ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ଆଧୁନିକୀକରଣ, ଏହାର ବିଶ୍ୱ ବାଣିଜ୍ୟ ଉପସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ସର୍ବାନନ୍ଦ ସୋନୋୱାଲ ବନ୍ଦର, ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଏବଂ ଜଳପଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଅନେକ ପ୍ରମୁଖ ପଦକ୍ଷେପର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟରେ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରମୁଖ ଘୋଷଣା ଓ ବିଭିନ୍ନ ସମ୍ଭାବନା ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ପାଇଁ ମୁମ୍ବାଇରେ ଏକ ବୈଠକରେ ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିଲା।
କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ସର୍ବାନନ୍ଦ ସୋନୋୱାଲ ଭାରତର ପ୍ରମୁଖ ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକରେ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ କରିବା ପାଇଁ ‘ୱାନ ନେସନ -ୱାର୍ଟ ପୋର୍ଟ ପ୍ରକ୍ରିୟା (ଓଏନ୍ଓପି)’ ଅଭିଯାନର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ପଦକ୍ଷେପର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଦସ୍ତାବିଜ ଏବଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅସଙ୍ଗତି ଦୂର କରିବା ଯାହା କାର୍ଯ୍ୟ ଅକ୍ଷମତା, ବର୍ଦ୍ଧିତ ଖର୍ଚ୍ଚ ଏବଂ ପରିଚାଳନାଗତ ବିଳମ୍ବର କାରଣ ସାଜିଥିଲା ।
ସର୍ବାନନ୍ଦ ସୋନୋୱାଲ ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ବୃଦ୍ଧି ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବରେ ୨୦୨୩-୨୪ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସ ପୋର୍ଟ ପରଫର୍ମାନ୍ସ ଇଣ୍ଡେକ୍ସ (ଏଲପିପିଆଇ) ସାଗର ଆଙ୍କଲନର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
ଏହି ଅବସରରେ ଶ୍ରୀ ସୋନୋୱାଲ କହିଛନ୍ତି, “ଆମ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରି ମୁଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଆନନ୍ଦିତ, ଯାହା ମାନ୍ୟବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ବିକଶିତ ଭାରତ ପରିକଳ୍ପନା ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳତା, ସ୍ଥାୟୀତା ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛି। ‘ୱାନ୍ ନେସନ୍ – ୱାନ୍ ପୋର୍ଟ’ ପ୍ରୋସେସ୍ ଏବଂ ସାଗର ଆଙ୍କଲନ୍ – ଏଲପିପିଆଇ ଇଣ୍ଡେକ୍ସର ଶୁଭାରମ୍ଭ ସହିତ ଭାରତ ମାନକ, ଦକ୍ଷ ଏବଂ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତାମୂଳକ ବନ୍ଦର ଦିଗରେ ଏକ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଉଛି। ବନ୍ଦର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସକୁ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ କରି ଆମେ ଅପାରଗତା ହ୍ରାସ କରୁଛୁ, କାର୍ବନ ଫୁଟପ୍ରିଣ୍ଟ କମ୍ କରୁଛୁ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ବାଣିଜ୍ୟରେ ଭାରତର ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରୁଛୁ । ଆଧୁନିକ, ସବୁଜ ଏବଂ ସ୍ମାର୍ଟ ବନ୍ଦର ଭିତ୍ତିଭୂମି ପ୍ରତି ଆମର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା କେବଳ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିରତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ ନାହିଁ ବରଂ ଆଗାମୀ ପିଢ଼ି ପାଇଁ ଏକ ସ୍ଥାୟୀ ସାମୁଦ୍ରିକ ଭବିଷ୍ୟତ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ । ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ଭାରତକୁ ଏକ ସାମୁଦ୍ରିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିବା, ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ ଏବଂ ଏକ ବିକଶିତ ଭାରତରେ ଯୋଗଦାନ କରିବା ଦିଗରେ ଏହା ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନମୂଳକ ପଦକ୍ଷେପ।
ସର୍ବାନନ୍ଦ ସୋନୋୱାଲ ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ ପହଂଚକୁ ବିସ୍ତାର କରି ବିଶ୍ୱ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ବାଣିଜ୍ୟ ସ୍ଥିରତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ଗ୍ଲୋବାଲ ପୋର୍ଟସ କନସୋର୍ଟିୟମର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ କରିବା, ଅମଲାତାନ୍ତ୍ରିକ ଅବହେଳା ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ମଞ୍ଜୁରୀକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ମୈତ୍ରୀ ଲୋଗୋ (ମାଷ୍ଟର ଆପ୍ଲିକେସନ୍ ଫର ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ ଟ୍ରେଡ୍ ଆଣ୍ଡ ରେଗୁଲେଟରି ଇଣ୍ଟରଫେସ୍) ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଛି ଯାହାକି ବ୍ୟବସାୟକୁ ସହଜ କରିବା ପାଇଁ ଭାରତର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି।
ଶ୍ରୀ ସୋନୱାଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଭାରତ ପୋର୍ଟସ୍ ଗ୍ଲୋବାଲ କନସୋର୍ଟିୟମ୍ ଏବଂ ମୈତ୍ରୀ ଆପ୍ ର ଶୁଭାରମ୍ଭ ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ପଦକ୍ଷେପ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଗତିଶୀଳ ନେତୃତ୍ୱରେ ୨୦୧୪ ମସିହାରୁ ନିଆଯାଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି, ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ କରିବା ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ତଥା ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ନେତୃତ୍ବଧାରୀ ଭାବରେ ଭାରତର ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡିକ ବଜାୟ ରଖିବ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ସମ୍ପନ୍ନ ନେତୃତ୍ୱରେ ଭାରତ ଏହାର ବନ୍ଦର ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ଦ୍ରୁତ ଆଧୁନିକୀକରଣ କରୁଛି ଏବଂ ବିକଶିତ ଭାରତ ତଥା ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ସହିତ ଯୋଡ଼ି ହୋଇଛି । ଡିଜିଟାଲ ଉଦ୍ଭାବନ ଏବଂ ବୈଶ୍ୱିକ ଭାଗିଦାରୀକୁ ଉପଯୋଗ କରି ଆମେ ଏକ ନିରବଚ୍ଛିନ୍ନ, ଦକ୍ଷ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ବାଣିଜ୍ୟ ନେଟୱାର୍କ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛୁ, ଯାହା ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୈତିକ ପାୱାରହାଉସ ହେବା ଦିଗରେ ଭାରତର ଯାତ୍ରାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରୁଛି ।
ଯେହେତୁ ବନ୍ଦରଗୁଡିକ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଏବଂ ଘରୋଇ ବାଣିଜ୍ୟ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରବେଶ ଦ୍ୱାର ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରେ, ଏହି ପଦକ୍ଷେପର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଦକ୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି, ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ଭାରତର ବିଶ୍ୱ ବାଣିଜ୍ୟ ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ବନ୍ଦର ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ସମନ୍ୱିତ କରିବା । ଓଏନଓପି ପ୍ରକ୍ରିୟାର ପ୍ରଥମ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବରେ, ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଇମିଗ୍ରେସନ, ବନ୍ଦର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଂଗଠନ ଏବଂ ବନ୍ଦର କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷଙ୍କ ସହିତ ଦସ୍ତାବିଜକୁ ମାନକକରଣ କରିଛି, କଣ୍ଟେନର ଅପରେସନ୍ ଦସ୍ତାବିଜକୁ 33% (143 ରୁ 96) ଏବଂ ବଲ୍କ କାର୍ଗୋ ଦସ୍ତାବିଜକୁ 29% (150 ରୁ 106 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ) ହ୍ରାସ କରିଛି। ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ମାରିଟାଇମ୍ ଅମୃତ କାଳ ଭିଜନ ୨୦୪୭ ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ, ସ୍ୱଚ୍ଛତା, ନିରନ୍ତରତା ଏବଂ ବନ୍ଦର ପରିଚାଳନର ଉତ୍କର୍ଷତାକୁ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ । ଏହାର ପ୍ରଭାବକୁ ଅଧିକରୁ ଅଧିକ କରିବା ଏବଂ ଭାରତର ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ପରିଚାଳନାଗତ ଦକ୍ଷତା ଆଡକୁ ଆଗେଇ ନେବା ପାଇଁ ସକ୍ରିୟ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରୀ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲେ ।
ଭାରତ ଓ ୟୁଏଇ ମଧ୍ୟରେ ‘ଭର୍ଚୁଆଲ୍ ଟ୍ରେଡ୍ କରିଡର’ (ଭିଟିସି) କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ କରିବାରେ ମୈତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଭାରତ-ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟ-ୟୁରୋପ ଅର୍ଥନୈତିକ କରିଡର (ଆଇଏମଇଇସି) ସହିତ ସମନ୍ୱିତ ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ନିରାପତ୍ତା ପାଇଁ ଏଆଇ ଏବଂ ବ୍ଲକଚେନକୁ ଉପଯୋଗ କରି ବିମସଟେକ୍ ଏବଂ ଆସିଆନ୍ ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକରେ ବିସ୍ତାର କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ବାଣିଜ୍ୟ ଡକ୍ୟୁମେଣ୍ଟେସନକୁ ମାନକୀକରଣ କରି ଏବଂ ଡିଜିଟାଲ ସମାଧାନକୁ ସମନ୍ୱିତ କରି, ମୈତ୍ରୀ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ସମୟ ହ୍ରାସ କରିବ, ବାଣିଜ୍ୟ ପ୍ରବାହକୁ ଅପ୍ଟିମାଇଜ୍ କରିବ ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ବିକାଶରେ ଯୋଗଦାନ କରିବ । ମୈତ୍ରୀ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବାଣିଜ୍ୟକୁ ପୁନଃସଂକଳ୍ପିତ କରିବାକୁ ଯାଉଛି ଏବଂ ଭାରତକୁ ବୈଶ୍ୱିକ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ ଏବଂ ବାଣିଜ୍ୟ ସୁବିଧାରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଭାବରେ ଅବସ୍ଥାପିତ କରିବ।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗତି ଶକ୍ତି ଜାତୀୟ ମାଷ୍ଟର ପ୍ଲାନ ଏବଂ ଜାତୀୟ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ ନୀତି ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ସାଗର ଆଙ୍କଲନ ଏଲପିପିଆଇ ବନ୍ଦର କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା, ପରିଚାଳନାଗତ ଉତ୍କର୍ଷତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ଏବଂ ଭାରତର ବାଣିଜ୍ୟ ସଂଯୋଗକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି । ସାଗର ଆଙ୍କଲନ ଗାଇଡଲାଇନ ଅଧୀନରେ ବିକଶିତ ହୋଇଥିବା ଏଲପିପିଆଇ ବଲ୍କ (ଶୁଷ୍କ ଏବଂ ତରଳ) ଏବଂ କଣ୍ଟେନର ବର୍ଗରେ ସମସ୍ତ ପ୍ରମୁଖ ଏବଂ ଅଣ-ପ୍ରମୁଖ ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକର ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରିଥାଏ । ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ସୂଚକାଙ୍କଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ କାର୍ଗୋ ହ୍ୟାଣ୍ଡଲିଂ, ପରିବର୍ତ୍ତନ ସମୟ, ବର୍ଥ ଆଇଡିଲ୍ ସମୟ, କଣ୍ଟେନର ରହିବା ସମୟ ଏବଂ ଜାହାଜ ବର୍ଥ-ଦିନ ଉତ୍ପାଦନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଗଠନମୂଳକ, ଡାଟା-ପରିଚାଳିତ ପଦ୍ଧତି ନିରପେକ୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟଦକ୍ଷତା ଏବଂ ବର୍ଷକୁ ବର୍ଷ ଉନ୍ନତିକୁ ସମାନ ଭାବରେ ପରିଚାଳନା କରି ସ୍ୱଚ୍ଛତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ । ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଉଦ୍ଭାବନର ସଂସ୍କୃତିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରି, ଏଲପିପିଆଇ ଭାରତର ବନ୍ଦରଗୁଡ଼ିକୁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ମାନଦଣ୍ଡ ଆଡକୁ ନେଇଯିବ, ଯାହା ଏକ ସାମୁଦ୍ରିକ ଲିଡର ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବାଣିଜ୍ୟରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଖେଳାଳି ଭାବରେ ରାଷ୍ଟ୍ରର ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବ । ବିଶ୍ୱ ବ୍ୟାଙ୍କର ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ ପ୍ରଦର୍ଶନ ସୂଚକାଙ୍କ (ଏଲପିଆଇ) ୨୦୨୩ରେ ଭାରତ ୪୪ତମ ସ୍ଥାନରୁ ୨୨ତମ ସ୍ଥାନକୁ ଉନ୍ନୀତ ହୋଇଛି।
ସୁଦୃଢ଼ ବନ୍ଦର ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ କରି ଭାରତ ଗ୍ଲୋବାଲ ପୋର୍ଟସ କନସୋର୍ଟିୟମ୍ ପଦକ୍ଷେପ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସକୁ ସୁବ୍ୟବସ୍ଥିତ କରିବ, ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବ ଏବଂ ରପ୍ତାନିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରି ‘ମେକ୍ ଇନ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ପଦକ୍ଷେପକୁ ସମର୍ଥନ କରିବ। ଆଇପିଜିଏଲ୍ (ଅପରେସନ୍), ଏସଡିସିଏଲ୍ (ଫାଇନାନ୍ସ) ଏବଂ ଆଇପିଆରସିଏଲ୍ (ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ) କୁ ଏକାଠି କରି ଏହି କନସୋର୍ଟିୟମ୍ ବନ୍ଦର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ, ପରିଚାଳନା ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ ଏବଂ ଭାରତକୁ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଖେଳାଳି ଭାବରେ ଅବସ୍ଥାପିତ କରିବ। ଦକ୍ଷତା, ଉଦ୍ଭାବନ ଏବଂ ବୈଶ୍ୱିକ ସହଯୋଗ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇ ଏହି କନସୋର୍ଟିୟମ ବାଣିଜ୍ୟ ଯୋଗାଯୋଗରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ଏବଂ ଭାରତର ଅର୍ଥନୈତିକ ପାଦଚିହ୍ନ ବୃଦ୍ଧି କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି । ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ସାମୁଦ୍ରିକ ଉତ୍କର୍ଷତା ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିରତା ପ୍ରତି ଭାରତର ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି ବୋଲି ସର୍ବାନନ୍ଦ ସୋନୋୱାଲ ଏହାର ଶୁଭାରମ୍ଭ ଅବସରରେ କହିଥିଲେ।
ଦେଶର ‘ମେରିଟାଇମ୍ ବିରାସତ’ ଏବଂ ‘ମେରିଟାଇମ୍ ବିକାଶ’ ପାଳନ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଅକ୍ଟୋବର ୨୭ରୁ ୩୧ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୁମ୍ବାଇରେ ଭାରତ ସାମୁଦ୍ରିକ ସପ୍ତାହ ଆୟୋଜନ କରାଯିବ ବୋଲି କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ଏହି ସପ୍ତାହରେ ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ମେରିଟାଇମ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ସମିଟ୍ (ଜିଏମଆଇଏସ୍ ) ର ଚତୁର୍ଥ ସଂସ୍କରଣ, ସାଗରମନ୍ଥନ୍ ର ଦ୍ବିତୀୟ ସଂସ୍କରଣ ଆୟୋଜନ କରାଯିବ। ଭାରତ ସାମୁଦ୍ରିକ ସପ୍ତାହରେ ୧୦୦ଟି ଦେଶର ପ୍ରତିନିଧି ଏବଂ ୧ ଲକ୍ଷ ପ୍ରତିନିଧି ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବେ ବୋଲି ସୋନୋୱାଲ କହିଛନ୍ତି। ବନ୍ଦର, ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଏବଂ ଜଳପଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅବଜର୍ଭର ରିସର୍ଚ୍ଚ ଫାଉଣ୍ଡେସନ ସହ ଭାଗିଦାରୀରେ ଭାରତକୁ ସମସ୍ତ ରଣନୈତିକ ସାମୁଦ୍ରିକ ଆଲୋଚନା ପାଇଁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ସ୍ଥାପିତ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ବାର୍ଷିକ ଆଲୋଚନା ଭାବରେ ‘ସାଗରମନ୍ଥନ: ଦ ଗ୍ରେଟ୍ ଓସେନ୍ସ ଡାଏଲଗ୍’ ଆରମ୍ଭ କରିଛି।
ସାମୁଦ୍ରିକ ଅଂଶୀଦାର ବୈଠକରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବଜେଟ୍ ଘୋଷଣାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଭାରତର ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଥିଲା। ଭାରତୀୟ ଶିପୟାର୍ଡଗୁଡିକ ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ବୃଦ୍ଧି, ଜାହାଜ ବ୍ରେକିଂ କ୍ରେଡିଟ୍ ନୋଟ୍ ସ୍କିମ୍ ଏବଂ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ନୂତନ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କ୍ଲଷ୍ଟର ବିକଶିତ କରିବା ପାଇଁ ପୁଞ୍ଜି ନିବେଶ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା । ସାମୁଦ୍ରିକ ଉନ୍ନୟନ ପାଣ୍ଠି, ଭିତ୍ତିଭୂମି ହାର୍ମୋନାଇଜ୍ଡ ମାଷ୍ଟର ଲିଷ୍ଟ (ଏଚଏମଏଲ୍ )ରେ ବୃହତ୍ ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା ଏବଂ କମ୍ ଖର୍ଚ୍ଚରେ ମିଆଦୀ ଅର୍ଥ ଯୋଗାଣ ରେ ଆର୍ଥିକ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଏବଂ ବହୁପାକ୍ଷିକ ଏଜେନ୍ସିଗୁଡ଼ିକର ଭୂମିକା ପ୍ରମୁଖ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ର ଥିଲା। ଆର୍ଥିକ ଉପଲବ୍ଧତା ବୃଦ୍ଧି, ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣକୁ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣି ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକର ଲକ୍ଷ୍ୟ ।
ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ବଜେଟ୍ ଘୋଷଣା ସମ୍ପର୍କରେ କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି, “ମାନ୍ୟବର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଜୀଙ୍କ ଦୂରଦର୍ଶୀ ନେତୃତ୍ୱରେ ଭାରତ ଏକ ବିକଶିତ ଭାରତ ଆଡକୁ ଯାତ୍ରା କରୁଛି, ଯାହା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରୁଛି ଯେ ଆମର ବନ୍ଦର, ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଏବଂ ଜଳପଥ ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ଅର୍ଥନୀତିର ମେରୁଦଣ୍ଡ ପାଲଟିବ । କେନ୍ଦ୍ର ବଜେଟ୍ ୨୦୨୫ ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଭାରତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି କାହାଣୀରେ ଅଗ୍ରଣୀ କରିଛି। ୨୫,୦୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ସାମୁଦ୍ରିକ ବିକାଶ ପାଣ୍ଠି ଏକ ଗେମ୍ ଚେଞ୍ଜର। ଏହା ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବ, ଘରୋଇ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ ଏବଂ ଆମର ବନ୍ଦର ତଥା ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ଭିତ୍ତିଭୂମିର ଆଧୁନିକୀକରଣ କରିବ । ବଡ଼ ଜାହାଜକୁ ଭିତ୍ତିଭୂମି ଭାବେ ମାନ୍ୟତା ମିଳିବା ଦ୍ୱାରା ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ପାଇଁ ନୂଆ ବାଟ ଖୋଲିବ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ ଓ ଉପକୂଳ ବାଣିଜ୍ୟରେ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶ କରିବା ସହଜ ହେବ ଏବଂ ଆମେ ଭୁଲିବୁ ନାହିଁ ଯେ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରାଯାଇଥିବା ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ନୀତି (ଏସବିଏଫଏପି ୨.୦)- ଏହା ଆମର ଶିପୟାର୍ଡଗୁଡିକ ପାଇଁ ସମାନ କ୍ଷେତ୍ର ହେବ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ମହାଶକ୍ତିମାନଙ୍କ ସହିତ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ । ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କ୍ଲଷ୍ଟର – ଏକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଯାହାକୁ ଆମେ ସକ୍ରିୟ ଭାବରେ ଅନୁସରଣ କରୁଛୁ – କେବଳ ଭାରତକୁ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣର ଏକ କେନ୍ଦ୍ର ରେ ପରିଣତ କରିବ ନାହିଁ ବରଂ ହଜାର ହଜାର ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବ, ନୂତନ ଜ୍ଞାନକୌଶଳ ଆଣିବ ଏବଂ ଆମର ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବ । ଏହି ଶିଳ୍ପକୁ ଆହୁରି ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ ଆମେ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ ସାମଗ୍ରୀ ଉପରେ ସୀମା ଶୁଳ୍କ ଛାଡ଼କୁ ଆଉ ୧୦ ବର୍ଷ ପାଇଁ ବୃଦ୍ଧି କରିଛୁ । ଆମର ସମୃଦ୍ଧ ନଦୀକୂଳ ନେଟୱାର୍କକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ପାଇଁ, ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଜାହାଜଗୁଡିକରେ ଟନ୍ ଟିକସ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ହେଉଛି ନଦୀ ପରିବହନକୁ ବ୍ୟବସାୟ ପାଇଁ ଅଧିକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ଏବଂ ଉପଯୋଗୀ କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପଦକ୍ଷେପ । ସହଯୋଗୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ଆମେ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସରେ ବୈପ୍ଳବିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିପାରିବା, ମାଲ ପରିବହନ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ କରିପାରିବା ଏବଂ ସଡ଼କ ଓ ରେଳ ପରିବହନ ପାଇଁ ଏକ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ବିକଳ୍ପ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବା।
କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଗ୍ରୀନ୍ ପୋର୍ଟ ଆଣ୍ଡ୍ ସିପିଂରେ ନ୍ୟାସନାଲ ସେଣ୍ଟର ଅଫ୍ ଏକ୍ସଲେନ୍ସ ଇନ୍ ଗ୍ରୀନ୍ ପୋର୍ଟ ଆଣ୍ଡ୍ ସିପିଂ (ଏନସିଓଇଜିପିଏସ୍) ୱେବସାଇଟ୍ ର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସ୍ଥାୟୀତାକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ଦିଗରେ ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ । ଏହି ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ସବୁଜ ବନ୍ଦର ଏବଂ ଜାହାଜ ଚଳାଚଳ ପାଇଁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ଅଭ୍ୟାସ ପ୍ରଦାନ କରିବ, ଅଧିକ ସ୍ଥାୟୀ ଭବିଷ୍ୟତ ଚଳାଇବା ପାଇଁ କାର୍ବନ ଫୁଟପ୍ରିଣ୍ଟ ହ୍ରାସ, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଇନ୍ଧନ ଏବଂ ପରିବେଶ ଅନୁକୂଳ ବନ୍ଦର ପରିଚାଳନା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବ ।
ସର୍ବାନନ୍ଦ ସୋନୋୱାଲ ତାଙ୍କ ଶେଷ ବକ୍ତବ୍ୟରେ କହିଥିଲେ, “ଭାରତର ବ୍ଲୁ ଇକୋନୋମି କେବଳ ଜାହାଜ ଏବଂ ବନ୍ଦର ବିଷୟରେ ନୁହେଁ- ଏହା ଚାକିରି, ବାଣିଜ୍ୟ, ସ୍ଥାୟୀତା ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ବିଷୟରେ ଅଟେ । ଏହାର ପ୍ରଚୁର ସମ୍ଭାବନା ଅଛି, ଏବଂ ଆମେ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବାକୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିବଦ୍ଧ ଯେ ଉପଯୁକ୍ତ ନୀତି, ଉପଯୁକ୍ତ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଏବଂ ବିକାଶ ପାଇଁ ଉପଯୁକ୍ତ ପରିବେଶ ଅଛି । ଆମେ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା କେବଳ ଏକ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ୧୦ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କାରୀ ରାଷ୍ଟ୍ର ହେବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛୁ ନାହିଁ – ଆମେ ଏକ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛୁ ଯାହା ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ, ଦକ୍ଷ ଏବଂ ଭବିଷ୍ୟତ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ । ଆସନ୍ତୁ ଏହି ସୁଯୋଗର ଲାଭ ଉଠାଇବା। ଆସନ୍ତୁ ନିର୍ମାଣ କରିବା, ଉଦ୍ଭାବନ କରିବା ଏବଂ ସହଯୋଗ କରିବା । ଆମେ ଏକାଠି ହୋଇ କେବଳ ଭାରତର ସାମୁଦ୍ରିକ ଭବିଷ୍ୟତ ଗଠନ କରୁନାହୁଁ, ଆମେ ଭାରତର ଅର୍ଥନୈତିକ ଭାଗ୍ୟ କୁ ଆକାର ଦେଉଛୁ।