ୍ର ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ସମାନ ନାଗରିକ କୋଡ୍ ହେବା ଉଚିତ। କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କୁ ଧାର୍ମିକ ମୌଳବାଦୀଙ୍କ ବିରୋଧର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ଏହାକୁ ନେଇ ସମ୍ବିଧାନ ସଭାରେ ଆଲୋଚନା ହେବା ପରେ ପ୍ରବଳ ହଙ୍ଗାମା ହୋଇଥିଲା। ଅନେକ ସଦସ୍ୟ ଯୁକ୍ତି କରିଥିଲେ ଯେ ଦେଶ ଏକ ସମାନ ନାଗରିକ ସଂହିତା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନୁହେଁ। ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଅସୁରକ୍ଷା ଭାବନା ରହିଛି। ନେହେରୁ ଓ ଆମ୍ବେଦକର କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ରାଜ୍ୟ ନୀତି ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ନୀତିରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଥିଲେ। ଏହି ସାମ୍ବିଧାନିକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ପରେ ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡରେ ୟୁନିଫର୍ମ ସିଭିଲ କୋଡ୍ ଅଣାଯାଇଛି।
ଏହି ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ବିବାହ ପାଇଁ ସର୍ବନିମ୍ନ ବୟସ ପୁଅଙ୍କ ପାଇଁ ୨୧ ବର୍ଷ ଏବଂ ଝିଅଙ୍କ ପାଇଁ ୧୮ ବର୍ଷ ହେବା ଉଚିତ। ବହୁବିବାହ ଓ ବାଲ୍ୟ ବିବାହକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରାଯାଇଛି। ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡବାସିନ୍ଦାଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି କୋଡ୍ ଲାଗୁ ହୋଇଛି। ବାହାରୁ ଆସୁଥିବା ଲୋକମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଆଇନ ପରିସରକୁ ଆସିବେ। କିନ୍ତୁ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୩୬୬(୨୫) ଓ ୩୪୨ ଅନୁଯାୟୀ ସୁରକ୍ଷିତ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତିର ସଦସ୍ୟମାନେ ଏଥିରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇନାହାନ୍ତି।
ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଆଇନରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ରହିଛି, ବିଶେଷକରି ଯେତେବେଳେ ଇଚ୍ଛା ଶକ୍ତି ନ ଥାଏ। ଏହି ନିୟମରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଜୀବନକାଳରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ସନ୍ତାନ ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ପିଲାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ନାହିଁ। ଯଦି ମୃତକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପୂର୍ବରୁ ବିଧବା କିମ୍ବା ବିଧବା ପୁନର୍ବାର ବିବାହ କରନ୍ତି, ତେବେ ସେମାନେ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ। ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ କିମ୍ବା ହତ୍ୟାକାଣ୍ଡରେ ସହଯୋଗ କରୁଥିବା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ପୀଡ଼ିତାଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତିର ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ।
ଏହି ଆଇନରେ ମୃତକଙ୍କ ସମ୍ପତ୍ତିର ସୁରକ୍ଷାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ଏହା ଅଧୀନରେ ସ୍ଥାନୀୟ ବିଚାରପତିଙ୍କ ନିକଟରେ ଆବେଦନ କରାଯାଇପାରିବ। ଏହାବ୍ୟତୀତ, ଯେତେବେଳେ କାହାର ମୃତ୍ୟୁ ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ନିଯୁକ୍ତ ବ୍ୟକ୍ତି (କାର୍ଯ୍ୟନିର୍ବାହୀ କିମ୍ବା ପ୍ରଶାସକ) ପ୍ରତ୍ୟେକ ଜିନିଷ ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଆଇନଗତ ପ୍ରତିନିଧି ହୋଇଯାଏ ଏବଂ ମୃତକଙ୍କ ସମସ୍ତ ସମ୍ପତ୍ତି ତାଙ୍କର ହୋଇଯାଏ।
ସମସାମୟିକ ସମୟରେ ଉଭା ହୋଇଥିବା ଏକ ନୂତନ ସଂସ୍କୃତି ‘ଲିଭ୍ ଇନ୍ ରିଲେସନ୍ ସିପ୍’ କାରଣରୁ ମହିଳାମାନେ ନିର୍ଯାତନାର ଶିକାର ହେଉଛନ୍ତି। ଏହା ସହ ଜଡ଼ିତ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ୟୁସିସିରେ ମଧ୍ୟ ଅନୁଧ୍ୟାନ କରାଯାଇଛି। ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡର କୌଣସି ବାସିନ୍ଦା କିମ୍ବା ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡରେ ରହୁଥିବା କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ସେହି ଅଞ୍ଚଳର ରେଜିଷ୍ଟ୍ରାରଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଲିଭ୍ ଇନ୍ ରିଲେସନ୍ ସିପ୍ର ବିବରଣୀ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଯଦି ପାର୍ଟନରଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ କେହି ନାବାଳକ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ କାହାକୁ ବିବାହ କରନ୍ତି କିମ୍ବା ଜୋରଜବରଦସ୍ତ ଅନୁମତି ନିଆଯାଏ ତେବେ ଲିଭ୍ ଇନ୍ ରିଲେସନସିପ୍ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହେବ ନାହିଁ। ତେବେ ଏଭଳି ସମ୍ପର୍କରୁ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ସନ୍ତାନକୁ ବୈଧ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯିବ।
ଏପରି ଆଇନ ଲାଗୁ କରିବା ଧାର୍ମିକ ସ୍ୱାଧୀନତା, ବିଶେଷ କରି ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପ୍ରତି ବିପଦ ବୋଲି ବିରୋଧୀମାନେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି। ସମାଲୋଚକମାନେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ସମ୍ବିଧାନ ସମସ୍ତ ଧର୍ମର ଅନୁଗାମୀଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ଧର୍ମ ପାଳନ ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାର ଅଧିକାର ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ୟୁସିସିକୁ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତର ବିରୋଧାଭାସ ଭାବରେ ଦେଖାଯାଉଛି।
ଭାରତରେ ବିଭିନ୍ନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆଇନରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରଥା ରହିଛି। ଏକ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଢାଞ୍ଚାରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିବିଧତାକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା ଏବଂ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବା ଜରୁରୀ। ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ, ବିଶେଷ କରି ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଭୟ କରୁଛନ୍ତି ଯେ ୟୁସିସି ଏହି ସାଂସ୍କୃତିକ ପରିଚୟକୁ ନଷ୍ଟ କରିପାରେ।
କିନ୍ତୁ, ଯଦି ବ୍ୟାପକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଦେଖାଯାଏ, ୟୁସିସି ସମ୍ବିଧାନର ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ, ଯାହା ଆଇନ ପୂର୍ବରୁ ସମସ୍ତ ନାଗରିକଙ୍କୁ ସମାନ ବ୍ୟବହାର କରେ। ଏହା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆଇନ ନାମରେ ଲିଙ୍ଗଗତ ଅସମାନତା ଦୂର କରିବା ପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଧାର୍ମିକ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ପାଇଁ ପୃଥକ୍ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚାର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଦୂର କରିଥାଏ।
ଏହା କହିଲେ ଭୁଲ ହେବ ନାହିଁ ଯେ ଏହି ଆଇନ ଏକ ଅଧିକ ପ୍ରଗତିଶୀଳ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ଆଇନଗତ ଢାଞ୍ଚାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ ଯାହା ଆଇନଗତ ସମାନତା ମାଧ୍ୟମରେ ସାମାଜିକ-ଅର୍ଥନୈତିକ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ପଥ ପ୍ରଶସ୍ତ କରିବ। ବିଭିନ୍ନ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଆଇନଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱ ଏବଂ ସଂଘର୍ଷକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ସହିତ ଏକ ଅଧିକ ସମତାବାଦୀ ସମାଜ ହାସଲ କରିବା ଦିଗରେ ୟୁସିସି ଏକ ପ୍ରଶଂସନୀୟ ପ୍ରୟାସ।
