କେଦାର ମିଶ୍ର

ସ୍ଵଚ୍ଛତା ହି ସେବା। ସ୍ବଚ୍ଛ ଭାରତ, ସୁନ୍ଦର ଭାରତ। ନିଜେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଝାଡୁ ଧରି ସ୍ଵଚ୍ଛ ଭାରତ ମିଶନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଉଛନ୍ତି। ଏଇଟା ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ଭଲ କଥା। ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଚଷମାକୁ ଏଇ ମିଶନର ଲୋଗୋ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଉଛି, ସେଇଟା ମଧ୍ୟ ଖୁସିର କଥା। କାରଣ ଗାନ୍ଧୀ ହେଉଛନ୍ତି ଦେଶର ପ୍ରଥମ ରାଜନେତା ଯିଏ ସ୍ବଚ୍ଛତା କୁ ରାଜନୈତିକ ଜୀବନରେ ସର୍ବାଧିକ ଗୁରୁତ୍ଵ ଦେଇଥିଲେ। ଗତ ଚାରି ବର୍ଷ ଭିତରେ ଏଇ ମିଶନ ପାଇଁ କମ ଅର୍ଥ ବରାଦ ହୋଇନାହିଁ। ସ୍ଵଚ୍ଛ ଭାରତ ମିଶନ ଲାଗି ୨୦୧୭-୧୮ ରେ ୧୯,୨୪୮ କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ ବରାଦ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଚଳିତ ବର୍ଷ ଏହାର ବ୍ୟୟ ବରାଦ ରହିଛି ୧୭,୮୪୩ କୋଟି ଟଙ୍କା। ଏଇ ସପ୍ତାହରେ ବିଲ ଗେଟ ଫାଉଣ୍ଡେସନର ମିଲିଣ୍ଡା ଗେଟ ଗୋଟେ ଆଲେଖ୍ୟରେ ମୋଦୀ ସରକାରର ଏହି ମିଶନକୁ ପ୍ରବଳ ପ୍ରଶଂସା କରିଛନ୍ତି। ଦେଶର ଆଠଟି ରାଜ୍ୟ ଓ ଦୁଇଟି କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ଖୋଲାରେ ଶୌଚ ହେବାର ଅପବାଦରୁ ମୁକୁଳି ପାରିଛନ୍ତି ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ଦେଶର ୩ ୦୭୩୪୯ ଗାଁ ଏବେ ଆଉ ଶୌଚାଳୟ ପାଇଁ କ୍ଷେତ ବା ରାସ୍ତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁନାହାନ୍ତି। ସବୁଘରେ ଏବେ ଶୌଚାଳୟ ହୋଇଯାଇଛି ବୋଲି ଦାବି କରାଯାଉଛି। ସ୍ଵଚ୍ଛ ଭାରତ ମିଶନର ପ୍ରଚାର ଦେଖିଲେ ଲାଗୁଛି, ଏବେ ବୋଧହୁଏ ସବୁ କିଛି ସ୍ଵଚ୍ଛ ଓ ସୁନ୍ଦର ହୋଇସାରିଛି।

ତେବେ ସରକାରୀ ଚିତ୍ରରେ ସ୍ଵଚ୍ଛ ଭାରତର ଛବି ଯେତେ ସଫା ଦିଶୁଛି, ଅସଲ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏହା ସେତିକି ସ୍ଵଚ୍ଛ ତ!! ଖବର କାଗଜ ଓ ଟେଲିଭିଜନ ସ୍ଵଚ୍ଛ ଭାରତର ପ୍ରଶଂସା ରେ ଶତମୁଖ।ଏହାର  କାରଣ ହେଉଛି ଏହି ମିଶନର ବିଜ୍ଞାପନ ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ଗତ ଚାରି ବର୍ଷ ଭିତରେ ୫୩୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ବାଣ୍ଟି ସାରିଲେଣି। ବିଜ୍ଞାପନ ଲୋଭୀ ଗଣମାଧ୍ୟମକୁ ଏଇ ସବୁ ଚିତ୍ର ସୁନ୍ଦର ଦିଶିବା ନିଶ୍ଚୟ। ମୁହଁ ରେ ମାଉଁସ ହାଡ ରହିଲେ କୁକୁଡ଼ା ଯେ ଭୁକି ପାରିବନାହିଁ, ସେକଥା ଆମେ ଭଲ ଭାବରେ ଜାଣୁ। ତେଣୁ ଗଣମାଧ୍ୟମରେ ସରକାରୀ ଚିତ୍ରର ସତ୍ୟତାକୁ ନେଇ ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସହଜରେ ଉଠୁନାହିଁ। ତେବେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଓଡିଶାର ଖ୍ୟାତନାମା ଲେଖକ ଓ ସମ୍ପାଦକ ଅସିତ ମହାନ୍ତି ଏକ ଚମତ୍କାର ପୋଷ୍ଟିଂ ତାଙ୍କ ଫେସବୁକ କାନ୍ଥରେ କରିଛନ୍ତି। କେତୋଟି ଅଳିଆ ଆବର୍ଜନାଭର୍ତ୍ତି ଫୋଟୋକୁ ପୋଷ୍ଟ କରିବା ସହିତ ଶ୍ରୀ ମହାନ୍ତି ଲେଖିଛନ୍ତି-

“ରାତି ପାହିଲେ ଗାନ୍ଧୀ ଜୟନ୍ତୀ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ସ୍ବଚ୍ଛ ଭାରତ ମିସନ୍ ର ୪ ବର୍ଷର ଅବଧି ପୂର୍ତ୍ତି।

ମୋର ସୈାଭାଗ୍ୟ ବା ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟ ଯେ ମୁଁ ଏବେ ମୋଦୀଢୀଙ୍କ ସଂସଦୀୟ କ୍ଷେତ୍ର ବନାରସରେ ଅଛି।

ଏଠି ପାଞ୍ଚଟି ଫଟୋ ଦେଉଛି। ଏହା ବନାରସର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ର ବନାରସ ହିନ୍ଦୁ ବିଶ୍ବବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ପଞ୍ଚକୋଶୀ ମାର୍ଗର ଆରମ୍ଭ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଚିତଇପୁରର ରାସ୍ତା କଡର ଦୃଶ୍ୟ। ରାସ୍ତା କଡ ସାରା ଅଳିଆ ଭର୍ତ୍ତି। ନାଳ ସବୁ ଦଳ ଓ ଅଳିଆରେ ଭରା।ରାସ୍ତା ସାରା ଧୂଳି, ମଇଳା ଓ ଖୋଳା। ତା‘ ସାଙ୍ଗକୁ ଟ୍ରାଫିକ ଜାମ୍ ଏମିତି ଯେ କହିଲେ ନ ସରେ।

ମନେହେଲା ଆମ କଟକ ସହର ୟା‘ଠୁ ଶହେ ଗୁଣ ଭଲ।

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନିଜ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀର ଏ ଦୃଶ୍ୟ କହୁଛି, କଥା ଆଉ କାମ ଭିତରେ ଫରକ କେତେ।”

ଏହି ପୋଷ୍ଟ କୁ ଆମେ ଭାତ ହାଣ୍ଡିରୁ ଗୋଟିଏ ବୋଲି ଭାବି ପାରିବା। ଦେଶ ସାରା ୧୨ କୋଟି ଶୌଚାଳୟ ତିଆରି କରିଦେଲେ ବା ଏମିତି ହୋଇଛି ବୋଲି ପ୍ରଚାର କରିଦେଲେ ଭାରତ ସ୍ଵଚ୍ଛ ହୋଇଯିବନାହିଁ। ଅନେକ ଖବରରୁ ଜଣାପଡୁଛି ଯେ ଲୋକେ ସରକାରୀ ସାହାଯ୍ୟ ନେଇ ଶୌଚାଳୟ ନିର୍ମାଣ କରିଛନ୍ତି ସତ, ହେଲେ ଏହାର ବ୍ୟବହାର ହେଉନାହିଁ। ଜଳଯୋଗାଣ ଅବ୍ୟବସ୍ଥା ଓ ଶୌଚାଳୟ ନିର୍ମାଣରେ ନିମ୍ନ ମାନର କାମ ଯୋଗୁଁ ଏସବୁର ବ୍ୟବହାର ସମ୍ଭବ ହେଉନି। ଅନେକ ସମୟରେ ଶୌଚାଳୟ ଘରର ଗୋଦାମଘର ଭାବରେ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି।

ସବୁଠୁ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟର କଥା ହେଉଛି,  ସ୍ଵଚ୍ଛ ଭାରତ ମିଶନ ଲାଗି ହଜାର ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ବ୍ୟୟ ହେଉଥିବା ବେଳେ ଗତ ଚାରି ବର୍ଷ ଭିତରେ ଶୌଚାଳୟ କୁଣ୍ଡ ସଫା କରିବାକୁ ଯାଇ ୧୭୯୦ ଜଣ ସଫେଇ କର୍ମଚାରୀ ପ୍ରାଣ ହରାଇଲେଣି। ସ୍ଵଚ୍ଛ ଭାରତ ଅଭିଯାନରେ ଏ ଦେଶର ସଫେଇ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ଜୀବନ ବଞ୍ଚାଇବାର କିଛି ଉଦ୍ୟମ ହୋଇନାହିଁ ନିଶ୍ଚୟ। କୁଣ୍ଡରେ ପଶି ମଇଳା ସଫାକୁ ନିଷେଧ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ୨୦୧୩ ମସିହାରେ ଯେଉଁ ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇଥିଲା, ତାହାକୁ କାର୍ୟକାରୀ କରାଇବାରେ ବିଫଳ ହୋଇ ଆମେ ସ୍ଵଚ୍ଛ ଭାରତର ଜୟଗାନ କରିବା, ବୋଧେ ସବୁଠୁ ବଡ ଛଳନା। ସ୍ଵଚ୍ଛ ଭାରତ ମିଶନରେ ସିନେମା ତାରକା, କ୍ରୀଡାବିତ ଓ ବଡ ବଡ ନେତାଙ୍କର ପ୍ରଚାର ତ ବଢିଆ ହେଉଛି। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ଝାଡୁ ଧରି ବେଶ ଚମକୁଛନ୍ତି। ହେଲେ ବିଷ୍ଠା କୁଣ୍ଡରେ ପ୍ରାଣ ହରାଉଥିବା ସଫାଇ କର୍ମଚାରୀ ପାଇଁ ସ୍ଵଚ୍ଛ ଭାରତର ବାର୍ତ୍ତା କଣ, ସେ ବିଷୟରେ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବାର ସମୟ ଆସି ନାହିଁ କି? 

କେଦାର ମିଶ୍ର

ଦୁର୍ନୀତି କାରଣରୁ ଦେଶର ଅର୍ଥନୈତିକ ବୈଷମ୍ୟ ଓ ଶୋଷଣ ବଢୁଛି,  ଏକଥା ସମସ୍ତେ ଜାଣନ୍ତି। ସ୍ଵାଧୀନତାର ସତୁରୀ ବର୍ଷ ପରେ ଭାରତର ରାଜନୀତିରେ ଦୁର୍ନୀତି ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଆଲୋଚନାର ବିଷୟ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ ଠୋସ ପଦକ୍ଷେପ ନେବାକୁ କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ଶକ୍ତି କେବେହେଲେ ଚେଷ୍ଟା କରିନାହାନ୍ତି। ଦେଶର ଶାସନ କ୍ଷମତାରେ ସର୍ବାଧିକ ସମୟ ରହିଥିବା କଂଗ୍ରେସ ଦଳକୁ ଦୁର୍ନୀତିର ଭଣ୍ଡାରଘର ବୋଲି କହି ଅଣକଂଗ୍ରେସ ଶକ୍ତି କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିଛନ୍ତି। ହେଲେ କ୍ଷମତା ହାତେଇଲା ପରେ ଅଣ କଂଗ୍ରେସ ଶକ୍ତି ଗୁଡିକ କଂଗ୍ରେସର ରାସ୍ତା ଇ ବାଛିଛନ୍ତି। ଅଶି ଦଶକରେ କଂଗ୍ରେସ ବୋଫର୍ସ ଦୁର୍ନୀତି ଲାଗି ନିନ୍ଦିତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଆଜି ମୋଦୀ ସରକାର ରାଫାଲେ ଦୁର୍ନୀତିର ଜାଲରେ ଫସି ଯାଇଛି। ଏକଦା ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ସମୟର ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଏକଛତ୍ରବାଦ ବିରୋଧୀ ଆଂଦୋଳନର ନେତୃତ୍ଵ ନେଇଥିବା ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣଙ୍କ ଚେଲା ଚାମୁଣ୍ଡା ମାନେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ନିଜେ ଦୁର୍ନୀତି ଓ ଏକଛତ୍ରବାଦର ମଞ୍ଜ ପାଲଟିଛନ୍ତି। ଲାଲୁ ଯାଦବ, ରାମ ବିଳାଶ ପାଶ୍ୱାନ., ନୀତିଶ କୁମାର ମୁଲାୟମ ସିଂ ଯାଦବ, ଅରୁଣ ଜେଟଲି ପ୍ରମୁଖ ତାର ଉଦାହରଣ। କଂଗ୍ରେସ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ କହୁ କହୁ ଏଇ ନେତାମାନେ ନିଜେ କେତେବେଳେ କଂଗ୍ରେସଠୁ ଅଧିକ ସ୍ଵେଚ୍ଚାଚାରୀ ଓ ଦୁର୍ନୀତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇପଡିଛନ୍ତି, ତାହା ସେମାନେ ବି ବୁଝିପାରିନାହାନ୍ତି।  

ତେବେ ୨୦୧୨/୧୩ ମସିହାରେ ଆନ୍ନା ହଜାରେଙ୍କ ନେତୃତ୍ବରେ ସବୁଠୁ ବଡ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧୀ ଅଭିଯାନକୁ ଆମେ ଦେଖିଲୁ। ଦିଲ୍ଲୀର ରାମଳୀଳା ମଇଦାନଠାରେ “ମେରା ନେତା ଚୋର ହୈ” ବୋଲି ଚିତ୍କାର କରି ହଜାର ହଜାର ଜନସାଧାରଣ ଯେଉଁ ଆନ୍ଦୋଳନ କରିଥିଲେ, ସେ ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ଚତୁରତାର ସହିତ ସରକାର ବିରୋଧୀ ଅସ୍ତ୍ର ଭାବରେ ପ୍ରୟୋଗ କରି ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି ୨୦୧୪ ନିର୍ବାଚନରେ କ୍ଷମତା ଦଖଲ କଲା। କ୍ଷମତା ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧୀ ଅଭିଯାନର ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁ  ଘଟିଲା । ଏପରିକି ଯେଉଁ ଲୋକପାଳ ଗଠନ ଲାଗି ଏତେ ତୁମ୍ଭି ତୋଫାନ ହୋଇଥିଲା, ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ଭିତରେ ସେ ଲୋକପାଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହାୱାରେ ଉଡିଗଲା। ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧୀ ସବୁ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଗତ ଚାରିବର୍ଷ ଭିତରେ କେବଳ କାଗଜ ବାଘ ହୋଇ ବସିରହିଛନ୍ତି। ମନମୋହନ ସିଂ ସରକାର ସମୟରେ ସବୁଠୁ ସକ୍ରିୟ ଥିବା ସିବିଆଇ ଆଜି ସରକାରୀ ଗୁଣ୍ଡା ର ଭୂମିକା ତୁଲାଉଛି। ସିଭିସି, ମହା ଲେଖାକାର, ପ୍ରବର୍ତ୍ତନ ବିଭାଗ ଓ ଆୟକର ବିଭାଗ ଏବେ କେବଳ ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧୀଙ୍କୁ ଜବତ କରିବା ଲାଗି ଲାଠିଆଳ ହୋଇ କାମ କରୁଛନ୍ତି। ତେଣୁ କଂଗ୍ରେସ ଅମଳର ସବୁ ଦୁର୍ନୀତି ଏବେ ଅଦାଲତରେ ଫସର ଫାଟିଯାଉଥିବା ବେଳେ ବିଜେପି ସରକାର ବେଲଗାମ ଦୁର୍ନୀତିର ଅଭିଷେକ କରୁଛନ୍ତି। ତମ ବୋଫର୍ସ ଖରାପ ହେଲେ ଆମ ରାଫାଲେ ବଢିଆ ଯୁକ୍ତିରେ ଆଜିର ରାଜନୀତି ଚାଲିଛି।

ଓଡିଶା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ କଥା। ଦେଶ ସ୍ଵାଧୀନ ହେବାପରେ ଜଣେ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସଚ୍ଚୋଟ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବକୃଷ୍ଣ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ଵ ପାଇଥିବା ଓଡିଶା ପରବର୍ତ୍ତୀ କାଳରେ ଦୁର୍ନୀତିର ପେଣ୍ଠ ଭାବେ ଦୁର୍ନାମ ଅର୍ଜିଥିଲା। ଏକଦା ଓଡିଶାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ମୁଧଲକର କମିଶନ, ସରଜୁ ପ୍ରସାଦ କମିଶନ, ଶାହ କମିଶନ, ଖାନ୍ନା କମିଶନ ଭଳି ବହୁ ତଦନ୍ତକାରୀ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା। ସେଥିରୁ କିଛି କମିଶନ କେତେକଙ୍କୁ ଅଭିଯୁକ୍ତ ଭାବରେ ଦଣ୍ଡିତ କରିବାର ସୁପାରିଶ ମଧ୍ୟ କରିଥିଲେ। ହେଲେ ଆଇନର ଗଲାବାଟ ଦେଇ ବଡ ମୁଣ୍ଡ ମାନେ ବିଭିନ୍ନ ବାଟରେ ଖସିଗଲେ। ଅଶି ଦଶକରୁ ଓଡିଶାରେ ଦୁର୍ନୀତି ଏକ ଗ୍ରହଣୀୟ ନୀତି ପାଲଟିଗଲା। ଆଜି ବି ସେ ଧାରା ବଳବତ୍ତର ରହିଛି।

ଆଜି ଯେତେବେଳେ ଓଡିଶା ସରକାର ବିରୋଧରେ ଦୁର୍ନୀତି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠୁଛି, ଲୋକେ ପ୍ରଥମେ ଦେଖୁଛନ୍ତି, ଅଭିଯୋଗକାରୀ କିଏ? ଓଡିଶାର ଚର୍ଚ୍ଚିତ ଖଣି ଦୁର୍ନୀତି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଜଷ୍ଟିସ ଏମ॰ବି॰ ଶାହ ଯେଉଁ ରିପୋର୍ଟ ଦେଇଥିଲେ, ତାକୁ କେନ୍ଦ୍ରର ମୋଦୀ ସରକାର ଡଷ୍ଟବିନ କୁ ଫୋପାଡି ଦେଇଛନ୍ତି। ସେହିପରି ଚିଟଫଣ୍ଡ ଦୁର୍ନୀତି ମାମଲାରେ କେବଳ ସୁଆଙ୍ଗ ଦେଖେଇବା ଛଡା କେନ୍ଦ୍ରର ସିବିଆଇ ଅଧିକ କିଛି କରିନାହିଁ। ତେଣୁ ବିଜେପି ଓଡିଶାରେ ଯେତେବେଳେ ଦୁର୍ନୀତି ବା ପିସି କଥା ଉଠାଉଛି, ସେଠି ଲୋକ ବିଜେପି ନିଜ ମୁହଁ ଦର୍ପଣରେ ପ୍ରଥମେ ଦେଖୁ ବୋଲି ଭାବିବା ସ୍ଵାଭାବିକ। ଅପର ପକ୍ଷରେ କଂଗ୍ରେସ, ଯେତେ ଅଧିକ କ୍ଷମତାରୁ ଦୂରରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଦୁର୍ନୀତିର ଛିଟା ତାଙ୍କ ଦେହରୁ ଛାଡୁନାହିଁ। ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ ଭିତରୁ ଯେଉଁ ନେତାମାନେ ତଡା ଖାଇ ଆସୁଛନ୍ତି, ସେମାନେ କେବେ କେମିତି ସରକାର କୁ ଘାଇଲା କରିବାକୁ ଦୁର୍ନୀତି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଉଛନ୍ତି।  ବୈଜୟନ୍ତ ପଣ୍ଡା ଓ ଦାମୋଦର ରାଉତଙ୍କ ପରି ନେତା ବିଜେଡି ଶିବିରରେ ୧୮ ବର୍ଷ ରହି ସବୁ ମଲାଇ ଖାଇ ସାରିଲା ପରେ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ କହିବାଟା ଲୋକଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରୁନି।

ଏସବୁର ଅନ୍ତିମ ପରିଣତି ହେଉଛି, ଦୁର୍ନୀତି ଆମ ରାଜନୀତିରେ ଏବେ ଏକ ଚଳନୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ହୋଇଯାଇଛି। ଯିଏ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ କହୁଛି ତାକୁ ମାଉଁସ ଖଣ୍ଡେ ଫୋପାଡିଦେଲେ ସେ ଚୁପ। ମୁହଁ ରେ ହାଡ ଜାକି କୁକୁର ଭୁକିପାରିବ ନାହିଁ। ତେଣୁ ହାଡଖଣ୍ଡେ ପାଇବା ଲାଗି ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧୀ ଅଭିଯାନ ସହ ଲୋକେ ଆଉ ନିଜକୁ ସାମିଲ କରୁନାହାନ୍ତି। ଆଜିର ତାରିଖରେ ଦୁର୍ନୀତି ବିରୋଧରେ କହିବା, ସବୁଠୁ ବଡ ଛଳନା ଓ ନିର୍ବାଚନୀ ରାଜନୀତିରେ ଏହାର କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ପଡିବାର ନାହିଁ।

କେଦାର ମିଶ୍ର

ଆଜି ଓଡିଶା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ୭୩ତମ ଜନ୍ମଦିନ। ୨୦ ବର୍ଷ ତଳେ ସେ ଯେତେବେଳେ ଓଡିଶା ରାଜନୀତିକୁ ଆସିଲେ ସେତେବେଳେ ସେ ଥିଲେ ରାଜନୀତିରେ ଏଗଦମ ନୂଆ ଓ ଅନଭିଜ୍ଞ ଚେହେରା। ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ପୁଅ ଭାବରେ ତାଙ୍କର କୌଣସି ରାଜନୈତିକ ପରିଚୟ ନଥିଲା। ବିଜୁ ବାବୁ ନିଜ ଜୀବନକାଳରେ ନିଜ ପରିବାରକୁ ନିଜ ରାଜନୀତିଠୁ ଦୂରରେ ରଖିଥିଲେ, ତେଣୁ ନବୀନ ରାଜନୀତିକୁ ଆସିବାରେ ତାଙ୍କ ବାପାଙ୍କ ଇଚ୍ଛା ବା ପ୍ରଭାବ ନଥିଲା। ଯଦିଓ ବିଜୁ ବାବୁଙ୍କ ପ୍ରତି ଓଡିଶା ଲୋକଙ୍କର ଯେଉଁ ଭଲ ପାଇବା ଥିଲା, ତାହାର ଲାଭ ନବୀନଙ୍କୁ ମିଳିଛି, କିନ୍ତୁ ଅନ୍ୟ ପାରମ୍ପରିକ ପାରିବାରିକ ରାଜନୈତିକ ଦାୟାଦଙ୍କ ପରି ସେ ବାପାଙ୍କ ହାତ ଧରି ରାଜନୀତିକୁ ଆସିନାହାନ୍ତି। ରାଜନୀତିର ସବୁଠୁ ଅନଭିଜ୍ଞ ଚେହେରା ଭାବରେ ରାଜନୀତି ଆରମ୍ଭ କରିଥିବା ନବୀନ, ଆଜି ୨୦ ବର୍ଷ ପରେ ଦେଶର ସବୁଠୁ ଅଭିଜ୍ଞ ଓ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ। ଆଜି ତାଙ୍କର ୭୩ ତମ ଜନ୍ମଦିବସରେ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଲେଖିଛନ୍ତି- ନବୀନ ହେଉଛନ୍ତି ଦେଶର ଅନ୍ୟତମ ବରିଷ୍ଠ ରାଜନେତା ଯିଏ ଗତ ଅନେକ ବର୍ଷ ଧରି ଓଡିଶାର ସେବା କରି ଆସୁଛନ୍ତି।

ବାସ୍ତବ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନବୀନଙ୍କୁ ଓଡିଶା ରାଜନୀତିର ବିସ୍ମୟ ବାଳକ ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରେ। ଏ ରାଜ୍ୟର ବହୁ ତୁଙ୍ଗ ଜନନେତା ଯାହା କରିପାରିନଥିଲେ, ନବୀନ ଆଜି ତାହା କରି ଦେଖେଇଛନ୍ତି। ଏକାଦିକ୍ରମେ ଚାରୋଟି ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଜିଣି ସାରିଲା ପରେ ମଧ୍ୟ ୨୦୧୯ ନିର୍ବାଚନରେ ସେ କୌଣସି ବଡ ଆହ୍ୱାନର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବେ ଭଳି ମାନେ ହେଉନାହିଁ। ଗତ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଓଡିଶା ରାଜନୀତିରେ ସେ ଇ ଏକମାତ୍ର ନାୟକ। ଅଥଚ ନାୟକ ହେବାର କୌଣସି ପାରମ୍ପରିକ ଗୁଣ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ନାଇଁ। ନବୀନ ବହୁତ ଭଲ ବକ୍ତା ନୁହନ୍ତି। ତାଙ୍କ କହିବାରେ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଗୋଟେ ପ୍ରକାର ଲାଜକୁଳା ସ୍ଵଭାବ ରହିଛି। ଲୋକଙ୍କ ଭାଷାରେ ସେ କଥା କହୁନଥିବାରୁ ବିରୋଧୀ ଓ ବୁଦ୍ଧିଜୀବୀ ତାଙ୍କୁ ଯେତେ ସମାଲୋଚନା କାଲେ ମଧ୍ୟ, ଲୋକେ ତାଙ୍କର ଭାଷାକୁ ସ୍ଵୀକାର କରିନେଇଛନ୍ତି। ନବୀନଙ୍କ ଖଣ୍ଡି ଓଡିଆ କଥା, ତାଙ୍କ ଲାଗି ଗୋଟେ ପ୍ରକାର ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଲଟି ଯାଇଛି। ଯେଉଁଥି ପାଇଁ ସେ ବିରୋଧୀଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଭର୍ତ୍ସିତ, ସେଇ ସମାନ କାରଣ ଲାଗି ସେ ଅଧିକ ଲୋକପ୍ରିୟ। ଏହାର ରାଜନୈତିକ ସମୀକ୍ଷା ଆମେ କେମିତି କରିବା?

ନବୀନଙ୍କ ଲୋକପ୍ରିୟତାର କେତୋଟି କାରଣ ଭିତରୁ ଗୋଟେ ବଡ କାରଣ ହେଉଛି, ସେ ବୋଧେ ଭାରତର ଏକମାତ୍ର ରାଜନେତା ଯିଏ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ କ୍ଷମତାରେ ରହିବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଆକ୍ରାମକ ରାଜନୀତି କରି ନାହାନ୍ତି। କୌଣସି ଉତ୍ତେଜନା ସୃଷ୍ଟିକାରୀ ଭାଷଣ ବା ବିରୋଧୀଙ୍କୁ କଟୁ ଭାଷାରେ ଆଲୋଚନା କରିବା, ତାଙ୍କ ସ୍ଵଭାବରେ ନାହିଁ। କୁହା ଯାଇପାରେ, ସେ ବୋଧେ ଭାରତୀୟ ରାଜନୀତିର ସୁନିଲ ଗାଭାସ୍କର। ତାଙ୍କ ବ୍ୟାଟିଂ ରେ ସ୍ଥିରତା ଓ ସଂଯମ ଅଛି। ବିନା ହେଲମେଟ ରେ ଗାଭାସ୍କର ଯେମିତି ଗୋଟେ ସମୟରେ ୱେଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଜ ର ଦୁର୍ଦ୍ଦର୍ଷ ପେସ ବୋଲିଂ କୁ ସାମ୍ନା କରୁଥିଲେ, ନବୀନ ସେମିତି ସହଜରେ ନିଜ ବିରୋଧୀଙ୍କୁ ମୁକାବିଲା କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ରଣ କୌଶଳ ଏତେ ଶାନ୍ତ ଆଉ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଯେ ତାକୁ ଭେଦିବାର କୌଶଳ ତାଙ୍କର ପ୍ରତିପକ୍ଷଙ୍କୁ ଜଣାନାହିଁ।

ଗତ ୨୦ ବର୍ଷ ଭିତରେ ତାଙ୍କର ଏକଦା ସହଯୋଗୀ ଓ ଆଜିର ଶତ୍ରୁ ବିଜେପି, ତାଙ୍କୁ ଚିହ୍ନିବାରେ ସଫଳ ହୋଇ ପାରିନାହିଁ। ବିଜେପି ଲୋକଙ୍କ ଆଗରେ ନବୀନଙ୍କୁ ନେଇ ଯେତେ ଟାଣ କଥା କହୁଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଭିତରେ ଭିତରେ ବିଜେପି ଲାଗି ନବୀନ ସବୁଠୁ ବଡ ଭରସା। ୨୦୧୯ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ନବୀନଙ୍କ ସମର୍ଥନ ଉପରେ ବିଜେପିର ଭବିଷ୍ୟତ ଅନେକାଂଶରେ ନିର୍ଭର କରିବ।  ସେଇ ପରିସ୍ଥିତିକୁ ଆଖି ଆଗରେ ରଖି, ବିଜେପି ନବୀନଙ୍କ ପ୍ରତି ନିଜର ନରମ ଗରମ ଆଭିମୁଖ୍ୟ, ବଜାୟ ରଖିବ । ଅପର ପକ୍ଷରେ କଂଗ୍ରେସକୁ ନବୀନ ସବୁବେଳେ ନିଜର ବିରୋଧୀ ବୋଲି ମାନି ଆସିଛନ୍ତି। ତେଣୁ କଂଗ୍ରେସର ବିଘଟନ ଓ ଗୋଷ୍ଠୀ ବିବାଦରୁ ନବୀନଙ୍କୁ ସବୁବେଳେ ଲାଭ ମିଳି ଆସୁଛି।  ବର୍ତ୍ତମାନ ସମୟରେ ଆପାତତଃ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଲାଗୁଥିବା କଂଗ୍ରେସ, ନବୀନଙ୍କ ଲାଗି ବେଶ ଲାଭଦାୟକ। କଂଗ୍ରେସ ନିଜର ୨୨-୨୫% ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ସୁରକ୍ଷିତ ରଖିପାରିଲେ, ତାହା ବିଜେଡି ବିଜୟର ବାଟ କୁ ସହଜ କରିଦେବ।

ନବୀନଙ୍କ ରାଜନୀତିରେ ତାଙ୍କର ଶତ୍ରୁ ବିରୋଧୀ ଦଳରୁ ଯେତିକି ଆସିଛନ୍ତି, ତାଠୁ ବହୁ ଗୁଣ ଅଧିକ ନିଜ ବିଜେଡି ଦଳରୁ ଆସିଛନ୍ତି। ବିଜୟ ମହାପାତ୍ରଙ୍କଠୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପ୍ୟାରୀମୋହନ ମହାପାତ୍ର, ବୈଜୟନ୍ତ ପଣ୍ଡା ଓ ଦାମୋଦର ରାଉତଙ୍କ ପରି ନବୀନଙ୍କ ସହଯୋଗୀ, ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ତାଙ୍କର ଶତ୍ରୁ ପାଲଟିଛନ୍ତି। ତେବେ ଘର ଶତ୍ରୁ ଓ ବାହାର ଶତ୍ରୁଙ୍କୁ ମୁକାବିଲା କରିବାରେ ନବୀନଙ୍କ ରଣକୌଶଳ ବଡ ବିଚିତ୍ର। ସେ ପଦେ କଥା କହି ବା ହସିଦେଇ ନିଜ ଶତ୍ରୁକୁ ନିରସ୍ତ୍ର କରିଦେଇପାରନ୍ତି।

୨୦ ବର୍ଷର ଶାସନ ଭିତରେ ନବୀନ ଯେ ସବୁ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସଫଳ ତାହା ନୁହେଁ। ନବୀନଙ୍କ ବିଫଳତାର ତାଲିକା ବି ଲମ୍ବା। ତାଙ୍କର ଶତ୍ରୁ ଓ ସମାଲୋଚକ ସଂଖ୍ୟା ବି କମ ନୁହନ୍ତି। ତଥାପି ନବୀନଙ୍କ ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ ବୋଲି ଓଡିଶାବାସୀ ଭାବୁଛନ୍ତି କାହିଁକି? ଟଙ୍କିକିଆ ଚାଉଳ କି ସରକାରୀ ଯୋଜନାରେ ଲୋକ ଭୋଟ ଦେଉଛନ୍ତି ବୋଲି ଭାବିବା ହୁଏତ, ମନକୁ ବୁଝାଇବା ଲାଗି ଯଥେଷ୍ଟ।ଅସଲରେ ଓଡିଶା ରାଜନୀତିର ବିରୋଧୀ ପକ୍ଷ ନିଜ ରାଜ୍ୟର ଲୋକଙ୍କୁ ବୋଧେ ଆଜି ଯାଏ ଠିକ ଭାବରେ ବୁଝିନାହାନ୍ତି। ୨୦ ବର୍ଷର ରାଜନୀତିରେ ଓଡିଆଙ୍କ ନାଡି ନକ୍ଷତ୍ରକୁ ନବୀନ ଯେମିତି ଚିହ୍ନିଛନ୍ତି, ସେତକ ଚିହ୍ନିବାରେ ବିରୋଧୀ ବିଫଳ ହୋଇଛନ୍ତି। ପଦେକଥାରେ କହିଲେ, ବିରୋଧୀଙ୍କ ବିଫଳତା ହିଁ ନବୀନଙ୍କ ସଫଳତାର ଅସଲ ରହସ୍ୟ।

କେଦାର ମିଶ୍ର

ଭାରତ ଆୟୁଷ୍ମାନ ହେଉ ଏକଥା ସମସ୍ତେ ଚାହାନ୍ତି। ଆମର ଆୟୁଷ ସୀମା ବଢୁ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦେଶବାସୀ ସୁସ୍ଥ ଓ ପୁଷ୍ଟ ରୁହନ୍ତୁ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ନପାଇ କେହିବି ଏଠି ପ୍ରାଣ ନ ହରାନ୍ତୁ, ଏ କଥା ଆମେ ସମସ୍ତେ ଆନ୍ତରିକତାର ସହିତ ଚାହୁଛୁ । ସେଇ ଇଚ୍ଛା ଫଳବତୀ ହେଉ ବୋଲି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାରତୀୟ ଆଶା ରଖନ୍ତି। ସ୍ଵାଧୀନତାର ୭୦ ବର୍ଷ ପରେ ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷା ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆମ ସରକାର ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ମୌଳିକ ସୁବିଧା ଯୋଗାଇଦେବାରେ ସମର୍ଥ ହୋଇପାରିନାହାନ୍ତି। ତେବେ ସ୍ଵାଧୀନତା ର ସମୟ ଓ ଆଜିର ସମୟ ଭିତରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଛି। ତଥାପି ଆମ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଖୁବ ଗୋଟେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନୁହେଁ। ୨୦୦୮ ରୁ ୨୦୧୫ ଭିତରେ ଆମେ ଆମ ଜିଡିପି ର  ମାତ୍ର ୧.୩% ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଛେ। ଗତ ବର୍ଷ ଏହା ସାମାନ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇ ୧.୪% ରେ ପହଞ୍ଚିଛି। ତେବେ ପୃଥିବୀର ବିକଶିତ ଦେଶ ଗୁଡିକ ହାରାହାରି ନିଜ ଜିଡିପିର ୬% ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିନିଯୋଗ କରନ୍ତି। ସେ ତୁଳନାରେ ଆମେ ବହୁ ପଛୁଆ ବୋଲି କହିପାରିବା। ଘରୋଇ ଓ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖର୍ଚ୍ଚ ମିଶିଗଲେ ଆମେ ଜିଡିପିର ୩.୯% ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବ୍ୟୟ କରୁଛେ। ତେବେ ଏହା ଚୀନ (୫୬%), ବ୍ରାଜିଲ (୪୬%) ଇଣ୍ଡୋନେସିଆ(୩୯%), ଆମେରିକା (୪୮%), ଇଂଲାଣ୍ଡ (୮୩%) ତୁଳନାରେ କିଛି ବି ନୁହେଁ। ତେବେ ଜାତୀୟ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଖର୍ଚ୍ଚ ତୁଳନାରେ ଓଡିଶା ସରକାର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଜ ବଜେଟର 5.1% ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଛନ୍ତି, ଯାହାକି ଅନ୍ୟ 18 ଟି ରାଜ୍ୟ ତୁଳନାରେ ବେଶ ଅଧିକ। ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ଶିକ୍ଷା ପରି ଜୀବନର ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା କ୍ଷେତ୍ରରେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଯାହା କରୁଛନ୍ତି, ତାହା ଆଜି ମଧ୍ୟ ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହଁ। ତେବେ କେନ୍ଦ୍ର ତୁଳନାରେ ଓଡିଶାର ପ୍ରଦର୍ଶନ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଟିକେ ଆଗୁଆ।

ଏବେ ଦେଶସାରା ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟସେବା ଯୋଗାଇଦେବାର ଏକ ବୃହତ୍ତର ଲକ୍ଷ୍ୟ ନେଇ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ନାମରେ ଏକ ଯୋଜନା ଭାରତ ସରକାର ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ୨୦୧୯ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ଏହି ଯୋଜନା କାର୍ୟକାରୀ ହେବ ବୋଲି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଘୋଷଣା କରିଥିବାରୁ ଏଥିରେ ଆନ୍ତରିକତା ର ଅଭାବ ରହିଥିବା ଜଳ ଜଳ ଦିଶୁଛି। ଗତ ଏପ୍ରିଲ ୧୪ ତାରିଖରେ ଏହି ଯୋଜନାର ଘୋଷଣା ହୋଇଥିବା ବେଳେ ଗତ ମାସରୁ ଏହା କାର୍ଯକ୍ଷମ ହୋଇଛି। ଦେଶର ୧୦ କୋଟି ଗରିବ ପରିବାରର ୫୦ କୋଟି ଲୋକଙ୍କୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରାଯିବାର ଏକ ବଡ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଏହି ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ପୂରଣ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ତେବେ ବୀମା କମ୍ପାନୀ ଗୁଡିକ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ଏହି ଯୋଜନାର ଭିତ୍ତି ପଡିଥିବାରୁ ଏହାର ସଫଳତା କୁ ନେଇ ମୂଳରୁ ସନ୍ଦେହ ଉପୁଜୁଛି। ଓଡିଶା ଭଳି ରାଜ୍ୟ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଯୋଜନାରେ ସାମିଲ ହେବାକୁ ବିଶେଷ ଆଗ୍ରହ ଦେଖାଉନାହାନ୍ତି। ଏହାର କାରଣ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସ୍ପଷ୍ଟ। ଏହି ଯୋଜନାକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଥିବା ବେଳେ ଏଥିରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ମାତ୍ର ୬୦% ଅନୁଦାନ ଦେବେ। ବାକି ୪୦% ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବହନ କରିବେ। ଯୋଜନା ଯେହେତୁ ରାଜ୍ୟରେ କାର୍ୟକାରୀ ହେବ ଏହାର ପରିଚାଳନା, ମୂଲ୍ୟାୟନ ଓ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ବାବଦକୁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଆହୁରି ଅଧିକ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବେ। ମୋଟାମୋଟି ଏହି ଯୋଜନାରେ କେନ୍ଦ୍ର ଓ ରାଜ୍ୟର ଭାଗ ୫୦:୫୦ ରହିବ। ସେହି ପୃଷ୍ଠଭୂମିରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏହାର ବଡ ଭାଇପଣିଆ ଦେଖାଇବାର କୌଣସି ଯଥାର୍ଥତା ନାହିଁ। ପୁନଶ୍ଚ ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟ ଗୁଡିକରେ ଏପ୍ରକାର ଯୋଜନା ପୂର୍ବରୁ ରହିଛି ସେଠି ଆୟୁଷ୍ମାନ ଯୋଜନା ସେଇ ପୁରୁଣା ଯୋଜନା ସହ ମିଶିଯିବ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ତେଲେଙ୍ଗାନା, ଆନ୍ଧ୍ର, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, କେରଳ ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଭଳି ରାଜ୍ୟରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଜନା ମାନ ପୂର୍ବରୁ ରହିଛି। ତେଣୁ ସେଇ କ୍ରମରେ ଓଡିଶା ନିଜସ୍ଵ ଯୋଜନା କଥା ଚିନ୍ତା କରୁଛି। ବିଜୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଜନାରେ ୭୦ ଲକ୍ଷ ପରିବାରକୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଜନାରେ ସାମିଲ କରାଯିବ ବୋଲି ଓଡିଶା ସରକାର କହୁଛନ୍ତି। ଏଠି ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି, ଆୟୁଷ୍ମାନ ଯୋଜନାରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ସାମିଲ ନହେବା ଏକ ଉଚିତ ପଦକ୍ଷେପ କି?

ଅନ୍ତତଃ ପ୍ରାଥମିକ ସ୍ତରରେ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଯୋଜନାକୁ ନେଇ ଯେଉଁ ପ୍ରକାର ବିରୋଧ ଦେଖା ଯାଉଛି,  ସେ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ପଦକ୍ଷେପ ଉଚିତ ମନେ ହେଉଛି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ୨୦୧୧ରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ସାମାଜିକ , ଅର୍ଥନୈତିକ ଓ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା ଆଧାରରେ ଏହି ଯୋଜନାର ହିତାଧିକାରୀ ଚୟନ କରିବାକୁ ସ୍ଥିର କରିଛନ୍ତି। ୭ ବର୍ଷ ତଳର ପୁରୁଣା ଡାଟା ଆଧାରରେ ଏହା ଯଦି କାର୍ଯକ୍ଷମ ହୁଏ, ତାହେଲେ ଅନେକ ଯୋଗ୍ୟ ହିତାଧିକାରୀ ଏଥିରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେବେ। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଓଡିଶାରେ ଏଥିଲାଗି ୬୧ ଲକ୍ଷ ପରିବାର କୁ ସାମିଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିବା ବେଳେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଆହୁରି ୭ ଲକ୍ଷ ଅଧିକ ପରିବାରକୁ ରାଜ୍ୟ ଯୋଜନାରେ ସାମିଲ କରିଛନ୍ତି। କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ବୀମା କମ୍ପାନୀ ଗୁଡିକ ଉପରେ ଏହାକୁ ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ଛାଡି ଦେଇଥିବା ବେଳେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଏକ ଟ୍ରଷ୍ଟ ଜରିଆରେ ଏହି ସାହାଯ୍ୟ ଯୋଗାଇବାକୁ ଚାହୁଛନ୍ତି। ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଓ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ ପରି ବିଜେପି ଶାସିତ ରାଜ୍ୟ ଗୁଡିକ ମଧ୍ୟ ବୀମା କମ୍ପାନୀ ଜରିଆରେ ଏହି ଯୋଜନା କାର୍ୟକାରୀ କରାଇବାକୁ ଚାହୁନାହାନ୍ତି। ଫସଲ ବୀମା ଯୋଜନାରେ ବୀମା କମ୍ପାନୀ ଗୁଡିକର ଭୂମିକା ଆଦୌ ସହଯୋଗୀ ନୁହେଁ। ତେଣୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବୀମା ଯୋଜନାରେ କେବଳ ମୋଟା ଅଙ୍କର ପ୍ରିମିୟମ ଉଠାଇବା ଛଡା ଏହି କମ୍ପାନୀ ଗୁଡିକ ଗରିବ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ବିଶେଷ ସହାୟତା କରିବେ ନାହିଁ। ଆଧାର କାର୍ଡ ଜରିଆରେ ଏହି ଯୋଜନାକୁ କାର୍ୟକାରୀ କରାଯିବା ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। ତେବେ ଆଧାର କାର୍ଡର ବୈଧତାକୁ ନେଇ ସୁପ୍ରିମ କୋର୍ଟ ନିଜ ରାୟ ଶୁଣାଇବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି। ଯଦି ଆଧାର କାର୍ଡ ଅବୈଧ ଘୋଷିତ ହୁଏ ତାହେଲେ ପରିଣତି କଣ ହେବ, ତାର ଉତ୍ତର କାହା ପାଖରେ ନାହିଁ। 

ସବୁଠୁ ବଡ କଥା ହେଉଛି, ଓଡିଶା ସରକାର ଆୟୁଷ୍ମାନ ଯୋଜନାକୁ ଅଣଦେଖା କରିବାକୁ ନେଇ ରାଜନୀତି ଚାଲିଥିବା ବେଳେ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ମେଡିକାଲ ସଂଘ ଇଣ୍ଡିଆନ ମେଡିକାଲ ଆସୋସିଏସନ ଏହି ଯୋଜନାର କାର୍ୟକାରିତାକୁ  ନେଇ ଘୋର ସନ୍ଦେହ ପ୍ରକଟ କରିଛି। ବିଶେଷ କରି ଏହାର ପ୍ୟାକେଜ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ନେଇ ମେଡିକାଲ ଆସୋସିଏସନ କେତୋଟି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଆପତ୍ତି ଉଠାଇଛନ୍ତି। ଶିଶୁ ଜନ୍ମ ଲାଗି ସର୍ଜରୀ ଆବଶ୍ୟକ ପଡିଲେ ମାତ୍ର ୯୦୦୦ ଟଙ୍କା, ଗୋଟିଏ ଷ୍ଟେଣ୍ଟ ଲାଗି ହୃଦ ଚିକିତ୍ସା ବାବଦକୁ ୫୦୦୦୦ ଟଙ୍କା ବୀମା ରାଶି ଆଦୌ ପର୍ଯାପ୍ତ ନୁହେଁ ଓ ଏହା ଚିକିତ୍ସା ପ୍ରକ୍ରିୟାର ଗୁଣବତ୍ତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ। ଆୟୁଷ୍ମାନ ଯୋଜନାର ବର୍ତ୍ତମାନ ରୂପରେଖ ଯାହା ସେଥିରେ ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାରର ଯଥେଷ୍ଟ ସୁଯୋଗ ରହିଛି ବୋଲି ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ଡାକ୍ତରୀ ସଂସ୍ଥାର ସନ୍ଦେହକୁ ଅମୂଳକ ବୋଲି କୁହାଯାଇପାରିବା ନାହିଁ। ଏଠି ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି, ଆୟୁଷ୍ମାନ ଯୋଜନା ବିଷୟରେ ଦେଶର ପ୍ରମୁଖ ଡାକ୍ତରୀ ସଂଘ ସହ ସରକାର ଆଲୋଚନା କରି ନାହାନ୍ତି କି? ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଗୁଡିକ ଏହି ଯୋଜନାରେ ୪୦% ରୁ ଅଧିକ ଅଂଶଧନ ଦେବାକୁଥିବା ବେଳେ ସେମାନଙ୍କ ମତାମତ ନିଆଯାଇଛି କି? ପ୍ରତ୍ୟେକ ସରକାରୀ ଯୋଜନାକୁ କେବଳ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବ୍ରାଣ୍ଡ ମୂଲ୍ୟ ବଢାଇବାର ମାଧ୍ୟମ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ଯାଇ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଦେଶର ସଙ୍ଘୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଅଣଦେଖା କରୁଛନ୍ତି କି?

ଓଡିଶା ରାଜନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଯୋଜନାର ଏକ ବିକଳ୍ପ ଭାବରେ ବିଜୁ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଜନା ଘୋଷିତ ହୋଇଛି ଓ ଏହାକୁ ନେଇ ରାଜ୍ୟର ରାଜନୀତି ଉତ୍ତପ୍ତ ରହିଛି। କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଧର୍ମେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରଧାନ ଏଇ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଯାହା କହୁଛନ୍ତି, ତାର କୌଣସି ବ୍ୟାବହାରିକ ମୂଲ୍ୟ ନାହିଁ। ଓଡିଶା ସରକାର ଆୟୁଷ୍ମାନ ଯୋଜନାକୁ ଲାଗୁ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ନିଜ ଯୋଜନା ଘୋଷଣା କରିବାକୁ ହକଦାର । ଯେଉଁ ଆଧାରରେ ଆନ୍ଧ୍ର, ତେଲେଙ୍ଗାନା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ର ରାଜ୍ୟ ଯୋଜନାକୁ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଯୋଜନାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଛି, ସେଇ ଆଧାରରେ ଓଡିଶା ସରକାରଙ୍କ ନୂଆ ଯୋଜନାକୁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଗ୍ରହଣ କରିବାରେ ଅସୁବିଧା କଣ? ଭୋଟ ଲାଗି ଏହି ଯୋଜନା ଘୋଷଣା ହୋଇଛି ବୋଲି ଯାହା କୁହାଯାଉଛି, ତାହା ଉଭୟ ଯୋଜନା ପାଇଁ ସମାନ। ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଭଳି ଏକ  ମୌଳିକ ସୁବିଧା ଦେଇ ଭୋଟ ମାଗିବା ଏକ ସକାରାତ୍ମକ ରାଜନୀତି ନିଶ୍ଚୟ। ସେ କେନ୍ଦ୍ର ହେଉ ବା ରାଜ୍ୟ, ଲୋକ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ହେଉଥିବା ଯୋଜନାରେ ଲୋକ ଉପକୃତ ହେଲେ ଭୋଟ ଆପେ ଆପେ ଆସିବ। ତୁଳନାତ୍ମକ ଭାବରେ ଆଜି ଓଡିଶା ସରକାରଙ୍କ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଯୋଜନା କେନ୍ଦ୍ର ଯୋଜନାଠାରୁ ଅଧିକ ଗ୍ରହଣୀୟ ମନେ ହେଉଛି। ପ୍ରଥମତଃ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ୭୦ ଲକ୍ଷ ପରିବାରକୁ ଏହି ଯୋଜନାରେ ସାମିଲ କରୁଛନ୍ତି, ଯାହାକି କେନ୍ଦ୍ର ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ୭ ଲକ୍ଷ ପରିବାରଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ଦେଉଛି। କେନ୍ଦ୍ର ଯୋଜନାରେ ୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ବୀମା ରାଶି ଓ ତାକୁ ନେଇ ଅନେକ କଟକଣା ରହିଛି। ରାଜ୍ୟ ଯୋଜନାରେ ମହିଳାଙ୍କ ପାଇଁ ୭ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ସୁରକ୍ଷା ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ଦିଆଯିବ। ତେଣୁ ସ୍ଥୂଳ ଭାବରେ ରାଜ୍ୟ ଯୋଜନା ଅଧିକ ଆକର୍ଷଣୀୟ। ରାଜ୍ୟ ସରକାର ବୀମା କମ୍ପାନୀ ବଦଳରେ ଏକ ସ୍ଵତନ୍ତ୍ର ଟ୍ରଷ୍ଟ ଗଠନ କରି ତାରି ମାଧ୍ୟମରେ ସରକାରୀ ଡାକ୍ତରଖାନା ଗୁଡିକୁ ଆର୍ଥିକ ରାଶି ଦେବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରୁଛନ୍ତି। ତେବେ ଏ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଘରୋଇ ଡାକ୍ତରଖାନା ଗୁଡିକୁ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ କରାଯିବା ଉଚିତ। ଓଡିଶାରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ପାଇଁ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ବିକାଶ ସର୍ବାଦୌ ଜରୁରୀ। କାରଣ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଓଡିଶାର ଆଦିବାସୀ ଓ ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳ ଗୁଡିକରେ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟସେବାର ଅବସ୍ଥା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶୋଚନୀୟ। ଡାକ୍ତରଖାନା ଓ ଡାକ୍ତର ନରହିଲେ କୌଣସି ଯୋଜନାର ସୁଫଳ ମିଳିବ ନାହିଁ। ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ଯୋଜନା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ସେଇ ସମାନ କଥା କୁହାଯାଇ ପାରିବ। ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ର ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସର୍ବାଧିକ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅନୁଦାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ହେଉନାହିଁ। କେବଳ ଭାଷଣବାଜିରେ କୌଣସି ଯୋଜନା ସଫଳ ହୁଏନାହିଁ।

ମୋଦୀ ସରକାର ଗତ ଚାରି ବର୍ଷ ଦୁଇ ମାସର ଶାସନ କାଳରେ ଶତାଧିକ ଯୋଜନାର ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି, ଯାହାର ସୁଫଳ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଗାଁ ସ୍ତରକୁ ପହଞ୍ଚିନାହିଁ। ୟୁପିଏ ସରକାର ପ୍ରଥମ ପର୍ଯାୟରେ ମହାତ୍ମାଗାନ୍ଧି ଗ୍ରାମୀଣ ରୋଜଗାର ଯୋଜନା ଲୋକଙ୍କ ଭିତରେ ଗୋଟେ ସକାରାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିଥିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହା ଲକ୍ଷ୍ୟଚ୍ୟୁତ ହେବା ଫଳରେ ୟୁପିଏ ସରକାର ଲୋକଙ୍କ ଆସ୍ଥା ହରାଇଥିଲେ। ମୋଦୀ ସରକାର ୨୦୧୯ ପୂର୍ବରୁ ଏମିତି କୌଣସି ଯୋଜନାର ସୁଫଳ ନେଇ ଲୋକଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଇ ପାରିବେ କି? ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ପାଇଁ ସମୟ ବହୁତ ସ୍ୱଳ୍ପ। ଓଡିଶା ସରକାର ମଧ୍ୟ ସେଇ ସମାନ ତରବରିଆ ସ୍ଥିତିରେ ଅଛନ୍ତି। ତେଣୁ ଆଗାମୀ ୬ମାସ ଭିତରେ ଲୋକଙ୍କୁ କିଏ କେତେ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଛନ୍ତି, ତାହାରି ଉପରେ ୨୦୧୯ ନିର୍ବାଚନର ଫଳାଫଳ ନିର୍ଭର କରିବ।