ଉପେନ୍ଦ୍ର ବଳିୟାରସିଂହ
ପରୀକ୍ଷିତ ହସ୍ତିନାପୁରର ରାଜା ଥିଲେ। ସେ ଅର୍ଜୁନଙ୍କ ପୌତ୍ର ଏବଂ ଅଭିମନ୍ୟୁଙ୍କ ପୁତ୍ର ଥିଲେ। କଳିଯୁଗର ପ୍ରଭାବରେ ସେ ଥରେ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଯିବା ସମୟରେ ଜଣେ ଋଷିଙ୍କ ବେକରେ ମୃତ ସର୍ପଟିଏ ପକାଇଦେଇଥିଲେ। ସେହି ଋଷିଙ୍କ ପୁତ୍ର ଏହା ଦେଖି ଅତ୍ୟନ୍ତ କ୍ରୋଧିତ ହୋଇ ପରୀକ୍ଷିତଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଲେ, ‘ତୁମର ସାତ ଦିନ ଭିତରେ ତକ୍ଷକ ସର୍ପ ଦଂଶନରେ ମୃତ୍ୟୁ ହେଉ।
ଋଷି ଧ୍ୟାନରୁ ଉଠି ଏସବୁ ଶୁଣି ମନ ଦୁଃଖ କଲେ। ପୁତ୍ରକୁ ତିରସ୍କାର କରି ସେ ମହାରାଜଙ୍କୁ ସନ୍ଦେଶ ଦେଲେ, ତୁମର ସାତ ଦିନ ଭିତରେ ମୃତ୍ୟୁ ହେବ। ଏସବୁ ଶୁଣି ପରୀକ୍ଷିତ ରାଜ୍ୟ ତ୍ୟାଗ କରି ଗଙ୍ଗାନଦୀ କୂଳରେ ତପସ୍ୟା କରୁଥିବା ମୁନି ଋଷିମାନଙ୍କୁ ସାତ ଦିନ ଭିତରେ କିପରି ଉଦ୍ଧାର ହେବେ ଜିଜ୍ଞାସା କଲେ। କିନ୍ତୁ କେହି ହେଲେ କୌଣସି ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଦେଇପାରିଲେ ନାହିଁ। ଶେଷରେ ବ୍ୟାସଦେବଙ୍କ ପୁତ୍ର ଶୁକ ଦେବଜୀ ପହଞ୍ଚି ତାଙ୍କୁ ଶ୍ରୀ ଭାଗବତ ଉପଦେଶ ଦେଇ ପରୀକ୍ଷିତଙ୍କୁ ଉଦ୍ଧାର କଲେ। ସାତ ଦିନ ପରେ ତକ୍ଷକ ସର୍ପ ଦଂଶନ କଲାବେଳକୁ ପରକ୍ଷିତ ସ୍ଵର୍ଗପୁରକୁ ଚାଲିଯାଇଥିଲେ। ତକ୍ଷକ ସର୍ପ କେବଳ ତାଙ୍କ ଶବକୁ ଦଂଶନ କଲା।
ସାତ ଦିନ ଭିତରେ ପରୀକ୍ଷିତଙ୍କ ଉଦ୍ଧାର ହେଲା, ଆମର କାହିଁକି ହେବ ନାହିଁ? ଆମକୁ ପରୀକ୍ଷିତଙ୍କ ଭଳି ଶ୍ରୋତା ଏବଂ ଶୁକଦେବଙ୍କ ଭଳି ବକ୍ତା ମିଳିଲେ, ଆମର ନିଶ୍ଚିତ ଉଦ୍ଧାର ହେବ। ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜଣେ ଜଣେ ପରୀକ୍ଷିତ। ଏଜୀବ ଯେତେବେଳେ ଗର୍ଭରେ ପ୍ରବେଶ କଲା, ସେତେବେଳେ ଯିଏ ଜୀବକୁ ରକ୍ଷା କରିଥିଲା, ସେହି ଚତୁର୍ଭୁଜ ସ୍ଵରୂପ ବାଲା ପୁରୁଷ କାହିଁ? କାହିଁ କାହିଁ (କୁଆଁ କୁଆଁ) ବୋଲି ଉଚ୍ଚାରଣ କରି ତାଙ୍କୁ ଖୋଜିବାରେ ଲାଗିଲା। ପରୀକ୍ଷିତ ଅର୍ଥାତ ଭଗବାନଙ୍କ ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ଆତୁର ହେଉଥିବା ଜୀବ, ଆତୁରତାରା କାରଣ ହେଉଛି ସେ ବୁଝିପାରିଛି ସପ୍ତାହକ ସାତ ଦିନ ଭିତରେ ହିଁ ତାର ମୃତ୍ୟୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ।
କାଳ ରୂପୀ ତକ୍ଷକ କାହାକୁ ହେଲେ ଛାଡେ ନାହିଁ। ସପ୍ତାହକ ମୋଟ ସାତ ଦିନ ଭିତରେ ହିଁ କୌଣସି ଏକ ବାରରେ ସେ କାଳ ରୂପୀ ତକ୍ଷକ ଅବଶ୍ୟ ଦଂଶନ କରିବ। ଏହି ସାତ ବାରରୁ କୌଣସି ଏକ ବାର ଆମ ପାଇଁ ନିଶ୍ଚିତ ହୋଇସାରିଛି। ତେଣୁ ପରୀକ୍ଷିତଙ୍କ ପରି ମୃତ୍ୟୁକୁ ଭୁଲ ନାହିଁ। ମୃତ୍ୟୁର କେବଳ ଜୀବକୁ ନୁହେଁ, ବ୍ରହ୍ମାଜୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଲାଗିଥାଏ। ମୃତ୍ୟୁକୁ ଆମେ ଅମଙ୍ଗଳ ବୋଲି ମାନିଥାଉ। କିନ୍ତୁ ପ୍ରକୃତରେ ଦେଖିବାକୁ ଗଲେ ମୃତ୍ୟୁ ହେଉଛି ପ୍ରଭୁଙ୍କର ସେବିକା। ତେଣୁ ମଙ୍ଗଳ ଦାୟକ। ଶ୍ରୀ ଠାକୁରଜୀଙ୍କୁ ଯେତେବେଳେ ଲାଗେ ମୋର ବାଳକ ଯୋଗ୍ୟ ହୋଇଗଲାଣି, ସେତେବେଳେ ସେ ମୃତ୍ୟୁକୁ ଆଜ୍ଞା ଦିଅନ୍ତି।
