ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରା ଏବେ ‘ପୂର୍ବତନ’ ସାଂସଦ ହୋଇଛନ୍ତି। ଶୁକ୍ରବାର ତାଙ୍କୁ ଲୋକସଭାରୁ ବହିଷ୍କାର କରାଯାଇଛି। ନୈତିକତା କମିଟିର ସୁପାରିସ କ୍ରମେ ମହୁଆଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ନିଆଯାଇଛି। ନୈତିକତା କମିଟି ରିପୋର୍ଟରେ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ଆଚରଣକୁ ଅନୈତିକ ଓ ଅଶ୍ଳୀଳ ବୋଲି ଦର୍ଶାଯାଇଛି। ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ସହ ଛିଡ଼ା ହେବ ବୋଲି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଛି। ଲୋକସଭାରେ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ଆସନ ଶୁକ୍ରବାରଠାରୁ ଖାଲି ପଡ଼ିଥିଲା। ସେ ବଙ୍ଗଳାର କୃଷ୍ଣନଗର ସଂସଦୀୟ କ୍ଷେତ୍ରରୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପରେ ମୋଇତ୍ରା ତୀବ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବେଆଇନ ବୋଲି ସେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି। ଶାସକ ବିଜେପି ବିରୋଧରେ ତାଙ୍କ ଲଢ଼େଇ ଗୃହ ଭିତରେ ଓ ବାହାରେ ଜାରି ରହିବ। ଏସବୁ ଭିତରେ ଅନେକ ବଡ଼ ବଡ଼ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି। ଏବେ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ବିକଳ୍ପ କ’ଣ? ଏହି ଆଦେଶ ବିରୋଧରେ ସେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହୋଇପାରିବେ କି ? ଅଦାଲତ ଏହି ମାମଲାରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିପାରିବେ କି? ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କଠାରୁ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ମାମଲା କେମିତି ଅଲଗା? ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଏଭଳି ଅନେକ ଦିଗ ବିଷୟରେ ଏଠାରେ।
ମହୁଆଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କରିବା ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କଠାରୁ କେମିତି ଅଲଗା?
କିଛି ଲୋକ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ବହିଷ୍କାରକୁ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ମାମଲା ସହ ତୁଳନା କରୁଛନ୍ତି। ତେବେ ଉଭୟଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିଛି। ମାନହାନି ମାମଲାରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେବା ପରେ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଲୋକସଭା ସାଂସଦ ପଦରୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା। ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ମାମଲା ଅଯୋଗ୍ୟ ନୁହେଁ ବରଂ ଅପସାରଣର ମାମଲା। ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ମାମଲାରେ ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡ ବିଧି (ଆଇପିସି) ଅଧୀନରେ କୌଣସି ଅପରାଧ ହୋଇନାହିଁ। ସେଥିପାଇଁ ଏହି ମାମଲାକୁ ନୈତିକତା କମିଟିକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା।
ମୋଇତ୍ରା ଏହି ରାୟକୁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିପାରିବେ କି?
ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ମତରେ ଗୃହର କାର୍ଯ୍ୟଧାରାକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୨୨ରେ ଏଥିରେ ମୁକ୍ତି ଦିଆଯାଇଛି। ଧାରା ୧୨୨ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଅନିୟମିତତା ଆଧାରରେ ସଂସଦର କୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ। ଏହା ଭିନ୍ନକଥା ଯେ ଗୃହର ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିରୋଧରେ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ପାଖରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହେବାର ବିକଳ୍ପ ରହିଛି। ୨୦୦୭ରେ ରାଜା ରାମ ପାଲ ମାମଲାରେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ କହିଥିଲେ ଯେ ଏଭଳି କଟକଣା କେବଳ ପ୍ରକ୍ରିୟାଗତ ଅନିୟମିତତା ପାଇଁ। ଆହୁରି ଅନେକ ମାମଲା ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ନ୍ୟାୟିକ ସମୀକ୍ଷା ଆବଶ୍ୟକ ହୋଇପାରେ।
କ’ଣ ଥିଲା ରାଜା ରାମ ପାଲ ମାମଲା?
ରାଜା ରାମ ପାଲ ବିଏସପି ସାଂସଦ ଥିଲେ। ଡିସେମ୍ବର ୨୦୦୫ରେ ତାଙ୍କୁ ୧୨ ସାଂସଦଙ୍କ ସହ ବହିଷ୍କାର କରାଯାଇଥିଲା। କ୍ୟାସ୍ ଫର୍ କ୍ୱେରି ମାମଲାରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କରାଯାଇଥିଲା। ସେହି ସମୟରେ ଏହି ସାଂସଦମାନେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ। ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଜଷ୍ଟିସ ୱାଇକେ ସଭରୱାଲଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଗଠିତ ୫ ଜଣିଆ ସାମ୍ବିଧାନିକ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୦୭ରେ ଏହି ସାଂସଦମାନଙ୍କୁ ଏକ ବଡ଼ ଝଟକା ଦେଇଥିଲେ। ଖଣ୍ଡପୀଠ ସେମାନଙ୍କ ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରିଦେଇଥିଲେ। ଏଥିରେ ସାଂସଦମାନଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ବଜାୟ ରଖାଯାଇଥିଲା। ବହିଷ୍କାର ସପକ୍ଷରେ ୪ ଜଣ ବିଚାରପତି ଥିଲେ। ଏଥିସହିତ ୧ ଜଣଙ୍କ ମତ ଭିନ୍ନ ଥିଲା।
ସ୍ୱାଧିକାର କମିଟି ପାଇଁ ନିୟମ କିଏ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରେ?
ଲୋକସଭାରେ ଉଭୟ ଅଧିକାର ଓ ନୈତିକତା ପ୍ୟାନେଲ ଗୋଟିଏ ଶାଖା ଅଧୀନରେ ଆସୁଛି। ଅଧିକାରୀ, ଗଣମାଧ୍ୟମ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ସାଂସଦଙ୍କ ବିରୋଧରେ ସାଂସଦଙ୍କ ଅଭିଯୋଗର ଯାଞ୍ଚ କରିଥାଏ ଏହି ଅଧିକାର କମିଟି। ନୈତିକତା କମିଟି ହେଉଛି ଏକମାତ୍ର କମିଟି ଯିଏ ଲୋକସଭା ସାଂସଦଙ୍କ ବିରୋଧରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ଅଭିଯୋଗର ଯାଞ୍ଚ କରିଥାଏ। ଏହି କମିଟିଗୁଡ଼ିକ ପାଇଁ ଲାଗୁ ହେଉଥିବା ନିୟମ ବିଷୟରେ କହିବାକୁ ଗଲେ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୦୫ ଓ ୧୯୪ ଅଧିକାର ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ। ଏହି ଧାରାରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଅଧିକାର (ଏଭଳି ଅଧିକାରର ଉଲ୍ଲଂଘନ ସମେତ)କୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରୁଥିବା ନିୟମ ଏବଂ ନିୟମ ସଂସଦ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହେବ। ସଂସଦ କିମ୍ବା ରାଜ୍ୟ ବିଧାନ ସଭାରେ ଏପରି ନିୟମ ପ୍ରଣୟନ କରିବାର କ୍ଷମତା ଅଛି ଯେଉଁଥିରେ ବିଭିନ୍ନ ଅଧିକାର, ସେହି ଅଧିକାରର ଉଲ୍ଲଂଘନ ଏବଂ ସେହି ଅଧିକାରର ଉଲ୍ଲଂଘନ ପାଇଁ ଦଣ୍ଡ ବିଧାନ କରାଯିବ।
ତେଣୁ ଏବେ ମୋଇତ୍ରା ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ କେଉଁ ଆଧାରରେ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିବେ?
ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ମତରେ ଏହା ସତ ଯେ କୌଣସି ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କିମ୍ବା ବହିଷ୍କାର କରିବାର କ୍ଷମତା ଗୃହର ରହିଛି। କିନ୍ତୁ ସେହି ସମୟରେ କୌଣସି ଅଧିକାର ଥିଲା କି ନାହିଁ ତାହା କୋର୍ଟ ଦେଖିପାରିବେ। ଅର୍ଥାତ୍ ଯଦି ଅଧିକାର ଉଲ୍ଲଂଘନ ହୁଏ, ତେବେ ଗୃହର ଜଣେ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କରିବାର କ୍ଷମତା ରହିଛି। କିନ୍ତୁ ଅଦାଲତ ଦେଖିପାରିବେ ଯେ ଏହି କ୍ଷମତା ପ୍ରୟୋଗ ସମୟରେ ସେହି ଅଧିକାର ଥିଲା କି ନାହିଁ।
