Tag: ମୌସୁମୀ ଅଧିବେଶନ

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସଂସଦରେ ‘ଓକିଲ (ସଂଶୋଧନ) ବିଲ୍- ୨୦୨୩’ ଗୃହୀତ ହୋଇଛି। ଅଦାଲତ ପରିସରରେ ଦଲାଲଙ୍କ ଭୂମିକାକୁ ଦୂର କରିବା ଏହି ବିଲର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ। ଆଇନ ମନ୍ତ୍ରୀ ଅର୍ଜୁନ ରାମ ମେଘୱାଲଙ୍କ ବିସ୍ତୃତ ଆଲୋଚନା ଓ ଉତ୍ତର ପରେ ଲୋକସଭାରେ ଏହି ବିଲକୁ ସ୍ୱର ଭୋଟରେ ପାରିତ କରାଯାଇଛି। ଗତ ମୌସୁମୀ ଅଧିବେଶନରେ ରାଜ୍ୟସଭାରେ ଏହି ବିଲ ପାରିତ ହୋଇଥିଲା। ସୋମବାର ଲୋକସଭାରେ ବିଭିନ୍ନ ଦଳର ସଦସ୍ୟମାନେ ଅଦାଲତକୁ ଦଲାଲଙ୍କ କବଳରୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ମୁକ୍ତ କରିବାକୁ ଦାବି କରିଥିଲେ। ଏଥିପାଇଁ ବଡ଼ ଦଲାଲଙ୍କୁ ଧରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବାକୁ କଂଗ୍ରେସ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛି।

ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି (ବିଜେପି) କହିଛି ଯେ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ସରକାରରେ ନ୍ୟାୟପାଳିକାକୁ ‘ସ୍ୱଚ୍ଛ’ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ଜାରି ରହିଛି। ତେବେ ରାଷ୍ଟ୍ରବାଦୀ କଂଗ୍ରେସ ପାର୍ଟି (ଏନସିପି) ଏବଂ ଡିଏମକେ ଭଳି ଦଳ ଏହି ବିଲ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରି ପୁନର୍ବିଚାର କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଲୋକସଭାରେ ଓକିଲ (ସଂଶୋଧନ) ବିଲ୍- ୨୦୨୩ ଉପରେ ଆଲୋଚନା ଆରମ୍ଭ କରି କଂଗ୍ରେସ ସାଂସଦ କାର୍ତ୍ତି ଚିଦାମ୍ବରମ୍ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଛୋଟ ଅଦାଲତରେ ଛୋଟ ଦଲାଲଙ୍କ ବିରୋଧରେ ପଦକ୍ଷେପ ନେବା ସହିତ କେନ୍ଦ୍ର ’ବଡ଼ ଦଲାଲ’ ଧରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ଉଚିତ।

ଲୋକସଭାରେ ଏହି ବିଲ ଉପରେ ବିତର୍କର ଉତ୍ତର ଦେଇ ମେଘୱାଲ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ସରକାର ପୁରୁଣା ହୋଇଯାଇଥିବା ଔପନିବେଶିକ ଆଇନଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି। ଏହି ସଂଶୋଧନ ଆଣିବାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ମହାନ। ମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବର୍ତ୍ତମାନର ସରକାର ଅଧୀନରେ ୧୪୮୬ଟି ଔପନିବେଶିକ ଆଇନ ଉଚ୍ଛେଦ ହୋଇଥିବାବେଳେ ୟୁପିଏ ସରକାରଙ୍କ ୧୦ ବର୍ଷର କାର୍ଯ୍ୟକାଳରେ ଏଭଳି ଗୋଟିଏ ବି ଆଇନ ରଦ୍ଦ ହୋଇନାହିଁ। ମେଘୱାଲଙ୍କ ଉତ୍ତର ପରେ ଗୃହରେ ଏହି ବିଲକୁ ସ୍ୱର ଭୋଟରେ ଅନୁମୋଦନ ମିଳିଥିଲା।

ବାର୍ କାଉନସିଲ୍ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ (ବିସିଆଇ) ସହ ପରାମର୍ଶ କରି ସରକାର ଲିଗାଲ ପ୍ରାକ୍ଟିସନର ଆକ୍ଟ ୧୮୭୯କୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରିବା ସହ ଆଡଭୋକେଟ ଆକ୍ଟ ୧୯୬୧ରେ ସଂଶୋଧନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି। ‘ଅନାବଶ୍ୟକ ଆଇନ’ର ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ଆଇନଜୀବୀ ଆଇନ, ୧୯୬୧ରେ ଆଇନଜୀବୀ ଅଧିନିୟମ, ୧୮୭୯ର ଧାରା ୩୬ର ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା ଏହି ବିଲର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ। ଏହି ଧାରାରେ ଅଦାଲତରେ ଦଲାଲଙ୍କ ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ପ୍ରକାଶ କରିବାର କ୍ଷମତା ରହିଛି।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୮ରୁ ୨୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୫ ଦିନ ପାଇଁ ସଂସଦର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନ ଡାକିଛନ୍ତି ମୋଦି ସରକାର। ଏହାର ଏଜେଣ୍ଡା କ’ଣ ହେବ, ସରକାର ଏ ନେଇ କିଛି କହିନାହାନ୍ତି। ସଂସଦର ମୌସୁମୀ ଅଧିବେଶନ ଅଗଷ୍ଟ ୧୧ରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା। ସାଧାରଣତଃ ନଭେମ୍ବର ମାସରେ ଶୀତ ଅଧିବେଶନ ମଧ୍ୟ ଆସିଥାଏ। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ସଂସଦର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନ ଡାକିବା ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ସରକାର କିଛି ବଡ଼ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି। ଏହାର ରାଜନୈତିକ ଅର୍ଥ ଖୋଜିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି, କାହିଁକି ସରକାର ସଂସଦର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନ ଡାକିଛନ୍ତି। ଏହି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନକୁ ନେଇ ଅନେକ କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା ଚାଲିଛି। ସରକାର ଆଗୁଆ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି କି ? ୟୁନିଫର୍ମ ସିଭିଲ୍ କୋଡ୍ ଉପରେ ବିଲ୍ ଅଣାଯିବ କି? ମହିଳା ସଂରକ୍ଷଣ ବିଲ୍ ଅଣାଯାଇପାରେ ବୋଲି ଅନେକ କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା ଚାଲିଛି। କିନ୍ତୁ ଏସବୁ ଭିତରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଚର୍ଚ୍ଚାହେଉଛି ‘ଏକ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ବିତର୍କ। ସରକାର ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ରିପୋର୍ଟ ଦେବା ପାଇଁ ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାମନାଥ କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ କମିଟି ମଧ୍ୟ ଗଠନ କରିଛନ୍ତି। ଯଦିଓ ‘ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନୂଆ ନୁହେଁ, ଅତୀତରେ ମଧ୍ୟ ସରକାର ଓ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ସ୍ତରରେ ଏ ଦିଗରେ ପ୍ରୟାସ ହୋଇଥିଲା। ୨୦୧୮-୧୯ରେ ସବୁ କିଛି ଚାଲିଥିଲା। କିନ୍ତୁ ତାହା ଅଜଣା କାରଣରୁ ଅଟକି ଗଲା।

୧୯୬୭ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲୋକସଭା ଓ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହେଉଥିଲା

ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନ ହେବା ପରେ ୧୯୫୨ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ତା’ପରେ ଲୋକସଭା ଓ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୫୭ ମସିହାରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା। ତା’ପରେ ରାଜ୍ୟର ପୁନର୍ଗଠନ ଅର୍ଥାତ୍ ନୂଆ ରାଜ୍ୟ ଗଠନ ଯୋଗୁଁ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ସହିତ ରାଜ୍ୟର ୭୬ ପ୍ରତିଶତ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ନିର୍ବାଚନର ଏହି ଚକ୍ର ପ୍ରଥମେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା ଯେତେବେଳେ ୧୯୫୯ମସିହାରେ କେନ୍ଦ୍ରର ତତ୍କାଳୀନ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ସରକାର କେରଳର କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ସରକାରକୁ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଧାରା ୩୫୬ ବ୍ୟବହାର କରି ବହିଷ୍କାର କରିଥିଲେ। ୧୯୫୭ ମସିହାରେ ବାମପନ୍ଥୀମାନେ କେରଳ ଓ ଇ.ଏମ୍.ଏସ୍.ରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲେ। ନମ୍ବୁରୀପଦ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଜୁଲାଇ ୧୯୫୯ରେ ତାଙ୍କ ସରକାର ବହିଷ୍କାର ହେବା ପରେ ୧୯୬୦ ଫେବ୍ରୁଆରିରେ ପୁଣିଥରେ କେରଳରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା। ଦେଶର କୌଣସି ରାଜ୍ୟରେ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ କାଳୀନ ନିର୍ବାଚନର ଏହା ପ୍ରଥମ ଘଟଣା। ଏହାପରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନର କ୍ରମ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ୧୯୬୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ‘ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜାରି ରହିଥିଲା।

୧୯୬୨ ଓ ୧୯୬୭ ମସିହାରେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ସହିତ ୬୭ ପ୍ରତିଶତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ୧୯୭୦ ବେଳକୁ ଏହି ଶୃଙ୍ଖଳା ପ୍ରାୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା। ୧୯୭୦ମସିହାରେ ଲୋକସଭାକୁ ଅକାଳ ଭଙ୍ଗ କରି ୧୯୭୧ମସିହାରେ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ତେଣୁ ୧୯୭୧ ମସିହା ପରେ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଅଲଗା ଅଲଗା ହେବା ଆରମ୍ଭ ହେଲା।

୧୯୬୭ ନିର୍ବାଚନରେ ୟୁପି, ବିହାର, ରାଜସ୍ଥାନ, ପଞ୍ଜାବ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଓଡ଼ିଶା ଓ ମାଡ୍ରାସ ଭଳି ରାଜ୍ୟରେ କଂଗ୍ରେସକୁ ଝଟକା ଲାଗିଥିଲା। ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ କଂଗ୍ରେସ ବିଦ୍ରୋହୀମାନେ ଅନ୍ୟ ଦଳର ସହାୟତାରେ ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲେ। ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଶେଷ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଏଭଳି ଅନେକ ମେଣ୍ଟ ସରକାର ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିଲା। ଯେଉଁଥିପାଇଁ ‘ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ର କ୍ରମ ଖରାପ ହୋଇଥିଲା।

୮୦ ଦଶକରେ ପୁଣିଥରେ ‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ହୋଇଥିଲା ପାଖାପାଖି ୪ ଦଶନ୍ଧି ତଳେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ପୁଣି ଜୋର ଧରିଥିଲା। ୧୯୮୩ ମସିହାରେ ଲୋକସଭା ସହ ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ତେବେ ତତ୍କାଳୀନ ସରକାର ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରତି ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ନ ଥିବାରୁ ଏହି ମାମଲା ପଛକୁ ଠେଲି ହୋଇଯାଇଥିଲା।

୧୯ମସିହାରେ ଆଇନ ଆୟୋଗ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ଜିଦ୍ ଧରିବା ପରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ପୁନର୍ବାର ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଥିଲା। ଜଷ୍ଟିସ ବିପି ଜୀବନ ରେଡ୍ଡୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ଆଇନ ଆୟୋଗ ୧୯ ମେ ମାସରେ ନିଜର ୧୭୦ତମ ରିପୋର୍ଟରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ସୁପାରିସ କରିଥିଲ। ଆଇନ ଆୟୋଗ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆମେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ଲୋକସଭା ଏବଂ ସମସ୍ତ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ କରିବା ଉଚିତ। ଯଦି କୌଣସି ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଅଣାଯାଇଥାଏ, ତେବେ ବିକଳ୍ପ ସରକାର ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଆସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଅଣାଯିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଆଇନ ଆୟୋଗ ଏକ ଫର୍ମୁଲା ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଅର୍ଥାତ୍ ଏକ ପ୍ରକାରେ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭାପାଇଁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ରହୁଥିଲା।

ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ ଓ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ସହମତି ହୋଇଥିଲା କିନ୍ତୁ…

୨୦୦୩ମସିହାରେ ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ ତତ୍କାଳୀନ କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ୟକ୍ଷା ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହ ଆଇନ କମିଶନଙ୍କ ସୁପାରିସ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ପ୍ରଥମେ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ନେଇ ଉତ୍ସାହ ଦେଖାଇଥିଲେ। ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କରାଇବା ପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ସହମତି ହୋଇପାରେ ବୋଲି ମନେହେଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ତାହା ହୋଇନଥିଲା। ୨୦୦୪ରେ ମନମୋହନ ସିଂହଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ୟୁପିଏ ସରକାର କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଥିଲା। ତାଙ୍କ ପ୍ରଥମ କାର୍ଯ୍ୟକାଳରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଆଲୋଚନା ହୋଇନଥିଲା। ତେବେ ୨୦୧୦ରେ ବିଜେପି ନେତା ଲାଲକୃଷ୍ଣ ଆଡଭାନୀ ପୁଣି ଥରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇଥିଲେ। ଏ ନେଇ ସେ ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମନମୋହନ ସିଂହ ଓ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ଆଡଭାନୀ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ପାଇଁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ କିଛି ସୁଫଳ ମିଳିନଥିଲା।

୨୦୧୪ରେ ମୋଦି ସରକାର କ୍ଷମତାକୁ ଆସିବା ପରେ ପୁଣିଥରେ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି

୨୦୧୫ରେ ସଂସଦୀୟ କମିଟି ନିଜ ରିପୋର୍ଟରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲା। ଇଏମ୍ ସୁଦର୍ଶନ ନଚିପପନଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ସଂସଦୀୟ କମିଟି ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଉପରେ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ‘ଏକ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ର ଭାବନାକୁ ସମର୍ଥନ କରି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏହାଦ୍ୱାରା ବାରମ୍ବାର ନିର୍ବାଚନ ଆଚରଣ ବିଧି ଲାଗୁ ହେବାଦ୍ୱାରା ବାରମ୍ବାର ନିର୍ବାଚନ ଉପରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ନୀତିଗତ ସ୍ଥାଣୁତା ଦୂର ହେବ। ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ମାନବ ସମ୍ବଳ ମୁତୟନର ବୋଝ ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ। କିନ୍ତୁ କଂଗ୍ରେସ ଏହାକୁ ଅବାସ୍ତବ ବୋଲି କହି ଖଣ୍ଡନ କରିଛି। ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି ସଂସଦୀୟ କମିଟି ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଇ.ଏମ୍. ସୁଦର୍ଶନ ନଚିପପନ କଂଗ୍ରେସର ରାଜ୍ୟସଭା ସାଂସଦ ଥିଲେ। ଟିଏମସି ମଧ୍ୟ ଏହି ଧାରଣାକୁ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ବୋଲି କହିଛି। ସିପିଆଇ, ଏନସିପି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି- ଏହା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ।

୨୦୧୭ରେ ତତ୍କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ ସଂସଦର ମିଳିତ ଅଧିବେଶନକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରିବା ସମୟରେ ବାରମ୍ବାର ନିର୍ବାଚନର ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ। ଜାନୁଆରୀ ୨୦୧୭ରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ସଙ୍କେତ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଖୋଜିବା ପାଇଁ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯିବା ଉଚିତ। ଏହାର ତିନି ମାସ ପରେ ୨୦୧୭ ଏପ୍ରିଲରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ସହ ନୀତି ଆୟୋଗ ବୈଠକରେ ମୋଦି ପୁଣି ଥରେ ଏହା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ।

ସେହି ବର୍ଷ ନୀତି ଆୟୋଗ ଏକ କାଗଜ ପତ୍ର ଜାରି କରି ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ଜିଦ୍ ଧରିଥିଲେ। ବିବେକ ଦେବରାୟ ଏବଂ କିଶୋର ଦେଶାଇ ଖବରକାଗଜରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ନିର୍ବାଚନରେ ବହୁତ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥାଏ। ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କଲେ ଏହା ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ ପାଇପାରିବ। ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କାହିଁକି ଜରୁରୀ ଏବଂ ଏହା କିପରି ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ ସେ ନେଇ ନୀତି ଆୟୋଗ ନିଜ କାଗଜପତ୍ରରେ ବିସ୍ତୃତଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି।

୨୦୧୮ରେ ଆଇନ ଆୟୋଗ ପୁଣିଥରେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଜଷ୍ଟିସ ବିଏସ୍ ଚୌହାନଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ଆଇନ ଆୟୋଗ ଅଗଷ୍ଟ ୩୦, ୨୦୧୮ରେ ଏହାର ଡ୍ରାଫ୍ଟ ରିପୋର୍ଟରେ ସୁପାରିସ କରିଥିଲେ ଯେ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ବର୍ଷରେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହେବାକୁ ଥିବା ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକା ସାଙ୍ଗରେ ହେବା ଉଚିତ। ଲୋକସଭା ଓ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ କରିବା ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଆଇନ ଆୟୋଗ କହିଛନ୍ତି। ଜନପ୍ରତିନିଧି ଆଇନ ୧୯୫୧ରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବାକୁ ପଡ଼ିବ, ଲୋକସଭା ଓ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନିୟମ ଓ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଆବଶ୍ୟକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ବିକଳ୍ପ ସରକାର ପାଇଁ ଆସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ପାରିତ ହେବା ପରେ ହିଁ ସରକାର ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବରୁ ଓହରିଯିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଆଇନ ଆୟୋଗ ସୁପାରିସ କରିଛନ୍ତି।

୨୦୧୯ରେ ଅଟକି ଯାଇଥିଲା

୨୦୧୯ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ଗୋଟିଏ ସମୟରେ ଲାଗୁଥିଲା ‘ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ର ଧାରଣା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ। ୨୦୧୮ରେ ଆଇନ କମିଶନଙ୍କ ସୁପାରିସ ପରେ ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। ମୋଦି ସରକାର ‘ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ଆଇନ’କୁ ସମ୍ଭବ କରିବା ପାଇଁ ସହମତି ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ। ସପ୍ତଦଶ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ସହିତ ୧୨ଟି ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଧ୍ୟ ହେବା ଉଚିତ ବୋଲି ଆଇନ ଆୟୋଗ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ୨୦୧୮ ଓ ୨୦୧୯ରେ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଓଡ଼ିଶା, ସିକ୍କିମ, ତେଲେଙ୍ଗାନା, ହରିୟାଣା, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଛତିଶଗଡ଼, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ମିଜୋରାମ ଓ ରାଜସ୍ଥାନ ଭଳି ୧୨ଟି ରାଜ୍ୟରେ ନିର୍ବାଚନ ହେବାର ଥିଲା। ଲୋକସଭା ସହ ଏହି ସବୁ ରାଜ୍ୟର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ କରାଇବା ନେଇ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା।

ସେତେବେଳେ ଏହା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରେ ବୋଲି ଅନେକ ଖବର ଆସିଥିଲା କିନ୍ତୁ ହୋଇପାରିନଥିଲା। ମୋଦି ସରକାର ପୁଣି ଥରେ ‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ପାଇଁ ଅଭିଯାନକୁ ଜୋରଦାର କରିଛନ୍ତି। ଏବେ ସମ୍ଭାବନା ଖୋଜିବା ପାଇଁ ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏକ କମିଟି ମଧ୍ୟ ଗଠନ କରାଯାଇଛି।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସଂସଦର ମୌସୁମୀ ଅଧିବେଶନରେ ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ବିତର୍କର ଦ୍ୱିତୀୟ ଦିନ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ଭାଷଣରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ସେ ବାଚସ୍ପତିଙ୍କ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ପ୍ରଥମେ ମୁଁ ଆପଣଙ୍କୁ ଧନ୍ୟବାଦ ଦେବାକୁ ଚାହୁଁଛି ଯେ ମୋର ସାଂସଦତ୍ୱ ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରାଯାଇଛି।

ଶେଷଥର ପାଇଁ ଯେତେବେଳେ ମୁଁ କହିଥିଲି, ମୋତେ ମଧ୍ୟ ସାମାନ୍ୟ ଆଘାତ ଲାଗିଥିଲା। ମୁଁ ଆଦାନୀଙ୍କ ଉପରେ ଏତେ ଜୋରରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲି ଯେ ଯେଉଁମାନେ ଆପଣଙ୍କର ବରିଷ୍ଠ ନେତା ଅଟନ୍ତି ସେମାନେ ଟିକିଏ କଷ୍ଟ ଭୋଗିଥିଲେ। ଘଟିଥିବା ଦୁଃଖ ହୁଏତ ଆପଣଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଇପାରେ। ଏଥିପାଇଁ ମୁଁ କ୍ଷମା ପ୍ରାର୍ଥନା କରୁଛି। ମୁଁ କେବଳ ସତ ରଖିଥିଲି।

ଯେଉଁମାନେ ଆଜି ମୋର ବିଜେପି ବନ୍ଧୁ। ଆଜି ଆପଣଙ୍କୁ ଡରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ। ଆଜି ମୁଁ ଆଦାନୀଙ୍କୁ ନେଇ ମୋ ଭାଷଣ ଦେବାକୁ ଯାଉନାହିଁ। ଶାନ୍ତ ରହିପାରିବେ।

ଆଜି ମୋ ଭାଷଣ ଅନ୍ୟ ଦିଗକୁ ଯାଉଛି। ରୁମୀ କହିଥିଲେ ଯେ ହୃଦୟରୁ ଆସୁଥିବା ଶବ୍ଦ, ସେହି ଶବ୍ଦଗୁଡ଼ିକ ହୃଦୟକୁ ଯାଇଥାଏ।

ଆଜି ମୁଁ ମୋ ମନରୁ କହିବାକୁ ଚାହୁଁନାହିଁ, ଆଜି ମୁଁ ମୋ ହୃଦୟରୁ କହିବି। ମୁଁ ଆଜି ତୁମ ଉପରେ ଏତେ ଆକ୍ରମଣ କରିବି ନାହିଁ। ମୁଁ ନିଶ୍ଚୟ ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଟି ଗୁଳି ଚଳାଇବି। ଆପଣ ଆରାମ କରିପାରିବେ।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସଂସଦର ମୌସୁମୀ ଅଧିବେଶନର ୧୪ତମ ଦିନରେ ଗୃହରେ ରାଜନୈତିକ ବିତର୍କ ପୂର୍ବରୁ ସରକାର ଓ ବିରୋଧୀ ବୈଠକ ହୋଇଯାଇଛି। ଆଜି ଲୋକସଭାରେ ମୋଦି ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବିରୋଧୀ ଆଣିଥିବା ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଆଲୋଚନା ହେଉଛି। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ବିରୋଧୀଙ୍କ ପ୍ରଶ୍ନର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ବିଜେପି ସଂସଦୀୟ ଦଳର ଏକ ବୈଠକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ, ବିଜେପି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ତଥା ଦଳର ସାଂସଦ ଜେପି ନଡ୍ଡା, କେନ୍ଦ୍ର ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ।

ମିଳିଥିବା ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ବୈଠକରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ବିରୋଧୀ ଅବିଶ୍ୱାସରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଏହାକୁ ଦେଖାଇବା ପାଇଁ ସେ ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଣିଛନ୍ତି। ବିରୋଧୀ ଦଳ ସେମିଫାଇନାଲ ଚାହୁଁଥିଲା ଏବଂ ଗତକାଲି ସେମିଫାଇନାଲ ଥିଲା। ଯାହାର ଫଳାଫଳ ସମସ୍ତଙ୍କ ସାମ୍ନାରେ ରହିଛି। ଯେଉଁମାନେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ କଥା କହୁଛନ୍ତି ସେମାନେ ବଂଶବାଦ, ତୁଷ୍ଟୀକରଣ, ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ରାଜନୀତି ଦ୍ୱାରା ଏହାକୁ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଛନ୍ତି ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।

ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ, ମୋଦି ସରକାର ନିଜର ଦ୍ୱିତୀୟ ପାଳିରେ ମଙ୍ଗଳବାର ପ୍ରଥମ ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବେ। ଏହି ସମୟରେ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧି ମଧ୍ୟ ସଂସଦରେ ଉପସ୍ଥିତ ରହିବେ। ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଉପରେ ଆଲୋଚନାବେଳେ ରାହୁଲ ଦଳ ତରଫରୁ ମୁଖ୍ୟ ବକ୍ତା ହେବେ ବୋଲି କଂଗ୍ରେସ ନିଶ୍ଚିତ କରିଛି।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସଂସଦରେ ମୌସୁମୀ ଅଧିବେଶନ ଜାରି ରହିଛି। ଏହି ସମୟରେ ସଂସଦରେ କଂଗ୍ରେସ ସାଂସଦ ଅଧୀର ରଞ୍ଜନ ଚୌଧୁରୀଙ୍କ ବୟାନକୁ ନେଇ ଭାରି ବିରୋଧ କରାଯାଉଛି। ତାଙ୍କ ନବୟାନକୁ ନେଇ ସଂସଦରେ ହଟ୍ଟଗୋଳ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଉପରେ ଦେଇଥିବା ବୟାନକୁ ନେଇ ଅଧୀର ରଞ୍ଜନଙ୍କୁ ବିଜେପି ଘୋର ବିରୋଧ କରୁଛି।

ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କେନ୍ଦ୍ର ମନ୍ତ୍ରୀ ତଥା ବିଜେପି ନେତା ସ୍ମୃତି ଇରାନୀ ଲୋକସଭାରେ କଂଗ୍ରେସ ସଭାପତି ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଉପରେ ଘୋର ଆକ୍ରମଣ କରିଛନ୍ତି। ସୋନିଆ ଜୀ ଆପଣ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁଙ୍କୁ ଅପମାନିତ କରିଛନ୍ତି। ସର୍ବୋଚ୍ଚ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ମହିଳାଙ୍କ ଅପମାନକୁ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ ଅନୁମୋଦନ କରିଛନ୍ତି ବୋଲି ସ୍ମୃତି କହିଛନ୍ତି।

ଏହାପୂର୍ବରୁ ସ୍ମୃତି ଇରାନୀ ଏକ ସାମ୍ବାଦିକ ସମ୍ମିଳନୀରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁଙ୍କ ମନ୍ତବ୍ୟ ପାଇଁ କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ଏହାର ନେତା ଆଧୀର ରଂଜନ ଚୌଧୁରୀ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ଦେଶକୁ କ୍ଷମା ମାଗନ୍ତୁ। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ଅଧୀର ରଞ୍ଜନ ଚୌଧୁରୀ ପତ୍ନୀ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି। କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଏହି ଘୃଣ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି।

ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ସୋନିଆ ଜୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ କଂଗ୍ରେସ ଏହି ସଂସ୍କାର, ମୂଲ୍ୟହୀନ ଏବଂ ସମ୍ବିଧାନକୁ ଆଘାତ ଦେଇଛି। ଅଧୀର ରଂଜନ ଚୌଧୁରୀ ଜାଣିଛନ୍ତି ଯେ, ଏହି ବିବୃତ୍ତି ଭାରତର ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ରୀତିନୀତି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅଛି। ତଥାପି ସେ ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ଜୀଙ୍କୁ ଦେଶର ପତ୍ନୀ ଭାବରେ ସମ୍ବୋଧିତ କରିଛନ୍ତି। ସଂସଦ ତଥା ରାସ୍ତାରେ କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ନେତାମାନେ ଦେଶର ପ୍ରଥମ ନାଗରିକ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ଜୀ ଏବଂ ଦେଶ ପାଇଁ କ୍ଷମା ମାଗିବା ଉଚିତ୍।

ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସଂସଦର ମୌସୁମୀ ଅଧିବେଶନ ଆଜିଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହେବାକୁ ଯାଉଛି ଏବଂ ଅଗଷ୍ଟ ୧୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବ। ଏହି ମୌସୁମୀ ଅଧିବେଶନରେ ମୋଟ ୧୮ ଟି ଅଧିବେଶନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ ଏବଂ ୨୪ ଟି ବିଲ୍ ଆଗତ ହେବ। ଜୁଲାଇ ୧୭ ତାରିଖ ରବିବାର ଦିନ ମୌସୁମୀ ଅଧିବେଶନ ପୂର୍ବରୁ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ଵାରା ଡକାଯାଇଥିବା ସର୍ବଦଳୀୟ ବୈଠକରେ ବିରୋଧୀ ଦଳମାନେ ପ୍ରାୟ ୨୫ ଟି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ସରକାରଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରିବାକୁ ଦାବି କରିଥିଲେ। ସର୍ବଦଳୀୟ ବୈଠକରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଜୟରାମ ରମେଶ ସମାଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ଅଗଷ୍ଟ ୧୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବାକୁଥିବା ସଂସଦ ଅଧିବେଶନରେ ଉଭୟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଏବଂ ଉପରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଉଭୟ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସାମ୍ବିଧାନିକ ପଦବୀ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ମଧ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ।

ସଂସଦ ଅଧିବେଶନରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ବିତର୍କ ହେବ

ରବିବାର ଦିନ ସର୍ବଦଳୀୟ ବୈଠକରେ ୩୬ ଦଳର ନେତା ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ। ବିଜେପି, କଂଗ୍ରେସ, ଟିଏମସି, ଏନସିପି, ଡିଏମକେ, ଏସପି, ବିଏସପି, ଆରଜେଡି ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦଳର ନେତାମାନେ ଏଥିରେ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ। ଏହି ବୈଠକ ପରେ ରାଜ୍ୟସଭାରେ ବିରୋଧୀ ଦଳର ନେତା ତଥା କଂଗ୍ରେସ ସାଂସଦ ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ ଖଡଗେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ବିରୋଧୀ ଦଳର ୨୫ ଟି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବିତର୍କର ଦାବି ରହିଛି, ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ୧୩ ଟି ପ୍ରସଙ୍ଗ ତାଙ୍କ ଦଳ ଉଠାଇଛି।

ଯେଉଁ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ବିରୋଧୀ ଏକ ବିତର୍କ ପାଇଁ ଦାବି କରିଛନ୍ତି, ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି, ଅଗ୍ନିପଥ ଯୋଜନା, ବେକାରୀ, କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଅନୁସନ୍ଧାନକାରୀ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକର ଅପବ୍ୟବହାର ଏବଂ ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟ ହ୍ରାସକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଅର୍ଥନୀତିର ସ୍ଥିତି ଭଳି ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରସଙ୍ଗ ରହିଛି।