ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲାରେ ଭାରତୀୟ ନ୍ୟାୟ ସଂହିତା (ବିଏନ୍ଏସ୍) ର ନୂଆ ବ୍ୟବସ୍ଥା ବିରୋଧରେ ଟ୍ରକ୍ ଅପରେଟରମାନଙ୍କ ଧର୍ମଘଟ ସମଗ୍ର ଦେଶକୁ ଅସ୍ତବ୍ୟସ୍ତ କରିଦେଇଛି। ଖାଦ୍ୟ ପାନୀୟ ଯୋଗାଣଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ପରିବହନ ସେବା ଠପ୍ ହୋଇଯାଇଛି। ପରିସ୍ଥିତି ବିଗିଡ଼ିବା ଦେଖି ସରକାର ମଧ୍ୟ ‘ପ୍ୟାନିକ୍’ ବଟନ୍ ଦବାଇବାକୁ ଅଧିକ ସମୟ ନେଇନଥିଲେ। ମଙ୍ଗଳବାର ବିଳମ୍ବିତ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ସେ ଡ୍ରାଇଭରଙ୍କ ସହ ବୁଝାମଣା କରିବାର ଉପାୟ ପାଇଥିଲେ। ସରକାରଙ୍କ ସହ ଡ୍ରାଇଭରମାନଙ୍କୁ କାମକୁ ଫେରିବା ପାଇଁ ସଂଘ ପକ୍ଷରୁ ନିବେଦନ କରାଯାଇଛି। ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲାକୁ ନେଇ ବିଏନ୍ଏସ୍ରେ କରାଯାଇଥିବା କଠୋର ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ନେଇ ଏହି ଚାଳକମାନେ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ଏଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ୧୦ ବର୍ଷ ଜେଲ ଦଣ୍ଡ ଓ ୭ ଲକ୍ଷ ଟଙ୍କା ଜରିମାନାର ବ୍ୟବସ୍ଥା ତାଙ୍କ ଚିନ୍ତା ବଢ଼ାଇ ଦେଇଥିଲା। ନୂଆ ଆଇନ ଓ ବ୍ୟବସ୍ଥା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇନାହିଁ ବୋଲି ସରକାର ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଛନ୍ତି। ଅଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ମୋଟର ଟ୍ରାନ୍ସପୋର୍ଟ କଂଗ୍ରେସ (ଏଆଇଏମଟିସି) ସହ ଆଲୋଚନା ପରେ ଏ ନେଇ କୌଣସି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯିବ। ନୂଆ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବିରୋଧ କରି ଚାଳକଙ୍କ ଆନ୍ଦୋଳନ ମୁଦ୍ରାର ଗୋଟିଏ ପାର୍ଶ୍ୱ। କିନ୍ତୁ, ଏହାର ଏକ ବିପରୀତ ଦିଗ ରହିଛି। ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ଏଡ଼ାଇ ଦିଆଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ। ସେଥିରେ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣା ଓ ମୃତ୍ୟୁର ବଢ଼ୁଥିବା ଗ୍ରାଫ୍ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭୟଙ୍କର। ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲାର ମଧ୍ୟ ଭାଗ ରହିଛି। ଆସନ୍ତୁ ଏଠାରେ ଥିବା ତଥ୍ୟରୁ ଜାଣିବା ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣା ରୋକିବା ପାଇଁ କାହିଁକି କଠୋର ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି?
ଦେଶରେ ସମୁଦାୟ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲାର ଭାଗ କେତେ?
ଏ ନେଇ ସଡ଼କ ପରିବହନ ଓ ରାଜପଥ ମନ୍ରାର ଳୟର ତଥ୍ୟ ମନକୁ ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ କରୁଛି। ଏଥିରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ୨୦୨୨ରେ ମୋଟ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣାର ୧୪.୬% ଓ ମୃତ୍ୟୁର ୧୮.୧% ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ଯୋଗୁ ହୋଇଛି। ୨୦୨୧ରେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ଯଥାକ୍ରମେ ୧୬.୮ ପ୍ରତିଶତ ଓ ୧୧.୮ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା।
ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣାର ପ୍ରକାର- ଦୁର୍ଘଟଣା (%)- ମୃତ୍ୟୁ (%)
ପଛ ମୁହାଁମୁହିଁ ଧକ୍କା- ୨୦% ରୁ ଅଧିକ- ୨୦% ରୁ କମ୍
ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍- ୧୫%- ୧୫% ରୁ କମ୍
ମୁହାଁମୁହିଁ ଧକ୍କା- ୧୫% ରୁ ଅଧିକ- ୧୫% ରୁ ଅଧିକ
ଅନ୍ୟାନ୍ୟ- ୧୫% ରୁ ଅଧିକ- ୧୫% ରୁ ଅଧିକ
ପାର୍ଶ୍ୱ ଧକ୍କା- ୧୫% ରୁ ଅଧିକ- ୧୫% ରୁ କମ୍
ରାସ୍ତାରେ ଚାଲିଛି- ୫% ରୁ ଅଧିକ- ୫% ରୁ ଅଧିକ
ଗାଡ଼ି ଓଲଟିବା- ୫% ରୁ କମ୍- ୫%
ସ୍ଥାୟୀ ଦୁର୍ଘଟଣା- ୫% ରୁ କମ୍- ୫% ରୁ କମ୍
ପାର୍କିଂ ଦୁର୍ଘଟଣା- ୫% ରୁ କମ୍- ୫% ରୁ କମ୍
ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣା ଓ ମୃତ୍ୟୁର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ କାରଣ କ’ଣ ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲା?
ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ଭାରତରେ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣା କିମ୍ବା ମୃତ୍ୟୁର କୌଣସି ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ନାହିଁ। ଏଥିରେ ଅନେକ କାରଣ ରହିଛି। ମୁହାଁମୁହିଁ ଧକ୍କା ଭଳି ପିଠି କିମ୍ବା ପାର୍ଶ୍ୱରୁ ଆଘାତ ଲାଗିଥାଏ। ଦୁର୍ଘଟଣା ଓ ମୃତ୍ୟୁରେ ଏମାନଙ୍କର ଭାଗ ପ୍ରାୟ ସମାନ । ସଠିକ ଭାବେ କହିବାକୁ ଗଲେ ୨୦୨୨ରେ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣା ଓ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟାରେ ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ହେଉଛି ପଞ୍ଚମ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବାଧିକ ମୃତ୍ୟୁ।
ମନମୁଖୀ ଗାଡ଼ି ଚଳାଉଥିବା ଚାଳକମାନେ ରାସ୍ତା ପାଇଁ ବଡ଼ ବିପଦ
ସରକାରୀ ପରିସଂଖ୍ୟାନ କହୁଛି ଯେ ୨୦୨୨ରେ ମୋଟ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣାର ପ୍ରାୟ ୭୨% ଏବଂ ଏହି ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ୭୧% ମୃତ୍ୟୁ ଦ୍ରୁତ ଗତିଯୋଗୁଁ ହୋଇଛି। ସାଧାରଣ ରାସ୍ତା ତୁଳନାରେ ଜାତୀୟ ରାଜପଥରେ ଦୁର୍ଘଟଣାର ଆଶଙ୍କା ଅଧିକ ରହିଛି ବୋଲି ତଥ୍ୟରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି। ୨୦୨୨ରେ ମୋଟ ସଡ଼କ ଦୈର୍ଘ୍ୟରେ ଜାତୀୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ରାଜପଥର ଅଂଶ ମାତ୍ର ୪.୯% ଥିଲା। ସେହିପରି ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ସମୁଦାୟ ମୃତ୍ୟୁର ୬୦.୫ ପ୍ରତିଶତ ଏହି ରାସ୍ତାରେ ଘଟିଛି।
କେଉଁ ଗାଡ଼ି ଅଧିକ ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟାଇଛି?
ସଡ଼କ ଦୁର୍ଘଟଣା ଘଟାଇଥିବା ଗାଡ଼ି ଏବଂ ଏହାର ଶିକାର ହୋଇଥିବା ଗାଡ଼ିଗୁଡିକର ମଧ୍ୟ ତଥ୍ୟ ରହିଛି। ତଥ୍ୟରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି ଯେ ଦୁଇ ଚକିଆ ଯାନ ଉଭୟ ଅପରାଧ ଏବଂ ପୀଡ଼ିତ ଯାନରେ ଆଗରେ ଥିଲା। ଦୁଇ ଚକିଆ ଯାନ ମୁହାଁମୁହିଁ ଧକ୍କା ସଂଖ୍ୟା ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ। ଟ୍ରକ୍ ଓ ଲରି ବିଷୟରେ କହିବାକୁ ଗଲେ, ସେମାନେ ଅପରାଧ ଯାନ ଗ୍ରୁପରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ସର୍ବାଧିକ ଦୁର୍ଘଟଣାକାରୀ। ଏହାର ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଶିକାର ହୋଇଛନ୍ତି ଦୁଇ ଚକିଆ ଯାନ।
ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ଦୁର୍ଘଟଣା ପରେ ଅପରାଧୀମାନେ ଖସି ଯାଆନ୍ତି କି?
ଏପରି ମାମଲା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଣଦେଖା କରିହେବ ନାହିଁ। ଅନ୍ୟ ଦୁର୍ଘଟଣା ତୁଳନାରେ ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲାରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ସଂଖ୍ୟା ଭଲ। ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ୨୦୨୨ରେ ଯେଉଁ ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲାର ଶୁଣାଣି ଶେଷ ହୋଇଥିଲା, ସେଠାରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହାର ୪୭.୯ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା। ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦୁର୍ଘଟଣାରେ ଏହି ହାର ମାତ୍ର ୨୧.୮ ପ୍ରତିଶତ ରହିଛି। ଏପରିକି ହତ୍ୟା ଓ ଅସଦାଚରଣ ମାମଲାରେ ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହାର ମଧ୍ୟ କମ୍ ଥିଲା। ଏହା ୪୩.୮ ପ୍ରତିଶତ ଓ ୩୮.୭ ପ୍ରତିଶତ ଥିଲା। ତେବେ ଏହା ଭିନ୍ନ କଥା ଯେ ଅନ୍ୟ ଅପରାଧ ଭଳି ୯୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲା ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଅଦାଲତରେ ବିଚାରାଧୀନ ରହିଛି। ୨୦୨୨ ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଏହି ଧାରା ସମାନ ଥିଲା।
ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲାରେ ଚାର୍ଜସିଟ୍ ଦାଖଲ ହାର କାହିଁକି କମ୍?
ଏଠାରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଥିବା ଅନ୍ୟ ତିନୋଟି ଅପରାଧ ମଧ୍ୟରୁ ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲାରେ ଚାର୍ଜସିଟ୍ ଦାଖଲ କରିବାକୁ ପୁଲିସକୁ ଅଧିକ ସମୟ ଲାଗିଥାଏ। ୨୦୨୨ରେ ପୁଲିସଦ୍ୱାରା ସମାଧାନ ହୋଇଥିବା ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲା ମଧ୍ୟରୁ ମାତ୍ର ୬୬.୪% ଚାର୍ଜସିଟ୍ ଦାଖଲ ହୋଇଛି। ୮୧.୫% ହତ୍ୟା, ୮୪% ଅସଦାଚରଣ ହତ୍ୟା ଏବଂ ୭୯.୬% ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦୁର୍ଘଟଣା ମାମଲାରେ ଚାର୍ଜସିଟ୍ ଦାଖଲ କରାଯାଇଛି। ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲାରେ ଚାର୍ଜସିଟ୍ ଦାଖଲ ନ କରିବାର ଏକ ବଡ଼ କାରଣ ରହିଛି। ସତ ଜାଣିବା ପରେ ମଧ୍ୟ ପୁଲିସକୁ ପ୍ରମାଣ ମିଳୁନାହିଁ। ୨୦୨୨ରେ ପୁଲିସଦ୍ୱାରା ସମାଧାନ ହୋଇଥିବା ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲା ମଧ୍ୟରୁ ୨୮% ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ପ୍ରମାଣ ନାହିଁ କି କୌଣସି ସୁରାକ୍ ନାହିଁ। ଏଥିରୁ ଜଣାପଡ଼ୁଛି ଯେ ହିଟ୍ ଆଣ୍ଡ ରନ୍ ମାମଲାରେ ଚାର୍ଜସିଟ୍ ଦାଖଲ ହାର କମ୍ ରହିବା ପଛରେ ଦୋଷୀକୁ ଖୋଜିବାରେ ଅସମର୍ଥତା ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ହୋଇପାରେ। ବୋଧହୁଏ ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡବିଧି ସଂହିତା (ଆଇପିସି)ର ସ୍ଥାନ ନେଇଥିବା ଭାରତୀୟ ଦଣ୍ଡବିଧି ସଂହିତା (ବିଏନ୍ଏସ୍) ମଧ୍ୟ ଏହାର ଯତ୍ନ ନେଇଥିଲା।
