ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କର ସମଗ୍ର ପରିବାରର ଦାୟିତ୍ୱ ଅଛି। କିଛି ପରିମାଣରେ ପରିବାରର ଗଠନ ଏବଂ ଖରାପ ହେବା ପଛରେ ଘରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କର ହାତ ଅଛି। ସମ୍ପର୍କକୁ ବାନ୍ଧି ରଖିବାରେ ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କର ବହୁତ ସମର୍ଥନ ଅଛି। କିନ୍ତୁ ଯଦି ଘରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କର ଅବଗୁଣ ଥାଏ, ତେବେ ସମଗ୍ର ପରିବାର ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ଘରର ସମସ୍ତ ସଦସ୍ୟ ବର୍ବାଦ ରାସ୍ତାକୁ ଚାଲିଯାନ୍ତି। ଘରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ବିଷୟରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କର ନୀତିଶାସ୍ତ୍ରରେ ନିଜର ଭାବନା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ଚାଣକ୍ୟ ସେହି ଗୁଣଗୁଡିକୁ କହିଛନ୍ତି, ଯେଉଁ ଗୁଣଗୁଡିକ ଘରର ମୁଖିଆଙ୍କ ପାଖରେ ଥାଏ, ତେବେ ସେହି ପରିବାର କେବେ ବି ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ହେବ ନାହିଁ।
ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା କ୍ଷମତା:
ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କର ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିଷ୍ପତ୍ତି କେବଳ ତାଙ୍କୁ ନୁହେଁ, ସମଗ୍ର ପରିବାରକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ, ତେଣୁ ସେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ସାବଧାନତାର ସହିତ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଚିତ୍। ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ଠିକ୍ ସମୟରେ ସଠିକ୍ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାର କ୍ଷମତା ରହିବା ଉଚିତ୍। ଯେତେବେଳେ ଏହି ବିଷୟ ପରିବାରର ସ୍ୱାର୍ଥ ସହିତ ଜଡିତ ହୁଏ, ସେତେବେଳେ ଘରର ମୁଖ୍ୟ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ଅବହେଳା କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, ନଚେତ୍ ଆପଣଙ୍କର ଗୋଟିଏ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଅନେକ କ୍ଷତି ଘଟାଇପାରେ।
ଖର୍ଚ୍ଚି ହୁଅନ୍ତୁ ନାହିଁ:
ଏକ ଭଲ ମୁଖିଆ ଘରର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖି ଖର୍ଚ୍ଚ କରେ, ତାହା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କିମ୍ବା ପରିବାର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଖର୍ଚ୍ଚ ହେଉ। ଯଦି ପରିବାରର ମୁଖିଆ ଖର୍ଚ୍ଚି ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ଏହା ଅନ୍ୟ ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ କରିବ ଏବଂ ଧୀରେ ଧୀରେ ଘର ବର୍ବାଦ ରାସ୍ତାରେ ଯିବ। ଅନାବଶ୍ୟକ ଖର୍ଚ୍ଚରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ। ଟଙ୍କା ସଞ୍ଚୟ କରନ୍ତୁ, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଏହି ଟଙ୍କା ଅସୁବିଧା ସମୟରେ ପରିବାର ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ ହୋଇପାରିବ।
ଅନୁଶାସନ:
ଯଦି ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟ ଅନୁଶାସିତ ହୁଅନ୍ତି, ତେବେ ଅବଶିଷ୍ଟ ସଦସ୍ୟମାନେ ମଧ୍ୟ ଅନୁଶାସନରେ ରୁହନ୍ତି। କୁହାଯାଏ ଯେ ବଡମାନଙ୍କର ଉଭୟ ଭଲ ଏବଂ ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସ ପିଲାମାନଙ୍କ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ସେହିଭଳି, ପରିବାରର ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଶାସନ ପରିବାର ଉପରେ ସକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ। ଯଦି ଘରେ କୌଣସି ଶୃଙ୍ଖଳା ନଥାଏ, ତେବେ ପରିବାର ସଦସ୍ୟ ପରସ୍ପରକୁ କେବେବି ସମ୍ମାନ କରିବେ ନାହିଁ। ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଘରର ପିଲାମାନେ ଭୁଲ ପଥରେ ଯିବେ।
ନିଜ ଲୋକଙ୍କୁ ସମୟ ଦିଅନ୍ତୁ:
ଘରର ମୁଖିଆଙ୍କ ଦାୟିତ୍ଵର ବୋଝ ଥାଏ, ତେଣୁ ସେ ପ୍ରାୟତଃ ବ୍ୟସ୍ତ ଥାଆନ୍ତି। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯେତେ ବ୍ୟସ୍ତ ହୁଅନ୍ତୁ ନା କାହିଁକି, କିନ୍ତୁ ପରିବାରକୁ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ସମୟ ଦିଅନ୍ତୁ। ସେମାନଙ୍କ କଥା ଶୁଣନ୍ତୁ’ ଏବଂ ବୁଝାନ୍ତୁ। ଏହା ସହିତ ପରିବାରର ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହିତ ମୁଖିଆଙ୍କର ସମ୍ପର୍କ ମଜବୁତ ରହିବ ଏବଂ ସେମାନେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କର ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହେବେ। ଆଲୋଚନା ଦ୍ଵାରା ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ହୋଇଥାଏ। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଆପଣ ଘରର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିଭେଦକୁ ରୋକି ପାରିବେ।
