ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ଜଗତ ପ୍ରକାଶ ନଡ୍ଡା ଜାତୀୟ ଷ୍ଟପ୍ ଡାଇରିଆ ଅଭିଯାନ ୨୦୨୪ର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି। ତାଙ୍କ ସହ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ରାଷ୍ଟ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ଅନୁପ୍ରିୟା ପଟେଲ ଏବଂ ଯାଦବ ପ୍ରତାପରାଓ ଗଣପତରାଓ ମଧ୍ୟ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ। ଏହି ଅବସରରେ ଅତିଥିମାନେ ଏହି ଅଭିଯାନ ପାଇଁ ଲୋଗୋ, ପୋଷ୍ଟର, ରେଡିଓ ସ୍ପଟ୍ ଏବଂ ଅଡିଓ ଭିଜୁଆଲ୍ ଭଳି ଆଇଇସି ସାମଗ୍ରୀ ଉନ୍ମୋଚନ କରିବା ସହ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଓରାଲ୍ ରିହାଇଡ୍ରେସନ୍ ସଲଟ୍ (ଓଆର୍ଏସ୍) ଏବଂ ଜିଙ୍କ୍ ଟାବଲେଟ୍ ବଣ୍ଟନ କରିଥିଲେ।
ଷ୍ଟପ୍ ଡାଇରିଆ ଅଭିଯାନ ୨୦୨୪ ର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ପିଲାଦିନର ଝାଡ଼ାବାନ୍ତି ଜନିତ ଶୂନ୍ୟ ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ହାସଲ କରିବା। ବର୍ତ୍ତମାନର ଡାଇରିଆ ରଣନୀତିରେ ୫ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ପିଲାଙ୍କୁ ଓଆରଏସ୍ର ପୂର୍ବ ସ୍ଥିତି ଏବଂ ସୀମିତ ଆଇଇସି ସହିତ ୨ ସପ୍ତାହର ଅଭିଯାନ ରହିଥିବା ବେଳେ ନୂଆ ରଣନୀତିରେ ୫ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସର ପିଲାଙ୍କ ପାଇଁ ସହ – ପ୍ୟାକେଜିଂ ଭାବରେ ୨ଟି ଓଆରଏସ୍ ପ୍ୟାକେଟ୍ ଏବଂ ଜିଙ୍କ୍ର ପୂର୍ବ – ସ୍ଥିିତି ସହିତ ୨ ମାସର ଅଭିଯାନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ଏଥିରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ, ଜଳ ଓ ପରିମଳ, ଶିକ୍ଷା ଏବଂ ଗ୍ରାମୀଣ ବିକାଶ ସମେତ ଏକାଧିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଏବଂ ସହଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ ବ୍ୟାପକ ଆଇଇସି ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ହେବ।
ଏହି ଅବସରରେ ଶ୍ରୀ ଜେ ପି ନଡ୍ଡା କହିଥିଲେ ଯେ ମିଶନ ଇନ୍ଦ୍ରଧନୁଷ, ରୋଟାଭାଇରସ୍ ଟିକା ଏବଂ ଏହି ଷ୍ଟପ୍ ଡାଇରିଆ ଅଭିଯାନ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଅନନ୍ୟ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି , କାରଣ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବରେ ମୋର ପୂର୍ବ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ସମୟରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ପ୍ରଥମ ପଦକ୍ଷେପ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ସବୁ ଅଭିଯାନ ସାମିଲ ଥିଲା । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ନିଆଯାଇଥିବା ବିଭିନ୍ନ ପଦକ୍ଷେପ ଡାଇରିଆ ଜନିତ ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ହ୍ରାସ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଛି । ୨୦୧୪ରେ ରୋଟାଭାଇରସ୍ ଟିକା ଆଣିବାରେ ଭାରତ ପ୍ରଥମ ଦେଶ ବୋଲି ସେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ । ସେହିପରି ଜାତୀୟ ଜଳ ଜୀବନ ମିଶନ, ସ୍ୱଚ୍ଛ ଭାରତ ଅଭିଯାନ ଏବଂ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଆରୋଗ୍ୟ ମନ୍ଦିର ନେଟୱର୍କର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ଦେଶରେ ଡାଇରିଆ ମାମଲା ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ହ୍ରାସ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଯୋଗଦାନ ଦେଇଛି ।
ଭାରତରେ ଝାଡ଼ାବାନ୍ତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପ୍ରୟାସକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ପ୍ରୟାସ ବୃଦ୍ଧି ସହିତ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର୍ମୀମାନଙ୍କୁ ସଚେତନ କରିବା ଉପରେ ମଧ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ । ରାଜ୍ୟ ଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରସ୍ତୁତି ସ୍ତରକୁ ପ୍ରଶଂସା କରି ଜେ ପି ନଡ୍ଡା ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ । ଯଦି ଆମର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର୍ମୀମାନେ ଦେଶର ଦୁର୍ଗମ କୋଣଅନୁକୋଣରେ ପହଞ୍ଚି ୨୨୦ କୋଟି ଡୋଜ୍ କୋଭିଡ୍ ଟିକା ଦେଇପାରିଛନ୍ତି, ତେବେ ମୁଁ ନିଶ୍ଚିତ ଯେ ଆମର ଆଗଧାଡ଼ିର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର୍ମୀମାନେ ଷ୍ଟପ୍ ଡାଇରିଆ ଅଭିଯାନ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଦୃଢ଼ ବିତରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବେ ।
“କେବଳ ସୁସ୍ଥ ଶିଶୁ ହିଁ ସୁସ୍ଥ ରାଷ୍ଟ୍ରକୁ ଆଗେଇ ନେଇଥାନ୍ତି” ବୋଲି ଉଲ୍ଲେଖ କରି ଶ୍ରୀ ଯାଦବ ପ୍ରତାପରାଓ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ , ପ୍ରଥମେ ଝାଡ଼ାବାନ୍ତିକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଅଧିକ ପ୍ରୟାସ କରାଯିବା ଉଚିତ୍ । ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଓଆରଏସ୍ ଓ ଜିଙ୍କ ବଟିକା ଯୋଗାଇବା ସହିତ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଏବଂ ଡାଇରିଆ ନିରାକରଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥିର କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେବାକୁ ସେ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ।
ଅନୁପ୍ରିୟା ପଟେଲ କହିଥିଲେ ଯେ, “ଏହା ଦୁଃଖଦାୟକ ଯେ ପିଲାଦିନର ଝାଡ଼ାବାନ୍ତି ଉଭୟ ପ୍ରତିରୋଧଯୋଗ୍ୟ ଏବଂ ନିରାକରଣଯୋଗ୍ୟ, ତଥାପି ଏହି ବିପଦ ଯୋଗୁଁ ଅନେକ ଜୀବନ ଯାଉଛି । ଝାଡ଼ାବାନ୍ତି ଜନିତ ଶୂନ୍ୟ ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁ ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ପହଞ୍ଚିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ଓ ଅନ୍ୟ।ନ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠାନର ପ୍ରତିନିଧିମାନଙ୍କୁ ପୁନର୍ବାର ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ସହ ଝାଡ଼ାବାନ୍ତି ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାକ”କୁ ସେ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ।
କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସଚିବ ଅପୂର୍ବ ଚନ୍ଦ୍ର କହିଛନ୍ତି, ଡାଇରିଆ ଏକ ସାଧାରଣ ରୋଗ । ପୂର୍ବରୁ ସରକାର ଡାଇରିଆକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ପାକ୍ଷିକ ଅଭିଯାନ ଚଳାଇଥିଲେ , ଯାହାକୁ ଏବେ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଏବଂ ବିସ୍ତାର ଅଭିଯାନରେ ପରିଣତ କରାଯାଇଛି ।
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସେବା ମହାନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଡାକ୍ତର ଅତୁଲ ଗୋଏଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଡାଇରିଆ ପିଲାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସାଧାରଣ ତଥା ନିରାକରଣଯୋଗ୍ୟ ରୋଗ । ଏହି ଅଭିଯାନ ଦେଶରେ ଝାଡ଼ାବାନ୍ତି ପରିଚାଳନା ରଣନୀତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେବ ବୋଲି ସେ ଆଶା ବ୍ୟକ୍ତ କରିଛନ୍ତି ।
ଏହି ଅବସରରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ରାଜ୍ୟର ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଅଭିଯାନ ବିଷୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଚିନ୍ତାଧାରା ଏବଂ ମତାମତ ବାଣ୍ଟିଥିଲେ । ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରସ୍ତୁତି ସ୍ତର ବିଷୟରେ ଅପଡେଟ୍ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହା ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର କିଛି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଅଭ୍ୟାସ ସମ୍ପର୍କରେ କହିଥିଲେ ।
ପୃଷ୍ଠଭୂମି:
ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଲାଗି ରହିଥିବା ଝାଡ଼ାବାନ୍ତି ସମସ୍ୟାର ମୁକାବିଲା କରିବା ଏବଂ ଡାଇରିଆ କାରଣରୁ ଘଟୁଥିବା ଶୂନ୍ୟ ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିବା ନିମନ୍ତେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ (ଏମ୍ଓଏଚଏଫଡବ୍ଲୁ) ଏହାର ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଚାଲିଥିବା ତୀବ୍ର ଡାଇରିଆ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପକ୍ଷ (ଆଇଡିସିଏଫ)କୁ ଷ୍ଟପ୍ ଡାଇରିଆ ଅଭିଯାନ (ଡାଇରିଆ ବନ୍ଦ ଅଭିଯାନ) ଭାବରେ ନାମିତ କରିଛି । ୨୦୧୪ମସିହାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏହି ପଦକ୍ଷେପରେ ପ୍ରତିଷେଧକ, ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ଚିକିତ୍ସା (ପିପିଟି) ରଣନୀତିକୁ ବଢ଼ାଇବା ଏବଂ ଓରାଲ ରିହାଇଡ୍ରେସନ୍ ସଲ୍ୟୁସନ୍ (ଓଆରଏସ୍) ଏବଂ ଜିଙ୍କ୍ର ବ୍ୟବହାର ବୃଦ୍ଧି ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦିଆଯାଇଛି । ଅଭିଯାନର ୨୦୨୪ର ସ୍ଲୋଗାନ, “ଡାଇରିଆର ରୋକଥାମ, ସଫାଇ ଅର ଓଆରଏସ୍ ସେ ରଖେ ଅପନା ଧ୍ୟାନ” (ଡାଇରିଆ ରୋକିବା, ସଫେଇ ଏବଂ ଓଆରଏସ୍ ଦ୍ୱାରା ରଖିବା ଧ୍ୟାନ) ପ୍ରତିଷେଧକ, ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଏବଂ ଉପଯୁକ୍ତ ଚିକିତ୍ସାର ମହତ୍ତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରେ ।
୨୦୨୪ ଜୁନ୍ ୧୪ରୁ ୩୦ ତାରିଖ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଏବଂ ଜୁଲାଇ ପହିଲାରୁ ୩୧ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅଭିଯାନ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଭଳି ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଡାଇରିଆ ବନ୍ଦ ଅଭିଯାନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ । ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ୫ ବର୍ଷରୁ କମ୍ ବୟସର ପିଲାଙ୍କୁ ଆଶା କର୍ମୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଓଆରଏସ ଏବଂ ଜିଙ୍କ ଟାବଲେଟ୍ ଥିବା ପ୍ୟାକେଟ୍ ବଣ୍ଟନ, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ଅଙ୍ଗନବାଡ଼ି କେନ୍ଦ୍ରରେ ଓଆରଏସ- ଜିଙ୍କ କେଣ ସ୍ଥାପନ ଏବଂ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଡାଇରିଆ ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ସମର୍ଥନ ଏବଂ ସଚେତନତା ପ୍ରୟାସକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା ପ୍ରମୁଖ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଏହି ଅଭିଯାନ ଡାଇରିଆ ମାମଲା ପରିଚାଳନା ପାଇଁ ସେବା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ସହ ବ୍ୟାପକ ଯତ୍ନ ଓ ନିରାକରଣ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବ ।
ଡାଇରିଆ ରୋକିବା ଅଭିଯାନର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କ୍ଷେତ୍ର:
– ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା: ବିଶେଷ କରି ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ସୁବିଧାର ଉପଯୁକ୍ତ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ଏବଂ ବ୍ୟବହାର ଏବଂ ଅତ୍ୟାବଶ୍ୟକ ଚିକିତ୍ସା ଯୋଗାଣ (ଓଆରଏସ, ଜିଙ୍କ)ର ଉପଲବ୍ଧତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ।
– ସ୍ୱଚ୍ଛ ଜଳ ଓ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା: ନିରାପଦ ପାନୀୟ ଜଳ ଏବଂ ଉନ୍ନତ ପରିମଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ କଠୋର ଗୁଣବତ୍ତା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏବଂ ସ୍ଥାୟୀ ଅଭ୍ୟାସ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ।
– ପୁଷ୍ଟିସାଧନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ: ଉନ୍ନତ ପୁଷ୍ଟିକର ପଦକ୍ଷେପ ମାଧ୍ୟମରେ ଡାଇରିଆ ରୋଗ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଯୋଗଦାନକାରୀ ପୁଷ୍ଟିହୀନତାର ସମାଧାନ ।
– ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଶିକ୍ଷାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା: ବ୍ୟାପକ ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଶିକ୍ଷା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡିକୁ ଆବଶ୍ୟକ ସୁବିଧା ସହିତ ସଜ୍ଜିତ କରିବା ଏବଂ ପିଲାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସୁସ୍ଥ ଅଭ୍ୟାସକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା ।
ଡାଇରିଆର ପରିଚାଳନା ଏବଂ ପ୍ରତିରୋଧ, ଶେଷରେ ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁହାର ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ସାମଗ୍ରିକ ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ଏକ ସାମଗ୍ରିକ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଏହି ପ୍ରମୁଖ କ୍ଷେତ୍ର ଗୁଡିକର ଲକ୍ଷ୍ୟ ।
ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଓ ପରିବାର କଲ୍ୟାଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପାନୀୟ ଜଳ ଓ ପରିମଳ, ମହିଳା ଓ ଶିଶୁ ବିକାଶ, ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା, ଗ୍ରାମ୍ୟ ଉନ୍ନୟନ ଏବଂ ନଗର ଉନ୍ନୟନ ଭଳି ବିଭିନ୍ନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ସହିତ ଏକାଠି କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି । ଏହି ବହୁ-କ୍ଷେତ୍ରୀୟ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଶିଶୁ ମୃତ୍ୟୁ ହାର ହ୍ରାସ କରିବା ଏବଂ ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଏବଂ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ନିମନ୍ତେ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିବା ଷ୍ଟପ୍ ଡାଇରିଆ ଅଭିଯାନର ଉନ୍ନତ ସମନ୍ୱୟ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରେ ।
ସଂରେଖିତ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର (ପାନୀୟ ଜଳ ଓ ପରିମଳ) ମହିଳା ଓ ଶିଶୁ ବିକାଶ; ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା; ଗ୍ରାମ୍ୟ ଉନ୍ନୟନ ; ନଗର ଉନ୍ନୟନ) ସଚିବ; ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଏଏସ୍ ଓ ଏମ୍ ଡି (ଏନ୍ ଏଚ୍ ଏମ୍ ) ଶ୍ରୀମତୀ ଆରାଧନା ପଟ୍ଟନାୟକ; ଶ୍ରୀମତୀ ଏଲ୍ ଏସ୍ ଚାଙ୍ଗସାନ୍, ଏଏସ୍, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ; ଶ୍ରୀମତୀ ରୋଲି ସିଂହ, ଏଏସ୍, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ; ଶ୍ରୀମତୀ ମୀରା ଶ୍ରୀବାସ୍ତବ, ଜେଏସ୍ (ଆରସିଏଚ୍), ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ; ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ତାମିଲନାଡୁ ଓ ରାଜସ୍ଥାନର ଅତିରିକ୍ତ ମୁଖ୍ୟ ଶାସନ ସଚିବ, ପ୍ରମୁଖ ଶାସନ ସଚିବ (ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ), ପ୍ରମୁଖ ଶାସନ ସଚିବ (ଚିକିତ୍ସା ଶିକ୍ଷା); ବୈଠକରେ ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀ ଏବଂ ବିକାଶ ସହଯୋଗୀ (ୟୁନିସେଫ, ୟୁଏସଏଆଇଡି, ବିଏମଜିଏଫ, ଏନଆଇପିଆଇ, ନ୍ୟୁଟ୍ରିସନ୍ ଇଣ୍ଟରନ୍ୟାସନାଲ, ଜନ୍ ସ୍ନୋ ଇଣ୍ଡିଆ ଏବଂ ଡବ୍ଲୁଏଚଓ)ର ପ୍ରତିନିଧିମାନେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ।
