ଭୁବନେଶ୍ବର: ମନୋରାମା ମହାପାତ୍ର, ବିଶିଷ୍ଟ ଲେଖକ, ସ୍ତମ୍ଭକାର, ବକ୍ତା, ସମ୍ପାଦକ ଏବଂ ସାମାଜିକ କର୍ମୀ ଭାବେ ବେଶ ପରିଚିତ। ସେହି ମହାନ ବ୍ୟକ୍ତି ୧୯୩୪ ମସିହା ଜୁନ ୧୦ ତାରିଖରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ଓଡିଶାର ସର୍ବ ପୁରାତନ ଦୈନିକ ଖବରକାଗଜ ‘ସମାଜ’ ର ସେ ଦୀର୍ଘତମ ସମ୍ପାଦକ ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଛନ୍ତି।
ସାହିତ୍ୟ, ସାମ୍ବାଦିକତା ଏବଂ ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟଧାରା ବେଶ ଉଚ୍ଚକୋଟିର ଥିଲା। ଏସବୁ କ୍ଷେତ୍ର ତାଙ୍କୁ ଏତେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିଇବା ହିଁ ପ୍ରମାଣିତ କରିଥିଲା ତାଙ୍କର ଅନ୍ତର୍ନିହିତ ଦକ୍ଷତା। ତାଙ୍କର ଅପାର ଜ୍ଞାନ, ବ୍ୟାପକ ପରିସର ଏବଂ ଅଦ୍ଭୁତ ଅବିଶ୍ୱାସନୀୟ ସ୍ମୃତି ଶକ୍ତି ତାଙ୍କୁ ଏକ ଚୁମ୍ବକୀୟ କ୍ଷେତ୍ର ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ଫଳରେ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ଆଡକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିପାରିଥିଲା।
ଯଦିଓ ତାଙ୍କର ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଶିକ୍ଷା ଅର୍ଥନୀତି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଥିଲା ଏବଂ ସେ ବର୍ତ୍ତମାନର ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ରେଭେନ୍ସା କଲେଜରେ ଡିପାର୍ଟମେଣ୍ଟ ଅଫ୍ ଇକୋନୋମିକ୍ସରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ, ହେଲେ ସାହିତ୍ୟ ଏବଂ ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କର ପ୍ରକୃତ ଅବଦାନ ଆସିଥିଲା । ତାଙ୍କ ଦ୍ବାରା ଲିଖିତ 40 ରୁ ଅଧିକ ପୁସ୍ତକ ଆଜି ଓଡିଆ ସାହିତ୍ୟକୁ ସମୃଦ୍ଧି କରିପାରିଛି।
ତାଙ୍କର ଉଭୟ ଗଦ୍ୟ ଏବଂ କବିତା ଲେଖନରେ ଥିଲା ଅଦ୍ଭୁତ ସଂଯୋଜନା। ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ପୁସ୍ତକ ଥିଲା ‘ଜୁଆର ଯେଉଁଠି ଉଠେ’। ମହିଳା ମୁକ୍ତି ଏବଂ ସଶକ୍ତିକରଣ ଉପରେ ଏକ ବୈପ୍ଳବିକ କବିତା ସଂଗ୍ରହ 1960 ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା। ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଗଳ୍ପ ପୁସ୍ତକ ଥିଲା ‘ବନ୍ଦ ଘରର କବାଟ’। ଜଣେ ନାରୀ ଭାବରେ ସେ ତାଙ୍କ ସାହିତ୍ୟରେ ସବୁବେଳେ ନାରୀଙ୍କୁ ଅଗ୍ରାଧିକାର ଦେଇ କଲମ ଚାଳନା କରିଛନ୍ତି। ସେଗୁଡିକ ମଧ୍ୟରେ ରହିଛି ବୈଦେହୀ ବିର୍ସଜିତା, ଅର୍ଦ୍ଧନାରୀଶ୍ବର, ସଂଘତିର ସଂହିତା, ଶକ୍ତି ରୂପେଣ ସଂସ୍ଥିତା, ରୂପଂ ରୂପଂ ପ୍ରତିରୂପଂ ପ୍ରମୁଖ ରହିଛି। ତାଙ୍କର ସାହିତ୍ୟ କୃତି ଭିତରେ ଝଡ ପରେ ସୂର୍ଯ୍ୟଦୋୟ, ପାହାନ୍ତି ତାରାର ଲୁହ ପରି ଅନେକ କୃତି ରହିଛି।
ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କର ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନକୁ ସ୍ୱୀକୃତି ଦେଇ ସେ 1982 ରୁ 1990 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ ସମାଜର ସଚିବ ତଥା 1991 ରେ ଓଡ଼ିଶା ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀର ସଭାପତି ଭାବରେ 1994 ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ପଦବୀରେ ଅବସ୍ଥାପିତ ପ୍ରଥମ ମହିଳା ଭାବରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲେ। ସେହିପରି ତାଙ୍କ ପାଖରେ ସମ୍ମାନ ଓ ପୁରସ୍କାର ଲାଗିଥିଲା ଲମ୍ବାଧାଡି। ଝଙ୍କାର ପୁରସ୍କାର, ସାହିତ୍ୟ ଏକାଡେମୀ ପୁରସ୍କାର, ଉତ୍କଳ ସାହିତ୍ୟ ସମାଜ ପୁରସ୍କାର, ରେଭେସାଁ ଗୌରବ ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ସେ ହାସଲ କରିଛନ୍ତି।ସାହିତ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କର ଅତୁଳନୀୟ ଅବଦାନକୁ ରାମା ଦେବୀ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ତାଙ୍କୁ 2019 ରେ ଡି.ଲିଟ୍ ସମ୍ମାନିତରେ ସମ୍ମାନିତ କରିଥିଲା।
ସେ 1998 ମସିହାରେ ଡ. ରାଧନାଥ ରଥଙ୍କ ଠାରୁ ସର୍ବପୁରାତନ ଓଡିଆ ଦୈନିକ “ସମାଜ” ର ସମ୍ପାଦକ ଉତ୍ତରାଧିକାରୀ ହୋଇଥିଲେ। ହେଲେ ସେ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ସ୍ତମ୍ଭକାର ଭାବରେ ଏହି ଖବରକାଗଜରେ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ‘ଝିଟିପିଟି କହେ ସତ କିସ’ ଲେଖକ ଭାବରେ ସେ ସାଧାରଣ ଜନତାଙ୍କୁ ସମସାମୟିକ ପ୍ରସଙ୍ଗଗୁଡ଼ିକର ବିଶ୍ଳେଷଣାତ୍ମକ ଏବଂ ସମାଲୋଚନା ବିଶ୍ଳେଷଣ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ଏହା ପାଠକଙ୍କ ଦ୍ବାରା ବେଶ ଆଦୃତି ଲାଭ କରିଥିଲା।
ତାଙ୍କର ବିୟୋଗ ଆଜି ଓଡିଶାର ଗଣମାଧ୍ୟମ, ସାହିତ୍ୟ ତଥା ସମାଜସେବା ଜଗତ ଜଣେ ଅମୂଲ୍ୟ ରତ୍ନ ହରାଇ ବସିଛି।
