ଦିଲ୍ଲୀପ ହାଲି
ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ ଦିଗରେ ପ୍ରଯୋଜକମାନେ କୁଣ୍ଠିତ ହେଲେଣି। କେବଳ ଟି.ଭି. ଚ୍ୟାନେଲ୍ ଗୁଡ଼ିକ ନିଜ ପ୍ରଯୋଜନା ଜରିଆରେ ଯାହା ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର କରିବେ ତାହା ବାଧ୍ୟ ବାଧକତାରେ ଟି.ଭି. ମାଧ୍ୟମରେ ଦେଖିବା ସାର ହେବ। ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟ ସଂଖ୍ୟା କମ୍ ବେଳେ ଆର୍ଥିକ ଦିଗରୁ ପ୍ରଯୋଜକମାନେ ପୂର୍ବାପେକ୍ଷା କୋଟିଏରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱ ଟଙ୍କା ବିନିଯୋଗ କରିବା ଦିଗରେ ପଶ୍ଚାତପଦ ହେଉଛନ୍ତି। ମନ ମୁତାବକ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଗୋଟାକ ପରେ ଗୋଟିଏ କରୁଥିବା ପ୍ରଯୋଜକମାନେ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବ୍ୟବସାୟରେ ଅର୍ଥବିନିଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି।
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ କରି ଯାହାଙ୍କର ଓଡ଼ିଆ ପ୍ରଯୋଜନାରେ ସାମାନ୍ୟତମ ଧାରଣା ନାହିଁ, ସେଇ କେତୋଟି ଖୁଚୁରା ପ୍ରଯୋଜକମାନଙ୍କୁ ‘ଜୋକ୍ର’ ବନେଇ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକମାନେ ନିଜକୁ ଦୋଷମୁକ୍ତ କରୁଛନ୍ତି। ଓଡ଼ିଆ ସିନେମା ପାଇଁ ବଜେଟ୍ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଅବସ୍ଥାରେ ଗୋଟିଏ କଥା ! ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ପ୍ରଯୋଜକଟିକୁ ଅର୍ଥ ଦେବାରେ କଣ୍ଠାଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇପଡ଼େ। ସେଥିରୁ ସେ ମୁକ୍ତି ପାଇଁ ନିଜେ ବାଟ ଖୋଜୁଛି। ନୂଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ଶୁଭମୁକ୍ତି ପାଇଁ ବିରତକମାନେ ଆପେ ଆପେ ଧରା ଦେଇ ପ୍ରଯୋଜକଙ୍କୁ ଅତି ସରଳ ଭାଷାରେ ଏପରି ବୁଝାଇଥାନ୍ତି ଯେ, ପ୍ରଯୋଜକଟି ନିଜକୁ ଆଶ୍ୱସ୍ତି ଅନୁଭବ କରି ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅନେକ ଅନୁଭୂତି ପାଇ ଯାଇଥାଏ। ବିତରକ ସରଳତାର ସୁଯୋଗ ନେଇ ଅର୍ଥ ବାଟମାରଣା କରିଥାଏ। ବିଚାରା ପ୍ରଯୋଜକଟି ଆଖିଥାଇ ଅନ୍ଧ ପାଲଟି ଯାଏ।
ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଶିଳ୍ପର ମାନ୍ୟତା ମିଳିଛି। ହେଲେ ଷ୍ଟୁଡ଼ିଓ ଓ ନିଗମର ଗମନାଗମନ ପାଇଁ ସଠିକ୍ ମାର୍ଗଦର୍ଶକ ହେଉନାହାଁନ୍ତି। ଫଳରେ ଅଚଳାବସ୍ଥା ମଧ୍ୟରେ ଉଭୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି। ସରକାର ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଟିକସ ମୁକ୍ତ କଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ପ୍ରକୃତ ଫାଇଦା ପ୍ରଯୋଜକଟିକୁ ମିଳେନାହିଁ। ଆମେ କେବଳ ସଭାସମିତିରେ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ସମୃଦ୍ଧି କଥା ଭାଷଣ ମାରି ନିଜ ନିଜର ଆତ୍ମ ବଡ଼ିମା କଥା କହି ଶ୍ରୋତାମାନଙ୍କୁ ଭଣ୍ଡାଇ ଥାଉ।
ଓଡ଼ିଶାର ଭଲ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ ଫଟୋ ଚିତ୍ରରେ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରି ସୁଟିଂ ପାଇଁ ବିଦେଶ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ରାଜ୍ୟର ଚିତ୍ର ନିର୍ମାତାମାନଙ୍କୁ ଆହ୍ୱାନ କରୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନସ୍ଥଳୀ ମାନଙ୍କରେରହିବା ପାଇଁ ଭଲ ହୋଟେଲ କି ପାନ୍ଥଶାଳା ନାହିଁ। କଳିଙ୍ଗ ଷ୍ଟୁଡ଼ିଓର ପୁର୍ନବିନ୍ୟାସ ହେବା କିଛି ବଡ଼ କଥା ନୁହେଁ। ୧୯୯୯ ମହାବାତ୍ୟା ପରେ ଷ୍ଟୁଡ଼ିଓକୁ ରୂପରେଖ ଦେଖବାପାଇଁ ଦୀର୍ଘ ୨୧ ବର୍ଷ ଲାଗିଲା।
ଏହି କରୋନା ମହାମାରୀ ବେଳେ ପ୍ରଯୋଜକମାନେ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରରେ ଅର୍ଥ ବିନିଯୋଗ କରିବା ଦିଗରେ ବିମୁଖ ହେଉଛନ୍ତି। ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଉନ୍ନୟନ ନିଗମ ଏ ଦିଗରେ ବିହୀତ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନେବା ଦରକାର। ବେସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ମନୋରମ ସେଟ୍ ବ୍ୟବହାର ଉପଯୋଗୀ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ ଷ୍ଟୁଡ଼ିଓ କରାଯାଇଛି, ଯାହାକି ଏଯାବତ୍ ଚଳଚଞ୍ଚଳ ହୋଇରହିଛି। କଳିଙ୍ଗ ଷ୍ଟୁଡ଼ିଓରେ କାର୍ଯ୍ୟ କଲେ ପ୍ରଯୋଜକଙ୍କୁ ରିହାତି ମିଳିବା ଦରକାର।
ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ଦର୍ଶକ ସଂଖ୍ୟା କମିବାର କାରଣ ହେଲା, ଆମ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନାମରେ ଅଣ ଭାଷାଭାଷୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ଅବିକଳ ନକଲ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଦେଖି ଆତ୍ମତୃପ୍ତି କରୁଛେ। ଆମ ସାହିତ୍ୟ ସଂସ୍କୃତିର ଛାପା ସେଥିରେ କମ୍ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଉଛି। ଉତ୍ତାରୁ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ କରିବା ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ – ପ୍ରଯୋଜକମାନଙ୍କୁ କମ୍ ସମୟ ବିନିଯୋଗ ହେଉଛି। ଅର୍ଥ ଲଗାଉଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଅର୍ଥ ପାଇବା ଆଶାରେ ଖଟୁଛି। ତେଣୁ ସଂସ୍କୃତି ଓ ସାହିତ୍ୟ ପ୍ରତି ଦରଦ ରହିବ ବା କେମିତି ! ଓଡ଼ିଆ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକମାନେ ନିଜକୁ ନିର୍ଦ୍ଦୋଷ କହି ନୀରବତା ମଧ୍ୟରେ ରହି ଯାଉଛନ୍ତି।
ସଂପ୍ରତି ଅଣ ଓଡ଼ିଆ ନୃତ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକମାନେ ଓଡ଼ିଆ ‘ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ’ ବନି ଗଲେଣି। ତାଙ୍କ ମନରେ ପରମ୍ପରା କଥା ସଂସ୍କୃତିର ଗାଥା ମନ ଉଙ୍କି ମାରିବ କିପରି ? ବ୍ୟବସାୟିକ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ‘ଛ’ ମାଣ ଆଠଗୁଣ୍ଠ’, ‘ଶାସ୍ତି’ କିମ୍ବା ‘ବଧୁ ନିରୂପମା’ ପରି ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଯଦି ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟରେ ଭଲ ନ ଚାଲିଲା ତାହା କ’ଣ ନିର୍ମାତାଙ୍କ ଭୁଲ୍। ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ‘ଗଙ୍ଗା ଯମୁନା’, ‘ଆଇ ଲଭ୍ ୟୁ’, ‘ଶାଶୁ ଘର ଚାଲିଯିବି’, ଏହା ସୁପରହିଟ୍ (ଓଡ଼ିଆ ନାମକରଣର) ଅଣ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର- ଦେଖି ଦର୍ଶକ ଖୁସି ହେଲେ।
ଭଲ ଓଡ଼ିଆ କାହାଣୀ ନିର୍ମାତା ଅଣ ଓଡ଼ିଆ ଉତ୍ତାରୁ ନିର୍ମାତା ମାନେ କ’ଣ ଏପରି କଲେ ଯେ, ବିଚାରା ପ୍ରଯୋଜକ ସୁପରହିଟ୍ କାନରେ କେବଳ ଶୁରି ନିଜ ଅର୍ଥରେ ସୁପରହିଟ୍ ବିଜ୍ଞାପନ ଦର୍ଶନ କରି ନିରବତା ମଧ୍ୟରେ ରହିଗଲା। ପ୍ରକୃତପକ୍ଷେ ସେ ପୁଣି ସୁପରହିଟ୍ ଅର୍ଥ ଫେରି ପାଇଛି କି ? ପରସ୍ପର ପରସ୍ପରକୁ ଦୋଷ ଦେଇ ଆମେ ନିଜକୁ ନିଜେ ଆତ୍ମ ସମୀକ୍ଷା କରୁଛେ।
୮୪ ବର୍ଷର ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ୭୦/୮୦ ଦଶକର ଉଦାହରଣ ଦେଇ ସେଇ ପୁରୁଣା କଥା ପୁନରାବୃତ୍ତି କରିବା ଆଉ କେତେ ଦିନ। ପୁନା ତଥା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରଶିକ୍ଷଣରୁ ପାଶ୍ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କଠାରୁ ଓଡ଼ିଶାରେ ସହଯୋଗୀ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକମାନେ ନିଜ ଦକ୍ଷତାର ପ୍ରମାଣ ଦେଇଛନ୍ତି। ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଓଡ଼ିଶାରେ ସରକାରୀ ଓ ବେସରକାରୀ ସ୍ତରରେ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ସେଥିରେ ସୁଫଳ ମିଳିଲା ନାହିଁ। କେବଳ ଏଥିରେ ଅଧ୍ୟାପନା ଦେଉଥିବା ଅଧ୍ୟାପକମାନେ ନିଜ ନିଜର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ଥିତି ରକ୍ଷା କଲେ।
ଆମେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ସଂଖ୍ୟା ଗଣି ଗଣିତ ପରି ହିସାବ କରୁଛୁ, ମାତ୍ର ଗୁଣାତ୍ମକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବ୍ୟବସାୟିକ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଗୁଡ଼ିକ ସେପରି ଭଲ ବ୍ୟବସାୟ କରୁନାହିଁ। କେବଳ ମନକୁ ଆଶ୍ୱସନା ଦେଇ ମନ ବୁଝା କଥା ସାକ୍ଷାତକାର ମାନଙ୍କରେ କହି ବାହାସ୍ପଟ ମାରୁଛୁ। ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ସଂଗୀତ ସାଂଘାତିକ ହେଲାଣି। ଭାଷା ଉପରେ ଗୀତିକାରମାନେ ନଜର ଦିଅନ୍ତୁ। ବ୍ୟବସାୟୀକ ନାଁରେ ଅଳନ୍ଦୁ ଗୀତ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ, ଯାହାକି ସମାଜକୁ ସାମାଜିକ ସ୍ତରରେ କଳୁଷିତ କରିବ।
ଓଡ଼ିଶାରେ ଭଲ ସିନେମା ପାଇଁ ଯେଉଁମାନେ ଦାବିଦାର ଥିଲେ ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସେତେଟା ସିଦ୍ଧିଲାଭ ହେଲାନାହିଁ। ବରଂ ବ୍ୟବସାୟୀକ ଓ କଳାତ୍ମକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକମାନେ ବାସ୍ତବଧର୍ମୀ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରତିବର୍ଷ ଜାତୀୟ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଆଣୁଛି। ତାହା ଆମ ଓଡ଼ିଶାର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଜଗତ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ଖୁସି ଖବର। ଭଲ ସିନେମା ପାଇଁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଉନ୍ନୟନ ନିଗମ ଦେଲାନାହିଁ। ଫଳରେ କେହି ଭଲ ପ୍ରଯୋଜକ ରିସ୍କ ନେଇ ଆଉ ଅର୍ଥ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରୁନାହାଁନ୍ତି।
ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିମାଣ ପାଇଁ ଅନେକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିଯୋଗୀତାରେ ପ୍ରତିଯୋଗୀ ମନୋଭାବ ନେଇ ଯେଉଁମାନେ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ରର ସ୍ଥିତି ରକ୍ଷା କରୁଛନ୍ତି ସେମାନେ ୮୪ ବର୍ଷର ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ଜଗତ ପାଇଁ ଧନ୍ୟବାଦର୍ହ। ସିନେମା ପରି ବଳିଷ୍ଠ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ଦର୍ଶକମାନଙ୍କ ମନକୁ ଛୁଇଁଲା ପରି ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ନିର୍ମାଣ ହେଉ ଯାହାକି ଚିତ୍ର ଜଗତର ଇତିହାସରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହେବ।
ବର୍ତ୍ତମାନର ସାଂପ୍ରତିକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ଓଡ଼ିଆ ଚଳଚ୍ଚିତ୍ର ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟରେ ଶୁଭମୁକ୍ତି ଅପେକ୍ଷା ଅନ୍ଲାଇନ୍ ଟି.ଭି. ଚ୍ୟାନେଲ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଶେଷ ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେବାପାଇଁ ସୁଯୋଗ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଛି। କରୋନା ମହାମାରୀ ଯୋଗୁଁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ବନ୍ଦ ଥିବା ପ୍ରେକ୍ଷାଳୟକୁ ପରିବର୍ତ୍ତିତ ସମୟରେ ଯିବା ସମ୍ଭବ ହେବନାହିଁ। ସେଥିପାଇଁ ଭଲ ପ୍ରଯୋଜକ ସଂସ୍ଥା ପାଇଁ ଶିଳ୍ପ ବିଭାଗ ପକ୍ଷରୁ ପୁଞ୍ଜି ଯୋଇ ଦେବା ଦରକାର। ମହାମାରୀ ବେଳେ ଅସୁସ୍ଥ ଅବସ୍ଥାକୁ ସରକାର ସୁସ୍ଥତା କରିବା ଦିଗରେ ସହଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି। ସାମ୍ପ୍ରତିକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସିନେମା ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ଦୃଷ୍ଟି ଦେବା ନିତାନ୍ତ ଜରୁରୀ।