ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସଶକ୍ତିକରଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି, ଜନଜାତି, ପଛୁଆ ବର୍ଗ, ଯାଯାବର, ସଫେଇ କର୍ମଚାରୀ, ତୃତୀୟ ଲିଙ୍ଗୀଙ୍କ ଭଳି ସମାଜର ଅବହେଳିତ ବର୍ଗଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ଅନେକ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିଛି। ଏସବୁ ପଦକ୍ଷେପ ସବକା ସାଥ୍ ସବକା ବିକାଶ ମନ୍ତ୍ରକୁ ସାକାର କରିଛି ଏବଂ ଦେଶବାସୀଙ୍କ ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ବ୍ୟକ୍ତ କରିଛି।
ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ୱାରା ଦୁଇଟି କେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରାୟୋଜିତ ଯୋଜନା – ମାଟ୍ରିକ୍ ପୂର୍ବବର୍ତ୍ତୀ ବୃତ୍ତି ଏବଂ ମାଟ୍ରିକ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୃତ୍ତି ସହାୟତା- ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି(ଏସସି) ଓ ଅନ୍ୟ ଅବହେଳିତ ବର୍ଗର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଗତ ସଶକ୍ତିକରଣ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଗ୍ରହଣ କରିଛି । ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ର ଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ପ୍ରଶାସନ ଜରିଆରେ ଏହି ବୃତ୍ତି ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଉଛି । ଚଳିତ ବର୍ଷ ଅକ୍ଟୋବର ୩୧ ତାରିଖ ସୁଦ୍ଧା ୪୧ ଲକ୍ଷ ୩୨ ହଜାର ଏସ୍ସି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ୪୯୬୫ କୋଟି ୪୫ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କାର ମାଟ୍ରିକ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୃତ୍ତି ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି। ସେହିପରି ୩୧ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୨୪ ସୁଦ୍ଧା ୧୮ ଲକ୍ଷ ୭୨ ହଜାର ଏସସି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ୪୩୭ କୋଟି ୮ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ମାଟ୍ରିକ ପୂର୍ବ ବୃତ୍ତି ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
ଏସସି ବର୍ଗର ଯୁବ ପ୍ରତିଭାଙ୍କ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ଲାଗି ବୃତ୍ତି ଯୋଜନା – ଶ୍ରେୟସ ଜରିଆରେ ଦ୍ୱାଦଶ ଶ୍ରେଣୀ ଠାରୁ ଆଗକୁ ପଢ଼ୁଥିବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଦେଶର ୨୬୬ଟି ଶୀର୍ଷସ୍ତରୀୟ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି । ଏହି ଯୋଜନାରେ ୩୫% ଆସନ ଯୋଗ୍ୟ ଏସସି ବର୍ଗର ଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖାଯାଉଛି । ଶ୍ରେୟସ୍-ଏସସି ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ୪ଟି ଉପଯୋଜନା ଯଥା: ଏସସି ଏବଂ ଓବିସିଙ୍କ ପାଇଁ ମାଗଣା କୋଚିଂ ଯୋଜନା, ଏସସିଙ୍କ ପାଇଁ ଉଚ୍ଚ ମାନର ଶିକ୍ଷା, ଏସସିଙ୍କ ପାଇଁ ଜାତୀୟ ବିଦେଶ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ଯୋଜନା ଇତ୍ୟାଦି ଏବଂ ଏସସି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଜାତୀୟ ଫେଲୋସିପ୍ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଉଛି । ଚଳିତ ବର୍ଷ ଏହି ଯୋଜନାରେ ୪୫୬୩ ଏସି ହିତାଧିକାରୀଙ୍କୁ ୯୩ କୋଟି ୭୭ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି। ଏସସି ଏବଂ ଓବିସିଙ୍କ ପାଇଁ ମାଗଣା କୋଚିଂ ଯୋଜନାରେ ୧୪୩୭ ଜଣ ଏସି ହିତାଧିକାରୀଙ୍କୁ ୧୩ କୋଟି ୭୧ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ସହାୟତା ମିଳିଛି । ଏସସିଙ୍କ ପାଇଁ ଜାତୀୟ ବିଦେଶ ଛାତ୍ରବୃତ୍ତି ଯୋଜନାରେ ୮୦ ଜଣ ଏସସି ହିତାଧିକାରୀ ୫୬ କୋଟି ୨୯ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ବୃତ୍ତି ପାଇଛନ୍ତି । ଏସସି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଜାତୀୟ ଫେଲୋସିପ୍ ଯୋଜନାରେ ୪୧୩୨ଜଣ ହିତାଧିକାରୀ ୧୯୭ କୋଟି ୬୧ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ବୃତ୍ତି ପାଇଛନ୍ତି ।
ଏହାବ୍ୟତୀତ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଦ୍ୱାରା ଲକ୍ଷ୍ୟ ଆଧାରିତ ସ୍ଥାନରେ ଉଚ୍ଚ ବିଦ୍ୟାଳୟର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ଆବାସିକ ଶିକ୍ଷା ଯୋଜନା (ଶ୍ରେଷ୍ଟା)ର ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ୨୦୨୪-୨୫ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଷରେ ୨୯୬୧ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ସିବିଏସଇ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ବୋର୍ଡ ଅନୁମୋଦିତ ୧୪୨ଟି ଘରୋଇ ଆବାସିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ପଢ଼ିବା ଲାଗି ୬୪ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହି ଯୋଜନାର ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ୨୪୮ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ୧୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କାର ସହାୟତା ମିଳିଛି ।
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଛୁଆ ବର୍ଗଙ୍କ ଶିକ୍ଷାଗତ ସଶକ୍ତିକରଣ ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ର ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସଶକ୍ତିକରଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପିଏମ-ଯଶଶ୍ୱୀ ଏବଂ ଶ୍ରେୟସ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଛି । ଏହି ଦୁଇଟି ପ୍ରମୁଖ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ, ଓବିସି, ଆର୍ଥିକ ପଛୁଆ (ଇବିସି) ଓ ଯାଯାବର (ଡିଏନଟି) ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ମାଟ୍ରିକ ପୂର୍ବ ବୃତ୍ତି ଅଧୀନରେ ୦୧.୦୧.୨୦୨୪ରୁ ୦୯.୧୨.୨୦୨୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୨୧,୮୫୭ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି। ସେହିପରି ଓବିସି, ଇବିସି ଓ ଡିଏନଟି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ମାଟ୍ରିକ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବୃତ୍ତି ଅଧୀନରେ ୦୧.୦୧.୨୦୨୪ରୁ ୦୯.୧୨.୨୦୨୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୯୯,୨୮୭ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି। ଓବିସି ବାଳକ ଓ ବାଳିକାଙ୍କ ପାଇଁ ଛାତ୍ରାବାସ ନିର୍ମାଣ ଅଧୀନରେ ୦୧.୦୧.୨୦୨୪ରୁ ୦୯.୧୨.୨୦୨୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ୪୦୦ ସିଟ୍ ପାଇଁ ୮୫୯ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି। ଓବିସି, ଇବିସି ଓ ଡିଏନଟି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଉଚ୍ଚ ମାନର ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ୨୦୨୩-୨୪ ରେ ୬୬୧ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି, ଯେଉଁଥିରେ ୩୧୭୭ ଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଉପକୃତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଓବିସି, ଇବିସି ଏବଂ ଡିଏନଟି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ କଲେଜରେ ଉଚ୍ଚ ଶିକ୍ଷା ନିମନ୍ତେ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ କ୍ଷେତ୍ର ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ୨୦୨୩-୨୪ ରେ ୧୨,୪୦୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ଯେଉଁଥିରେ ୫୭୮୧ ଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଉପକୃତ ହୋଇଛନ୍ତି । ଓବିସି/ଇବିସି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ବିଦେଶରେ ଅଧ୍ୟୟନ ପାଇଁ ଡକ୍ଟର ଆମ୍ବେଦକର ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ୨୭୫୨ ଜଣ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ୩,୭୪୮ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି। ଓବିସି ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ପାଇଁ ନ୍ୟାସନାଲ ଫେଲୋସିପ୍ ଅଧୀନରେ ୨୦୦୯ ଜଣ ହିତାଧିକାରୀଙ୍କ ପାଇଁ (ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୪ ସୁଦ୍ଧା) ୯,୩୦୨ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି।
ଓବିସିଙ୍କ ପାଇଁ ଜାତୀୟ ଫେଲୋଶିପ୍ ଯୋଜନାରେ ୨୨୮୮ ଜଣ ଗବେଷକଙ୍କୁ ୯୩.୨୧ କୋଟି ଟଙ୍କାର ପାଣ୍ଠି ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହି ଯୋଜନାରେ ପ୍ରତିବର୍ଷ ୧୦୦୦ରୁ ଅଧିକ ଗବେଷଣା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଜେଆରଏଫ ସ୍ତର ପାଇଁ ମାସିକ ୩୭ ହଜାର ଟଙ୍କା ଏବଂ ଏସଆରଏଫ ସ୍ତର ପାଇଁ ୪୨ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କାର ଷ୍ଟାଇପେଣ୍ଡ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି । ସେହିପରି ପିଏମ ଦକ୍ଷ ଯୋଜନାରେ ୩୬୬ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରାଯାଇ ପଛୁଆ ବର୍ଗର ୨ ଲକ୍ଷ ୮ ହଜାର ୯୦୩ ଜଣ ପ୍ରଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ଦକ୍ଷତା ତାଲିମ ଦିଆଯାଇଛି । ଏହି ଯୋଜନାରେ ଏସସି, ଓବିସି, ଡିଏନଟି, ସଫେଇ କର୍ମଚାରୀଙ୍କ ପିଲାମାନେ ଉପକୃତ ହୋଇଛନ୍ତି । ପିଏମ ଦକ୍ଷ ଯୋଜନାରେ ୨୦୨୩-୨୪ ବର୍ଷରେ ମୋଟ୍ ୮୦ ହଜାର ୧୮୫ରୁ ଅଧିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କୁ ୧୧୨ଟି ପଞ୍ଜିକୃତ ସଂସ୍ଥା ଜରିଆରେ ତାଲିମ ଦିଆଯାଇଛି। ପଛୁଆ ବର୍ଗଙ୍କ ପାଇଁ ଭେଞ୍ଚର କ୍ୟାପିଟାଲ ପାଣ୍ଠି ଯୋଜନାରେ ଉଦ୍ୟୋଗ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ପାଇଁ ଆର୍ଥିକ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି। ଏହି ଯୋଜନାରେ ୨୫୬ଟି କମ୍ପାନୀକୁ ୬୮୩ କୋଟି ୯୫ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କାର ସହାୟତା ଫଳରେ ୪୫୦୦ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ଏବଂ ଏହାଦ୍ୱାରା ୭୭୮ କୋଟି ଟଙ୍କା ମୂଲ୍ୟର ସମ୍ପତ୍ତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇପାରିଛି।
ଯାଯାବର ବର୍ଗଙ୍କ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସଶକ୍ତିକରଣ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଅନେକ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛି। ୮ଟି ରାଜ୍ୟରେ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଥିବା ଜୀବିକା ସହାୟତାରେ ୧୩ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ହିତାଧିକାରୀ ଉପକୃତ ହୋଇଛନ୍ତି । ସେହିପରି ଏହି ବର୍ଗର ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ମାଗଣା କୋଚିଂ ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି ଯେଉଁଥିରେ ପ୍ରାୟ ୩୫୦ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ତାଲିକାଭୁକ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି।
ସେହିପରି ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଡକ୍ଟର ଆମ୍ବେଦକର ପାଣ୍ଠି ଜରିଆର ଅବହେଳିତ ଲୋକମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା, ମହାନ ସନ୍ଥଙ୍କ ଜନ୍ମବାର୍ଷିକୀ ପାଳନ, ମାଧ୍ୟମିକ ସ୍କୁଲ ପରୀକ୍ଷାରେ ଉଚ୍ଚକୋଟୀର ପ୍ରଦର୍ଶନ ପାଇଁ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା, ଆନ୍ତଃଜାତି ବିବାହ ଏବଂ ଅତ୍ୟାଚାରର ଶିକାର ହୋଇଥିବା ପୀଡ଼ିତଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସହଯୋଗ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଇଛି।