ଭୁବନେଶ୍ଵର: ଚାଷ ପାଇଁ ଉର୍ବର ମାଟି ଓ ପାଣିର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଏଥିପାଇଁ ମୃତ୍ତିକା ଓ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ ଉପରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଉଛନ୍ତି। ତେଣୁ, ଏହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲ୍ଲାରେ ‘ସମନ୍ୱିତ ଜଳବିଭାଜିକା ପରିଚାଳନା’ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକଳ୍ପ କରାଯାଉଛି। ଏହାଦ୍ୱାରା ଚାଷୀ ଓ ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକମାନଙ୍କ ଜୀବିକା ସୁଦୃଢ଼ ହୋଇପାରୁଛି।
‘ସମନ୍ୱିତ ଜଳ ବିଭାଜିକା ପରିଚାଳନା’ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଅଧୀନରେ କ୍ଷେତ ପୋଖରୀ, ଜଳ ଅମଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ଓ ଆଡ଼ିବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଉଛି। ଏଥିପାଇଁ ଓଡ଼ିଶା ଖଣିଜ ପଦାର୍ଥ ଧାରକ ଅଞ୍ଚଳ ଉନ୍ନୟନ ନିଗମ (ଓମ୍ବାଡସି) ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଦେଉଛି।
ରାଜ୍ୟର ଏକ ଆଦିବାସୀବହୁଳ ତଥା ଖଣି ପ୍ରଭାବିତ ଜିଲ୍ଲା ହେଉଛି କେନ୍ଦୁଝର। ବଣ ପାହାଡ଼ଘେରା ଏହି ଜିଲ୍ଲାରେ ବର୍ଷସାରା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାର ଫସଲ କରିବା ପାଇଁ ସବୁଠୁ ବଡ଼ ଆହ୍ୱାନ ଥିଲା ଜଳ। ଏହି ଆବଶ୍ୟକତା ପୂରଣ ପାଇଁ ଓମ୍ବାଡସି ସହାୟତାରେ କ୍ଷେତ ପୋଖରୀ, ଜଳ ଅମଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ଓ ଆଡ଼ିବନ୍ଧ ନିର୍ମାଣ ହେବା ଫଳରେ ଚାଷୀମାନେ ବର୍ଷର ସବୁ ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ଅର୍ଥକରୀ ଫସଲ କରିପାରୁଛନ୍ତି।
‘‘ଆଗରୁ ଚାଷ ପାଇଁ ଆମେ ବର୍ଷା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଥିଲୁ। ଏଥିରେ ବହୁତ ଅସୁବିଧା ହେଉଥିଲା। ପାହାଡ଼ିଆ ଅଞ୍ଚଳରେ ଆମ ଗାଁ ହୋଇଥିବାରୁ ବର୍ଷାପାଣି ରହୁ ନଥିଲା। ଓମ୍ବାଡସି ସହାୟତାରେ ଏବେ ଜଳ ଅମଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ହେବା ଯୋଗୁଁ ଚାଷ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ପାଣି ମିଳୁଛି। ଫଳରେ ମୁଁ ତରଭୁଜ, ରାଶି, ସୋରିଷ ଏବଂ ମାଛଚାଷ କରୁଛି,’’ କହନ୍ତି କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲ୍ଲା ତେଲକୋଇ ବ୍ଲକର ଚାଷୀ ହରିହର ନାଏକ।
‘‘ଓମ୍ବାଡସିର ଆର୍ଥିକ ସହାୟତାରେ ମୁଁ ଗୋଟିଏ ପୋଖରୀ ଖୋଳିଛି। ଏହାର ପାଣିକୁ ବ୍ୟବହାରକରି ଧାନ ଓ ବିଭିନ୍ନ ପନିପରିବା ଚାଷ କରୁଛି। ଏଥିରେ ମୋ’ ପରିବାର ଲୋକ ମତେ ସାହାଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି। ଏଥିରୁ ଯାହା ରୋଜଗାର ହେଉଛି ସେଥିରେ ମୁଁ ପିଲାଙ୍କ ପାଠପଢ଼ା ଖର୍ଚ୍ଚ ତୁଲାଇବା ସହ ଘର ଚଳାଉଛି’’, କହନ୍ତି କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲ୍ଲା ପାଟଣା ବ୍ଳକର ହିତାଧିକାରୀ କେତକୀ ମହାନ୍ତ।
୨୦୨୩-୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ସୁଦ୍ଧା ଓମ୍ବାଡସି ସହାୟତାରେ କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲ୍ଲାରେ ୧୭ଟି କ୍ଷେତପୋଖରୀ ଖୋଳାଯାଇଛି। ସେହିପରି ୨୩୮ଟି ଜଳ ଅମଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି। ଏହାଦ୍ୱାରା ୨୩୦୦ରୁ ଅଧିକ ହିତାଧିକାରୀ ଉପକୃତ ହେଉଛନ୍ତି।
ସେହିପରି ଚାଷଜମିକୁ ଜଳସେଚନ ସୁବିଧା ପାଇଁ କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲ୍ଲାରେ ମୋଟ ୨୪ଟି ଚେକଡ୍ୟାମ ନିର୍ମାଣ ହୋଇଛି। ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ସହିତ ୩୦୦ରୁ ଅଧିକ ଚାଷୀ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଛନ୍ତି।
ଏହି ଚେକଡ୍ୟାମ ପ୍ରକଳ୍ପ ବିଷୟରେ ଯୋଡ଼ା ବ୍ଲକ୍ ବଳିତା ଗ୍ରାମର ଚାଷୀ ଯୋଗେନ୍ଦ୍ର ଯାଦବ କହନ୍ତି, ‘‘ଆଗରୁ ଆମେ କେବଳ ବର୍ଷାଦିନେ ଗୋଟିଏ ଫସଲ କରୁଥିଲୁ। ୨୦୧୯ ମସିହାରେ ଓମ୍ବାଡସି ସହାୟତାରେ ଚେକଡ୍ୟାମ ହେବା ପରେ ଆମେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଫସଲ କରିପାରୁଛୁ। ଫଳରେ ଆଗ ଅପେକ୍ଷା ଏବେ ଆମେ ରୋଜଗାର ମଧ୍ୟ ଭଲ କରୁଛୁ।’’
ଜଳବିଭାଜିକା ପ୍ରକଳ୍ପ ଅଧୀନରେ କ୍ଷେତ ପୋଖରୀ, ଜଳ ଅମଳ ପ୍ରକଳ୍ପ ଓ ଚେକଡ୍ୟାମ ଆଦି ନିର୍ମାଣ ହେବା ଫଳରେ ବର୍ଷାଜଳ ସଂରକ୍ଷିତ ହୋଇ ରହୁଛି। ଚାଷଜମିକୁ ବର୍ଷସାରା ସୁବିଧାରେ ପାଣି ମିଳିବା ସହିତ ଭୂତଳ ଜଳସ୍ତର ଓ ମୃତ୍ତିକା କ୍ଷୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ବଡ଼ ଭୂମିକା ନେଉଛି ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ। ଏହାସହିତ ମାଟିରେ ଆର୍ଦ୍ରତା ରହୁଥିବାରୁ ଭଲ ଫସଲ ମଧ୍ୟ ଅମଳ ହେଉଛି।
ଓମ୍ବାଡସି ସହାୟତାରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକଳ୍ପ ହେବା ଫଳରେ କୃଷିକ୍ଷେତ୍ର ସମୃଦ୍ଧ ହୋଇଛି। ଚାଷୀମାନେ ଧାନ, ପନିପରିବା, ଡାଲି, ତୈଳବୀଜ ଓ ମାଛଚାଷ କରି ବିଶେଷ ଲାଭ ପାଇପାରୁଛନ୍ତି।
