ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ଶାସନ ସଚିବ ଡ. ପି କେ ମିଶ୍ର ଶନିବାର ସମ୍ବଲପୁର ଠାରେ ଓଡ଼ିଶା ଅର୍ଥନୈତିକ ସଂଘର ୫୬ତମ ବାର୍ଷିକ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଉଦ୍ବୋଧନ ଦେଇଛନ୍ତି।
ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବର୍ଷ ଗୁଡ଼ିକରେ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୀତିରେ ଦେଖାଦେଇଥିବା ଅଦ୍ଭୁତ ଅସ୍ଥିରତା ଏବଂ ଅନିଶ୍ଚିତତା ସମ୍ପର୍କରେ ଦର୍ଶାଇ ସମ୍ମିଳନୀର ବିଷୟବସ୍ତୁ ‘ଏକ ଅନିଶ୍ଚିତ ବିଶ୍ୱରେ ସ୍ଥାୟୀ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ମାର୍ଗ’ର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ପ୍ରମୁଖ ସଚିବ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ।
୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତ ଏକ ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ ହେବାର ଯାତ୍ରା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ଡ. ମିଶ୍ର ଉଚ୍ଚ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପଥ ହାସଲ କରିବା ସହିତ ସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ ପ୍ରାପ୍ତ କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ, ” ଉଚ୍ଚ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଯାହା ସ୍ଥାୟୀ ନୁହେଁ , ତାହା ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବ ନାହିଁ’ ।
ପ୍ରମୁଖ ଶାସନ ସଚିବ କହିଛନ୍ତି ଯେ , ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସମୟରେ ବିଶ୍ୱ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ, ସେବା, ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ନିଯୁକ୍ତିରେ କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତାର ଆହ୍ୱାନ ଏବଂ କାର୍ବନ ନିର୍ଗମନ ହ୍ରାସ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ଶକ୍ତି ପରିବର୍ତ୍ତନର ଆହ୍ୱାନ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ତିନୋଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଧାରା । ଏହା ପରେ ସେ ନିରନ୍ତର ବିକାଶ ଲକ୍ଷ୍ୟ (ଏସ୍ଡିଜି) ହାସଲ ପାଇଁ ଅର୍ଥନୈତିକ ଗବେଷଣା ପାଇଁ କେତେକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ।
ଡ ମିଶ୍ର ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବା ସହ ‘ନିରନ୍ତର’ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶରେ ପରିବେଶ ସମସ୍ୟା, ସାମାଜିକ ସମାନତା ଏବଂ ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ସ୍ଥିରତାକୁ ସନ୍ତୁଳିତ କରିବା ସହିତ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ହାସଲ କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ଏକ ସନ୍ତୁଳିତ ଏବଂ ସ୍ଥିର ବିକାଶ ମଡେଲ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ସ୍ଥାୟୀ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଅର୍ଥନୈତିକ, ସାମାଜିକ ଏବଂ ପରିବେଶ ପରସ୍ପର ନିର୍ଭରଶୀଳତାକୁ ବିଚାର କରେ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ।
୧୯୭୨ ମସିହାରେ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ ମାନବ ପରିବେଶ ସମ୍ମିଳନୀରେ ନିରନ୍ତର ବିଚାରର ସୃଷ୍ଟି ଏବଂ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ଆହ୍ୱାନ ଗୁଡିକର ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ୧୬୯ଟି ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ୧୭ଟି ନିରନ୍ତର ବିକାଶ ଲକ୍ଷ୍ୟ (ଏସଡିଜି) ଆକାରରେ ନିରନ୍ତର ବିକାଶ ପାଇଁ ୨୦୩୦ ଏଜେଣ୍ଡା ଉପରେ ପ୍ରମୁଖ ସଚିବ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ୨୦୩୦ ପାଇଁ ଗ୍ଲୋବାଲ ଏଜେଣ୍ଡାରେ ‘କାହାକୁ ପଛରେ ଛାଡିବା ନାହିଁ’ର ସାର୍ବଜନୀନ ନୀତି ପ୍ରମୁଖ ଅଟେ ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଭିଜନ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ୨୦୪୭କୁ ଦୋହରାଇ , ଶ୍ରୀ ମିଶ୍ର କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତ ମୁଣ୍ଡପିଛା ଆୟର ଆଶାନୁରୂପ ସ୍ତର ହାସଲ କରିବା ଠାରୁ ଆଗକୁ ଯାଇ ସମସ୍ତ ଦିଗରେ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ହେବା ଉଚିତ । ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ ଯେ ମହିଳାମାନେ ଭାରତର ବିକାଶ କାହାଣୀର ନେତୃତ୍ୱ ନେବେ, ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଧିକ ସମାବେଶୀ ହେବ ଏବଂ ଅଭିନବ ହେବ ଏବଂ ଆମ ଜାତୀୟ ଜୀବନରେ ଦୁର୍ନୀତି, ଜାତିବାଦ ଏବଂ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକତାର କୌଣସି ସ୍ଥାନ ରହିବ ନାହିଁ ।
ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନତାର ୧୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ତ୍ତି ଅବସରରେ ଏକ ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ ହେବା ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରୟାସକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଶ୍ରୀ ମିଶ୍ର ଏସଡିଜି ହାସଲ ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରୟାସ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । ଏହା ପରେ ସେ ବିପଦ ଏବଂ ଅନିଶ୍ଚିତତାର କିଛି ବିଚାରଯୋଗ୍ୟ ଦିଗକୁ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିଥିଲେ , ଯାହା ଏସଡିଜି ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ସମୟରେ ବିଦ୍ୟମାନ ନଥିଲା ଏବଂ ଏହା ପରେ ଅର୍ଥନୈତିକ ଗବେଷଣା ପାଇଁ କିଛି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଗୁଡିକୁ ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ ।
ସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶ ପାଇଁ ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରୟାସ ଉପରେ ପ୍ରମୁଖ ଶାସନ ସଚିବ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ଏବଂ ଉନ୍ନତ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ନୂତନ ଧାରଣା ଆପଣେଇବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ଭାରତ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ଜି-୨୦ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତା ଏହାର ଅଭୂତପୂର୍ବ ବ୍ୟାପକତା ଏବଂ ସଫଳତା ପାଇଁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ସ୍ୱୀକୃତି ଲାଭ କରିଛି ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ । ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରୟାସରେ ଲାଇଫ୍ (ପରିବେଶ ପାଇଁ ଜୀବନଶୈଳୀ) ଏବଂ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ପ୍ରତିରୋଧୀ ଭିତ୍ତିଭୂମି ପାଇଁ ମେଣ୍ଟ (ସିଡିଆରଆଇ) ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସୌର ମେଣ୍ଟ (ଆଇଏସଏ) ଭଳି ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପଦକ୍ଷେପ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଉଦାହରଣ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି ।
ଶ୍ରୀ ମିଶ୍ର ଅମୃତ କାଳ ପାଇଁ ଭାରତର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ଦୋହରାଇଥିଲେ ଯେଉଁଥିରେ ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ନିରନ୍ତର ବିକାଶ ଏବଂ ଅସମାନତା ହ୍ରାସ କରିବା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । କୋଭିଡ୍-୧୯ ମହାମାରୀ ସମୟରେ ସଂସ୍କାରର ମାର୍ଗ ବାଛିଥିବା ଭାରତର ପ୍ରୟାସ ଉପରେ ସେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । ୨୦୧୭ରେ ସାମଗ୍ରୀ ଓ ସେବା ଟିକସ (ଜିଏସ୍ଟି) ଏବଂ ଇନସଲଭେନ୍ସି ଆଣ୍ଡ ୍ ବ୍ୟାଙ୍କରପ୍ସି କୋଡ୍ / ଦେବାଳିଆ ଏବଂ ଋଣଶୋଧନ ଅକ୍ଷମତା କୋର୍ଡ (ଆଇବିସି) କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା, ରିଅଲ୍ ଇଷ୍ଟେଟ୍ ନିୟାମକ ପ୍ରାଧିକରଣ ପ୍ରଚଳନ ଯେଉଁଥିରେ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଓ ଉତ୍ତର ଦାୟିତ୍ୱ ଅଣାଯାଇପାରିବ, ଯେଉଁଥିରେ ଅର୍ଥ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଉନ୍ମୁକ୍ତ କରିବା ବଦଳରେ ରାଜନୈତିକ ପୁଞ୍ଜିର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ନିବେଶର ଆବଶ୍ୟକତା ଥିଲା ।
ସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିଗ ଭାବରେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଉପରେ ସରକାରଙ୍କ ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ପ୍ରମୁଖ ସଚିବ ପିଏମ୍ ଗତିଶକ୍ତି ଏବଂ ଜାତୀୟ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ ନୀତି ଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ , ଯାହା ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ ମଲ୍ଟି-ମୋଡାଲ୍ ଯୋଗାଯୋଗକୁ ସକ୍ଷମ କରିଥାଏ । ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆମେ ଆମର କମ୍ପାନୀ ଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶ୍ୱ ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳାରେ ଏକୀକୃତ କରିବା, ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଟିକସ ହାର ହ୍ରାସ କରିବା, ଏଫଡିଆଇ ନିୟମକୁ ଉଦାର କରିବା, ଭାରତକୁ ଏକ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରୀୟ ଉତ୍ପାଦନ କେନ୍ଦ୍ରରେ ପରିଣତ କରିବା ପାଇଁ ନିବେଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ନିମନ୍ତେ ଉତ୍ପାଦନ ସଂଯୁକ୍ତ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ (ପିଏଲଆଇ) ଯୋଜନା ଆରମ୍ଭ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛୁ ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ସଚିବ ଅଦ୍ୟତନ ହୋଇଥିବା ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ଅବଦାନ (ଏନ୍ଡିସି)ରେ ଦର୍ଶାଯାଇଥିବା ଭାରତର ଜଳବାୟୁ କାର୍ଯ୍ୟ ନୀତିର ପ୍ରମୁଖ ଉପାଦାନ ଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଜାତୀୟ ସବୁଜ ହାଇଡ୍ରୋଜେନ୍ ମିଶନ, ଉଜାଲା – ଏଲ୍ଇଡି ଅଭିଯାନ ଏବଂ ଫେମ୍ ଇଣ୍ଡିଆ, ୱେଷ୍ଟ ଟୁ ୱେଲ୍ଥ ଯୋଜନା, ନାନୋ – ୟୁରିଆ ଏବଂ ନାନୋ – ଡିଏପି ସମେତ ପରିବେଶ ସ୍ଥିରତା ପାଇଁ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ।
ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି ୨୦୨୦, ଦୀକ୍ଷା ଏବଂ ପିଏମ ଇ – ବିଦ୍ୟା ପ୍ଲାଟଫର୍ମ, ପିଏମ୍ ଆବାସ ଯୋଜନା, ଜଳ ଜୀବନ ମିଶନ, ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ଉଜ୍ଜ୍ୱଳା ଯୋଜନା, ପିଏମ ସ୍ୱନିଧି ଯୋଜନା, ପିଏମ ବିଶ୍ୱକର୍ମା ଯୋଜନା ସମେତ ଅଧିକ ନ୍ୟାୟସଙ୍ଗତ ବିକାଶ ନିମନ୍ତେ ମାନବ ପୁଞ୍ଜି ବିକଶିତ କରିବା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିଆଯାଇଥିବା ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପକୁ ଶ୍ରୀ ମିଶ୍ର ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ନିରନ୍ତର ବିକାଶରେ ସାମାଜିକ ସମାବେଶର ଭୂମିକା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଛି ।
ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଯୁକ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ଏମଏସଏମଇର ଭୂମିକା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହା ଦ୍ୱାରା ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟାଗତ ଲାଭକୁ ସର୍ବାଧିକ କରାଯାଇପାରିବ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ । ସେ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ପଦକ୍ଷେପ, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଗଠନ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ଉନ୍ନୟନ ପାଇଁ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଆୟୋଗ ଭଳି ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ଉନ୍ନତି ଏବଂ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ମହିଳାଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ବୃଦ୍ଧି ଭଳି ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିଆଯାଇଥିବା ଉପାୟ ଗୁଡିକ ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ।
ଶାସନରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ଏବଂ ନବସୃଜନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ଟେକ୍ନୋଲୋଜିର ବ୍ୟବହାର ଉପରେ ସରକାରଙ୍କ ଗୁରୁତ୍ୱ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରି ଶ୍ରୀ ମିଶ୍ର କହିଥିଲେ ଯେ , ଜେଏଏମ ଟ୍ରିନିଟି ଏବଂ ୟୁନିଫାଇଡ୍ ପେମେଣ୍ଟସ୍ ଇଣ୍ଟରଫେସ୍ ଭଳି ପଦକ୍ଷେପ କେବଳ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ସିଧାସଳଖ ଲାଭ ପ୍ରଦାନ କରି ନାହିଁ ବରଂ ସେମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତିକରଣ ଏବଂ ସଶକ୍ତିକରଣରେ ମଧ୍ୟ ମୌଳିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଛି ।
ପ୍ରମୁଖ ସଚିବ ବିପଦ ଓ ଅନିଶ୍ଚିତତାର ବିଚାରଯୋଗ୍ୟ ଦିଗ ଉପରେ ବିସ୍ତୃତ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ । ସେ ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ଏଗ୍ରିକଲଚରାଲ ରିସ୍କ, ଇନ୍ସ୍ୟୁରାନ୍ସ ଆଣ୍ଡ ଇନକମ୍ ଏବଂ ମାଇକେଲ ଲିପ୍ଟନ୍ଙ୍କ ସେମିନାର ପେପର ‘ଦ ଥିଓରି ଅଫ୍ ଦ ଅପ୍ଟିମାଇଜିଂ ପିଜାଂଟ’ରୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି । କୋଭିଡ-୧୯ ମହାମାରୀର ଉଦାହରଣ ଦେଇ ସୂକ୍ଷ୍ମ ଅର୍ଥନୀତି ଧାରଣା କିପରି ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ତାହା ସେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ ଯେ “ଆମକୁ ଏକ ଅନିଶ୍ଚିତ ପରିବେଶରେ ପାରମ୍ପରିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ବିପଦ ପରିଚାଳନା ଏବଂ ବିପଦ ପରିଚାଳନା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବ୍ୟବଧାନକୁ ପୂରଣ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ଯାହା ସ୍ଥାୟୀ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ଆମର ରଣନୀତି ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଲାଗୁ ହୁଏ ।
ନସିମ ନିକୋଲାସ୍ ତାଲେବଙ୍କ ଆଣ୍ଟିଫ୍ରାଜିଲିଟିର ଧାରଣା ଅନୁଯାୟୀ, ଡକ୍ଟର ମିଶ୍ର ଭାରତୀୟ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ସଶକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ ହେବା ପାଇଁ ପାଞ୍ଚଟି ସ୍ତମ୍ଭ ସମ୍ପର୍କରେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ସାମୁଦାୟିକ ସ୍ତରର ପଦକ୍ଷେପ, ସହାୟକ ଭିତ୍ତିଭୂମି ସଂରଚନା, ଦୃଢ଼ ଆର୍ôଥକ ବ୍ୟବସ୍ଥା, ସାମାଜିକ ସୁରକ୍ଷା, ସ୍ଥାୟୀ ପ୍ରାକୃତିକ ସମ୍ବଳ ପରିଚାଳନା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ।
