ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ବିଜ୍ଞାନ ଓ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ରାଷ୍ଟ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ (ସ୍ୱାଧୀନ ଦାୟିତ୍ୱ) ଡକ୍ଟର ଜିତେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ସ୍ୱଦେଶୀ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା, ଶିଳ୍ପ ଭାଗିଦାରୀ ଏବଂ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସରକାରୀ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଭାରତ ଏହାର ମହାକାଶ ଏବଂ ବିମାନ ଚଳାଚଳ ଇକୋସିଷ୍ଟମରେ ଏକ ଅଭୂତପୂର୍ବ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖୁଛି। ବେଙ୍ଗାଲୁରୁରେ ସିଏସ୍ଆଇଆର୍-ନ୍ୟାସନାଲ୍ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ଲାବୋରେଟୋରୀଜ୍ (ଏନ୍ଏଏଲ୍)କୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଲେ ଯେ ଆଜି ହାସଲ କରାଯାଇଥିବା ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ “ହାୱାଇ ଚପଲ ୱାଲା ଭି ହାୱାଇ ଜହାଜ୍ ମେ ଚଲେଗା” ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି ଏବଂ ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ବିମାନ ଚଳାଚଳ କେନ୍ଦ୍ର ତଥା ଏକ ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ମହାକାଶ ଉତ୍ପାଦନ ରାଷ୍ଟ୍ର ହେବା ଦିଗରେ ଭାରତର ଅଗ୍ରଗତିକୁ ଚିହ୍ନିତ କରୁଛି।
ମନ୍ତ୍ରୀ ସ୍ୱଦେଶୀ ହଂସ-୩ (ଏନଜି) ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ବିମାନର ଉତ୍ପାଦନ ସଂସ୍କରଣର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଭାରତର ପ୍ରଥମ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ମିଶ୍ରିତ ଏୟାରଫ୍ରେମ୍ ଦୁଇ ଆସନ ବିଶିଷ୍ଟ ବିମାନ, ଯାହା ପିପିଏଲ୍ ଏବଂ ସିପିଏଲ୍ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣର ବର୍ଦ୍ଧିତ ଚାହିଦା ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ପରିକଳ୍ପନା କରାଯାଇଛି। ଚଳିତ ବର୍ଷ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଆୟୋଜିତ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ହସ୍ତାନ୍ତର ସମାରୋହକୁ ସେ ସ୍ମରଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସନ୍ତୋଷ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ଯେ ମାତ୍ର କିଛି ମାସ ମଧ୍ୟରେ ଶିଳ୍ପ ସହଭାଗୀ ମେସର୍ସ ପାୟୋନିୟର କ୍ଲିନ ଆମ୍ପସ୍ କେବଳ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆରମ୍ଭ କରିନାହିଁ, ବରଂ ବାର୍ଷିକ ୧୦୦ଟି ବିମାନ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର କୁପ୍ପମରେ ୧୫୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଏକ ସୁବିଧା ସ୍ଥାପନ କରୁଛି।
ଡକ୍ଟର ଜିତେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ କହିଥିଲେ ଯେ ଆଗାମୀ ୧୫ ରୁ ୨୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତରେ ପାଖାପାଖି ୩୦,୦୦୦ ପାଇଲଟ୍ ଆବଶ୍ୟକ ପଡ଼ିବେ ଏବଂ ହଂସ-୩ (ଏନଜି) ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱଦେଶୀ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଘରୋଇ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରିବା, ବିଦେଶୀ ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ବିମାନ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ବିମାନ ଚଳାଚଳ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଜୀବିକା ଏବଂ ଉଦ୍ୟମିତାର ନୂତନ ମାର୍ଗ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ।
ଡ. ଜିତେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଆଲୋକପାତ କରି କହିଥିଲେ ଯେ ଏକ ସୁଦୃଢ଼ ମଧ୍ୟବିତ୍ତ ଜନସଂଖ୍ୟା ଏବଂ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ଦ୍ୱାରା ସମର୍ଥିତ ହୋଇ ଭାରତ ଘରୋଇ ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଯାତ୍ରୀ ପରିବହନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶୀର୍ଷ ତିନୋଟି ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥାନ ପାଇବାର ପଥରେ ରହିଛି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଉଡ଼ାନ୍ ଯୋଜନା ବିମାନ ଯାତ୍ରାକୁ ଗଣତାନ୍ତ୍ରିକ କରିଛି ଏବଂ ଏକ ଇକୋସିଷ୍ଟମ୍ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ଯେଉଁଠାରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ସଂଯୋଗ ଏବଂ ବ୍ୟୟବହୁଳ ପରିଚାଳନା ରେକର୍ଡ ଗତିରେ ବିସ୍ତାର ହେଉଛି। ଏହି ବୃଦ୍ଧିକୁ ମୁକାବିଲା କରିବା ପାଇଁ ମନ୍ତ୍ରୀ ସିଏସ୍ଆଇଆର୍-ଏନ୍ଏଏଲ୍ ଦ୍ୱାରା ଜାରି ରହିଥିବା ୧୯ ଆସନ ବିଶିଷ୍ଟ ହାଲୁକା ପରିବହନ ବିମାନ ସାରସ୍ ଏମକେ-୨ର ବିକାଶ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଉଭୟ ବେସାମରିକ ଏବଂ ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପାଇଁ ଡିଜାଇନ୍ କରାଯାଇଛି। ଏକ ଚାପଯୁକ୍ତ କ୍ୟାବିନ, ଡିଜିଟାଲ ଏଭିଓନିକ୍ସ, କାଚ କକପିଟ୍, ଅଟୋପାଇଲଟ୍, କମାଣ୍ଡ-ବାଇ-ୱାୟାର ଫ୍ଲାଇଟ୍ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଓଜନ ଏବଂ ଡ୍ରାଗ୍ ହ୍ରାସ ସହିତ, ବିମାନ ଆଞ୍ଚଳିକ ସଂଯୋଗକୁ ମଜବୁତ କରିବ ଏବଂ ଭାରତର ସ୍ୱଦେଶୀ ସ୍ୱଳ୍ପ-ଦୂରଗାମୀ ଯାତ୍ରୀବାହୀ ବିମାନ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ସମାଧାନ କରିବ।
ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ, ସାରସ ଏମକେ-୨ କେବଳ ଆରମ୍ଭ ମାତ୍ର, କାରଣ ଭାରତକୁ ଏବେ ନିଜର ବର୍ଦ୍ଧିତ ବିମାନ ଚଳାଚଳ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରିବା ଲାଗି ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଭିତ୍ତିରେ ୧୯ ଆସନ ବିଶିଷ୍ଟ ଶ୍ରେଣୀ ସମେତ ବୃହତ ବିମାନ ନିର୍ମାଣ କରିବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ।
ଏହି ଗସ୍ତ ସମୟରେ ଡ. ଜିତେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ସାରସ ଏମକେ-୨ ପାଇଁ ଆଇରନ୍ ବାର୍ଡ ସୁବିଧାର ଉଦଘାଟନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହାକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସମନ୍ୱୟ, ଗ୍ରାଉଣ୍ଡ ଟେଷ୍ଟିଙ୍ଗ ଏବଂ ପ୍ରମୁଖ ବିମାନ ଉପ-ବ୍ୟବସ୍ଥାର ବୈଧିକରଣ ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମଞ୍ଚ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ। ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ଏଭଳି ସୁବିଧାଗୁଡ଼ିକ ଉଡ଼ାଣ-ପରୀକ୍ଷଣ ବିପଦକୁ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଭାବେ ହ୍ରାସ କରିଥାଏ ଏବଂ ବିକାଶ ସମୟ ସୀମାକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିଥାଏ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଇଞ୍ଜିନିୟରମାନେ ଡିଜାଇନ୍ ଏବଂ ସଫ୍ଟୱେର୍ ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକୁ ଶୀଘ୍ର ଚିହ୍ନଟ ଏବଂ ସମାଧାନ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥାନ୍ତି। ମନ୍ତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ସିଏସ୍ଆଇଆର୍-ଏନ୍ଏଏଲର ଉନ୍ନତ ଗବେଷଣା ଓ ବିକାଶ ଇକୋସିଷ୍ଟମ, ବେସାମରିକ ବିମାନ ଚଳାଚଳ, ପ୍ରତିରକ୍ଷା ସେବା, ଡିଆରଡିଓ ଏବଂ ଘରୋଇ ଉଦ୍ୟୋଗ ସହିତ ଏକକାଳୀନ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ବାରମ୍ବାର ସମର୍ଥନ କରାଯାଉଥିବା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସରକାର ଏବଂ ସମଗ୍ର ସମାଜର ଆଭିମୁଖ୍ୟର ଉଦାହରଣ।
ମନ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ହାଇ ଆଟିଟ୍ୟୁଡ୍ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ (ଏଚଏପି) ପାଇଁ ଏକ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଉତ୍ପାଦନ ସୁବିଧାର ଉଦଘାଟନ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟୀ ମିଶନ ପାଇଁ ୨୦ କିଲୋମିଟର ଉଚ୍ଚତାରୁ ଅଧିକ ଉଡ଼ାଣ କରିବାରେ ସକ୍ଷମ ସୌର ଶକ୍ତି ଚାଳିତ ମାନବବିହୀନ ବିମାନ ବିକଶିତ କରୁଥିବା ରାଷ୍ଟ୍ରଗୁଡ଼ିକର ବଛା ବଛା ଲିଗରେ ଯୋଗଦେବା ପାଇଁ ଭାରତର ପଦକ୍ଷେପ। ଆମେରିକା, ବ୍ରିଟେନ, ଜର୍ମାନୀ, ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ, ନ୍ୟୁଜିଲାଣ୍ଡ ଏବଂ ଜାପାନ ଭଳି କେବଳ ଅଳ୍ପ କେତେକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମାନ ପ୍ରକାରର ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ ନିବେଶ କରୁଥିବାରୁ, ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ପ୍ରବେଶ ଏହାର ବର୍ଦ୍ଧିତ ବୈଜ୍ଞାନିକ ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ଦର୍ଶାଉଛି। ସିଏସ୍ଆଇଆର୍-ଏନ୍ଏଏଲ୍ର ସବସ୍କେଲ ଯାନ ୭.୫ କି.ମି. ଉଚ୍ଚତା ଏବଂ ୧୦ ଘଣ୍ଟାରୁ ଅଧିକ ସହନଶୀଳତା ହାସଲ କରିସାରିଛି, ଏବଂ ୨୦୨୭ ସୁଦ୍ଧା ୨୦ କି.ମି. ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରଥମ ପୂର୍ଣ୍ଣ-ସ୍ତରୀୟ ଉଡ଼ାଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି। ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଏଚଏପି ଗୁଡ଼ିକ ନିରୀକ୍ଷଣ, ଟେଲିଯୋଗାଯୋଗ ଏବଂ ପରିବେଶ ନିରୀକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଉପଗ୍ରହଗୁଡ଼ିକର ଏକ ବ୍ୟୟବହୁଳ ବିକଳ୍ପ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ, ଯାହା ଭାରତର ବିମାନ ଚଳାଚଳ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ଏକ ନୂତନ ସୀମା ଖୋଲିଥାଏ।
ଡଃ ଜିତେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଏଚ୍ଏ.ଲଏଲ୍ ବିମାନ ବନ୍ଦରରେ ‘ନାଭିମେଟ୍’ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଉଦଘାଟନ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ବେସାମରିକ ଏବଂ ପ୍ରତିରକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିୟୋଜିତ ‘ଦୃଷ୍ଟି’, ‘ଆଓସ୍’ ଏବଂ ‘ନାଭିମେଟ୍’ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଜରିଆରେ ବିମାନ ଚଳାଚଳ ସୁରକ୍ଷାରେ ସିଏସ୍ଆଇଆର୍-ଏନ୍ଏଏଲ୍ର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଯୋଗଦାନ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରାଯାଇଥିଲା। ୧୭୫ ରୁ ଅଧିକ ସିଷ୍ଟମ୍ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ ହେବା ସହିତ, ନାଭିମେଟ୍ ସୁରକ୍ଷିତ ଅବତରଣ ଏବଂ ଉଡାଣ ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ରିଅଲ୍ ଟାଇମ୍ ଦୃଶ୍ୟମାନତା ଏବଂ ପାଣିପାଗ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରେ, ଯାହା ସରକାରୀ-ଘରୋଇ ସହଯୋଗରେ ସ୍ୱଦେଶୀ ଜ୍ଞାନକୌଶଳର ଆଉ ଏକ ସଫଳ ଉଦାହରଣକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ ।
ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଉତ୍ପାଦନ ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଦିଗରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ସ୍ୱରୂପ, ସ୍ୱଦେଶୀ ୧୫୦ କିଲୋଗ୍ରାମ ଶ୍ରେଣୀର ଲୋଇଟରିଙ୍ଗ ମୁନିସନ ୟୁ.ଏ.ଭି ର ବିକାଶ ପାଇଁ ମେସର୍ସ ସୋଲାର ଡିଫେନ୍ସ ଆଣ୍ଡ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ଲିମିଟେଡ୍ ସହିତ ସିଏସ୍ଆଇଆର୍-ଏନ୍ଏଏଲ୍ ସହଯୋଗକୁ ମନ୍ତ୍ରୀ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ରୂପ ଦେଇଥିଲେ। ଏନ୍ଏଏଲର ସାର୍ଟିଫାଏଡ୍ ୱାଙ୍କେଲ୍ ଇଞ୍ଜିନ୍ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଏହି ୟୁଏଭି ୯୦୦ କି.ମି. ଦୂରତା, ୬ରୁ ୯ ଘଣ୍ଟାର ଉଡାଣ, ୫ କି.ମି. ସେବା ସୀମା ଏବଂ ଜିପିଏସ୍-ଡିନାଇଡ୍ ନାଭିଗେସନ୍, ଲୋ ରାଡାର କ୍ରସ୍-ସେକ୍ସନ ଏବଂ ଆର୍ଟିଫିସିଆଲ ଇଣ୍ଟେଲିଜେନ୍ସ-ସକ୍ଷମ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଚିହ୍ନଟ ଭଳି ଉନ୍ନତ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରିବ। ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହି ପିପିପି ମଡେଲ ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତର ଭାବନାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି, ଯାହା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରୁଛି ଯେ ଭାରତ ବାଣିଜ୍ୟିକ ସ୍ତରରେ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଶିଳ୍ପ କ୍ଷମତା ନିର୍ମାଣ କରିବା ସହିତ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବିକଶିତ କରିବ।
ସମାବେଶକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ସିଏସ୍ଆଇଆର୍-ଏନ୍ଏଏଲ୍ ଦର୍ଶାଇଛି ଯେ, କିପରି ସରକାରୀ ପରୀକ୍ଷାଗାର ଏବଂ ଘରୋଇ ଉଦ୍ୟୋଗ ମିଳିତ ଭାବେ ସ୍ୱଦେଶୀ ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକୁ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ଷମ, ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାମୂଳକ ଏବଂ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ କରି ଜାତୀୟ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ଆଗେଇ ନେଇପାରିବେ। ସେ ଏହି ଅନୁଷ୍ଠାନକୁ ଆଧୁନିକ ଯୋଗାଯୋଗ ଉପକରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ନିବେଶକ, ଯୁବ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଏବଂ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ନିକଟରେ ଏହାର ପ୍ରସାରକୁ ବିସ୍ତାର କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଭାରତର ବୈଜ୍ଞାନିକ ସଫଳତା ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ି ପାଇଁ ପ୍ରେରଣାଦାୟୀ ହେବ।
ଡ. ଜିତେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଶେଷରେ କହିଥିଲେ ଯେ, ତାଲିମପ୍ରାପ୍ତ ବିମାନ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଆଞ୍ଚଳିକ ଯାତ୍ରୀବାହୀ ବିମାନ, ହାଇ ଆଟିଟ୍ୟୁଡ ବିଶିଷ୍ଟ ମଞ୍ଚ, ମାନବବିହୀନ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ବିମାନ ଚଳାଚଳ ପାଣିପାଗ ବିଜ୍ଞାନ ଭଳି ଆଜି ପ୍ରଦର୍ଶିତ ହେଉଥିବା ସଫଳତାଗୁଡ଼ିକ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ବିକାଶ ନୁହେଁ, ବରଂ ୨୦୩୫ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ଭାରତକୁ ଏକ ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ବିମାନ ଚଳାଚଳ କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ୨୦୪୭ ମସିହା ସୁଦ୍ଧା ଏକ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିକଶିତ ରାଷ୍ଟ୍ରରେ ପରିଣତ କରିବା ଲାଗି ଏକ ପରିବର୍ତ୍ତନଶୀଳ ଜାତୀୟ ପ୍ରୟାସର ଅଂଶବିଶେଷ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ସିଏସ୍ଆଇଆର୍-ଏନ୍ଏଏଲ୍ ଭଳି ସଂସ୍ଥାନଗୁଡ଼ିକ ଭାରତର ବିମାନ ଚଳାଚଳ ଭବିଷ୍ୟତକୁ ରୂପ ଦେବାରେ ଏକ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିବେ, ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ ଯେ ବିକାଶର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଆହୁରି ବଡ଼ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ଏବଂ ବୃହତ୍ ଶିଳ୍ପର ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିବ।
