ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଭିଡିଓ କନଫରେନ୍ସିଂ ମାଧ୍ୟମରେ ଗୁଜରାଟର ସୁରଟଠାରେ ‘ଜଳ ସଞ୍ଚୟ ଜନ ଭାଗିଦାରୀ’ ଅଭିଯାନର ଶୁଭାରମ୍ଭ ଅବସରରେ ଆୟୋଜିତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରିଛନ୍ତି। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ବର୍ଷା ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଜଳ ସ୍ଥାୟୀତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ସାରା ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ୨୪,୮୦୦ ବର୍ଷା ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ଢାଞ୍ଚା ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି।
ସଭାକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଜଳଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ୱାରା ଆଜି ଗୁଜରାଟ ମାଟିରୁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଉଛି। ମୌସୁମୀ ଋତୁର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମ୍ପର୍କରେ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶର ପ୍ରାୟ ସବୁ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଏହା କାରଣରୁ ପ୍ରତିକୂଳ ପରିସ୍ଥିତିର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ଯେ ଗୁଜୁରାଟର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବା ସମୟରେ ପ୍ରାୟ ପ୍ରତ୍ୟେକ ତହସିଲରେ ସେ ଏଭଳି ପ୍ରବଳ ବର୍ଷା ଦେଖିନଥିଲେ କିମ୍ବା ଶୁଣି ନଥିଲେ । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଗୁଜରାଟକୁ ଏଥର ଏକ ଚରମ ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଛି ଏବଂ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ସମ୍ଭାଳିବା ପାଇଁ ବିଭାଗଗୁଡ଼ିକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ନୁହଁନ୍ତି, ତଥାପି ଏଭଳି ଭୟଙ୍କର ପରିସ୍ଥିତିରେ ଗୁଜରାଟ ଏବଂ ଦେଶର ଲୋକମାନେ କାନ୍ଧରେ କାନ୍ଧ ମିଳାଇ ପରସ୍ପରକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶର ଅନେକ ସ୍ଥାନ ଏବେ ବି ମୌସୁମୀ ଋତୁର ପ୍ରଭାବ ଦେଇ ଗତି କରୁଛି।
ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କେବଳ ଏକ ନୀତି ନୁହେଁ, ଏହା ଏକ ପ୍ରୟାସ ଓ ଗୁଣ ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ। ଏଥିରେ ଉଦାରତା ସହିତ ଦାୟିତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। “ଜଳ ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ମାପଦଣ୍ଡ ଯାହା ଉପରେ ଆମର ଭବିଷ୍ୟତ ପିଢ଼ି ଆମର ଆକଳନ କରିବେ”, ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ । କାରଣ ଜଳ କେବଳ ଏକ ସମ୍ପଦ ନୁହେଁ ବରଂ ଜୀବନ ଓ ମାନବିକତାର ଭବିଷ୍ୟତର ପ୍ରଶ୍ନ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି। ତେଣୁ ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ଭବିଷ୍ୟତ ଦିଗରେ ୯ଟି ସଂକଳ୍ପ ମଧ୍ୟରୁ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ସବୁଠାରୁ ଆଗରେ ରହିଛି ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି। ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣର ଅର୍ଥପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରୟାସରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବାରୁ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଖୁସି ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ । ଏହି ପଦକ୍ଷେପରେ ସେ ଜଳଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ, ଗୁଜରାଟ ସରକାରଙ୍କ ସମସ୍ତ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କୁ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇଛନ୍ତି।
ପରିବେଶ ଏବଂ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ବିଶ୍ୱରେ ମାତ୍ର ୪ ପ୍ରତିଶତ ମଧୁର ଜଳ ଭାରତରେ ରହିଛି । ଦେଶରେ ଅନେକ ଭବ୍ୟ ନଦୀ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ବଡ଼ ବଡ଼ ଭୌଗୋଳିକ ଅଞ୍ଚଳରେ ପାଣି ରହୁନାହିଁ ଏବଂ ଜଳସ୍ତର ମଧ୍ୟ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ହ୍ରାସ ପାଉଛି। ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ଜଳ ଅଭାବ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ଉପରେ ବ୍ୟାପକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି ବୋଲି ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ।
ଆହ୍ୱାନପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିସ୍ଥିତି ସତ୍ତ୍ୱେ କେବଳ ଭାରତ ହିଁ ନିଜ ପାଇଁ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ପାଇଁ ସମାଧାନ ଖୋଜିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ରଖିଛି ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ସେ ଭାରତର ପ୍ରାଚୀନ ଶାସ୍ତ୍ରର ବୁଝାମଣାକୁ ଶ୍ରେୟ ଦେଇ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜଳ ଓ ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣକୁ ପୁସ୍ତକୀୟ ଜ୍ଞାନ କିମ୍ବା ପରିସ୍ଥିତିରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଥିବା ଜିନିଷ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ନାହିଁ। “ଜଳ ଏବଂ ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣ ଭାରତର ପାରମ୍ପରିକ ଚେତନାର ଏକ ଅଂଶ”। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତର ଲୋକମାନେ ଏକ ସଂସ୍କୃତିର ଅଟନ୍ତି ଯେଉଁମାନେ ଜଳକୁ ଭଗବାନଙ୍କ ରୂପ, ନଦୀଗୁଡ଼ିକୁ ଦେବୀ ଏବଂ ସରୋବରକୁ ଦେବତାଙ୍କ ବାସସ୍ଥାନ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରନ୍ତି। “ଗଙ୍ଗା, ନର୍ମଦା, ଗୋଦାବରୀ ଏବଂ କାବେରୀ ମା’ ଭାବରେ ସମ୍ମାନିତ”, ସେ କହିଥିଲେ। ପ୍ରାଚୀନ ଶାସ୍ତ୍ରକୁ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ ଯେ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ଦାନ ହେଉଛି ସେବାର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ରୂପ, କାରଣ ସମସ୍ତ ଜୀବଜଗତ ଜଳରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଏହା ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ । ଭାରତର ପୂର୍ବପୁରୁଷମାନେ ଜଳ ଏବଂ ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣର ଗୁରୁତ୍ୱ ବିଷୟରେ ଜାଣିଥିଲେ ବୋଲି ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ରହିମ ଦାସଙ୍କ ଏକ କବିତା ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦେଶର ଦୂରଦର୍ଶୀତା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଜଳ ଏବଂ ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନେତୃତ୍ୱ ନେବାର ଆବଶ୍ୟକତା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ ।
ଗୁଜରାଟରୁ ‘ଜଳ ସଞ୍ଚୟ ଜନ ଭାଗିଦାରୀ’ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ ହେଉଛି ଏବଂ ଶେଷ ସ୍ତରରେ ନାଗରିକଙ୍କ ପାଇଁ ଜଳର ଉପଲବ୍ଧତା ଏବଂ ଉପଲବ୍ଧତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଦିଗରେ ଅନେକ ସଫଳ ପ୍ରୟାସ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । ଅଢ଼େଇ ଦଶନ୍ଧି ପୂର୍ବେ ସୌରାଷ୍ଟ୍ରର ସ୍ଥିତିକୁ ମନେ ପକାଇ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ ଯେତେବେଳେ ପୂର୍ବ ସରକାରମାନଙ୍କ ପାଖରେ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣର ଅଭାବ ଥିଲା ।
ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସେ ଏହି ଗମ୍ଭୀର ସଙ୍କଟରୁ ମୁକୁଳିବା ପାଇଁ ସଂକଳ୍ପ ନେଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଅଟକି ରହିଥିବା ସର୍ଦ୍ଦାର ସରୋବର ଡ୍ୟାମର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣତା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିଛନ୍ତି। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସୌନି ଯୋଜନା ମଧ୍ୟ ଅତ୍ୟଧିକ ଅଞ୍ଚଳରୁ ପାଣି ଆଣି ଅଭାବ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳକୁ ଛଡ଼ାଯାଇ ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା। ଗୁଜରାଟରେ ହୋଇଥିବା ପ୍ରୟାସର ଫଳାଫଳ ଆଜି ବିଶ୍ୱକୁ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହେଉଥିବାରୁ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଖୁସି ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ।
“ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କେବଳ ନୀତିର ବିଷୟ ନୁହେଁ ବରଂ ସାମାଜିକ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାର ବିଷୟ”, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜଣେ ସଚେତନ ନାଗରିକ, ଜନଭାଗିଦାରୀ ଏବଂ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । ଅତୀତରେ ହଜାର ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ଜଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରକଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହାର ଫଳାଫଳ ଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ରେ ହିଁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି ବୋଲି ସେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଛନ୍ତି, “ଆମ ସରକାର ସମଗ୍ର ସମାଜ ଏବଂ ସମଗ୍ର ସରକାରୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସହିତ କାମ କରିଛନ୍ତି” । ବିଗତ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା କାର୍ଯ୍ୟ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଜଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରାଚୀର ଭାଙ୍ଗିଯାଇଛି ଏବଂ ସମଗ୍ର ସରକାରୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟର ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ଜଳ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଗଠନ କରାଯାଇଛି।
ଜଳ ଜୀବନ ମିଶନ ଜରିଆରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘରକୁ ଜଳ ଯୋଗାଣ ର ସଂକଳ୍ପ କୁ ସ୍ପର୍ଶ କରିବା ସହ ପୂର୍ବରୁ ମାତ୍ର ୩ କୋଟି ଘରେ ଜଳ ସଂଯୋଗ ଉପଲବ୍ଧ ଥିବା ବେଳେ ବର୍ତ୍ତମାନ ୧୫ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ରହିଛି ବୋଲି ସେ ସୂଚନା ଦେଇଛନ୍ତି। ଦେଶର ୭୫ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ପରିବାରପାଖରେ ସ୍ୱଚ୍ଛ ନଳଜଳ ପହଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ସେ ଜଳ-ଜୀବନ ମିଶନକୁ ଶ୍ରେୟ ଦେଇଛନ୍ତି। ଜଳ-ଜୀବନ ମିଶନରେ ଯୋଗଦାନ ପାଇଁ ସେ ସ୍ଥାନୀୟ ଜଳ ସମିତିଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ ଯେ ଗୁଜୁରାଟର ପାଣି ସମିତିରେ ଚମତ୍କାର ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିବା ମହିଳାମାନଙ୍କ ଭଳି ସାରା ଦେଶରେ ପାଣି ସମିତିରେ ମହିଳାମାନେ ଚମତ୍କାର କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି “ଏଥିରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ଅତିକମରେ ୫୦ ପ୍ରତିଶତ ଗ୍ରାମୀଣ ମହିଳାମାନଙ୍କର”।
ଜଳଶକ୍ତି ଅଭିଯାନ ଆଜି କିପରି ଏକ ଜାତୀୟ ମିଶନରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି ତାହା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ପାରମ୍ପରିକ ଜଳ ଉତ୍ସର ନବୀକରଣ ହେଉ କିମ୍ବା ନୂତନ ଢାଞ୍ଚା ନିର୍ମାଣ ହେଉ, ଅଂଶୀଦାରଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନାଗରିକ ସମାଜ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପଞ୍ଚାୟତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ବର୍ଗର ବ୍ୟକ୍ତି ଏଥିରେ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି।
ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ଶକ୍ତି ବିଷୟରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଆଜାଦି କା ଅମୃତ ମହୋତ୍ସବ ସମୟରେ ପ୍ରତି ଜିଲ୍ଲାରେ ଅମୃତ ସରୋବର କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଆଜି ଦେଶରେ ୬୦ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଅମୃତ ସରୋବର ନିର୍ମାଣ ହୋଇଛି । ସେହିପରି ଅଟଳ ଭୁଜଲ ଯୋଜନାରେ ଭୂତଳ ଜଳକୁ ରିଚାର୍ଜ କରିବା ପାଇଁ ଜଳସମ୍ପଦ ପରିଚାଳନା ରେ ଗ୍ରାମବାସୀଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ ମଧ୍ୟ ରହିଛି।
ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ୨୦୨୧ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ‘କ୍ୟାଚ୍ ଦ ରେନ୍’ ଅଭିଯାନରେ ଆଜି ବହୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ହିତାଧିକାରୀ ସାମିଲ ହୋଇଛନ୍ତି। ‘ନମାମି ଗଙ୍ଗେ’ ଅଭିଯାନ ସମ୍ପର୍କରେ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହା ନାଗରିକଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଭାବପ୍ରବଣ ସଂକଳ୍ପରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି ଏବଂ ଲୋକମାନେ ନଦୀର ସ୍ୱଚ୍ଛତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ପୁରୁଣା ପରମ୍ପରା ଏବଂ ଅପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ରୀତିନୀତିକୁ ତ୍ୟାଗ କରୁଛନ୍ତି।
‘ଏକ ପେଡ୍ ମା କେ ନାମ’ ଅଭିଯାନ ଅଧୀନରେ ଗୋଟିଏ ଗଛ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ନିବେଦନ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ବନୀକରଣ ସହିତ ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି। ସେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଯେ ଗତ କିଛି ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ‘ଏକ ପେଡ୍ ମା କେ ନାମ’ ଅଧୀନରେ କୋଟି କୋଟି ଗଛ ଲଗାଯାଇଛି। ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଏଭଳି ଅଭିଯାନ ଏବଂ ସଂକଳ୍ପରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ ଯେ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରୟାସ ୧୪୦ କୋଟି ନାଗରିକଙ୍କ ଭାଗିଦାରୀରେ ଏକ ଜନ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପରିଣତ ହେଉଛି।
ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ଉପରେ ତୁରନ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଜଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଦେଶର ଭବିଷ୍ୟତକୁ ସୁରକ୍ଷିତ କରିବା ପାଇଁ ‘ହ୍ରାସ, ପୁନଃବ୍ୟବହାର, ରିଚାର୍ଜ ଏବଂ ଏକାଧିକ ବ୍ୟବହାର’ ମନ୍ତ୍ର ଗ୍ରହଣ କରିବା ର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ପାଣିର ଅପବ୍ୟବହାର ଶେଷ ହେଲେ, ବ୍ୟବହାର କମିଲେ, ଜଳର ପୁନଃ ବ୍ୟବହାର ହେଲଲେ, ଜଳ ଉତ୍ସକୁ ରିଚାର୍ଜ କରାଯାଇ ଦୂଷିତ ପାଣିକୁ ପୁନଃବ୍ୟବହାର କରାଗଲେ ହିଁ ଜଳ ସଞ୍ଚୟ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି। ଏହି ଅଭିଯାନରେ ଅଭିନବ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଏବଂ ଆଧୁନିକ ଜ୍ଞାନକୌଶଳକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ସେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ଭାରତର ପ୍ରାୟ ୮୦ ପ୍ରତିଶତ ଜଳ ଆବଶ୍ୟକତା କୃଷି ମାଧ୍ୟମରେ ପୂରଣ ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ଜଳ-ଦକ୍ଷ ଚାଷକୁ ସ୍ଥାୟୀତା ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କରିଥାଏ।
ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ସ୍ଥାୟୀ କୃଷି ଦିଗରେ ସରକାର ବୁନ୍ଦା ଜଳସେଚନ ଭଳି କୌଶଳକୁ ନିରନ୍ତର ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଉଛନ୍ତି। ସେ ‘ପ୍ରତି ବୁନ୍ଦା ଅଧିକ ଫସଲ’ ଭଳି ଅଭିଯାନ ବିଷୟରେ ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହା ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣରେ ସହାୟକ ହେବା ସହିତ ଜଳ ଅଭାବ ଥିବା ଅଞ୍ଚଳରେ କୃଷକଙ୍କ ଆୟ ମଧ୍ୟ ବଢ଼ାଉଛି। ଡାଲି, ତୈଳବୀଜ ଓ ବାଜରା ଭଳି କମ୍ ପାଣି ଆବଶ୍ୟକ କରୁଥିବା ଫସଲ ଚାଷ ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ସହଯୋଗ ଉପରେ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ।
ରାଜ୍ୟସ୍ତରୀୟ ପ୍ରୟାସ ଉପରେ ଆଲୋଚନାକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପଦ୍ଧତିକୁ ଆପଣାଇବା ଏବଂ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବାକୁ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। କିଛି ରାଜ୍ୟ କମ୍ ପାଣି ବ୍ୟବହାର କରୁଥିବା ବିକଳ୍ପ ଫସଲ ଚାଷ ପାଇଁ କୃଷକମାନଙ୍କୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପ୍ରଦାନ କରନ୍ତି ବୋଲି ସ୍ୱୀକାର କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟକୁ ଏକାଠି ହୋଇ ଏହି ପ୍ରୟାସକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ମିଶନ ମୋଡରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲେ। ନୂଆ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ସହିତ ଚାଷ ଜମି ନିକଟରେ ପୋଖରୀ ନିର୍ମାଣ ଓ କୂଅ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ଭଳି ପାରମ୍ପରିକ ଜ୍ଞାନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାକୁ ହେବ।
“ସ୍ୱଚ୍ଛ ଜଳର ଉପଲବ୍ଧତା ଏବଂ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣର ସଫଳତା ସହିତ ଏକ ବିଶାଳ ଜଳ ଅର୍ଥନୀତି ଜଡିତ”, ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ଜଳ ଜୀବନ ମିଶନ ଯନ୍ତ୍ରୀ, ପାଇପ୍ ମିସ୍ତ୍ରୀ, ଇଲେକ୍ଟ୍ରିସିଆନ୍ ଓ ମ୍ୟାନେଜରଙ୍କ ଭଳି ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକଙ୍କୁ ରୋଜଗାର ଓ ଆତ୍ମନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ, ଡବ୍ଲ୍ୟୁଏଚ୍ଓ ର ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ଘରକୁ ପାଇପ୍ ଯୋଗେ ଜଳ ଯୋଗାଣ ଦ୍ୱାରା ଦେଶର ନାଗରିକଙ୍କ ପ୍ରାୟ ୫.୫ କୋଟି ମାନବ ଘଣ୍ଟା ସଞ୍ଚୟ ହେବ। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଆମର ଭଉଣୀ ଓ ଝିଅମାନଙ୍କର ସମୟ ଏବଂ ପ୍ରୟାସକୁ ବଞ୍ଚାଇବାରେ ସହାୟକ ହେବ, ଯାହା ଦେଶର ଅର୍ଥନୀତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବ। ଜଳ ଅର୍ଥନୀତିର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିଗ ହେଉଛି ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବୋଲି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ୧.୨୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଶିଶୁଙ୍କ ଅକାଳ ମୃତ୍ୟୁକୁ ରୋକାଯାଇପାରିବ, କିନ୍ତୁ ଜଳ ଜୀବନ ମିଶନ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିବର୍ଷ ୪ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଲୋକଙ୍କୁ ଡାଇରିଆ ଭଳି ରୋଗରୁ ରକ୍ଷା କରାଯାଇପାରିବ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ପକେଟ୍ ଖର୍ଚ୍ଚ ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ ଘଟିବ।
ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଭାରତର ଅଭିଯାନରେ ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକାକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ର ଅବଦାନ ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଜଣାଇଥିଲେ। ନେଟ୍ ଜିରୋ ତରଳ ନିଷ୍କାସନ ମାନକ ଏବଂ ଜଳ ରିସାଇକ୍ଲିଂ ଲକ୍ଷ୍ୟ ପୂରଣ କରିଥିବା ଶିଳ୍ପଗୁଡ଼ିକୁ ସେ କୃତଜ୍ଞତା ଜ୍ଞାପନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଜଳ ସ୍ଥାୟୀତାକୁ ସମାଧାନ କରିବା ରେ ବିଭିନ୍ନ କ୍ଷେତ୍ରର ପ୍ରୟାସ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ସେ ଏହା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଅନେକ ଶିଳ୍ପ ସେମାନଙ୍କ କର୍ପୋରେଟ ସାମାଜିକ ଦାୟିତ୍ୱର ଅଂଶ ଭାବରେ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରକଳ୍ପ ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି।
ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ସିଏସଆରର ଗୁଜରାଟର ଅଭିନବ ବ୍ୟବହାରକୁ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ପ୍ରଶଂସା କରିବା ସହ ଏହାକୁ ଏକ ରେକର୍ଡ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ପ୍ରୟାସ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ। ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ସିଏସଆରକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଗୁଜରାଟ ଏକ ନୂଆ ମାନଦଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ସୁରତ, ଭାଲସାଡ, ଡାଙ୍ଗ, ତାପି ଏବଂ ନବସାରୀ ଭଳି ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରାୟ ୧୦,୦୦୦ ନଳକୂପ ରିଚାର୍ଜ ନିର୍ମାଣ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଛି। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡିକ ଜଳ ଅଭାବଦୂର କରିବା ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଞ୍ଚଳରେ ଭୂତଳ ଜଳ ସମ୍ପଦକୁ ରିଚାର୍ଜ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଛି।
ସରକାର ଏବଂ ବେସରକାରୀ କ୍ଷେତ୍ରର ମିଳିତ ପ୍ରୟାସ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି, “ଜଳ ସଞ୍ଚୟ-ଜନ ଭାଗିଦାରୀ ଅଭିଯାନ ମାଧ୍ୟମରେ ଜଳ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏବଂ ଗୁଜରାଟ ସରକାର ବର୍ତ୍ତମାନ ଏଭଳି ଆଉ ୨୪,୦୦୦ ଢାଞ୍ଚା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ମିଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ସେ ଏହି ଅଭିଯାନକୁ ଏକ ମଡେଲ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି ଯାହା ଭବିଷ୍ୟତରେ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଅନୁରୂପ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେବ।
ଅଭିଭାଷଣ ଶେଷ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ବିଶ୍ୱାସ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ଯେ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରେରଣା ପାଲଟିବ । ଏହି ଅଭିଯାନର ନିରନ୍ତର ସଫଳତା ପାଇଁ ଶୁଭେଚ୍ଛା ଜଣାଇ ସେ କହିଛନ୍ତି, ମୁଁ ବିଶ୍ୱାସ କରେ ଯେ ଆମେ ମିଳିମିଶି ଭାରତକୁ ସମଗ୍ର ମାନବ ଜାତି ପାଇଁ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣର ଆଲୋକବର୍ତ୍ତିକା ପରିଣତ କରିବୁ।
ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗୁଜୁରାଟର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଭୂପେନ୍ଦ୍ର ପଟେଲ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ଜଳଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ସିଆର ପାଟିଲ ଭର୍ଚୁଆଲରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ।
ପୃଷ୍ଠଭୂମି
ଜଳ ନିରାପତ୍ତା ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସ୍ୱପ୍ନକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ‘ଜଳ ସଞ୍ଚୟ ଜନ ଭାଗିଦାରୀ’ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ରେ ସାମୂହିକ ଭାଗିଦାରୀ ଏବଂ ମାଲିକାନା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବା ସହିତ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି। ଏହା ଏକ ସମଗ୍ର ସମାଜ ଏବଂ ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସରକାରୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ । ଗୁଜରାଟ ସରକାରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଜଳ ସଞ୍ଚୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସଫଳତାକୁ ଆଧାର କରି ଜଳ ଶକ୍ତି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ସହଯୋଗରେ ଗୁଜୁରାଟରେ ‘ଜଳ ସଞ୍ଚୟ ଜନ ଭାଗିଦାରୀ’ ଅଭିଯାନ ଆରମ୍ଭ କରୁଛି। ଜଳ ସୁରକ୍ଷିତ ଭବିଷ୍ୟତ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ଗୁଜୁରାଟ ସରକାର ନାଗରିକ, ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥା, ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଂଶୀଦାରମାନଙ୍କୁ ଏକାଠି କରିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି ।
ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ୨୪,୮୦୦ ବର୍ଷା ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ଢାଞ୍ଚା ଗୋଷ୍ଠୀ ସହଭାଗିତାରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି। ଏହି ରିଚାର୍ଜ ଢାଞ୍ଚା ବର୍ଷା ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଜଳ ସ୍ଥାୟୀତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ।