ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ ବୈଠକରେ ଇନ୍-ସ୍ପେସ୍ ଅଧୀନରେ ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ର ପାଇଁ ୧ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ଭେଞ୍ଚର୍ କ୍ୟାପିଟାଲ ପାଣ୍ଠି ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ ମଞ୍ଜୁର କରାଯାଇଛି।
ଆର୍ଥିକ ପ୍ରଭାବ:
ପ୍ରସ୍ତାବିତ ୧ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାର ଭେଞ୍ଚର୍ କ୍ୟାପିଟାଲ ପାଣ୍ଠି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ତାରିଖ ଠାରୁ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏହାକୁ ବିନିଯୋଗ କରିବା ଲାଗି ଯୋଜନା କରାଯାଇଛି। ନିବେଶ ସୁଯୋଗ ଏବଂ ପାଣ୍ଠି ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଆଧାର କରି ପ୍ରତି ବର୍ଷ ହାରାହାରୀ ୧୫୦-୨୫୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ବିନିଯୋଗ କରାଯିବ।
କମ୍ପାନିର ସ୍ଥିତି, ଏହାର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ପଥ ଏବଂ ଜାତୀୟ ମହାକାଶ ସାମର୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ଏହାର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରି ୧୦-୬୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ପୁଞ୍ଜିନିବେଶର ସୂଚକ ସୀମା ଧାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଇଛି। ସୂଚକ ଇକ୍ୱିଟି ନିବେଶ ସୀମା ନିମ୍ନମତେ ହୋଇପାରେ:
ବିକାଶ ସ୍ଥିତି: ୧୦ କୋଟି ଟଙ୍କା-୩୦ କୋଟି ଟଙ୍କା
ବିଳମ୍ବିତ ବିକାଶ ସ୍ଥିତି: ୩୦ କୋଟି ଟଙ୍କାରୁ ୬୦ କୋଟି ଟଙ୍କା
ଉପରୋକ୍ତ ନିବେଶ ସୀମାକୁ ଆଧାର କରି ଏହି ପାଣ୍ଠି ଦ୍ୱାରା ଆନୁମାନିକ ୪୦ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍କୁ ସମର୍ଥନ ଯୋଗାଇ ଦେବାକୁ ଆଶା କରାଯାଉଛି।
ବିବରଣୀ:
ନିମ୍ନୋକ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଜରିଆରେ ନୂତନ ଉଦ୍ଭାବନ ଓ ଆର୍ଥିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ଜାତୀୟ ପ୍ରାଥମିକତା ଅନୁରୂପ ଭାରତର ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ଆଗେଇ ନେବା ଲାଗି ଏହି ପାଣ୍ଠିକୁ ରଣନୀତିକ ଭାବେ ଡିଜାଇନ କରାଯାଇଛି:
୧- ପୁଞ୍ଜି ପ୍ରବାହ
୨- ଭାରତରେ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକୁ ଅଟକାଇ ରଖିବା
୩- ମହାକାଶ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆଗେଇ ନେବା
୪- ମହାକାଶ ପ୍ରଯୁକ୍ତି ବିକାଶକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବା
୫- ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା
୬- ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତକୁ ସମର୍ଥନ
୭- ଏକ ସକ୍ରିୟ ନୂତନ ଉଦ୍ଭାବନ ପରିବେଶ ସୃଷ୍ଟି
୮- ଆର୍ଥିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଓ ନିଯୁକ୍ତି ସୁଯୋଗକୁ ଆଗେଇ ନେବା
୯- ଲମ୍ବା ଅବଧିର ଦୀର୍ଘସ୍ଥାୟିତ୍ୱ ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା
ଉପରୋକ୍ତ ଦିଗଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ କରିବା ଦ୍ୱାରା, ଏହି ପାଣ୍ଠି ରଣନୀତିକୁ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତକୁ ଅନ୍ୟତମ ମହାକାଶ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥା ରୂପେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।
ଲାଭ:
୧- ପରବର୍ତ୍ତୀ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ବିକାଶ ପାଇଁ ଅତିରିକ୍ତ ପାଣ୍ଠି ଆକୃଷ୍ଟ କରି ଏକ ଗୁଣାତ୍ମକ ପ୍ରଭାବ ସୃଷ୍ଟି କରିବା ନିମନ୍ତେ ପୁଞ୍ଜି ନିବେଶ ଘରୋଇ ନିବେଶକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ସୃଷ୍ଟି କରିବ
୨- ମହାକାଶ କଂପାନିଗୁଡ଼ିକୁ ଭାରତ ଭିତରେ ଅଟକାଇ ରଖିବା ଏବଂ ବିଦେଶରେ ରହୁଥିବା ଭାରତୀୟ କଂପାନିଗୁଡ଼ିକର ଧାରାକୁ ମୁକାବିଲା କରାଯାଇପାରିବ।
ଆସନ୍ତା ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ପାଞ୍ଚ ଗୁଣା ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ଲକ୍ଷ୍ୟ ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ଘରୋଇ ମହାକାଶ ଶିଳ୍ପର ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରାଯିବ।
୧- ମହାକାଶ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟାରେ ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ଏବଂ ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ରର ଅଂଶଗ୍ରହଣ ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତର ନେତୃତ୍ୱକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା।
୨- ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିଯୋଗିତାକୁ ବଢ଼ାଇବା।
୩- ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା।
ରୋଜଗାର ସୃଷ୍ଟି ସମ୍ଭାବନା ସମେତ ପ୍ରଭାବ:
ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବିତ ପାଣ୍ଠି ସମଗ୍ର ମହାକାଶ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳା – ଅପଷ୍ଟ୍ରିମ୍, ମିଡ୍ ଷ୍ଟ୍ରିମ୍ ଏବଂ ଡାଉନଷ୍ଟ୍ରିମରେ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ସମର୍ଥନ କରି ଭାରତୀୟ ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଯୁକ୍ତି ବୃଦ୍ଧି କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଏହା ବ୍ୟବସାୟୀମାନଙ୍କୁ ନିଜ ପରିସରକୁ ବ୍ୟାପକ କରିବା, ଗବେଷଣା ଓ ବିକାଶରେ ନିବେଶ କରିବା ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର କାର୍ଯ୍ୟବଳଙ୍କୁ ବିସ୍ତାର କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ନିବେଶ ଇଞ୍ଜିନିୟରିଂ, ସଫ୍ଟୱେର ବିକାଶ, ଡାଟା ବିଶ୍ଳେଷଣ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଶତାଧିକ ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବା ସହିତ ଯୋଗାଣ ଶୃଙ୍ଖଳା, ଲଜିଷ୍ଟିକ୍ସ ଏବଂ ବୃତ୍ତିଗତ ସେବାରେ ହଜାର ହଜାର ପରୋକ୍ଷ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିପାରିବ। ଏକ ସୁଦୃଢ଼ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଇକୋସିଷ୍ଟମକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରି ଏହି ପାଣ୍ଠି କେବଳ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବ ନାହିଁ ବରଂ ଏକ ଦକ୍ଷ କାର୍ଯ୍ୟ ବଳର ବିକାଶ କରିବ, ଉଦ୍ଭାବନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ ଏବଂ ମହାକାଶ ବଜାରରେ ଭାରତର ବିଶ୍ୱସ୍ତରୀୟ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱିତା ବୃଦ୍ଧି କରିବ।
ପୃଷ୍ଠଭୂମି
ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ, ଭାରତ ସରକାର ମହାକାଶ କ୍ଷେତ୍ର ସଂସ୍କାର ୨୦୨୦ର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ମହାକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ରର ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଏବଂ ତଦାରଖ କରିବା ପାଇଁ ଇନ୍-ସ୍ପେସ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ । ଇନ୍-ସ୍ପେସ୍ ଭାରତର ମହାକାଶ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ସମର୍ଥନ କରିବା ପାଇଁ ୧୦୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଭେଞ୍ଚର କ୍ୟାପିଟାଲ ପାଣ୍ଠି ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛି। ଭାରତରେ ମହାକାଶ ଅର୍ଥବ୍ୟବସ୍ଥାର ମୂଲ୍ୟ ବର୍ତ୍ତମାନ ୮.୪ ବିଲିୟନ ଡଲାର ରହିଛି ଏବଂ ୨୦୩୩ ସୁଦ୍ଧା ଏହାକୁ ୪୪ ବିଲିୟନ ଡଲାରରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖାଯାଇଛି। ପାରମ୍ପରିକ ଋଣଦାତାମାନେ ଏହି ହାଇଟେକ୍ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ପାଣ୍ଠି ଯୋଗାଇବାକୁ କୁଣ୍ଠାବୋଧ କରୁଥିବାରୁ ବିପଦ ପୁଞ୍ଜିର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ପୂରଣ କରିବା ଏହି ପାଣ୍ଠିର ଲକ୍ଷ୍ୟ। ମୂଲ୍ୟ ଶୃଙ୍ଖଳାରେ ପାଖାପାଖି ୨୫୦ଟି ମହାକାଶ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଉଭା ହୋଇଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସୁନିଶ୍ଚିତ କରିବା ଏବଂ ବିଦେଶକୁ ଚାଲି ଯାଉଥିବା ପ୍ରତିଭାଙ୍କୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଠିକ୍ ସମୟରେ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଜରୁରୀ ଅଟେ।
ପ୍ରସ୍ତାବିତ ସରକାରୀ ସମର୍ଥିତ ପାଣ୍ଠି ନିବେଶକଙ୍କ ଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସ ବଢ଼ାଇବ, ଘରୋଇ ପୁଞ୍ଜିକୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବ ଏବଂ ମହାକାଶ ସଂସ୍କାରକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତାକୁ ସଙ୍କେତ ଦେବ। ଏହା ସେବି ନିୟମାବଳୀ ଅନୁଯାୟୀ ଏକ ବିକଳ୍ପ ନିବେଶ ପାଣ୍ଠି ଭାବରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ, ଯାହା ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟ ଇକ୍ୱିଟି ପ୍ରଦାନ କରିବ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଘରୋଇ ଇକ୍ୱିଟି ନିବେଶ ପାଇଁ ବିସ୍ତାରିତ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ କରିବ।
