ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଆଜି ନୂଆଦିଲ୍ଲୀର ସୁନ୍ଦର ନର୍ସରୀଠାରେ ପରୀକ୍ଷା ପେ ଚର୍ଚ୍ଚା (ପିପିସି) ର ଅଷ୍ଟମ ସଂସ୍କରଣ ଅବସରରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ସହ ଭାବ ବିନିମୟ କରିଛନ୍ତି। ସାରା ଦେଶର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ସହ ଏକ ଅନୌପଚାରିକ ବାର୍ତ୍ତାଳାପରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅନେକ ବିଷୟ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ। ସେ ରାଶି ଲଡ଼ୁ ବଣ୍ଟନ କରିଥିଲେ ଯାହା ପାରମ୍ପରିକ ଭାବରେ ଶରୀରକୁ ଉଷ୍ମ ରଖିବା ପାଇଁ ଶୀତଦିନେ ପରିବେଷଣ କରାଯାଏ।
ପୋଷଣରୁ ପ୍ରସ୍ଫୁଟିତ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ
ପୁଷ୍ଟିସାଧନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ ଯେ ମିଳିତ ଜାତିସଂଘ 2023 ବର୍ଷକୁ ‘ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମିଲେଟ୍ସ ବା ଶ୍ରୀ ଅନ୍ନ ବର୍ଷ’ ଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା ଏବଂ ଭାରତର ଏକ ପ୍ରସ୍ତାବ ଆଧାରରେ ଏହାକୁ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ ଯେ ପୋଷଣ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ବ୍ୟାପକ ସଚେତନତା ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଲାଗି ଭାରତ ସରକାର ଦୃଢ଼ ଭାବେ ପ୍ରୟାସ କରିଛନ୍ତି। କାରଣ ଉପଯୁକ୍ତ ପୋଷଣ ଅନେକ ରୋଗକୁ ରୋକିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଭାରତରେ ମିଲେଟ୍ ଏକ ସୁପରଫୁଡ୍ ଭାବେ ଜଣାଶୁଣା। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତରେ ଫସଲ, ଫଳ ପରି ଅଧିକାଂଶ ଜିନିଷ ଆମର ଐତିହ୍ୟ ସହିତ ଜଡିତ। ଏକ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ସେ ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି ଯେ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ନୂତନ ଫସଲ କିମ୍ବା ଋତୁ ଭଗବାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଏବଂ ଭାରତର ଅଧିକାଂଶ ସ୍ଥାନରେ ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଏ। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ଭଗବାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସର୍ଗ ପ୍ରସାଦ ଭାବରେ ବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିଲା। ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଋତୁକାଳୀନ ଫଳ ଖାଇବା ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ସେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଜଙ୍କ୍ ଫୁଡ୍, ତେଲିଆ ଖାଦ୍ୟ ଏବଂ ମଇଦାରେ ତିଆରି ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦରୁ ଦୂରେଇ ରହିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। କିପରି ସଠିକ୍ ଭାବରେ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଗିଳିବା ପୂର୍ବରୁ ଅତି କମରେ 32 ଥର ଖାଦ୍ୟ ଚୋବାଇବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। ସେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ପାଣି ପିଇବା ସମୟରେ ପାଣିର ସ୍ୱାଦ ଚାଖିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଠିକ୍ ସମୟରେ ସଠିକ୍ ଖାଦ୍ୟ ଖାଇବା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କୃଷକମାନଙ୍କ ଉଦାହରଣ ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ ସେମାନେ କ୍ଷେତକୁ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ସକାଳେ ଏକ ଆତ୍ମିକ ତୃପ୍ତି ଦେଉଥିବା ଜଳଖିଆ ଖାଇଥାନ୍ତି ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପୂର୍ବରୁ ରାତ୍ରିଭୋଜନ ଶେଷ କରିଥାନ୍ତି। ସେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ସମାନ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟକର ଅଭ୍ୟାସ ଅନୁସରଣ କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ।
ପୁଷ୍ଟିସାଧନ ଏବଂ ସୁସ୍ଥତା
ସୁସ୍ଥତା ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରେଖାଙ୍କିତ କରିଥିଲେ ଯେ ସୁସ୍ଥତାର ଅନୁପସ୍ଥିତିର ଅର୍ଥ ନୁହେଁ ଯେ ଜଣେ ସୁସ୍ଥ। ତେଣୁ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସୁସ୍ଥତା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଥିଲେ ଯେ, ଶରୀରର ସୁସ୍ଥତା ଏବଂ ଫିଟନେସ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ପାଇଁ ସଠିକ୍ ପରିମାଣର ନିଦ୍ରା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ମାନବ ସୁସ୍ଥତାରେ ନିଦ୍ରାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଅନେକ ଗବେଷଣା ପ୍ରକଳ୍ପ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଉଛି। ମାନବ ଶରୀର ପାଇଁ ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସକାଳର ସୂର୍ଯ୍ୟକିରଣରେ କିଛି ମିନିଟ୍ ପାଇଁ ଭିଜିବାର ଦୈନନ୍ଦିନ ଅଭ୍ୟାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ପରେ ଏକ ଗଛ ତଳେ ଠିଆ ହୋଇ ଗଭୀର ନିଃଶ୍ୱାସ ନେବାକୁ ମଧ୍ୟ ସେ ସେମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏହାର ସାରାଂଶରେ କହିଥିଲେ ଯେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ଜୀବନରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବା ପାଇଁ ସେ କ’ଣ ଖାଆନ୍ତି ଏବଂ କେତେବେଳେ ଖାଆନ୍ତି ତାହା ଉପରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପୋଷଣ ନିର୍ଭର କରିଥାଏ।
ଚାପ ମୁକାବିଲାରେ ଦକ୍ଷତା
ଚାପ ମୁକାବିଲାରେ ଦକ୍ଷତା ବିଷୟ ଉପରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ, ଆମ ସମାଜରେ ଏପରି ଏକ ଧାରଣା ରହିଛି, ଯଦି ଦଶମ କିମ୍ବା ଦ୍ୱାଦଶ ପରି ବିଦ୍ୟାଳୟ ପରୀକ୍ଷାରେ ଜଣେ ଉଚ୍ଚ ନମ୍ବର ହାସଲ କରିପାରୁନାହିଁ ତା’ହେଲେ ତା’ର ଜୀବନ ନଷ୍ଟ ବୋଲି ଧରି ନିଆଯାଉଛି। ଏହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟଜନକ। ଏହା ପିଲାମାନଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ବଢ଼ାଇଛି ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି। ଏକ କ୍ରିକେଟ୍ ମ୍ୟାଚରେ ବ୍ୟାଟ୍ସମ୍ୟାନଙ୍କ ବଲ୍ ଉପରେ ଏକାଗ୍ରତା ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବ୍ୟାଟ୍ସମ୍ୟାନଙ୍କ ପରି ବାହ୍ୟ ଚାପରୁ ଦୂରେଇ ରହିବାକୁ ଏବଂ କେବଳ ଅଧ୍ୟୟନ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଚାପରୁ ମୁକୁଳିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
ନିଜକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିବା
ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଭଲ ଭାବେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ରହିବାକୁ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଥର ନିଜକୁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇ ଚାଲିବାକୁ କହି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଅନେକ ଲୋକ ନିଜ ବିରୁଦ୍ଧରେ ନିଜ ଲଢ଼େଇ ନିଜେ ଲଢ଼ନ୍ତି ନାହିଁ। ଆତ୍ମ-ପ୍ରତିଫଳନର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ସେ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ବାରମ୍ବାର ନିଜକୁ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବା ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ସେମାନେ କ’ଣ ହୋଇପାରିବେ, ହାସଲ କରିପାରିବେ ଏବଂ କେଉଁ କାର୍ଯ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ସନ୍ତୋଷ ଆଣିବ ସେହି ପ୍ରଶ୍ନ ନିଜକୁ ପଚାରିବା ପାଇଁ ସେ ଜୋର ଦେଇଥିଲେ । ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ସମ୍ବାଦପତ୍ର କିମ୍ବା ଟିଭି ପରି ଦୈନନ୍ଦିନ ବାହ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ଦ୍ୱାରା ଜଣଙ୍କର ଧ୍ୟାନ ପ୍ରଭାବିତ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ, ବରଂ ସମୟ ସହିତ ସ୍ଥିର ଭାବରେ ବିକଶିତ ହେବା ଉଚିତ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ଅନେକ ଲୋକ ଅନେକ ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କ ମନକୁ ବିନା ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ବିଚରଣ କରିବାକୁ ଦିଅନ୍ତି। ସେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ପିଲାମାନେ ନିଜ ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ ଅଯଥା ଚିନ୍ତିତ ନ ହୁଅନ୍ତୁ ଏବଂ କୌଣସି ବିଷୟ ଉପରେ ନୀରବତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବା ପାଇଁ ମନ ସ୍ଥିର କରନ୍ତୁ ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଆହ୍ୱାନର ମୁକାବିଲା କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ।
ନେତୃତ୍ୱର କଳା
ଜଣେ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ନେତୃତ୍ୱ ବିଷୟରେ ପରାମର୍ଶ ବାଣ୍ଟିବା ପାଇଁ ପଚରାଯିବାରୁ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ ଯେ ବାହ୍ୟ ରୂପ ଜଣେ ନେତାକୁ ବ୍ୟାଖ୍ୟା କରେ ନାହିଁ, ବରଂ ଯିଏ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଉଦାହରଣ ସୃଷ୍ଟି କରି ନେତୃତ୍ୱ ନିଅନ୍ତି ସେ ହିଁ ପ୍ରକୃତରେ ନେତା। ଏହାକୁ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ନିଜକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ, ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଆଚରଣ ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରିବା ଉଚିତ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ, ‘‘ନେତୃତ୍ୱ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ନୁହେଁ, ବରଂ ଆପଣଙ୍କ ଆଖପାଖର ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି।’’ ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ପ୍ରଚାର କରିବା ଦ୍ୱାରା ସ୍ୱୀକୃତି ମିଳିବ ନାହିଁ; ଏହା ହେଉଛି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଆଚରଣ ଯାହାକୁ ସ୍ୱୀକାର କରାଯାଏ। ସେ ଏକ ଉଦାହରଣ ଦେଇ କହିଥିଲେ ଯେ ଯଦି କେହି ସ୍ୱଚ୍ଛତା ଉପରେ ଭାଷଣ ଦିଅନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଏହାକୁ ପାଳନ କରନ୍ତି ନାହିଁ, ତେବେ ସେ ନେତା ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ। ନେତୃତ୍ୱ ପାଇଁ ଦଳଗତ କାର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଧୈର୍ଯ୍ୟ ଅପରିହାର୍ଯ୍ୟ ବୋଲି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ସେ ରେଖାଙ୍କିତ କରିଥିଲେ ଯେ କାର୍ଯ୍ୟ ଅର୍ପଣ କରିବା ସମୟରେ ଦଳର ସଦସ୍ୟମାନେ ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଥିବା ଆହ୍ୱାନଗୁଡ଼ିକୁ ବୁଝିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଅସୁବିଧାଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ଦ୍ୱାରା ନେତୃତ୍ୱ ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ। ଏକ ମେଳାରେ ପିତାମାତାଙ୍କ ହାତ ଧରିଥିବା ଏକ ପିଲାର ପିଲାଦିନର କାହାଣୀ ସେୟାର କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏହାକୁ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ। ପିଲାର ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସର ଭାବନା ସୁନିଶ୍ଚିତ କରି ପିତାମାତାଙ୍କ ହାତ ଧରିବା ପସନ୍ଦ କଲା। ଏହି ବିଶ୍ୱାସ ନେତୃତ୍ୱରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଶକ୍ତି ବୋଲି ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ।
ପୁସ୍ତକ ଠାରୁ ଊର୍ଦ୍ଧ୍ୱରେ – ୩୬୦ ଡିଗ୍ରୀ ବିକାଶ
ଅଧ୍ୟୟନ ସହିତ ରୁଚି ବା ଅଭିଳାଷର ସନ୍ତୁଳନ ବିଷୟ ଉପରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ, ସାଧାରଣ ବିଶ୍ୱାସ ହେଉଛି ଯେ ଶିକ୍ଷା ହେଉଛି ସଫଳତାର ଏକମାତ୍ର ପଥ। କିନ୍ତୁ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ରୋବଟ୍ ନୁହନ୍ତି ଏବଂ ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ଶିକ୍ଷା କେବଳ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶ୍ରେଣୀକୁ ଅଗ୍ରସର ହେବା ପାଇଁ ନୁହେଁ, ବରଂ ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିକାଶ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ। ଅତୀତକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରି, ସେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଯେ କିପରି ଉଦ୍ୟାନ କୃଷି ଭଳି ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବିଦ୍ୟାଳୟ ଶିକ୍ଷା ଅପ୍ରାସଙ୍ଗିକ ଲାଗୁଥାଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ସେଗୁଡ଼ିକ ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶରେ ଯୋଗଦାନ କରିଥାଏ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପିତାମାତା ଏବଂ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେମାନେ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଏକ କଠୋର ଶିକ୍ଷାଗତ ପରିବେଶରେ ସୀମିତ ରଖନ୍ତୁ ନାହିଁ, କାରଣ ଏହା ସେମାନଙ୍କର ବିକାଶକୁ ରୋକିଥାଏ। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପିଲାମାନେ ଏକ ଖୋଲା ପରିବେଶ ଏବଂ ସେମାନେ ଉପଭୋଗ କରୁଥିବା କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଆବଶ୍ୟକ କରନ୍ତି, ଯାହା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଅଧ୍ୟୟନକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଥାଏ। ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ପରୀକ୍ଷା ଜୀବନରେ ସବୁକିଛି ନୁହେଁ, ଏବଂ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ କହିଥିଲେ ଯେ ଏହି ମାନସିକତାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଦ୍ୱାରା ପରିବାର ଓ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ ମିଳିବ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏହା ମଧ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେ ବହି ପଢ଼ିବା ବିରୋଧରେ ଓକିଲାତି କରୁନାହାନ୍ତି; ବରଂ, ସେ ଯଥାସମ୍ଭବ ଅଧିକ ଜ୍ଞାନ ଅର୍ଜନ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛନ୍ତି। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ପରୀକ୍ଷା ସବୁକିଛି ନୁହେଁ ଏବଂ ଜ୍ଞାନ ଓ ପରୀକ୍ଷା ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ଜିନିଷ।
ସକାରାତ୍ମକତାର ଅନ୍ୱେଷଣ
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଲୋକମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ସେମାନଙ୍କୁ ଦିଆଯାଇଥିବା ପରାମର୍ଶ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ କରନ୍ତି, ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ହୁଅନ୍ତି ଯେ ଏହା କାହିଁକି କୁହାଯାଇଛି ଏବଂ ଭାବନ୍ତି ଯେ ଏହା ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ତ୍ରୁଟି ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି। ଏହି ମାନସିକତା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବାର କ୍ଷମତାକୁ ବାଧା ଦେଇଥାଏ। ଏହା ପରିବର୍ତ୍ତେ, ସେ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ଭଲ ଗୁଣଗୁଡ଼ିକୁ ଚିହ୍ନଟ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ, ଯେପରିକି ଭଲ ଗୀତ ଗାଇବା କିମ୍ବା ସୁନ୍ଦର ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ଏବଂ ସକାରାତ୍ମକ ଗୁଣଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା। ଏହି ଆଭିମୁଖ୍ୟ ପ୍ରକୃତ ଆଗ୍ରହକୁ ଦର୍ଶାଏ ଏବଂ ସମ୍ପର୍କ ସୃଷ୍ଟି କରେ। ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଏକାଠି ଅଧ୍ୟୟନ କରିବା ପାଇଁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରି ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ସେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଲେଖିବାର ଅଭ୍ୟାସ ବିକଶିତ କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ଯେଉଁମାନେ ଲେଖିବାର ଅଭ୍ୟାସ ବିକଶିତ କରନ୍ତି ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ପ୍ରଭାବୀ ଢଙ୍ଗରେ ଗ୍ରହଣ କରିବେ।
ନିଜ ଅଭିନବତାକୁ ଖୋଜନ୍ତୁ
ଅହମ୍ମଦାବାଦରେ ଘଟିଥିବା ଏକ ଘଟଣାର ଉଲ୍ଲେଖ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ, ଧ୍ୟାନ ନଦେବା କାରଣରୁ ଜଣେ ଶିଶୁ ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବହିଷ୍କୃତ ହେବାକୁ ଯାଉଥିଲା, କିନ୍ତୁ ପିଲାଟି ଟିଙ୍କରିଙ୍ଗ୍ ଲ୍ୟାବରେ ଉତ୍କର୍ଷ ହାସଲ କରିଥିଲା ଏବଂ ଅଭିନବ ସାମର୍ଥ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରି ରୋବୋଟିକ୍ ପ୍ରତିଯୋଗିତାରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ପିଲାମାନଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ପ୍ରତିଭା ଓ ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ଚିହ୍ନିବା ଏବଂ ପୋଷଣ କରିବା ଶିକ୍ଷକଙ୍କ ଭୂମିକା। ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଆତ୍ମ-ପ୍ରତିଫଳନ ଏବଂ ସମ୍ପର୍କକୁ ବୁଝିବା ପାଇଁ ଏକ ପରୀକ୍ଷଣର ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲେ। ସେ ପିଲାଦିନର ବନ୍ଧୁମାନଙ୍କୁ ମନେ ପକାଇ ସେମାନଙ୍କ ପିତାମାତାଙ୍କ ନାମ ସମେତ ସେମାନଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନାମ ଲେଖିବା ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ଅଭ୍ୟାସ ପ୍ରାୟତଃ ପ୍ରକାଶ କରେ ଯେ ଆମେ ଘନିଷ୍ଠ ବନ୍ଧୁ ବୋଲି ବିବେଚନା କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ବିଷୟରେ ଆମେ କେତେ କମ୍ ଜାଣିଛୁ। ଲୋକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସକାରାତ୍ମକ ଗୁଣାବଳୀ ଚିହ୍ନଟ କରିବା ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସକାରାତ୍ମକତାର ସନ୍ଧାନ କରିବାର ଅଭ୍ୟାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଲାଗି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। ଏହି ଅଭ୍ୟାସ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିକାଶ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ହେବ ବୋଲି ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ।
ସମୟ ପରିଚାଳନା, ଜୀବନରେ ସଫଳତା
ସମୟ ପରିଚାଳନା ବିଷୟରେ ଜଣେ ବିଦ୍ୟାର୍ଥୀ ପଚାରିବାରୁ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କ ପାଖରେ ଦିନରେ 24 ଘଣ୍ଟା ଥାଏ, ତଥାପି କିଛି ଲୋକ ବହୁତ କିଛି ହାସଲ କରନ୍ତି ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନେ ଅନୁଭବ କରନ୍ତି ଯେ କିଛି ହାସଲ କରାଯାଇ ନାହିଁ। ସେ ସମୟ ପରିଚାଳନାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ନିଜ ସମୟକୁ କିପରି ପ୍ରଭାବୀ ଢଙ୍ଗରେ ଉପଯୋଗ କରିବେ ସେ ବିଷୟରେ ଅନେକଙ୍କର ଜ୍ଞାନର ଅଭାବ ରହିଛି। ସମୟ ପ୍ରତି ଧ୍ୟାନ ଦେବା, ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାର୍ଯ୍ୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରଗତିର ସମୀକ୍ଷା କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଆହ୍ୱାନପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକୁ ଏଡ଼ାଇବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ସେଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ଯେଉଁ ବିଷୟ ପ୍ରଥମେ କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ମନେହେଉଛି, ତାହାକୁ କିପରି ଗ୍ରହଣ କରାଯିବ, ସେ ବିଷୟରେ ସେ ଏକ ଉଦାହରଣ ଦେଇଥିଲେ। ଦୃଢ଼ ସଂକଳ୍ପ ସହିତ ଏହି ଆହ୍ୱାନର ମୁକାବିଲା କରି ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ବାଧାଗୁଡ଼ିକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିପାରିବେ ଏବଂ ସଫଳତା ହାସଲ କରିପାରିବେ ତାହା ସେ କହିଥିଲେ। ପରୀକ୍ଷା ସମୟରେ ବିଭିନ୍ନ ବିଚାର, ସମ୍ଭାବନା ଏବଂ ପ୍ରଶ୍ନ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିବା ଏକାଗ୍ରତା ଭଙ୍ଗ ଜନିତ ମାନସିକ ସ୍ଥିତି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉପରେ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମନ୍ତବ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ପ୍ରାୟତଃ ପ୍ରକୃତରେ ନିଜକୁ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ । ସେମାନେ ବନ୍ଧୁଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରନ୍ତି ଏବଂ ପାଠ ନପଢ଼ିବାକୁ ବାହାନା କରନ୍ତି। ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ସାଧାରଣ ବାହାନା ମଧ୍ୟରେ ଅତ୍ୟଧିକ କ୍ଳାନ୍ତ ହେବା କିମ୍ବା ମାନସିକ ସ୍ଥିତିରେ ନ ରହିବା ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଫୋନ୍ ସମେତ ଏଭଳି ବାଧକଗୁଡ଼ିକ ଧ୍ୟାନ ଏବଂ ଶିକ୍ଷାଗତ ପ୍ରଦର୍ଶନରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ।
ବର୍ତ୍ତମାନକୁ ନେଇ ବଞ୍ଚିବା
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ସବୁଠାରୁ ମୂଲ୍ୟବାନ ଜିନିଷ ହେଉଛି ବର୍ତ୍ତମାନର ମୁହୂର୍ତ୍ତ। ଥରେ ଏହା ବିତିଗଲା ପରେ, ଚାଲିଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଯଦି ବର୍ତ୍ତମାନକୁ ନେଇ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣତାର ସହ ବଞ୍ଚିହେବ ତା’ହେଲେ ସେହି ମୁହୂର୍ତ୍ତ ଜୀବନର ଏକ ଅଂଶ ହୋଇଯାଏ। ସେ ଏକାଗ୍ରଚିତ୍ତ ହେବା ଏବଂ ମୃଦୁ ପବନକୁ ଅନୁଭବ କରିବା ଭଳି ପ୍ରତିଟି ମୁହୂର୍ତ୍ତକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ।
ବାଣ୍ଟିବାର ଶକ୍ତି
ପାଠପଢ଼ା ସମୟରେ ଚିନ୍ତା ଏବଂ ଅବସାଦର ମୁକାବିଲା କରିବା ବିଷୟରେ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଅବସାଦର ସମସ୍ୟା ପ୍ରାୟତଃ ପରିବାରଠାରୁ ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଅନୁଭବ ଏବଂ ଧୀରେ ଧୀରେ ସାମାଜିକ ସମ୍ପର୍କର ଓହରିଯିବାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ। ମନ ଭିତରର ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱକୁ ଖୋଲାଖୋଲି ଭାବରେ ପ୍ରକାଶ କରିବା ଉପରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଅବସାଦ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାରୁ ପିଲାମାନେ ରକ୍ଷା ପାଇପାରିବେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପାରମ୍ପରିକ ପରିବାର ଢାଞ୍ଚା ଉପରେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଠାରେ ପରିବାର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହିତ ଖୋଲା ଆଲୋଚନା ଏକ ଚାପ ମୁକ୍ତି ମାଧ୍ୟମ ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥାଏ, ଅବସାଦ ବଢ଼ିବାକୁ ରୋକିଥାଏ। ସେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଶିକ୍ଷକମାନେ ତାଙ୍କ ହାତଲେଖାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବା ପାଇଁ କିପରି କଠିନ ପରିଶ୍ରମ କରିଥିଲେ, ଯାହା ତାଙ୍କୁ ଗଭୀର ଭାବରେ ସ୍ପର୍ଶ କରିଥିଲା ଏବଂ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରକୃତ ଯତ୍ନର ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲା। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ଏହି ଯତ୍ନ ଏବଂ ଧ୍ୟାନ ଜଣେ ଛାତ୍ରର ମଙ୍ଗଳ ଏବଂ ଶୈକ୍ଷିକ ପ୍ରଦର୍ଶନକୁ ବହୁଳ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରିବ।
ନିଜ ରୁଚିକୁ କରନ୍ତୁ ଅନୁସରଣ
କେତେକ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ବୃତ୍ତି ଚୟନ କରିବା ପାଇଁ ପିଲାମାନଙ୍କ ଉପରେ ପିତାମାତାଙ୍କ ଚାପ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ସମାଧାନ କରିବାକୁ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରି ଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ପିତାମାତାଙ୍କ ଆଶା ପ୍ରାୟତଃ ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ତୁଳନା କରିବାରୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ଅହଂକାର ଏବଂ ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତିକୁ ଆଘାତ କରିପାରେ। ସେ ପିତାମାତାଙ୍କୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ସେମାନେ ନିଜ ପିଲାମାନଙ୍କୁ ସବୁ ସ୍ଥାନରେ ଆଦର୍ଶ ଭାବେ ଉପସ୍ଥାପନ କରନ୍ତୁ ନାହିଁ, ବରଂ ସେମାନଙ୍କ ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତୁ ଏବଂ ସ୍ୱୀକାର କରନ୍ତୁ। ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବହିଷ୍କୃତ ହେବାର ଦ୍ୱାରଦେଶରେ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ରୋବୋଟିକ୍ସରେ ଉତ୍କର୍ଷ ହାସଲ କରିଥିବା ଏକ ପିଲାର ପୂର୍ବ ଉଦାହରଣ ଦେଇ ସେ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପିଲାର ଅନନ୍ୟ ପ୍ରତିଭା ରହିଛି। ସେ କ୍ରିକେଟ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ସଚିନ ତେନ୍ଦୁଲକରଙ୍କ ଉଦାହରଣ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପିତାମାତାଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା କ୍ଷେତ୍ରରେ ଆଗ୍ରହୀ ନଥିବା ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କର ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ଚିହ୍ନିବା ଏବଂ ପୋଷଣ କରିବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ। ସେ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ସେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇନଥାନ୍ତେ, ତେବେ ସେ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ବିଭାଗକୁ ବାଛିଥାନ୍ତେ। ନିଜ ପିଲାମାନଙ୍କର ସାମର୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରି, ପିତାମାତା ଚାପ ହ୍ରାସ କରିପାରିବେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଉନ୍ନତି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବେ।
ସ୍ଥିରତା, ପ୍ରତିଫଳନ, ପୁନଃଆରମ୍ଭ
ବିଭିନ୍ନ ଧ୍ୱନି ଚିହ୍ନଟ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରିବା କିପରି ଏକାଗ୍ରତା ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରେ ତାହା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରାଣାୟାମ ଭଳି ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ବ୍ୟାୟାମ ଅଭ୍ୟାସ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଏକ ଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଶକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ଅବସାଦକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ। ଉଭୟ ନାସିକା ଦ୍ୱାରା ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ସନ୍ତୁଳିତ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏକ କୌଶଳ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ, ଯାହା ସେକେଣ୍ଡରେ ଶରୀରକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣକୁ ଆଣିପାରିବ। ଧ୍ୟାନ ଏବଂ ଶ୍ୱାସକ୍ରିୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବିଷୟରେ ଶିଖିବା କିପରି ଚାପକୁ ହ୍ରାସ କରିପାରିବ ଏବଂ ଧ୍ୟାନ ବଜାୟ ରଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ ତାହା ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ।
ନିଜ ସମ୍ଭାବନାକୁ ଚିହ୍ନିବା, ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା
ସକାରାତ୍ମକ ରହିବା ଏବଂ ଛୋଟ ବିଜୟରେ ଖୁସି ପାଇବାର ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ ଯେ ବେଳେବେଳେ ଲୋକମାନେ ନିଜ ଚିନ୍ତାଧାରା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବ ହେତୁ ନକାରାତ୍ମକ ହୋଇଯାଆନ୍ତି। ଦଶମ ଶ୍ରେଣୀରେ 95 ପ୍ରତିଶତ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଥିବା କିନ୍ତୁ 93 ପ୍ରତିଶତ ହାସଲ କରିଥିବା ଜଣେ ଛାତ୍ରଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ତ୍ତା କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏହାକୁ ଏକ ସଫଳତା ବୋଲି ବିବେଚନା କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏକ ଉଚ୍ଚତର ଲକ୍ଷ୍ୟ ସ୍ଥିର କରିଥିବାରୁ ଛାତ୍ରଙ୍କୁ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇଥିଲେ। ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଲକ୍ଷ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ଉଚ୍ଚାଭିଳାଷୀ ହେବା ସହିତ ବାସ୍ତବବାଦୀ ହେବା ଉଚିତ। ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ସଫଳତାକୁ ସକାରାତ୍ମକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଦେଖିବା, ନିଜର ସାମର୍ଥ୍ୟକୁ ବୁଝିବା ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ୟର ନିକଟତର ହେବା ପାଇଁ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରୟାସକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ।
ପ୍ରତ୍ୟେକ ପିଲା ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର
ପରୀକ୍ଷା ସମୟରେ ଉତ୍ତମ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ବଜାୟ ରଖିବା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ ପ୍ରାଥମିକ ସମସ୍ୟା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ସହ କମ୍ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାର ସହିତ ଅଧିକ ରହିଛି। ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ କଳା ଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପିଲାମାନଙ୍କର ଆଗ୍ରହ ସତ୍ତ୍ୱେ ଅନେକ ପିତାମାତା ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କ ଉପରେ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ କିମ୍ବା ମେଡିସିନ୍ ଭଳି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କ୍ୟାରିଅରରେ ଆଗକୁ ବଢିବା ପାଇଁ ଚାପ ପକାଇଥାନ୍ତି। ଏହି ନିରନ୍ତର ଚାପ ଶିଶୁ ପାଇଁ ଏକ ଚାପପୂର୍ଣ୍ଣ ଜୀବନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ। ସେ ପିତାମାତାଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ପିଲାମାନଙ୍କର ଦକ୍ଷତା ଏବଂ ଆଗ୍ରହକୁ ବୁଝିବା ଏବଂ ଚିହ୍ନିବା, ସେମାନଙ୍କ ଅଗ୍ରଗତି ଉପରେ ନଜର ରଖିବା ଏବଂ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଯଦି କୌଣସି ପିଲା କ୍ରୀଡ଼ା ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ଦେଖାନ୍ତି, ପିତାମାତା ସେମାନଙ୍କୁ କ୍ରୀଡ଼ା ଇଭେଣ୍ଟ ଦେଖିବା ପାଇଁ ନେଇ ସେମାନଙ୍କୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ଏବଂ ଉତ୍ସାହିତ କରିବା ଉଚିତ୍। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶିକ୍ଷକମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ଏପରି ଏକ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି ନକରିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ କେବଳ ଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥିବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଧ୍ୟାନ ପାଆନ୍ତି ଏବଂ ଅନ୍ୟମାନେ ଅବହେଳିତ ହୁଅନ୍ତି। ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ତୁଳନା ନକରିବା ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପିଲାଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ଦକ୍ଷତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିବା ଏବଂ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ଲାଗି ସେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ମନେ ପକାଇ ଦେଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ସ୍ୱୀକାର କରିଥିଲେ ଯେ ଜୀବନରେ ଶିକ୍ଷା ହିଁ ସବୁକିଛି ନୁହେଁ।
ଆତ୍ମ-ପ୍ରେରଣା
ଆତ୍ମପ୍ରେରଣା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନିଜକୁ କେବେ ବି ଅଲଗା ନକରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ବିଚାର ବାଣ୍ଟିବା ଓ ପରିବାର କିମ୍ବା ବରିଷ୍ଠମାନଙ୍କଠାରୁ ପ୍ରେରଣା ନେବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ସେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଏବଂ ସଫଳତାର ଭାବନା ଉପଭୋଗ କରିବା ପାଇଁ 10 କିଲୋମିଟର ସାଇକେଲ ଚାଳନା ଭଳି ଛୋଟ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହିତ ନିଜକୁ ଆହ୍ୱାନ କରିବାକୁ ସେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ନିଜ ସହିତ ଏହି ଛୋଟ ଛୋଟ ପରୀକ୍ଷଣ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସୀମାକୁ ଅତିକ୍ରମ କରିବାରେ ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନରେ ବଞ୍ଚିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥାଏ, ଯାହା ଅତୀତକୁ ଅତୀତରେ ରହିବାକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଥାଏ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଥିଲେ ଯେ, 140 କୋଟି ଭାରତୀୟ ଲୋକମାନଙ୍କ ଠାରୁ ସେ ପ୍ରେରଣା ପାଆନ୍ତି । ସେ କହିଥିଲେ ଯେ, ଯେତେବେଳେ ସେ ‘ପରୀକ୍ଷା ପେ ଚର୍ଚ୍ଚା’ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥିଲେ, ଅଜୟଙ୍କ ଭଳି ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ନିଜ ନିଜ ଗ୍ରାମରେ ଏହାକୁ ନିଜ କବିତାରେ ରୂପାନ୍ତରିତ କରିଛନ୍ତି। ଏହା ତାଙ୍କୁ ଅନୁଭବ କରାଏ ଯେ ସେ ଏପରି କାର୍ଯ୍ୟ ଜାରି ରଖିବା ଉଚିତ, କାରଣ ଆମ ଚାରିପାଖରେ ପ୍ରେରଣାର ଅନେକ ଉତ୍ସ ଅଛି। ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକୁ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ କରିବା ବିଷୟରେ ପଚରାଯିବାରୁ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ଯେ, ଶୀଘ୍ର ଉଠିବା ଭଳି ପରାମର୍ଶ ଉପରେ ବିଚାର କରିବା କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ବିନା ଯଥେଷ୍ଟ ନୁହେଁ। ସେ ଶିକ୍ଷିତ ସିଦ୍ଧାନ୍ତଗୁଡ଼ିକୁ ବ୍ୟବହାରିକ ଭାବେ ପ୍ରୟୋଗ କରିବା ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ପରୀକ୍ଷଣ ମାଧ୍ୟମରେ ନିଜକୁ ସ୍ୱଚ୍ଛ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଦର୍ଶାଇଥିଲେ ଯେ ନିଜକୁ ଏକ ପରୀକ୍ଷାଗାରରେ ପରିଣତ କରି ଏବଂ ଏହି ସିଦ୍ଧାନ୍ତଗୁଡ଼ିକର ପରୀକ୍ଷଣ କରି, ଜଣେ ପ୍ରକୃତରେ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଗ୍ରହଣ କରିପାରିବ ଏବଂ ସେଥିରୁ ଉପକୃତ ହୋଇପାରିବ। ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ନିଜ ଅପେକ୍ଷା ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା କରନ୍ତି, ପ୍ରାୟତଃ ନିଜକୁ କମ୍ ସକ୍ଷମ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ସହ ତୁଳନା କରନ୍ତି, ଯାହା ନିରାଶା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ। ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଆତ୍ମ-ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଅତୁଟ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ, ଯେତେବେଳେ କି ନିଜକୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ସହିତ ତୁଳନା କରିବା ନିରୁତ୍ସାହିତ କରିପାରେ।
ବିଫଳତା ଏକ ଇନ୍ଧନ
ବିଫଳତାକୁ କିପରି ଦୂର କରାଯାଇପାରିବ, ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ ଯେ ଦଶମ କିମ୍ବା ଦ୍ୱାଦଶ ଶ୍ରେଣୀରେ ଫେଲ୍ ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଜୀବନର ଅନ୍ତ ନାହିଁ। ଜୀବନରେ ସଫଳ ହେବେ ନା କେବଳ ଶିକ୍ଷାରେ ସଫଳ ହେବେ ତାହା ସ୍ଥିର କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ସେ ଜୋର ଦେଇଥିଲେ। ସେ ନିଜ ଶିକ୍ଷକଙ୍କୁ ବିଫଳତା ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ, କ୍ରିକେଟକୁ ଏକ ଉଦାହରଣ ଭାବରେ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲେ ଯେଉଁଠାରେ ଖେଳାଳିମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଭୁଲ ସମୀକ୍ଷା କରନ୍ତି ଏବଂ ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତି । କେବଳ ପରୀକ୍ଷାର ଚଷମା ମାଧ୍ୟମରେ ନୁହେଁ, ସମଗ୍ର ଜୀବନ ପ୍ରତି ଦୃଷ୍ଟି ଦେବାକୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆହ୍ୱାନ କରିଥିଲେ। ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଭିନ୍ନକ୍ଷମ ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କ ପାଖରେ ପ୍ରାୟତଃ ଅସାଧାରଣ ଶକ୍ତି ରହିଥାଏ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକଙ୍କ ପାଖରେ ଅନନ୍ୟ ସାମର୍ଥ୍ୟ ରହିଥାଏ। କେବଳ ଶିକ୍ଷାଗତ ସଫଳତା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ଏହି ଶକ୍ତି ଉପରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ସେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଭିତ୍ତିରେ, କେବଳ ଶିକ୍ଷାଗତ ମାର୍କ ନୁହେଁ, ବରଂ ନିଜ ଜୀବନ ଏବଂ ସାମର୍ଥ୍ୟ ହିଁ ସଫଳତାର କଥା କହିଥାଏ।
ପ୍ରଯୁକ୍ତିରେ ଦକ୍ଷତା
ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବ୍ୟାପକ ଏବଂ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଥିବା ଯୁଗରେ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଭାଗ୍ୟବାନ ବୋଲି ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରୁ ଦୂରେଇ ଯିବାର କୌଣସି ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ, ବରଂ ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ସ୍ଥିର କରିବା ଉଚିତ ଯେ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ସମୟ ଅଣ-ଉତ୍ପାଦକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଉପରେ ବିତାଇବେ ନା ସେମାନଙ୍କ ହିତକୁ ଗଭୀର ଭାବରେ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବେ। ଏପରି କରିବା ଦ୍ୱାରା, ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଏକ ବିନାଶକାରୀ ଶକ୍ତି ପରିବର୍ତ୍ତେ ଏକ ଉପକାରୀ ଶକ୍ତି ହେବ। ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ଗବେଷକ ଏବଂ ଉଦ୍ଭାବକମାନେ ସମାଜର ଉନ୍ନତି ପାଇଁ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ବିକଶିତ କରନ୍ତି। ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାକୁ ବୁଝିବା ଏବଂ ଏହାର ସର୍ବୋତ୍ତମ ଉପଯୋଗ କରିବା ଲାଗି ସେ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ। ଯେକୌଣସି କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଜର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରଦର୍ଶନ କିପରି କରିବେ ବୋଲି ପଚରାଯିବାରୁ ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ନିରନ୍ତର ଉନ୍ନତିର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ଜୋର ଦେଇଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ, ନିଜର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାର ପ୍ରଥମ ସର୍ତ୍ତ ହେଉଛି ଗତକାଲି ଠାରୁ ଭଲ ହେବା ପାଇଁ ପ୍ରୟାସ କରିବା।
ନିଜ ଅଭିଭାବକଙ୍କୁ ରାଜି କରେଇବେ କିପରି?
ପାରିବାରିକ ପରାମର୍ଶ କିମ୍ବା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ରୁଚି ମଧ୍ୟରୁ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ଚୟନ କରିବାର ଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଥିଲେ, ପାରିବାରିକ ପରାମର୍ଶକୁ ସ୍ୱୀକାର କରିବା ଏବଂ ତା’ପରେ ସେମାନଙ୍କ ପରାମର୍ଶ ସହିତ କିପରି ଆଗକୁ ବଢ଼ିବେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସହାୟତା ମାଗିବା ଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କୁ ପ୍ରବର୍ତ୍ତାଇବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ପ୍ରକୃତ ଆଗ୍ରହ ଦେଖାଇବା ଏବଂ ସମ୍ମାନର ସହ ବିକଳ୍ପ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରିବା ଦ୍ୱାରା, ପରିବାରଗୁଡ଼ିକ ଧୀରେ ଧୀରେ ଜଣଙ୍କର ଆକାଂକ୍ଷାକୁ ବୁଝି ପାରିବେ ଏବଂ ସମର୍ଥନ କରିପାରିବେ।
ପରୀକ୍ଷା ଚାପ ମୁକାବିଲା
ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନେ ଠିକ୍ ସମୟରେ ପରୀକ୍ଷା ପତ୍ର ଶେଷ କରିନପାରିବା କାରଣରୁ ମାନସିକ ଚାପ ଏବଂ ଉଦବେଗ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି, ସେ ବିଷୟରେ ଆଲୋଚନା କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସଂକ୍ଷିପ୍ତ ଉତ୍ତର ଲେଖିବା ଏବଂ ସମୟକୁ ପ୍ରଭାବୀ ଢଙ୍ଗରେ ପରିଚାଳନା କରିବା ଶିଖିବା ପାଇଁ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ପରୀକ୍ଷା ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ଅଭ୍ୟାସ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଯେଉଁ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକ ଅଧିକ ପ୍ରୟାସ ଆବଶ୍ୟକ କରେ ଏବଂ କଠିନ କିମ୍ବା ଅପରିଚିତ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଅଧିକ ସମୟ ନ ଦେବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ କେନ୍ଦ୍ରିତ କରିବାର ଗୁରୁତ୍ୱ ଉପରେ ସେ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ। ସେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଥିଲେ ଯେ ନିୟମିତ ଅଭ୍ୟାସ ପରୀକ୍ଷା ସମୟରେ ଉନ୍ନତ ସମୟ ପରିଚାଳନାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥାଏ।
ପ୍ରକୃତିର ଯତ୍ନ
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଯୁବ ପିଢ଼ିର ଚିନ୍ତାଧାରାକୁ ପ୍ରଶଂସା କରିଥିଲେ। ସେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ ଯେ ବିଶ୍ୱର ଅଧିକାଂଶ ବିକାଶ ଶୋଷଣର ସଂସ୍କୃତି ସୃଷ୍ଟି କରିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଲୋକମାନେ ପରିବେଶ ସୁରକ୍ଷା ଅପେକ୍ଷା ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ଲାଭକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଉଛନ୍ତି। ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ମିଶନ ଲାଇଫ୍ (ପରିବେଶ ପାଇଁ ଜୀବନଶୈଳୀ) ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ, ଯାହା ପ୍ରକୃତିର ସୁରକ୍ଷା ଏବଂ ପୋଷଣ କରୁଥିବା ଜୀବନଶୈଳୀକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ। ସେ ଭାରତରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଅଭ୍ୟାସ ବିଷୟରେ କହିଥିଲେ ଯେଉଁଥିରେ ପୃଥିବୀ ମାତାଙ୍କୁ କ୍ଷମା ମାଗିବା ଏବଂ ବୃକ୍ଷ ଓ ନଦୀକୁ ପୂଜା କରିବା ଆଦି ମାଧ୍ୟମରେ ପ୍ରକୃତି ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରାଯାଏ। ସେ ‘ଏକ ପେଡ଼ ମା କେ ନାମ’ ଅଭିଯାନ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଆଲୋକପାତ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଲୋକମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ମାଆଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ ବୃକ୍ଷରୋପଣ କରିବାକୁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲା। ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଆସକ୍ତି ଏବଂ ନିଜତ୍ୱ ଭାବନାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିଥାଏ, ଯାହା ପ୍ରକୃତିର ସୁରକ୍ଷା ଦିଗରେ ଅଗ୍ରସର ହୋଇଥାଏ।
ନିଜର ବଗିଚା ସୃଷ୍ଟି କରିବା
ଶ୍ରୀ ମୋଦୀ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ ନିଜ ଗଛ ନିଜେ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ଉତ୍ସାହିତ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ପାଣି ଦେବାକୁ ବ୍ୟବହାରିକ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଗଛ ପାଖରେ ପାଣି ଭର୍ତ୍ତି ଏକ ମାଟି ପାତ୍ର ରଖି ମାସକୁ ଥରେ ଏହାକୁ ପୁଣି ଭର୍ତ୍ତି କରିବାକୁ ସେ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ପଦ୍ଧତି ଗଛକୁ ସର୍ବନିମ୍ନ ଜଳ ବ୍ୟବହାର ସହିତ ଶୀଘ୍ର ବଢିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲେ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଅଭିନନ୍ଦନ ଜଣାଇବା ସହ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସେମାନଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ପାଇଁ କୃତଜ୍ଞତା ବ୍ୟକ୍ତ କରିଥିଲେ।
