Tag: ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ କିପରି ଶାସନ କରାଯିବା ଉଚିତ ତାହା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ହିସାବରେ ଯେଉଁ ପିତାମାତା ପିଲାମାନଙ୍କୁ ନିଜେ ବିଦ୍ୟା ଶିକ୍ଷା ନ ଦିଅନ୍ତି ସେମାନେ ପିଲାଙ୍କ ଶତ୍ରୁ ବୋଲି କୁହାଯିବ। ବାପା ହେଉଛନ୍ତି ବାହାର ଶତ୍ରୁ ଏବଂ ମାତା ହେଉଛନ୍ତି ଗୃହ ଶତ୍ରୁ। ସେଥିପାଇଁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ବାପାମା ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ।

ସେହିପରି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବେଶୀ ଆଦର କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। କାରଣ ଏପରି ଆଦର କଲେ ପିଲାମାନେ ବେଖାତିର ହୋଇ ଯାଆନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କ ଭିତରେ ଏକ ବଦଗୁଣ ବିକଶିତ ହୋଇଯାଏ। ସେଥିପାଇଁ ପିତାମାତା ଏବଂ ଗୁରୁ, ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଆଦର ନ କରି ଶାସନ କରନ୍ତୁ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ନୀତି ପୁସ୍ତକ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଜୀବନକୁ ସଫଳ କରିବା ପାଇଁ ଅନେକ କଥା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ସେ ଅପମାନର ପ୍ରତିଶୋଧ ନେବା ଏବଂ ଏକ ପଦ ମାଧ୍ୟମରେ ଶତ୍ରୁକୁ ପରାସ୍ତ କରିବା ବିଷୟରେ ବହୁ କଥା କହିଛନ୍ତି। ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି

ଅନୁଲୋମେନ୍ ବିଲନଂମ୍ ପ୍ରତିଲୋମେନ୍ ଦୁର୍ଜନମ୍

ଆତ୍ମତୁଲ୍ୟବଳଂ ଶତ୍ରୁ, ବିନୟେନ ବିଳନେ ବା

ଏହି ପଦରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ଶତ୍ରୁ ବିଷୟରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଜ୍ଞାନ ହାସଲ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ ଅଟେ। ଶତ୍ରୁ ଦୁର୍ବଳ କିମ୍ବା ଏହା ବିଷୟରେ ଅବଗତ ନ ରହିଲେ ଏହା ବିରୁଦ୍ଧରେ ଏକ ନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଶତ୍ରୁ ତୁମଠାରୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବାକୁ ହେଲେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ତାଙ୍କୁ ଅନୁକୂଳ ଆଚରଣ କରିବା ଉଚିତ୍ । ସେହି ସମୟରେ, ଯଦି ଶତ୍ରୁର ପ୍ରକୃତି ମନ୍ଦ, ସେ ପ୍ରତାରଣା କରିବାକୁ ଯାଉଛି, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିବାକୁ, ସେ ତାଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆଚରଣ କରିବା ଉଚିତ୍।

ଆହୁରି ମଧ୍ୟ, ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଶତ୍ରୁ ତୁମ ସହିତ ସମାନ, ତେବେ ତାଙ୍କୁ ନମ୍ର କିମ୍ବା ବଳପୂର୍ବକ ପରାସ୍ତ କରାଯିବା ଉଚିତ୍। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ରରେ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ନୀତିକୁ ଫାନ୍ଦରେ ପକାଇବା ଉଚିତ, ଯାହାଫଳରେ ସେମାନେ ଚାହିଁଲେ ମଧ୍ୟ ବାହାରକୁ ଯାଇ ପାରିବେ ନାହିଁ। ଅପମାନ ବିଷୟରେ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଅପମାନିତ ହୁଏ, ତେବେ ଜଣେ ଚୁପ୍ ରହିବା ଏବଂ ଶତ୍ରୁଙ୍କୁ ଦେଖିବା ଏବଂ ହସିବା ଉଚିତ୍। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ନିରବତା ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ବଡ ଅସ୍ତ୍ର। ନୀରବତା ଅବସ୍ଥାରେ, ସାମ୍ନାରେ ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ଆପଣଙ୍କ ଅବସ୍ଥା ବିଷୟରେ ଜାଣିବାକୁ ଅସମର୍ଥ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ସମସ୍ତେ ଖୁସି ଏବଂ ଭଲ ସମ୍ପର୍କ ରଖିବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି। ବ୍ୟବସାୟ ହେଉ କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସମ୍ପର୍କ ହେଉ। କାରଣ ସମସ୍ତଙ୍କ ସହିତ ଭଲ ସମ୍ପର୍କ ରଖିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଅସୁବିଧାରେ ସାହାଯ୍ୟ ମିଳେ। ତାଙ୍କ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ କରିବାକୁ ସମସ୍ତେ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି।

ସେଥିପାଇଁ ସଂପର୍କକୁ ଦୃଢ କରିବା ପାଇଁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଚାରୋଟି କଥା କହିଛନ୍ତି। ଯେହେତୁ ଚାଣକ୍ୟ ନିଜେ ଜଣେ ମହାନ ଶିକ୍ଷାବିତ୍, ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ ତଥା ରାଜନେତା ଥିଲେ, ସେଥିପାଇଁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି କିପରି ନିଜ ଜୀବନରେ ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରିପାରିବ ଏବଂ ତାଙ୍କର କେଉଁ ଗୁଣ ରହିବା ଉଚିତ୍ ସେ ସଂପର୍କରେ ସେ ତଥ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି।

ଜାଣନ୍ତୁ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଚାରୋଟି କଥା କିପରି ଏକ ଦୃଢ ସମ୍ପର୍କ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବ।

୧- ସମ୍ପର୍କରେ ପ୍ରେମ ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସ- କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଖୁସି ରଖିବା ସହଜ ନୁହେଁ। ହେଲେ ଏହାର ଅର୍ଥ ନୁହେଁ ଯେ ପ୍ରତାରଣା କରି ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରାଯିବ। ଏପରି କରିବା ଦ୍ୱାରା ସମ୍ପର୍କର ମୂଳଦୁଆ ଦୁର୍ବଳ ହୋଇଯାଏ। ସେଥିପାଇଁ କୌଣସି ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରେମ ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସ ଜରୁରୀ

୨- ମଧୁରତା ବଜାୟ ରଖନ୍ତୁ- ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ କଥା ମିଠା ହେବା ଉଚିତ୍। ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ହୃଦୟରେ ପ୍ରେମର ଭାବନା ରହିବା ଉଚିତ୍। ମଧୁର ସ୍ୱର ଥିବା ଲୋକମାନେ ସମସ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରିୟ ଅଟନ୍ତି। ତେଣୁ, ସମ୍ପର୍କକୁ ମଜବୁତ କରିବାକୁ ହେଲେ ଆପଣଙ୍କର କଥାବାର୍ତ୍ତାରେ ମଧୁର ରଖନ୍ତୁ

୩- ଅହଂ ଭାବ ଛାଡିଦିଅ- ଚାଣକ୍ୟ କୁହନ୍ତି ଯେ ଅହଂ ଭାବେ ବିନାଶର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ। ଏହି କାରଣରୁ, ସମ୍ପର୍କ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ମତରେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଅହଂକାର କେବେବି ସମ୍ପର୍କଠାରୁ ବଡ଼ ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।

୪- ସମ୍ମାନ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ- ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ସମ୍ପର୍କରେ ସମ୍ମାନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ତେଣୁ କ୍ରୋଧରେ କାହାକୁ ଆଘାତ କିମ୍ବା ଅପମାନିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତୁ ନାହିଁ। ତେଣୁ ସମ୍ପର୍କର ସମ୍ମାନ ରକ୍ଷା କରନ୍ତୁ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଜୀବନର ଯୁବକାବସ୍ଥା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଏହା ହେଉଛି ଜୀବନର ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଯେଉଁଥିରେ କ୍ୟାରିୟରର ଅବସ୍ଥା ଏବଂ ଦିଗ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରାଯାଏ। ସେଥିପାଇଁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯେଉଁ ଯୁବକମାନେ ଏହି ବୟସରେ ସଚେତନ ଓ ଗମ୍ଭୀର ହୁଅନ୍ତି, ସେମାନେ ଜୀବନରେ ଅପାର ସଫଳତା ହାସଲ କରନ୍ତି। ଏହିପରି ଯୁବକମାନେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ପଦବୀ, ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଏବଂ ଧନର ଦେବୀ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦ ପ୍ରାପ୍ତ କରନ୍ତି।

ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଯେଉଁ ଯୁବକମାନେ ଯୌବନରେ ଲକ୍ଷ୍ୟରୁ ବିଚ୍ୟୁତ ହୋଇ ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି, ସେମାନେ କେବଳ ସେମାନଙ୍କ ଲକ୍ଷ୍ୟରୁ ବିଚ୍ୟୁତ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ, ବରଂ ମାନସିକ ଚାପ, ଉଦାସୀନତା ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ନିନ୍ଦା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଯୋଗ୍ୟ ହୁଅନ୍ତି। ତେଣୁ, ଯୁବକମାନଙ୍କଠାରେ ଭୁଲ କାର୍ଯ୍ୟ, ଭୁଲ ଅଭ୍ୟାସକୁ ଏଡ଼ାଇବା ଉଚିତ୍। ସେଗୁଡିକୁଙ୍କୁ ପରିତ୍ୟାଗ କରାଯିବା ଉଚିତ୍। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକୁ ଯୌବନରେ ଧ୍ୟାନରେ ରଖିବା ଉଚିତ୍-

ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ବଢାନ୍ତୁ: ଯେକୌଣସି ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟ। ଯେଉଁମାନଙ୍କର ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସର ଅଭାବ, ସେମାନେ ଯେତେ ପ୍ରତିଭାବାନ ଏବଂ ଦକ୍ଷ ହୁଅନ୍ତୁ ନା କାହିଁକି, ସଫଳତାଠାରୁ ଦୂରରେ ରୁହନ୍ତି। ଜ୍ଞାନ, ଅଭିଜ୍ଞତା ଏବଂ ମୂଲ୍ୟବୋଧରୁ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଜନ୍ମ ହୁଏ। ସେଥିପାଇଁ ସେଗୁଡିକୁ ପାଇବା ପାଇଁ ଜୀବନରେ ସର୍ବଦା ଗମ୍ଭୀର ହେବା ଉଚିତ୍।

ଅନୁଶାସନ: ଯୁବକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନୁଶାସନର ବିଶେଷ ଗୁରୁତ୍ୱ ରହିଛି। ଅନୁଶାସନ ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ କଳା ଶିଖାଏ। ଯାହାର ଜୀବନରେ ଅନୁଶାସନ ନଥାଏ, ପରେ ତାଙ୍କ ଜୀବନ ଦୁଃଖରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ହୁଏ। ଯୌବନରେ କଠୋର ଅନୁଶାସନ ପାଳନ କରାଯିବା ଉଚିତ୍। ପ୍ରତ୍ୟେକ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଠିକ୍ ସମୟରେ ସମାପ୍ତ କରିବାର ଅଭ୍ୟାସ କରିବା ଉଚିତ୍। ଯାହା କେବଳ ଅନୁଶାସନ ସହିତ ସମ୍ଭବ। ଶୃଙ୍ଖଳାର ଅଭ୍ୟାସ ଜୀବନରେ ବଡ଼ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାରେ ଏକ ବଡ଼ ଅବଦାନ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ।

କଦାପି ମଦ୍ୟପାନ କର ନାହିଁ: ଏହି ଜୀବନ ଅମୂଲ୍ୟ ଅଟେ। ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ଚିହ୍ନନ୍ତୁ। ଯୌବନାବସ୍ଥାରେ ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସ ମଧ୍ୟ ଶୀଘ୍ର ଆକର୍ଷିତ ହୁଏ। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହେଉଛି ନିଶା। ନିଶା ଏପରି ଏକ ଜିନିଷ ଯାହା ଶରୀର, ମନ ଏବଂ ଅର୍ଥ ନଷ୍ଟ କରିଥାଏ। ଏହାକୁ ଯେକୌଣସି ମତେ ଏଡାଇବା ଉଚିତ୍। ନିଶା ସେବକମାନେ କେବଳ ନିଜକୁ ନଷ୍ଟ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ବରଂ ସେମାନେ ନିଜ ପ୍ରିୟଜନଙ୍କୁ ଦୁଃଖ ଓ ଯନ୍ତ୍ରଣା ମଧ୍ୟ ଦେଇଥା’ନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଛାତ୍ର ଜୀବନ ଅମୂଲ୍ୟ ଅଟେ। ଏହାର ଗୁରୁତ୍ୱ ବୁଝିବା ଉଚିତ୍। ଜୀବନର ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଯେଉଁଠାରେ ଗୋଟିଏ ଭୁଲ ସମଗ୍ର ଜୀବନକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ। ତେଣୁ, ଛାତ୍ରମାନେ ଅତି ଯତ୍ନର ସହିତ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ୍। ଅବହେଳା, ଖରାପ ବନ୍ଧୁ ଏବଂ ଅଳସୁଆ ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ ସର୍ବାଧିକ କ୍ଷତି ଘଟାଏ। ଯଦି ଆପଣ ଜୀବନରେ ସଫଳ ହେବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ଏବଂ ଆପଣଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତେବେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କର ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକୁ ମାନିବା ଜରୁରୀ।

କାର୍ଯ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ଠିକ୍ ସମୟରେ କରନ୍ତୁ: ପ୍ରତ୍ୟେକ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ସମୟ ସ୍ଥିର କରନ୍ତୁ। ଛାତ୍ରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନୁଶାସନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଯେଉଁ ଛାତ୍ରମାନେ ଏକ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଜୀବନଶୈଳୀ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କୁ ସଫଳତା ପାଇବା ପାଇଁ ଅଧିକ ସଂଘର୍ଷ କରିବାକୁ ପଡିବ ନାହିଁ। ଏହିପରି ଛାତ୍ରମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ଅତି ସହଜରେ ହାସଲ କରନ୍ତି। ଯିଏ ସମୟର ଧ୍ୟାନ ଦିଏ, ସେ ସମୟ ପୂର୍ବରୁ ନିଜର କାର୍ଯ୍ୟ ସମାପ୍ତ କରେ।

ଆଜିର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଆସନ୍ତାକାଲି ପାଇଁ କଦାପି ସ୍ଥଗିତ ରଖନ୍ତୁ ନାହିଁ: ଛାତ୍ରମାନଙ୍କର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଶତ୍ରୁ ହେଉଛି ଅଳସୁଆ। ସେଥିପାଇଁ ଆଜିର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ଆସନ୍ତାକାଲି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଅଳସୁଆଠାରୁ ସବୁବେଳେ ଦୂରରେ ରହିବା ଉଚିତ୍। ଏଥିରୁ ଦୂରରେ ରହିଲେ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରାଯାଇପାରିବ। ଯେଉଁ ଛାତ୍ର ଆସନ୍ତାକାଲି ପାଇଁ ଆଜିର କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖେ, ସେ ସର୍ବଦା ଲକ୍ଷ୍ୟଠାରୁ ଦୂରଇ ଯାଏ। ଅଳସୁଆମୀ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅନେକ ଦୁର୍ଗୁଣକୁ ମଧ୍ୟ ବଢାଇଥାଏ।

ଖରାପ ଲୋକଙ୍କ ସହ ବନ୍ଧୁତା ଠାରୁ ଦୂରେଇ ରୁହନ୍ତୁ: ଛାତ୍ର ଜୀବନରେ ଭୁଲ୍ ସାଙ୍ଗଙ୍କଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଉଚିତ୍। ଭଲ ଏବଂ ସଚ୍ଚୋଟ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ସହ ବନ୍ଧୁତା ରଖିବା ଉଚିତ୍। ସଫଳତା ପାଇଁ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସମ୍ପର୍କ ମଧ୍ୟ ଏକ ବିଶେଷ ଅବଦାନ ଅଛି, ତେଣୁ ଜଣେ ଭୁଲ ସାଙ୍ଗଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଉଚିତ୍। କ୍ଷତି ସର୍ବଦା ଭୁଲ ବନ୍ଧୁତାଠାରୁ ଆସିଥାଏ। ଭୁଲ ବନ୍ଧୁତା ହେଉଛି ସଫଳତା ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବଡ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ। ଏହା ଯୋଗୁଁ ବେଳେବେଳେ ଅପମାନ ଏବଂ ଅସୁବିଧାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡେ।

ଖରାପ ଜିନିଷରେ ଅଭ୍ୟସ୍ତ ହୁଅନ୍ତୁ ନାହିଁ: ଛାତ୍ର ଜୀବନ ଅମୂଲ୍ୟ ଅଟେ। ଖରାପ ଜିନିଷ ଦ୍ୱାରା ଏହା ନଷ୍ଟ ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଛାତ୍ରମାନେ ନିଶା ଦ୍ରବ୍ୟଠାରୁ ଇତ୍ୟାଦି ଠାରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଉଚିତ୍। ଖରାପ ଅଭ୍ୟାସ ସଫଳତା ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ। ଏହା ଶରୀର, ମନ ଏବଂ ଧନକୁ ନଷ୍ଟ କରିଥାଏ। ଏହାର ଅଭ୍ୟାସ ସଫଳତାଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଏ। ସମ୍ମାନର ହ୍ରାସ ଘଟେ ଏବଂ ଅନେକ ସମସ୍ୟାର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡେ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଜଣେ ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ବିପଦରେ ପଡେ ତେବେ ସେ ସେତେବେଳେ କଣ କରିବା ଉଚିତ। ଏପରିକି ବିପଦରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ କେଉଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ଉଚିତ। ଏ ନେଇ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଧିଷ୍ଠ କଥା କହିଛନ୍ତି। ତାହା ହେଲା ବିପଦରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ସମସ୍ତେ ଧନ ସଞ୍ଚୟ କରି ରଖିବା ଉଚିତ।

କୌଣସି ବିପଦ ଆସିଲେ ଆପଣ ରଖିଥିବା ଧନରେ ନିଜକୁ ଏବଂ ନିଜ ସ୍ତ୍ରୀ ପରିବାରଙ୍କୁ ରକ୍ଷା କରିପାରିବେ। ପତ୍ନୀ ଏବଂ ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ବିପଦରୁ ରକ୍ଷା କରିବା ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର କର୍ତ୍ତବ୍ୟ। ସେଥିପାଇଁ ବିଜ୍ଞ ଲୋକମାନେ ଆଗରୁ କିଛି ଧନ ସଂଚୟ କରି ରଖିଥାନ୍ତି। ହେଲେ ଚାଣକ୍ୟ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ଆବଶ୍ୟକ ପଡେ ତେବେ ନିଜକୁ ରକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଥମେ ସଂପତିକୁ ତ୍ୟାଗ କରିବା ଉଚିତ। ଯଦି ପରିସ୍ଥିତି ଜଟିଳ ହୁଏ ତେବେ ପତ୍ନୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ତ୍ୟାଗ କରିବାକୁ ପଛାଇବେ ନାହିଁ। ଯଦି କୌଣସି ରୋଜଗାର ପାଇଁ ଘରର ସଂପତି ଏବଂ ପତ୍ନୀଙ୍କଠାରୁ ଦୂରେଇ ରହିବାର ଆବଶ୍ୟକ ଥାଏ ତେବେ ତାହା କରିପାରନ୍ତି।

ଅନେକ ଧନ ଏବଂ ପତ୍ନୀ ମୋହରେ ପଡି କିଛି କରନ୍ତି ନାହିଁ। ହେଲେ ସେମାନେ ଭବିଷ୍ୟତରେ ନିଜକୁ ଜଣେ ଭଲ ମଣିଷ ଭାବେ ଗଢି ତୋଳି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ। ଚାଣକ୍ୟ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଧନ ସଂଞ୍ଚୟ ମଧ୍ୟ ଏକ କାଠିକର ବ୍ୟାପାର। କାରଣ ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଚଳଚଞ୍ଚଳା। ତାହା ଯେମିତି ଆସେ ସେମିତ ଚାଲିଯାଏ। ସେଥିପାଇଁ ବୁଦ୍ଧିମାନ ଲୋକ ଧନକୁ ଠିକ ଭାବେ ସଞ୍ଚୟ କରି ରଖି ପାରିଥାଏ। ହେଲେ ସମସ୍ତେ ତାହା କରିପାରନ୍ତି ନାହିଁ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଜୀବନରେ ସଫଳ ହେବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦିଏ। ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ମଧ୍ୟ ଅନ୍ଧକାରରେ ଆଲୋକ ଦେଖାଇବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ। ହତାଶା ଏବଂ ନିରାଶା ଦୂର କରିବାରେ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ଏହାର କାରଣ ହେଉଛି ଏତେ ବର୍ଷ ପରେ ମଧ୍ୟ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିର ପ୍ରାସଙ୍ଗିକତା ରହିଆସିଛି। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ, ଆଜି ବି ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଲୋକ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଅଧ୍ୟୟନ କରନ୍ତି।

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଭାରତର ସର୍ବୋତ୍ତମ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ଯତମ। ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଗୋଟିଏ ନୁହେଁ ଅନେକ ବିଷୟ ଉପରେ ଜ୍ଞାନ ଥିଲା। ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ସମୟର ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ତକ୍ଷଶୀଳା ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀମାନଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା ପ୍ରଦାନ କରୁଥିଲେ। ଅର୍ଥନୀତି ସହ କୂଟନୀତି, ରାଜନୀତି ବିଜ୍ଞାନ ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟଗୁଡିକରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କର ଜ୍ଞାନ ଥିଲା। ଏହା ସହିତ, ମଣିଷକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ସମସ୍ତ ବିଷୟ ମଧ୍ୟ ଗଭୀର ଭାବରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ ଯେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଶତ୍ରୁ ଏବଂ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ପାର୍ଥକ୍ୟକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ବୁଝିବା ଉଚିତ୍, ଯଦି ସେ ଏହା ବୁଝିବାରେ ଅସମର୍ଥ, ତେବେ ସେ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବା ଉଚିତ୍।

ସ୍ୱାର୍ଥପର ବନ୍ଧୁ ପ୍ରତି ସାବଧାନ ରୁହନ୍ତୁ:

ଜଣେ ସ୍ୱାର୍ଥପର ବ୍ୟକ୍ତି ସର୍ବଦା ନିଜର ସ୍ୱାର୍ଥ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତି। ଜଣେ ସ୍ୱାର୍ଥପର ବନ୍ଧୁ ଶତ୍ରୁ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ବିପଜ୍ଜନକ ଅଟେ। ଏପରି ବନ୍ଧୁଙ୍କ ସହିତ ଜଣେ ସର୍ବଦା ସତର୍କ ରହିବା ଉଚିତ୍। ଜଣେ ସ୍ୱାର୍ଥପର ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ପୂର୍ବରୁ ଆପଣଙ୍କର ସମ୍ମାନ ଏବଂ ସହଯୋଗକୁ କେବେବି ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେବ ନାହିଁ। ଯେତେବେଳେ ବି ସେ ସୁଯୋଗ ପାଆନ୍ତି, ସେ କେବଳ ନିଜର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଅନ୍ତି। ତେଣୁ ଏପରି ଲୋକମାନଙ୍କ ସହିତ ବନ୍ଧୁତା କରିବା ସମୟରେ ସାବଧାନ ରୁହନ୍ତୁ।

ଭୁଲ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଉଥିବା ବନ୍ଧୁ:

ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁ ଜୀବନରେ ଉପହାରଠାରୁ କମ୍ ନୁହେଁ। ଏପରି ବନ୍ଧୁଙ୍କୁ ସର୍ବଦା ସମ୍ମାନ ଦିଆଯିବା ଉଚିତ୍। ଜଣେ ବନ୍ଧୁଙ୍କଠାରୁ ତୁରନ୍ତ ଦୂରତା ରଖିବା ଭଲ, ଯିଏ ତାଙ୍କୁ ଭୁଲ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଦେଇଥାଏ ଏବଂ ସଠିକ୍ ରାସ୍ତା ଦେଖାଏ ନାହିଁ। ନଚେତ୍ ତାଙ୍କୁ ପରେ ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡିବ। ଜଣେ ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁ ମଧ୍ୟ ସମୟ ଆସିଲେ ଅଭିଭାବକ ଏବଂ ଗୁରୁ ଭୂମିକାରେ ଅଭିନୟ କରନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଧନ ପାଇବା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ଅଛି। ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଧନୀ ହେବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏହି ଇଚ୍ଛା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପୂରଣ ହୁଏ ନାହିଁ। ଧନୀ ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ଉପରେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ।

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କୁ ଧନର ଦେବୀ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ଶାସ୍ତ୍ରରେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଧନ, ସୁଖ ଏବଂ ସମୃଦ୍ଧିର ଦେବୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଚାଣକ୍ୟ ନିଜେ ଅର୍ଥନୀତିର ଜଣେ ମହାନ ପଣ୍ଡିତ ଥିଲେ। ଭୌତିକ ଜୀବନରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଅର୍ଥର କଣ ମହତ୍ତ୍ଵ ଅଛି, ତାହା ତାଙ୍କୁ ଭଲ ଭାବେ ଜଣା ଥିଲା। ଜୀବନକୁ ସହଜ ଏବଂ ସରଳ କରିବା ପାଇଁ ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଏକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଉପକରଣ। ଏହି କାରଣରୁ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଭୌତିକ ଜୀବନରେ ସର୍ବାଧିକ ଧନ ପାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛି, ଯାହା ଦ୍ଵାରା ତାଙ୍କ ଜୀବନ ସଙ୍କଟ ଏବଂ ଅସୁବିଧାରୁ ମୁକ୍ତ ହୋଇପାରିବ।

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ କହିବାନୁସାରେ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଟଙ୍କା ପାଇବା ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ବଡ ବିପଦ ନେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ। ସେ ମଧ୍ୟ ସାତ ସମୁଦ୍ର ପାର କରି ବ୍ୟବସାୟ କରିବାକୁ ଆଗ୍ରହୀ। ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି ଆପଣ ଜୀବନରେ ଧନୀ ହେବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି, ତେବେ କିଛି ଜିନିଷ ସବୁବେଳେ ଧ୍ୟାନରେ ରଖିବା ଉଚିତ୍। ଯଦି ଆମେ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କର ଏହି ପରାମର୍ଶଗୁଡିକ ମାନିନେବା, ତେବେ ଜୀବନରେ କେବେବି ଅର୍ଥର ଅଭାବ ରହିବ ନାହିଁ ଏବଂ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର କୃପା ସବୁଦିନ ପାଇଁ ରହିବ।

୧- ସମୟ: ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ, ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ସମୟର ମୂଲ୍ୟ ଜାଣେ, ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଉଭୟ ସଫଳତା ଏବଂ ଅର୍ଥର ଅଭାବ ନାହିଁ। ଏପରି ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦ ରୁହେ। ଯେଉଁମାନେ ସମୟର ମହତ୍ତ୍ୱ ବୁଝନ୍ତି ନାହିଁ ସେମାନେ ସର୍ବଦା ସଫଳତା ପାଇବା ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ କରନ୍ତି।

୨- ଅନୁଶାସନ: ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଅନୁସାରେ ଯଦି ଜୀବନରେ ସଫଳ ହେବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତେବେ ଅନୁଶାସନର ଆତ୍ମାକୁ ଜାଗ୍ରତ କରନ୍ତୁ। ଜୀବନରେ ଅନୁଶାସନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଯେଉଁମାନେ ଏକ ଶୃଙ୍ଖଳିତ ଜୀବନଶୈଳୀ ଏବଂ ନିତ୍ୟକର୍ମ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନରେ ଅର୍ଥର ଅଭାବ ରହିବ। ଯେଉଁମାନେ ଅନୁଶାସନ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି ସେମାନଙ୍କୁ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ଆଶୀର୍ବାଦ ଦିଅନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ସଫଳ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ଶତ୍ରୁ ଥାଏ, ଯେଉଁମାନେ ଆପଣଙ୍କର ପ୍ରଗତିରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି। ଶତ୍ରୁକୁ ଦୁର୍ବଳ ବୋଲି ଭାବିବାରେ ଭୁଲ୍ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଶତ୍ରୁ ଅଛନ୍ତି। ଯାହାକୁ ଆପଣ ଦେଖି ପାରିନ୍ତି। ଅନ୍ୟ ଶତ୍ରୁମାନେ ହେଉଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ ଦୃଶ୍ୟମାନ ନୁହଁନ୍ତି ଏବଂ ଅନେକ ସମୟରେ ଗୁପ୍ତ ଭାବରେ ଆକ୍ରମଣ କରନ୍ତି। ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଉଭୟ ଶତ୍ରୁ ବିପଜ୍ଜନକ ଏବଂ ସୁଯୋଗ ପାଇବା ପରେ ଆକ୍ରମଣ କରନ୍ତି। ତେଣୁ ଜଣେ ସର୍ବଦା ସତର୍କ ରହିବା ଉଚିତ୍ଚା। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖିବା ଉଚିତ ଯାହା ଦ୍ଵାରା ଶତ୍ରୁ କଦାପି କ୍ଷତି କରି ପାରିବେ ନାହିଁ।

୧- ଆତ୍ମ-ପ୍ରତିଛବିରେ ଉନ୍ନତି ଆଣନ୍ତୁ: ନିଜର ପ୍ରତିଛବି ପ୍ରତି ଯତ୍ନବାନ ହେବା ଉଚିତ୍। ଯେତେବେଳେ ପ୍ରତିଛବି ଖରାପ ହୁଏ, ଶତ୍ରୁ ଏହାର ସର୍ବାଧିକ ଲାଭ ଉଠାଏ। ଯଦି ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରତିଛବି ନକାରାତ୍ମକ ହେବାକୁ ଲାଗେ, ତେବେ ଶତ୍ରୁମାନେ କ୍ଷତି ଘଟାଇବାକୁ ସକ୍ରିୟ ହୁଅନ୍ତି।

୨- ଅହଂକାର ଠାରୁ ଦୂରରେ ରୁହନ୍ତୁ: ଅହଂକାର ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ବଡ ଶତ୍ରୁ। ଏଥିରୁ ଦୂରରେ ରହିବା ଜରୁରୀ। ଜଣେ ଅହଂକାରୀ ବ୍ୟକ୍ତି ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ସମସ୍ୟାର ପଡେ। ସେଥିପାଇଁ ଅହଂକାର କେବେ କରିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।

୩- ବିନମ୍ରତା ଦେଖାନ୍ତୁ: ଯଦି ଶତ୍ରୁକୁ ପରାସ୍ତ କରିବାକୁ ପଡିବ, ତେବେ ଭଲ ଗୁଣର ବିକାଶ ହେବା ଉଚିତ୍। ନମ୍ରତା ହେଉଛି ଏହିପରି ଏକ ଗୁଣ। ଏପରିକି ଶତ୍ରୁ ମଧ୍ୟ ନମ୍ରତାକୁ ଭୟ କରନ୍ତି। ଜଣେ ନମ୍ର ବ୍ୟକ୍ତି ସର୍ବତ୍ର ସମ୍ମାନ ପାଆନ୍ତି। ନମ୍ର ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସମସ୍ତେ ଭଲ ପାଆନ୍ତି। ନମ୍ରତା ଏକ ଉତ୍ତମ ଗୁଣ। ଯେତେବେଳେ ଅସୁବିଧା ଉପୁଜେ ନମ୍ର ଲୋକମାନେ ଭୟଭୀତ ହୁଅନ୍ତି ନାହିଁ ଏବଂ ସାହସର ସହିତ ସାମ୍ନା କରନ୍ତି ଏବଂ ଜିତନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ସମ୍ମାନ ପାଇବା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା କରନ୍ତି। ଯେଉଁଆଡେ ବି ଯାଅନ୍ତୁ, ସେଠାରେ ତାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ମିଳୁ କିମ୍ବା ତାଙ୍କୁ ଏକ ଉଚ୍ଚ ପଦବୀ ମିଳୁ ବୋଲି ସମସ୍ତେ ଆଶା କରନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏହା ମିଳିବା ଏତେ ସହଜ ନୁହେଁ। ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ, ଯେତେବେଳେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଭଲ ଅଭ୍ୟାସ ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କୁ ଏହି ସବୁ ହାସଲ ହୁଏ।

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଭାରତର ସର୍ବୋତ୍ତମ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅନ୍ୟତମ। ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କର ଅନେକ ବିଷୟ ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନ ଥିଲା। ଚାଣକ୍ୟ ଅର୍ଥନୀତିର ଜଣେ ଜ୍ଞାନୀ ଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସେହି ସମୟରେ ତାଙ୍କର ରାଜନୈତିକ ବିଜ୍ଞାନ, କୂଟନୀତି ଏବଂ ସମାଜବିଜ୍ଞାନ ଇତ୍ୟାଦି ବିଷୟରେ ଜ୍ଞାନ ଥିଲା। ଏହା ସହିତ ମନୁଷ୍ୟକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଷୟ ଗଭୀର ଭାବରେ ଚାଣକ୍ୟ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ। ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଜ୍ଞାନ ଏବଂ ଅଭିଜ୍ଞତାରୁ ଜାଣିଥିଲେ କି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ସମ୍ମାନ ଏବଂ ଅର୍ଥ କିପରି ହାସଲ କରାଯାଇପାରିବ। ଚାଣକ୍ୟ କିଛି ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି, ଯାହା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ଜାଣିବା ଉଚିତ୍-

୧- ସମ୍ମାନ ଦେଇ ସମ୍ମାନ ପାଇପାରିବେ- ଯଦି ଆପଣ ସମ୍ମାନ ପାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି, ତେବେ ଆପଣଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ସମ୍ମାନ ଦେବା ଶିଖିବାକୁ ପଡିବ। କାରଣ କେବଳ ଦାନ ଦ୍ୱାରା ସମ୍ମାନ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ। ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି କ୍ରୋଧ ଏବଂ ପଦର ଅହଂକାରରେ ଅନ୍ୟକୁ ଦୁର୍ବଳ ବୋଲି ବିବେଚନା କରେ, ସେ କେବେବି ସମ୍ମାନ ପାଏ ନାହିଁ। ଏପରି ଲୋକମାନେ ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ଆଶୀର୍ବାଦ ମଧ୍ୟ ପାଇନଥାନ୍ତି। ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ମାତା ଲକ୍ଷ୍ମୀ ସେମାନଙ୍କ ଠାରୁ ଦୂରେଇ ଯାଅନ୍ତି। ତେଣୁ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଏହି କଥାକୁ ଧ୍ୟାନରେ ରଖିବା ଉଚିତ୍।

୨- ପରୋପକାର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ- ସର୍ବଦା ପରୋପକାର କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଉଚିତ୍। ଯେଉଁମାନେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ନିଜର ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଯୋଗ୍ୟତା ଅନୁଯାୟୀ ଦାନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ସହଯୋଗ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ସମ୍ମାନ ଏବଂ ଧନ ପ୍ରାପ୍ତ କରନ୍ତି। ମାତା ସରସ୍ୱତୀ ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ମୀଙ୍କର ବିଶେଷ ଅନୁଗ୍ରହ ଏହିପରି ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ ରହିଥାଏ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଜୀବନରେ ସଫଳତା, ସୁଖ ଏବଂ ଶାନ୍ତି ପାଇଁ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଅନେକ ଉପାୟ ଏବଂ ନୀତି ଦେଇଛନ୍ତି, ଯାହା ସର୍ବଦା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ନୀତି ଏବଂ ଚିନ୍ତାଧାରା ଟିକେ କଠୋର ମନେହୁଏ। ଆଚାର୍ଯ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଜୀବନରେ କିଛି ଜିନିଷ କାହା ସହ ବାଣ୍ଟିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, ନଚେତ୍ ଗୁରୁତର ପରିଣାମର ସାମ୍ନା କରିବାକୁ ପଡିପାରେ।

୧- ଆପଣଙ୍କର ଦୁର୍ବଳତା:

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଆପଣ ଭିତରୁ ଯେତେ ହତାସ ହୁଅନ୍ତୁ ନା କାହିଁକି, ଏହି ଜିନିଷ କାହାକୁ କହିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ, କାରଣ ଲୋକମାନେ ଭଙ୍ଗା ଘରର ଇଟା ନେଇଯାଆନ୍ତି। ବାସ୍ତବ ଜୀବନରେ, ଅନେକ ଥର ଏହା ଘଟେ ଯେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଭିତରୁ ଏତେ ଭାଙ୍ଗିଯାଏ ଯେ ଆଖିରୁ ଯନ୍ତ୍ରଣା ଲୁହ ଭାବେ ପ୍ରବାହିତ ହୁଏ। ଯେଉଁମାନେ କେବଳ ଏପରି କଷ୍ଟଦାୟକ ସମୟ ଏବଂ ପରିସ୍ଥିତି ଦେଇ ଗତି କରିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଏହା ଅନୁମାନ କରାଯାଇପାରେ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପରିବାର ବ୍ୟତୀତ, କେବଳ କିଛି ଘନିଷ୍ଠ ବନ୍ଧୁ ଅଛନ୍ତି, ଯେଉଁମାନେ କଠିନ ସମୟରେ ଏକାଠି ଠିଆ ହୁଅନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ କେହି ଆପଣଙ୍କର ଯନ୍ତ୍ରଣା ଅନୁଭବ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ସେମାନଙ୍କ ସହ ଆପଣକର ଦୁର୍ବଳତା ବାଣ୍ଟିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ।

୨- ଅନ୍ୟମାନଙ୍କର ରହସ୍ୟ:

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ପ୍ରିୟଜନଙ୍କ ସହ ରହିବାବେଳେ ଆମେ ସେମାନଙ୍କ ରହସ୍ୟକୁ କେବେବି ବାଣ୍ଟିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଏହା କେବଳ ବିଶ୍ୱାସକୁ ଭାଙ୍ଗିବ ନାହିଁ, ବରଂ ବିରୋଧୀମାନେ ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକର ଲାଭ ଉଠାଇ ଆପଣଙ୍କ କ୍ଷତି କରିପାରିବେ।

୩- ଧନ:

ନିଜ ଖର୍ଚ୍ଚ ଏବଂ ପ୍ରିୟଜନଙ୍କ ଟଙ୍କା ବିଷୟରେ ସୂଚନା ମଧ୍ୟ ଅତି ନିକଟ ଲୋକଙ୍କ ସହିତ ବାଣ୍ଟିବା ଉଚିତ୍। ଅନ୍ୟଥା, ଶତ୍ରୁମାନେ ଆପଣଙ୍କର ଆବଶ୍ୟକତା ଏବଂ ଖର୍ଚ୍ଚ ଆକଳନ କରି ଆପଣଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିପାରନ୍ତି।

୪- ପ୍ରିୟଜନଙ୍କ ପାଇଁ ଯୋଜନା:

ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିବାବେଳେ ନିଜର ଯୋଜନା ବିଷୟରେ କାହାକୁ ଜଣା ନଥିବା ଆବଶ୍ୟକ। ଆର୍ଥିକ ନୀତି ହେଉ କିମ୍ବା ରାଜନୈତିକ, ସାମାଜିକ କିମ୍ବା ପରିବାରର କୌଣସି ଯୋଜନା ବିଷୟରେ କାହାକୁ ଜଣାଇବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ସମସ୍ତ ଯୋଜନାକୁ ଆଗକୁ ବଢାଇବା ସହିତ ଏହାକୁ ପ୍ରକାଶ ଉପଯୁକ୍ତ ସମୟରେ କରିବା ଦ୍ଵାରା ସାର୍ଥକ ଏବଂ ସଫଳ ହୋଇଥାଏ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ମଣିଷ ଯାହା ବି କରୁ ତାହା ସୀମା ଭିତରେ ରହି କରିବା ଉଚିତ। ଯଦି ଅତି ଭଲ କରୁଛି ବୋଲି ଦେଖାଇ ହେବେ ତେବେ ତାହା ବହୁ କ୍ଷତି ହେବ ଏଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ। ଅତି ସବୁବେଳେ ଖରାପ ବୋଲି ସେ ବିଭିନ୍ନ ଉଦାହରଣ ଦେଇ କହିଛନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ରାବଣ ଅତି ଗର୍ବ କରିବାରୁ ସ୍ବର୍ଣ୍ଣ ଲଙ୍କା ଧ୍ବଂସ ପାଇଗଲା, ଦୁର୍ଯୋଧନ ଅତି ମାନ କରିବାରୁ କୌରବ ଶତ ଭ୍ରାତା ନିହତ ହେଲେ। ବଳି ରାଜା ଅତି ଦାନୀ ହେବାରୁ ପାତାଳଗାମୀ ହେଲେ। ସେଥିପାଇଁ ଅତି ମାତ୍ରାର କାର୍ଯ୍ୟ ସବୁ ବେଳେ ବର୍ଜନୀୟ। ସେଥିପାଇଁ କୁହାଯାଇଛି

ଅତିଦର୍ପେ ହତା ଲଙ୍କା, ଅତିମାନେ ଚ କୌରବାଃ

ଅତିଦାନାଦ୍ ବଳିର୍ବଧଃ, ଅତି ସର୍ବତ୍ର ବର୍ଜୟତେ

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ସାଂସାରିକ ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ପରିଶ୍ରମ କରୁଥିବା ଗୃହକର୍ତ୍ତାଙ୍କ ବିଶ୍ରାମ ସ୍ଥାନ ତିନୋଟି। ଏହି ତିନୋଟି ସ୍ଥାନରେ ସେ ଅପାର ଆନନ୍ଦ ହାସଲ କରିଥାଏ। ସେହି ତିନୋଟି ସ୍ଥାନ ହେଲା ପତ୍ନୀ, ସନ୍ତାନ ଏବଂ ସଂପର୍କୀୟଙ୍କ ସଂଗତି। ସେ ଯେତେ ପରିଶ୍ରମ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ତିନୋଟି ସ୍ଥାନରେ ସେ ଆନନ୍ଦ ଅନୁଭବ କରେ। ସେଥିପାଇଁ କାମଦାମ ସାରି ସମସ୍ତେ ଘର ମୁହାଁ ଏଇଥି ପାଇଁ ହୋଇଥାନ୍ତି।

ସାଧାରଣତଃ ଯେଉଁମାନେ ବାହାରେ ଚାକିରୀ କରିଥାନ୍ତି, ସେମାନେ ଶନିବାର ଦିନ ଘରକୁ ଆସିବା ପାଇଁ ବ୍ୟାକୁଳ ହୋଇଥାନ୍ତି। କାରଣ ହେଲା ଏହି ତିନୋଟି ସ୍ଥାନରେ ତାଙ୍କୁ ଶାନ୍ତି ମିଳିଥାଏ। ସବୁ ଦୁଃଖ ଏବି ସବୁ ମାନସିକ ଅଶାନ୍ତି ଏହି ତିନୋଟି ସ୍ଥାନରେ କୁଆଡେ ମିଳାଇ ଯାଇଥାଏ।

ଭୁବନେଶ୍ବର: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଛଅ ଜଣ ଯଦି ଶୋଇଛନ୍ତି ତେବେ ସେମାନଙ୍କୁ ଉଠାନ୍ତୁ ନାହିଁ। ଯଦି ଉଠାଇବେ ତେବେ ହୋଇପାରେ ମୃତ୍ୟୁ କିମ୍ବା ଅସୁବିଧା। ତେଣୁ ଯେଉଁମାନେ ଚାଲକ ବ୍ୟକ୍ତି ସେମାନେ କେବେ ବି ଏମାନଙ୍କୁ ନିଦ୍ରାରୁ ଜାଗ୍ରତ କରନ୍ତି ନାହିଁ।

ତେବେ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ଏହି ଛଅ ଜଣ ହେଉଛନ୍ତି ସର୍ପ, ରାଜା, ହିଂସ୍ର ପଶୁ, ଅନ୍ୟର କୁକୁର, ଶିଶୁ ଏବଂ ମୂର୍ଖ। ସାପ ଶୋଇଥିଲେ ଯଦି ଆପଣ ତାକୁ ଉଠାନ୍ତି ତେବେ ସେ ଚଟକରି ଦଂଶନ କରିବ। ସେହିପରି ରାଜା ଶୋଇଥିଲେ ତାଙ୍କ ନିଦ୍ରଭଙ୍ଗ କଲେ ସେ ହୁଏତ ମୃତ୍ୟୁ ଦଣ୍ଡରେ ଦଣ୍ଡିତ କରିଦେବେ।

ସେହିପରି ହିଂସ୍ର ପଶୁ ଯଥା ବାଘ, ସିଂହ, ବରାହ ପ୍ରଭୃତି ପଶୁଙ୍କୁ ନିଦରୁ ଉଠାଇଲେ ସେମାନେ ମାରି ଗୋଡାଇବା ନିଶ୍ଚିତ। ସେହିପରି ଅନ୍ୟର କୁକୁରକୁ ମଧ୍ୟ ନିଦରୁ ଉଠାଇଲେ ସେ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ଥୟ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଶିଶୁଙ୍କୁ ନିଦରୁ ଉଠାଇଲେ ସେମାନେ କାନ୍ଦି ନୟାନ୍ତ କରିଦେବେ। ଯାହା ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପକ୍ଷେ ଖରାପ। ସେହିପରି ମୂର୍ଖଙ୍କୁ ଉଠାଇଲେ ସେ ଯାହା ଇଚ୍ଛା ତାହା ଗାଳି ଦେବ। ଫଳରେ ନିଜର ଟେନସନ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ବିଭିନ୍ନ ପଶୁପକ୍ଷୀମାନଙ୍କ ଠାରୁ ମଧ୍ୟ କିଛି ଶିକ୍ଷାଲାଭ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ସେଥିରେ ସେ କୁକୁଡାଠାରୁ କିପରି ଚାରୋଟି ଗୁଣ ମଣିଷମାନେ ଶିକ୍ଷା କରିବା ଦରକାର ତାହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ କୁକୁଡାଠାରୁ ସକାଳୁ ଉଠିବା ମଣିଷମାନେ ଶିଖିବା ଉଚିତ। ଏଥିସହିତ ବିପଦର କିପରି ମୁକାବିଲା କରାଯାଏ ତାହା କୁକୁଡାକୁ ଭଲ ଭାବରେ ଜଣା। ତାହା ମଧ୍ୟ ଶିକ୍ଷା କରିବା ଉଚିତ।

ସେହିପରି ଆଉ ଦୁଇଟି ଗୁଣ ହେଲା ଖାଦ୍ୟକୁ ଭାଗ କରି ଖାଇବା ଏବଂ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବା। କୁକୁଡାମାନେ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ବେଳେ ଅନ୍ୟ କୁକୁଡା ସହିତ ଭାଗ କରି ଖାଆନ୍ତି। କଜିଆ କରନ୍ତି ନାହିଁ। ସେହିପରି କୁକୁଡାମାନେ ସାଧାରଣତଃ ନିଜ ଖାଦ୍ୟ ନିଜେ ଖୋଜିବାକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି। ଏହି ଗୁଣଗୁଡିକ ସାଧାରଣ ମଣିଷ ମଧ୍ୟ ଶିଖିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ମାନବ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ବେଶ ଭଲ ଉପଦେଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଯାହା ସାଧାରଣ ଜୀବନରେ ପ୍ରତିଟି ମଣିଷ ତାହାକୁ ମାନିବା ଉଚିତ। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ହିସାବରେ ଜଣେ ନିଜର ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ଯତ୍ନ ନେବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ। ଯେତେ ଜରୁରୀ କାମ ଥାଉ ନା କାହିଁକି ଦିନରେ ଥରୁଟିଏ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟ ପ୍ରତି ନଜର ଦେବା ଆବଶ୍ୟକ। କାରଣ ଆପଣ ଯେତେଦିନ ସୁସ୍ଥ୍ୟ ରହିବେ ସେତେଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୃତ୍ୟୁ ଦୂରେଇ ରହିବ।

ଯଦି ଆପଣ ବଞ୍ଚି ରହିବେ ତେବେ ଧର୍ମକର୍ମ ଏବଂ ପରିବାରର ମଙ୍ଗଳ କରିବେ। ହେଲେ ମରିଗଲେ କିଛି କରିପାରିବେ ନାହିଁ। ନିଜେ ଅସୁସ୍ଥ୍ୟ ରହି ରୋଗ ବ୍ୟାଧିରେ ପଡିରହିଲେ ଆପଣ କାହାର କାମରେ ଆସିବେ ନାହିଁ। କାହାର ଉପକାରଟିଏ ମଧ୍ୟ କରିପାରିବେ ନାହିଁ। କେବଳ ଆପଣଙ୍କ ରୋଗ କଥା ଚିନ୍ତା କରି ଶେଷରେ ଦେହତ୍ୟାଗ କରିବେ। ତେଣୁ ବଞ୍ଚିଥିଲେ କିଛି କରିବେ, ବଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ସ୍ବାସ୍ଥ୍ୟର ଯତ୍ନ ନେବା ନିହାତି ଆବଶ୍ୟକ। ସେଥିପାଇଁ ଚାଣ୍ୟକ ଏ ନେଇ ସଂସ୍କୃତରେ ଯାହା କହିଛନ୍ତି ତାହାର ଓଡିଆ ହେଲା..

ସୁସ୍ଥ୍ୟ ଓ ନିରୋଗ ରହିଥିବ ଯେତେ ଦିନ । ସଂସାରରେ କରିପାରିବ ନାନା ଧର୍ମ କର୍ମ ।।

ସୁସ୍ଥ ରହିବାକୁ ତେଣୁ କର ହେ ଯତନ। ଦୀର୍ଘାୟୁ ହୋଇଣ କର ଜଗତ କଲ୍ୟାଣ ।।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ମଣିଷ କିପରି ସୁଖରେ ରହିବ  ସେଥିପାଇଁ ସେ ପାଞ୍ଚୋଟି ଉପାୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି। ଏଥିରେ ସାବଧାନ ରହିବା ସହିତ ଶିଷ୍ଟାଚାର ମଧ୍ୟ ଜଡିତ ରହିଛି। ଜାଣନ୍ତୁ ସେହି ପାଞ୍ଚୋଟି ଜିନିଷ କଣ?

୧- ଜମି, ଘର, ଅସ୍ଥାବର ସଂପତ୍ତି କାରବାର ବେଳେ ସାବଧାନ ରହିବେ। ଲାଜ ନ କରି ଖୋଲାଖୋଲି ଭାବେ ଆଇନି ମୁତାବକ କାମ କରନ୍ତୁ। ନଚେତ ପଛରେ ସାରା ଜୀବନ ପସ୍ତାଇବେ।

୨- ଟଙ୍କା କାରବାର କରିବା ବେଳେ ତାହା ଭଲ ଭାବରେ ଗଣତି କରି ନିଅନ୍ତୁ। ଲାଜରେ କିମ୍ବା ସମ୍ମାନ ଦେଖେଇ ହେବା ପାଇଁ ପକେଟରେ ଭର୍ତ୍ତି କରି ପଳାନ୍ତୁ ନାହିଁ। ପରେ ଭୁଲ ରହିଲେ ବନ୍ଧୁତା ମଧ୍ୟରେ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି ହେବା ନିଶ୍ଚିତ।

୩- ବିଦ୍ୟା ଅଧ୍ୟୟନ ସମୟରେ କୌଣସି ବିଷୟ ବୁଝି ନ ପାରିଲେ ତାହାକୁ ବାରମ୍ବାର ପଚାରି ବୁଝନ୍ତୁ। ଲାଜରେ ନ ପଚାରିଲେ ତାହା କାଳକାଳ ପାଇଁ ଅବୁଝା ରହିଯିବ।

୪- ଆହାର ସମୟରେ ଲାଜ ନ କରି ଖାଇବା ପାଇଁ ଇଚ୍ଛା ଥିଲେ ମାଗି ଖାଆନ୍ତୁ। ଖାଇବା ସମୟରେ ନିଜ ଋଚି ଅନୁସାରେ ଖାଦ୍ୟ ମାଗନ୍ତୁ। ଖାଇବାରେ ନିଶ୍ଚିତ ସୁଖ ମିଳିବ।

୫- ଲାଜ ନ କରି ସମାଜର ରୀତିନୀତି ଠିକ୍ ଭାବେ ପାଳନ କରନ୍ତୁ। ଅନେକ ଲାଜରେ ଗୁରୁଜନମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଦିଅନ୍ତି ନାହିଁ କିମ୍ବା ନମସ୍କାର କରନ୍ତି ନାହିଁ। ଏପରି କଲେ ସମାଜରେ ଆପଣ ନିନ୍ଦିତ ହେବେ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ଆପଣଙ୍କ ଜୀବନରେ ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁର ବହୁ ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ହେଲେ ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁ କିଏ, ସେମାନେ କିପରି ହେବା ଉଚିତ୍ ? ଏ ନେଇ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କର ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ବିସ୍ତୁତ କଥା ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ମତରେ ଛଅଟି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଯେଉଁମାନେ ଆପଣଙ୍କ ପାଖରେ ଛିଡା ହେବେ ସେମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁ।

ଚାଣକ୍ୟ ନୀତିରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ଅସୁସ୍ଥତା ସମୟରେ, ଦୁଃଖ ଦୁର୍ଦ୍ଦିନ ସମୟରେ, ଖାଦ୍ୟାଭବ ସମୟରେ, ଶତ୍ରୁଙ୍କ ଦ୍ବାରା ବିପଦରେ ପଡିଥିବା ସମୟରେ, ସରକାରୀ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏବଂ ମଶାଣୀ ଭୂମିରେ ଯେ ରହିବ ସେମାନେ ହେଉଛନ୍ତି ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁ।

ଆପଣଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁ ଆପଣଙ୍କର କିମ୍ବା ପରିବାରର କାହାର ଦେହ ଖରାପ ହେଲେ ସେମାନେ ସମସ୍ତ ସାହାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଆଗେଇ ଆସନ୍ତି। ଦୁଃଖ ସମୟରେ ଦୂରେଇ ନ ଯାଇ ପାଖେ ପାଖେ ରହି ମନୋବଳକୁ ବଢାଇବା ବ୍ୟକ୍ତି ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁ। ସେହିପରି ସରକାରୀ କାମ ଅର୍ଥାତ ମାଲିମକଦ୍ଦମା, ପୋଲିସ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟରେ ଯେ ସାହାର୍ଯ୍ୟ କରେ ସେ ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁ।

ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁ ହେଉଛନ୍ତି ସିଏ ଯିଏ କି ଦୁଃଖ ଦୁର୍ଦ୍ଦିନ ସହିତ ମଶାଣୀ ଭୂମିରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ। ଯଦି ପରିବାରର କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥାଏ ତେବେ ପ୍ରକୃତ ବନ୍ଧୁ ଆପଣଙ୍କ ପାଖେପାଖେ ରହି ଆପଣଙ୍କୁ ସାନ୍ତନ୍ବା ଦେବେ।

ସେଥିପାଇଁ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି-

ଆତୁରେ ବ୍ୟସନେ ପ୍ରାପ୍ତେ ଦୁର୍ଭିକ୍ଷେ ଶତ୍ରୁ ସଙ୍କଟେ । ରାଜଦ୍ବାରେ ଶ୍ବଶାନେ ଚ ଯସ୍ତିଷ୍ଠତି ସ ବାନ୍ଧବଃ ।।