ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଏଆଇ, ମେସିନ୍ ଲର୍ଣ୍ଣିଂ, ଡାଟା ସାଇନ୍ସ ଏବଂ ଅଟୋମେସନ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଗ୍ରଗତି ଦ୍ୱାରା ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ କର୍ମଶକ୍ତି ଏକ ଗଭୀର ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଇ ଗତି କରୁଛି। ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବା, ଅର୍ଥ, ଶିକ୍ଷା, ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ସାର୍ବଜନୀନ ସେବା ଭଳି ଶିଳ୍ପରେ ଏଆଇ ସାମିଲ ହେବା ସହିତ, ବ୍ୟାପକ-ଆଧାରିତ ଏଆଇ ସାକ୍ଷରତା ଏବଂ ବିଶେଷଜ୍ଞ ପ୍ରତିଭାର ଜରୁରୀ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଭାରତରେ ସ୍କିଲିଂ ଫର୍ ଏଆଇ ରେଡିନେସ୍ (ଏସଓଏଆର) କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଭାରତର ଶିକ୍ଷାଗତ ଢାଞ୍ଚାରେ କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା ଦକ୍ଷତାକୁ ଏକୀକୃତ କରିବା ପାଇଁ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଏବଂ ଉଦ୍ୟମିତା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ (ଏମଏସଡିଇ) ଦ୍ୱାରା ଏକ ରଣନୈତିକ ପଦକ୍ଷେପକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରେ। ଏହା ବିଶ୍ୱ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବିକାଶରେ ନେତୃତ୍ୱ ନେବା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଅଟେ।। ୨୦୨୫ ଜୁଲାଇରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ମିଶନର ୧୦ ବର୍ଷର ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ସହିତ ସମନ୍ବିତ, ଯାହା ୨୦୧୫ ଠାରୁ ବିଭିନ୍ନ ଦକ୍ଷତା ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ଲୋକଙ୍କୁ ସଶକ୍ତ କରିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କୌଶଳ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ପିଏମକେଭିୱାଇ) ୪.୦ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଏଆଇ ଭଳି ଉଦୀୟମାନ ଡୋମେନରେ ବିସ୍ତାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ଏସଓଏଆର ପଦକ୍ଷେପ ସ୍କୁଲ ଛାତ୍ର ଏବଂ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏଆଇ ସାକ୍ଷରତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦିଏ। ମେସିନ୍ ଲର୍ଣ୍ଣିଂ (ଏମଏଲ୍) ମୌଳିକତା ଏବଂ ନୈତିକ ଏଆଇ ବ୍ୟବହାର ଭଳି ମୌଳିକ ଏଆଇ ଧାରଣାଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଚଳନ କରି, ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଯୁବ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କୌତୁହଳ ଏବଂ ଆକାଂକ୍ଷା ସୃଷ୍ଟି କରିବା, ସେମାନଙ୍କୁ ଏକ ପ୍ରଯୁକ୍ତି-ଚାଳିତ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କ ପାଇଁ, ଏସଓଏଆର ବିଦ୍ୟମାନ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ଏଆଇ ମଡ୍ୟୁଲଗୁଡ଼ିକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ତାଲିମ ପ୍ରଦାନ କରେ, ଯାହା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ବିତରଣ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ଆବଶ୍ୟକତା ସହିତ ସମନ୍ୱୟ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ।
ଏସଓଏଆର ଆଇଟି, ଡିଜିଟାଲ୍ ନବସୃଜନ ଏବଂ ଏଆଇ-ଚାଳିତ ଶିଳ୍ପ ଭଳି ଉଚ୍ଚ-ଚାହିଦା କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କୁ ଦକ୍ଷତା ସହିତ ସଜ୍ଜିତ କରି ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ରଣନୀତିକ ଭାବରେ ସମର୍ଥନ କରେ। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ପିଏମକେଭିୱାଇ ୪.୦ ପରି ପ୍ରମୁଖ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଜାତୀୟ ପ୍ରାଥମିକତା ସହିତ ସମନ୍ୱୟ କରେ, ଯାହା ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ଉଦ୍ୟୋଗୀତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଉଦୀୟମାନ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ପାଇଁ ଦକ୍ଷତା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଏ।
ଏସଓଏଆରର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ହେଉଛି ଭାରତକୁ ଏଆଇ-ଚାଳିତ କ୍ୟାରିଅର ଏବଂ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଉଦ୍ୟମ ପାଇଁ ଏହାର ଯୁବପିଢ଼ିକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ଏଆଇ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ନେତା ଭାବରେ ସ୍ଥାନିତ କରିବା। ଏଆଇ-ସାକ୍ଷର ଛାତ୍ର ଏବଂ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କର ଏକ ଦୃଢ଼ ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା। ଏହି ପଦକ୍ଷେପର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଏଆଇ ବିକାଶ, ଡାଟା ବିଶ୍ଳେଷଣ ଏବଂ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ନବସୃଜନରେ ଭୂମିକା ପାଇଁ ଦକ୍ଷ ବୃତ୍ତିଗତମାନଙ୍କର ଏକ ପାଇପଲାଇନ ସୃଷ୍ଟି କରିବା।
ନୂତନତା ପ୍ରୋତ୍ସାହନ, ଡିଜିଟାଲ ସାକ୍ଷରତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ଏକ ପ୍ରଯୁକ୍ତି-ଚାଳିତ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା ଭାରତର ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିପ୍ଳବ ଆଣି ଦେଉଛି। ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି (ଏନଇପି) ୨୦୨୦ ଅନୁଯାୟୀ, ଏଆଇକୁ ଶ୍ରେଣୀଗୃହ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଢାଞ୍ଚାରେ ସୁଗମ କରାଯାଉଛି।
ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷା ନୀତି (ଏନଇପି) ୨୦୨୦ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନବସୃଜନ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ସାକ୍ଷରତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସ୍କୁଲ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ କୃତ୍ରିମ ବୁଦ୍ଧିମତ୍ତା (ଏଆଇ) ଭଳି ସମସାମୟିକ ବିଷୟକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରେ। କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମାଧ୍ୟମିକ ଶିକ୍ଷା ବୋର୍ଡ (ସିବିଏସଇ) ପୂର୍ବରୁ ଅନୁବନ୍ଧିତ ସ୍କୁଲଗୁଡ଼ିକରେ ଏଆଇ କୁ ଏକ ବିଷୟ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିସାରିଛି। ୨୦୧୯-୨୦୨୦ ଶିକ୍ଷାବର୍ଷରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନବମ ଶ୍ରେଣୀରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏବଂ ୨୦୨୦-୨୦୨୧ ଅଧିବେଶନରୁ ଏକାଦଶ ଶ୍ରେଣୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିସ୍ତାରିତ, ଏହା ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଶିକ୍ଷା ଉପକରଣ ଭଳି ବ୍ୟବହାରିକ ପ୍ରୟୋଗ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଏ।
ଭାରତ ସରକାର ଶିକ୍ଷାବର୍ଷରେ ଏଆଇ ଗ୍ରହଣକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବରେ ଏଆଇ ଉତ୍କର୍ଷତା କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରୁଛନ୍ତି। ଏହାର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ଭାଷା ପାଇଁ ଏଆଇ କୁ ବ୍ୟବହାର କରିବା, ଶ୍ରେଣୀଗୃହରେ ସମାଲୋଚନାତ୍ମକ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ପାରମ୍ପରିକ ଶିକ୍ଷାଦାନ ପଦ୍ଧତିରୁ “ଚକବୋର୍ଡରୁ ଚିପସେଟ୍ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ” ଭଳି ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା-ଚାଳିତ ପଦ୍ଧତିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବା।
ଏହି କେନ୍ଦ୍ର ଏଆଇ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଏବଂ ମାନବ ସମ୍ବଳ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ଜାତୀୟ ପ୍ରୟାସକୁ ସମର୍ଥନ କରିବ। ଏଥିରେ ବିଭିନ୍ନ ଶିକ୍ଷାଗତ ପାଠ୍ୟକ୍ରମରେ ଏଆଇ କୁ ଏକ ଇଚ୍ଛାଧୀନ ଭାବରେ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ଅଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କାଉନସିଲ୍ ଫର ଟେକ୍ନିକାଲ୍ ଏଜୁକେସନ୍ (ଏଆଇସିଟିଇ) ଦ୍ୱାରା ଅନୁମୋଦିତ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ସୁପାରିଶ ମଧ୍ୟ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ଇଣ୍ଡିଆନ୍ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ୍ ଅଫ୍ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି (ଆଇଆଇଟି) ଡିପ୍ ଲର୍ଣ୍ଣିଂ, ମେସିନ୍ ଲର୍ଣ୍ଣିଂ ଏବଂ ପ୍ରେଡିକ୍ଟିଭ୍ ଡାଟା ଆନାଲିଟିକ୍ସ ଭଳି ଉନ୍ନତ ଏଆଇ -ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ପ୍ରଦାନ କରି ଏହାକୁ ପରିପୂରକ କରିଥାଏ। ଭାରତ ସରକାର ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କର୍ମଶକ୍ତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ମିଶନ (ଏସଆଇଏମ୍) ମଧ୍ୟରେ ଏଆଇ ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ୍ ଶିକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଗୁଡ଼ିକୁ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ସାମିଲ କରୁଛନ୍ତି, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କୌଶଳ ବିକାଶ ଯୋଜନା (ପିଏମକେଭିୱାଇ) ୪.୦, ଜାତୀୟ ଶିକ୍ଷାନବିସ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଜନା (ଏନଏପିଏସ୍), ଶିଳ୍ପ ତାଲିମ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ (ଆଇଟିଆଇ) ଏବଂ ଜାତୀୟ ଦକ୍ଷତା ତାଲିମ ପ୍ରତିଷ୍ଠାନ (ଏନଏସଟିଆଇ) ଏବଂ ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଡିଜିଟାଲ୍ ହବ୍ (ଏସଆଇଡିଏଚ୍) ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଅନ୍ତର୍ଗତ ଲକ୍ଷ୍ୟଭିତ୍ତିକ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଛି।
ଏସଓଏଆର ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ୟଭିତ୍ତିକ ମଡ୍ୟୁଲ୍ ପ୍ରଦାନ କରି ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ମିଶନକୁ ସମର୍ଥନ କରେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କୁ ଏଆଇ -ଚାଳିତ କ୍ଷେତ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ନିଯୁକ୍ତି ଏବଂ ଉତ୍ପାଦକତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଡିଜିଟାଲ୍ ଦକ୍ଷତା ସହିତ ସଜ୍ଜିତ କରିଥାଏ। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତର ଏକ ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ଏଆଇ ଫର୍ ଅଲ୍ ପଦକ୍ଷେପ ମାଧ୍ୟମରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଏ। ଏହା ଏକ ଟେକ୍-ସାଭି କର୍ମଶକ୍ତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ ଯାହା ଜାତୀୟ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ରଣନୀତିରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଥିବା ପରି ନବସୃଜନ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ପ୍ରତିଯୋଗିତାକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଏଆଇ ବ୍ୟବହାର କରେ।
ଏସଓଏଆର ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଡିଜିଟାଲ୍ ହବ୍ ଭଳି ସୁଗମ ପ୍ଲାଟଫର୍ମରେ ଏଆଇ ତାଲିମକୁ ଏକୀକୃତ କରି ସହରାଞ୍ଚଳ-ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଡିଜିଟାଲ୍ ବିଭାଜନକୁ ଦୂର କରେ। ଏହା ସରକାରୀ ଏବଂ ଘରୋଇ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ଡିଜିଟାଲ୍ ଦକ୍ଷତା ପ୍ରତି ସମାନ ପ୍ରବେଶ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ, ଏହାଦ୍ୱାରା ଅନୁନ୍ନତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟକୁ ସଶକ୍ତ କରେ। ଏସଓଏଆର ନୈତିକ ଏଆଇ ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ସକ୍ଷମ ଏଆଇ -ସଚେତନ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଏବଂ ଶିକ୍ଷାଦାନ ପଦ୍ଧତିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ଶ୍ରେଣୀଗୃହରେ ଏଆଇ ର ବ୍ୟାପକ ଗ୍ରହଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ସରକାରୀ ଏବଂ ଘରୋଇ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ତାଲିମ ଦେବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।
ସ୍କିଲିଂ ଫର୍ ଏଆଇ ରେଡିନେସ୍ (ଏସଓଏଆର) କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଭାରତକୁ ଏଆଇ-ଚାଳିତ ଶିକ୍ଷା ଏବଂ କର୍ମଶକ୍ତି ବିକାଶରେ ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ନେତା ଭାବରେ ସ୍ଥାନିତ କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ। ସ୍କୁଲ ପାଠ୍ୟକ୍ରମ ଏବଂ ବୃତ୍ତିଗତ ତାଲିମ ମଧ୍ୟରେ ଏଆଇ ସାକ୍ଷରତାକୁ ଅନ୍ତୁର୍ଭକ୍ତ କରି, ଏସଓଏଆର କେବଳ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଏବଂ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଦକ୍ଷତା ସହିତ ସଜ୍ଜିତ କରେ ନାହିଁ ବରଂ ନବସୃଜନ ଏବଂ ନୈତିକ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟବହାରର ସଂସ୍କୃତିକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରେ। ସ୍କିଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଡିଜିଟାଲ୍ ହବ୍ ଭଳି ରଣନୈତିକ ସହଭାଗୀତା ଏବଂ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ମାଧ୍ୟମରେ, ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ବିଭିନ୍ନ ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶଯୋଗ୍ୟତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ, ଭାରତର ଯୁବପିଢ଼ିଙ୍କୁ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ପ୍ରଗତି ଚଳାଇବା ପାଇଁ ସଶକ୍ତ କରେ। ୨୦୪୭ ଲକ୍ଷ୍ୟର ଏକ ମୂଳଦୁଆ ଭାବରେ, ଏସଓଏଆର ଏକ ଡିଜିଟାଲ୍ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତିମୂଳକ, ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ଏବଂ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ଭାରତ ପାଇଁ ମୂଳଦୁଆ ସ୍ଥାପନ କରେ, ଯାହା ବିଶ୍ୱ ନବସୃଜନର ଭବିଷ୍ୟତକୁ ଆକାର ଦେବା ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ।