ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୮ରୁ ୨୨ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୫ ଦିନ ପାଇଁ ସଂସଦର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନ ଡାକିଛନ୍ତି ମୋଦି ସରକାର। ଏହାର ଏଜେଣ୍ଡା କ’ଣ ହେବ, ସରକାର ଏ ନେଇ କିଛି କହିନାହାନ୍ତି। ସଂସଦର ମୌସୁମୀ ଅଧିବେଶନ ଅଗଷ୍ଟ ୧୧ରେ ଶେଷ ହୋଇଥିଲା। ସାଧାରଣତଃ ନଭେମ୍ବର ମାସରେ ଶୀତ ଅଧିବେଶନ ମଧ୍ୟ ଆସିଥାଏ। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ସେପ୍ଟେମ୍ବରରେ ସଂସଦର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନ ଡାକିବା ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ସରକାର କିଛି ବଡ଼ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି। ଏହାର ରାଜନୈତିକ ଅର୍ଥ ଖୋଜିବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି, କାହିଁକି ସରକାର ସଂସଦର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନ ଡାକିଛନ୍ତି। ଏହି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନକୁ ନେଇ ଅନେକ କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା ଚାଲିଛି। ସରକାର ଆଗୁଆ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି କି ? ୟୁନିଫର୍ମ ସିଭିଲ୍ କୋଡ୍ ଉପରେ ବିଲ୍ ଅଣାଯିବ କି? ମହିଳା ସଂରକ୍ଷଣ ବିଲ୍ ଅଣାଯାଇପାରେ ବୋଲି ଅନେକ କଳ୍ପନାଜଳ୍ପନା ଚାଲିଛି। କିନ୍ତୁ ଏସବୁ ଭିତରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଚର୍ଚ୍ଚାହେଉଛି ‘ଏକ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ବିତର୍କ। ସରକାର ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ରିପୋର୍ଟ ଦେବା ପାଇଁ ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାମନାଥ କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ କମିଟି ମଧ୍ୟ ଗଠନ କରିଛନ୍ତି। ଯଦିଓ ‘ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ପ୍ରସଙ୍ଗ ନୂଆ ନୁହେଁ, ଅତୀତରେ ମଧ୍ୟ ସରକାର ଓ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ସ୍ତରରେ ଏ ଦିଗରେ ପ୍ରୟାସ ହୋଇଥିଲା। ୨୦୧୮-୧୯ରେ ସବୁ କିଛି ଚାଲିଥିଲା। କିନ୍ତୁ ତାହା ଅଜଣା କାରଣରୁ ଅଟକି ଗଲା।
୧୯୬୭ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲୋକସଭା ଓ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହେଉଥିଲା
ଦେଶ ସ୍ୱାଧୀନ ହେବା ପରେ ୧୯୫୨ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ତା’ପରେ ଲୋକସଭା ଓ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୫୭ ମସିହାରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା। ତା’ପରେ ରାଜ୍ୟର ପୁନର୍ଗଠନ ଅର୍ଥାତ୍ ନୂଆ ରାଜ୍ୟ ଗଠନ ଯୋଗୁଁ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ସହିତ ରାଜ୍ୟର ୭୬ ପ୍ରତିଶତ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ନିର୍ବାଚନର ଏହି ଚକ୍ର ପ୍ରଥମେ ବିଫଳ ହୋଇଥିଲା ଯେତେବେଳେ ୧୯୫୯ମସିହାରେ କେନ୍ଦ୍ରର ତତ୍କାଳୀନ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ସରକାର କେରଳର କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ସରକାରକୁ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଧାରା ୩୫୬ ବ୍ୟବହାର କରି ବହିଷ୍କାର କରିଥିଲେ। ୧୯୫୭ ମସିହାରେ ବାମପନ୍ଥୀମାନେ କେରଳ ଓ ଇ.ଏମ୍.ଏସ୍.ରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲେ। ନମ୍ବୁରୀପଦ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ଜୁଲାଇ ୧୯୫୯ରେ ତାଙ୍କ ସରକାର ବହିଷ୍କାର ହେବା ପରେ ୧୯୬୦ ଫେବ୍ରୁଆରିରେ ପୁଣିଥରେ କେରଳରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା। ଦେଶର କୌଣସି ରାଜ୍ୟରେ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ କାଳୀନ ନିର୍ବାଚନର ଏହା ପ୍ରଥମ ଘଟଣା। ଏହାପରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନର କ୍ରମ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ୧୯୬୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ‘ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ର ପ୍ରକ୍ରିୟା ଜାରି ରହିଥିଲା।
୧୯୬୨ ଓ ୧୯୬୭ ମସିହାରେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ସହିତ ୬୭ ପ୍ରତିଶତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ୧୯୭୦ ବେଳକୁ ଏହି ଶୃଙ୍ଖଳା ପ୍ରାୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା। ୧୯୭୦ମସିହାରେ ଲୋକସଭାକୁ ଅକାଳ ଭଙ୍ଗ କରି ୧୯୭୧ମସିହାରେ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ତେଣୁ ୧୯୭୧ ମସିହା ପରେ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଅଲଗା ଅଲଗା ହେବା ଆରମ୍ଭ ହେଲା।
୧୯୬୭ ନିର୍ବାଚନରେ ୟୁପି, ବିହାର, ରାଜସ୍ଥାନ, ପଞ୍ଜାବ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଓଡ଼ିଶା ଓ ମାଡ୍ରାସ ଭଳି ରାଜ୍ୟରେ କଂଗ୍ରେସକୁ ଝଟକା ଲାଗିଥିଲା। ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ କଂଗ୍ରେସ ବିଦ୍ରୋହୀମାନେ ଅନ୍ୟ ଦଳର ସହାୟତାରେ ସରକାର ଗଠନ କରିଥିଲେ। ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଶେଷ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଏଭଳି ଅନେକ ମେଣ୍ଟ ସରକାର ଭାଙ୍ଗିଯାଇଥିଲା। ଯେଉଁଥିପାଇଁ ‘ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ର କ୍ରମ ଖରାପ ହୋଇଥିଲା।
୮୦ ଦଶକରେ ପୁଣିଥରେ ‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ ହୋଇଥିଲା ପାଖାପାଖି ୪ ଦଶନ୍ଧି ତଳେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ପୁଣି ଜୋର ଧରିଥିଲା। ୧୯୮୩ ମସିହାରେ ଲୋକସଭା ସହ ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ତେବେ ତତ୍କାଳୀନ ସରକାର ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ପ୍ରତି ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ଦେଇ ନ ଥିବାରୁ ଏହି ମାମଲା ପଛକୁ ଠେଲି ହୋଇଯାଇଥିଲା।
୧୯ମସିହାରେ ଆଇନ ଆୟୋଗ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ଜିଦ୍ ଧରିବା ପରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ପୁନର୍ବାର ସାମ୍ନାକୁ ଆସିଥିଲା। ଜଷ୍ଟିସ ବିପି ଜୀବନ ରେଡ୍ଡୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ଆଇନ ଆୟୋଗ ୧୯ ମେ ମାସରେ ନିଜର ୧୭୦ତମ ରିପୋର୍ଟରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ସୁପାରିସ କରିଥିଲ। ଆଇନ ଆୟୋଗ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଆମେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ଲୋକସଭା ଏବଂ ସମସ୍ତ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ କରିବା ଉଚିତ। ଯଦି କୌଣସି ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଅଣାଯାଇଥାଏ, ତେବେ ବିକଳ୍ପ ସରକାର ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଆସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ଅଣାଯିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଆଇନ ଆୟୋଗ ଏକ ଫର୍ମୁଲା ପରାମର୍ଶ ଦେଇଛନ୍ତି। ଅର୍ଥାତ୍ ଏକ ପ୍ରକାରେ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭାପାଇଁ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ରହୁଥିଲା।
ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ ଓ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ସହମତି ହୋଇଥିଲା କିନ୍ତୁ…
୨୦୦୩ମସିହାରେ ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅଟଳ ବିହାରୀ ବାଜପେୟୀ ତତ୍କାଳୀନ କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ୟକ୍ଷା ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହ ଆଇନ କମିଶନଙ୍କ ସୁପାରିସ ସମ୍ପର୍କରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ପ୍ରଥମେ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ନେଇ ଉତ୍ସାହ ଦେଖାଇଥିଲେ। ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କରାଇବା ପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ସହମତି ହୋଇପାରେ ବୋଲି ମନେହେଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ତାହା ହୋଇନଥିଲା। ୨୦୦୪ରେ ମନମୋହନ ସିଂହଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ୟୁପିଏ ସରକାର କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଥିଲା। ତାଙ୍କ ପ୍ରଥମ କାର୍ଯ୍ୟକାଳରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ କୌଣସି ସ୍ଥାନରେ ଆଲୋଚନା ହୋଇନଥିଲା। ତେବେ ୨୦୧୦ରେ ବିଜେପି ନେତା ଲାଲକୃଷ୍ଣ ଆଡଭାନୀ ପୁଣି ଥରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇଥିଲେ। ଏ ନେଇ ସେ ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମନମୋହନ ସିଂହ ଓ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ଆଡଭାନୀ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ପାଇଁ ସମର୍ଥନ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ କିଛି ସୁଫଳ ମିଳିନଥିଲା।
୨୦୧୪ରେ ମୋଦି ସରକାର କ୍ଷମତାକୁ ଆସିବା ପରେ ପୁଣିଥରେ ଏହି ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି
୨୦୧୫ରେ ସଂସଦୀୟ କମିଟି ନିଜ ରିପୋର୍ଟରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲା। ଇଏମ୍ ସୁଦର୍ଶନ ନଚିପପନଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ସଂସଦୀୟ କମିଟି ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଉପରେ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ‘ଏକ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ର ଭାବନାକୁ ସମର୍ଥନ କରି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏହାଦ୍ୱାରା ବାରମ୍ବାର ନିର୍ବାଚନ ଆଚରଣ ବିଧି ଲାଗୁ ହେବାଦ୍ୱାରା ବାରମ୍ବାର ନିର୍ବାଚନ ଉପରେ ଖର୍ଚ୍ଚ ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ସୃଷ୍ଟି ହେଉଥିବା ନୀତିଗତ ସ୍ଥାଣୁତା ଦୂର ହେବ। ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ମାନବ ସମ୍ବଳ ମୁତୟନର ବୋଝ ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ। କିନ୍ତୁ କଂଗ୍ରେସ ଏହାକୁ ଅବାସ୍ତବ ବୋଲି କହି ଖଣ୍ଡନ କରିଛି। ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି ସଂସଦୀୟ କମିଟି ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଇ.ଏମ୍. ସୁଦର୍ଶନ ନଚିପପନ କଂଗ୍ରେସର ରାଜ୍ୟସଭା ସାଂସଦ ଥିଲେ। ଟିଏମସି ମଧ୍ୟ ଏହି ଧାରଣାକୁ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ବୋଲି କହିଛି। ସିପିଆଇ, ଏନସିପି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି- ଏହା ସମ୍ଭବ ନୁହେଁ।
୨୦୧୭ରେ ତତ୍କାଳୀନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ ସଂସଦର ମିଳିତ ଅଧିବେଶନକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରିବା ସମୟରେ ବାରମ୍ବାର ନିର୍ବାଚନର ନକାରାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ। ଜାନୁଆରୀ ୨୦୧୭ରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ସଙ୍କେତ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଖୋଜିବା ପାଇଁ ଏକ ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯିବା ଉଚିତ। ଏହାର ତିନି ମାସ ପରେ ୨୦୧୭ ଏପ୍ରିଲରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ସହ ନୀତି ଆୟୋଗ ବୈଠକରେ ମୋଦି ପୁଣି ଥରେ ଏହା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ।
ସେହି ବର୍ଷ ନୀତି ଆୟୋଗ ଏକ କାଗଜ ପତ୍ର ଜାରି କରି ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ଜିଦ୍ ଧରିଥିଲେ। ବିବେକ ଦେବରାୟ ଏବଂ କିଶୋର ଦେଶାଇ ଖବରକାଗଜରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ନିର୍ବାଚନରେ ବହୁତ ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥାଏ। ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କଲେ ଏହା ଯଥେଷ୍ଟ ହ୍ରାସ ପାଇପାରିବ। ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କାହିଁକି ଜରୁରୀ ଏବଂ ଏହା କିପରି ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ ସେ ନେଇ ନୀତି ଆୟୋଗ ନିଜ କାଗଜପତ୍ରରେ ବିସ୍ତୃତଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି।
୨୦୧୮ରେ ଆଇନ ଆୟୋଗ ପୁଣିଥରେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଜଷ୍ଟିସ ବିଏସ୍ ଚୌହାନଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ଆଇନ ଆୟୋଗ ଅଗଷ୍ଟ ୩୦, ୨୦୧୮ରେ ଏହାର ଡ୍ରାଫ୍ଟ ରିପୋର୍ଟରେ ସୁପାରିସ କରିଥିଲେ ଯେ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ବର୍ଷରେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହେବାକୁ ଥିବା ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକା ସାଙ୍ଗରେ ହେବା ଉଚିତ। ଲୋକସଭା ଓ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ କରିବା ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଆଇନ ଆୟୋଗ କହିଛନ୍ତି। ଜନପ୍ରତିନିଧି ଆଇନ ୧୯୫୧ରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବାକୁ ପଡ଼ିବ, ଲୋକସଭା ଓ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ନିୟମ ଓ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ଆବଶ୍ୟକ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ବିକଳ୍ପ ସରକାର ପାଇଁ ଆସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବ ପାରିତ ହେବା ପରେ ହିଁ ସରକାର ଅନାସ୍ଥା ପ୍ରସ୍ତାବରୁ ଓହରିଯିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଆଇନ ଆୟୋଗ ସୁପାରିସ କରିଛନ୍ତି।
୨୦୧୯ରେ ଅଟକି ଯାଇଥିଲା
୨୦୧୯ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ଗୋଟିଏ ସମୟରେ ଲାଗୁଥିଲା ‘ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ର ଧାରଣା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ। ୨୦୧୮ରେ ଆଇନ କମିଶନଙ୍କ ସୁପାରିସ ପରେ ବାତାବରଣ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା। ମୋଦି ସରକାର ‘ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ଆଇନ’କୁ ସମ୍ଭବ କରିବା ପାଇଁ ସହମତି ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲେ। ସପ୍ତଦଶ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ସହିତ ୧୨ଟି ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଧ୍ୟ ହେବା ଉଚିତ ବୋଲି ଆଇନ ଆୟୋଗ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ୨୦୧୮ ଓ ୨୦୧୯ରେ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଓଡ଼ିଶା, ସିକ୍କିମ, ତେଲେଙ୍ଗାନା, ହରିୟାଣା, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଛତିଶଗଡ଼, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ମିଜୋରାମ ଓ ରାଜସ୍ଥାନ ଭଳି ୧୨ଟି ରାଜ୍ୟରେ ନିର୍ବାଚନ ହେବାର ଥିଲା। ଲୋକସଭା ସହ ଏହି ସବୁ ରାଜ୍ୟର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ କରାଇବା ନେଇ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା।
ସେତେବେଳେ ଏହା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରେ ବୋଲି ଅନେକ ଖବର ଆସିଥିଲା କିନ୍ତୁ ହୋଇପାରିନଥିଲା। ମୋଦି ସରକାର ପୁଣି ଥରେ ‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ପାଇଁ ଅଭିଯାନକୁ ଜୋରଦାର କରିଛନ୍ତି। ଏବେ ସମ୍ଭାବନା ଖୋଜିବା ପାଇଁ ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏକ କମିଟି ମଧ୍ୟ ଗଠନ କରାଯାଇଛି।
