ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କଂଗ୍ରେସର ପୂର୍ବତନ ଅଧ୍ୟକ୍ଷା ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ୨୫ ବର୍ଷ ପରେ ରାଜ୍ୟସଭା ମାଧ୍ୟମରେ ସଂସଦୀୟ ରାଜନୀତି କରିବେ। ସୋନିଆ ମଧ୍ୟ ରାଜସ୍ଥାନରୁ ରାଜ୍ୟସଭା ପାଇଁ ନାମାଙ୍କନ ପତ୍ର ଦାଖଲ କରିଛନ୍ତି। ବିଧାୟକ ଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ତାଙ୍କ ବିଜୟ ନିଶ୍ଚିତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି।
୧୯୯୮ରେ ରାଜନୀତିକୁ ଆସିଥିବା ସୋନିଆ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଲଢୁଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ସେ ରାଜ୍ୟସଭାକୁ ଯାଇଛନ୍ତି। ଲୋକସଭା ଛାଡିବା ପରେ ସୋନିଆ କାହିଁକି ରାଜ୍ୟସଭା ନିର୍ବାଚନ ଲଢୁଛନ୍ତି ତାକୁ ନେଇ ଦୁଇ ପ୍ରକାର ଆଲୋଚନା ହେଉଛି।
ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ଅସୁସ୍ଥ ଅଛନ୍ତି ଏବଂ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିପାରିବେ ନାହିଁ। ତେଣୁ ସେ ରାଜ୍ୟସଭାକୁ ଯାଇଥିଲେ। ସୋନିଆ ଗତ ୫ ବର୍ଷ ହେବ ରାୟବରେଲିରେ ସକ୍ରିୟ ନାହାନ୍ତି। ସେ ଏକ ଚିଠି ଲେଖି ମଧ୍ୟ ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି।
୧୦ ଜନପଥ ବଙ୍ଗଳା ଓ ଏହାର ଇତିହାସ
୧୦ ଜନପଥ ବଙ୍ଗଳାଟି ଲୁଟିୟନ୍ସ ଦିଲ୍ଲୀର ମୋତିଲାଲ ନେହେରୁ ମାର୍ଗରେ ଅବସ୍ଥିତ। ଏହି ବଙ୍ଗଳା ୨୪ ଆକବର ରୋଡ ନିକଟରେ ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଲାଲ ବାହାଦୁର ଶାସ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଆବଣ୍ଟନ ଯୋଗୁଁ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ କ୍ଷମତାର କେନ୍ଦ୍ର ବିନ୍ଦୁ ପାଲଟିଥିଲା।
ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ଯୁବ କଂଗ୍ରେସର କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଥିଲା, ଯେଉଁଠାରୁ ସଞ୍ଜୟ ଗାନ୍ଧୀ ତାଙ୍କର ରାଜନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲେ। ୧୯୭୫ରୁ ୧୯୭୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ସଞ୍ଜୟ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ପାଖରେ ଥିଲା।
୧୦ ଜନପଥରେ ଥିବା ସରକାରୀ ବଙ୍ଗଳା ମଧ୍ୟ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ରାଜ୍ୟସଭା ଯିବାର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ। ଏହି ବଙ୍ଗଳାକୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟସଭା ଯିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି କଂଗ୍ରେସର ଏକ ଗୋଷ୍ଠୀ ବିଶ୍ୱାସ କରିଥିଲେ। ସୋନିଆଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର କୌଣସି ନେତାଙ୍କୁ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ମିଳିପାରିବ ନାହିଁ।
କୁହାଯାଉଛି ଯେ ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ସମୟରେ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ବାସଭବନ (୧ ସଫଦରଜଙ୍ଗ ରୋଡ୍)ଠାରୁ ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଥିଲା। ସେତେବେଳେ ଇନ୍ଦିରା ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳର ଅନେକ ମନ୍ତ୍ରୀ ଏଠାରେ ବସୁଥିଲେ।
ଜରୁରୀକାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ଶେଷ ହେବା ପରେ କଂଗ୍ରେସ ସରକାର ଚାଲିଯାଇଥିଲା। ମୋରାରଜୀ ସରକାର ପ୍ରେସ୍ କାଉନସିଲ୍ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ନାମରେ ୧୦ ଜନପଥରେ ଏହି ବଙ୍ଗଳାକୁ ଆବଣ୍ଟନ କରିଥିଲେ। ୧୯୮୮ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରେସ କାଉନସିଲ ଏହି ବାସଭବନରୁ ଏହାର କାର୍ଯ୍ୟ ପରିଚାଳନା କରୁଥିଲା।
ପ୍ରେସ୍ କାଉନସିଲ ପରେ ଏହି ବଙ୍ଗଳାକୁ କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ କେକେ ତିୱାରୀଙ୍କୁ ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିଲା । ତିୱାରୀ ବିହାରର ବକ୍ସରର ବାସିନ୍ଦା ଥିଲେ ଏବଂ ସେ ଜଣେ କଠୋର ନେତା ଥିଲେ । ତାଙ୍କୁ କଂଗ୍ରେସ ହାଇକମାଣ୍ଡର ଜଣେ ଘନିଷ୍ଠ ନେତାଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା। ୧୯୮୯ରେ କଂଗ୍ରେସର ପରାଜୟ ପରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧିଙ୍କୁ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ଦିଆଯାଇଥିଲା।
ସେବେଠାରୁ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାର ପାଖରେ ରହିଛି। ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ନାମରେ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିଲା।
୧୦ ଜନପଥ ବଙ୍ଗଳାରେ କ’ଣ ସୁବିଧା ଅଛି?
୧୦ ଜନପଥରେ ଥିବା ଏହି ବଙ୍ଗଳା ଟାଇପ୍-୮ ବର୍ଗର। ଲୁଟିୟନ୍ସ ଦିଲ୍ଲୀର ଏହି ବଙ୍ଗଳାକୁ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବର୍ଗର ବଙ୍ଗଳାଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ। ଅଞ୍ଚଳ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହା ପିଏମ୍ ହାଉସଠାରୁ ବଡ଼। ଏହାର ସମୁଦାୟ କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ୧୫,୧୮୧ ବର୍ଗ ମିଟର ଅଟେ।
ସହରାଞ୍ଚଳ ବ୍ୟାପାର ଓ ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ଅନୁଯାୟୀ, ଟାଇପ୍-୮ ବଙ୍ଗଳାରେ ୮ଟି ରୁମ୍ (୫ଟି ବେଡରୁମ୍, ୧ଟି ହଲ୍, ୧ଟି ବଡ଼ ଡାଇନିଂ ରୁମ୍ ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଷ୍ଟଡି ରୁମ୍) ରହିଛି। ୮ଟି କୋଠରୀ ଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଟାଇପ୍-୮ ବଙ୍ଗଳା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ।
୮ଟି କୋଠରୀ ବ୍ୟତୀତ ଏଠାରେ ଏକ ମିଟିଂ ହଲ୍ ଓ ଏକ ସର୍ଭେଣ୍ଟ କ୍ୱାର୍ଟର ମଧ୍ୟ ରହିଛି। ୧୦ ଜନପଥ ଭିତରେ ଏକ ବଗିଚା ମଧ୍ୟ ରହିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ଫଳ ଗଛ ଲଗାଯାଇଛି। ନିକଟରେ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧି ନିଜ ୟୁଟ୍ୟୁବ୍ ଚ୍ୟାନେଲରେ କିଛି ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖାଇଥିଲେ।
୧୦ ଜନପଥ ସହ ଜଡିତ ଏହି କାହାଣୀ
୧୯୭୦-୮୦ ଯୁଗରେ ଏହାକୁ ଏକ ଖରାପ ସଙ୍କେତ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା- ଲୁଟିୟନ୍ସ ଦିଲ୍ଲୀର ରାଜନୈତିକ କରିଡରରେ ଏହି ବଙ୍ଗଳାକୁ ୧୯୭୦ ଏବଂ ୧୯୮୦ ଦଶକରେ ଏକ ଖରାପ ସଙ୍କେତ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲା। କୁହାଯାଉଥିଲା ଯେ, ଯିଏ ଏହି ବଙ୍ଗଳାକୁ ଆସିଥିଲେ, ତାଙ୍କ ରାଜନୈତିକ କ୍ୟାରିୟର ଅକାଳରେ ଶେଷ ହୋଇଯାଇଥିଲା।
ଏହାର ଉଦାହରଣ ଲାଲ ବାହାଦୁର ଶାସ୍ତ୍ରୀ ଓ ସଞ୍ଜୟ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ରୂପରେ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ୧୯୮୮ମସିହାରେ କନିଷ୍ଠ ମନ୍ତ୍ରୀ କେକେ ତିୱାରୀଙ୍କୁ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ୧୯୮୯ରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ପୂର୍ତ୍ତ ବିଭାଗଠାରୁ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ଦାବି କରିଥିଲେ।
ସେତେବେଳେ ରାଜୀବ ଲୋକସଭାରେ ବିରୋଧୀ ଦଳ ନେତା ଥିଲେ। ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଉଛି ଯେ ଅଧିକାରୀମାନେ ରାଜୀବଙ୍କୁ ବଙ୍ଗଳା ନ ନେବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ। ହେଲେ ରାଜୀବ ଅଧିକାରୀଙ୍କ କଥା ଶୁଣିନଥିଲେ।
ବାବ୍ରି ପରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଓ ବଙ୍ଗଳାର ଗୁପ୍ତ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ
୧୯୯୨ରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଓ ବଙ୍ଗଳାର ଗୁପ୍ତ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ। ୧୯୯୧ ରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ପିଭି ନରସିଂହ ରାଓଙ୍କୁ କଂଗ୍ରେସ ତରଫରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କରାଯାଇଥିଲା । ସେହି ବର୍ଷ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ନାମରେ ଏହି ବଙ୍ଗଳା ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିଲା।
ତେବେ ଏହାର ବର୍ଷକ ପରେ ରାଓ ଏହି ବଙ୍ଗଳାରେ ଗୁପ୍ତଚର କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ପିଭି ନରସିଂହ ରାଓଙ୍କ ଉପରେ ପୁସ୍ତକ ‘ହାଫ୍ ଲାଇନ୍’ ଲେଖିଥିବା ବିନୟ ସୀତାପତି ଲେଖିଛନ୍ତି- ବାବ୍ରି ଧ୍ୱଂସ ପରେ ନରସିଂହ ରାଓ ଗୁଇନ୍ଦା ବ୍ୟୁରୋର ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀଙ୍କ ସହ ବୈଠକ କରିଥିଲେ।
ସୀତାପତିଙ୍କ କହିବା ଅନୁଯାୟୀ, ବୈଠକ ସମୟରେ ରାଓ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ଆମ ମନ୍ତ୍ରୀମାନଙ୍କ ବିଷୟରେ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ କହିଥିଲେ। ବାବ୍ରି ଧ୍ୱଂସ ପରେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଅନୁଗତ କେତେଜଣ ମନ୍ତ୍ରୀ ତାଙ୍କ ବାସଭବନକୁ ଯାଇଥିଲେ ତାହାର ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରନ୍ତୁ। ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା ପାଇଁ ରାଓ ଅଧିକାରୀମାନଙ୍କୁ ଏକ ଫର୍ମାଟ ମଧ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ।
ମନମୋହନ ସିଂହଙ୍କ ସରକାର ସମୟରେ କଂଗ୍ରେସର ଏକ କ୍ଷମତା କେନ୍ଦ୍ର ଥିଲା – ୨୦୦୪ରୁ ୨୦୧୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ୧୦ ଜନପଥ ବାସଭବନ ଥିଲା କଂଗ୍ରେସର ଶକ୍ତି କେନ୍ଦ୍ର ଏବଂ କ୍ଷମତାର କେନ୍ଦ୍ର। କ୍ୟାବିନେଟ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସବୁ କିଛି ଏଠାରେ ସ୍ଥିର ହୋଇଥିଲା।
ପୂର୍ବତନ କେନ୍ଦ୍ରମନ୍ତ୍ରୀ ରାମବିଳାସ ପାସୱାନ ତାଙ୍କ ଜୀବନୀ ସଂକଳ୍ପ, ସାହସ ଏବଂ ସଂଘର୍ଷରେ ଲେଖିଛନ୍ତି, ୨୦୦୪ରେ ମନମୋହନ ମନ୍ତ୍ରିମଣ୍ଡଳ ସମ୍ପ୍ରସାରଣର ପୂର୍ବ ରାତିରେ ମୋତେ ଅହମ୍ମଦ ପଟେଲଙ୍କଠାରୁ ଫୋନ୍ ଆସିଥିଲା ଯେ ମୋତେ ୧୦ ଜନପଥକୁ ଆସିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା।
ରାତି ୨ଟାରେ ମୁଁ ସେଠାକୁ ଯାଇଥିବାବେଳେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ, ମନମୋହନ ସିଂହ ଓ ଅହମ୍ମଦ ପଟେଲ ଗୋଟିଏ କୋଠରୀରେ ବସିଥିଲେ। ସିଂ ମୋତେ ସେଠାରେ କ୍ୟାବିନେଟକୁ ନେବାକୁ କହିଥିଲେ ଏବଂ ମୋତେ ଏକ କାଗଜ ଦେଇଥିଲେ ଯାହା ଉପରେ କିଛି ବିଭାଗ ଲେଖାଯାଇଥିଲା।
ପାସୱାନ ଆହୁରି ଲେଖିଛନ୍ତି- ସିଂହ ମୋତେ ବିଭାଗ ଚୟନ କରିବାକୁ କହିଥିଲେ। ବିଭାଗ ଚୟନ କରି ବାହାରକୁ ଆସିବା ପରେ ମୁଁ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଲି ଯେ ଅନେକ ନେତା ସମାନ ଢଙ୍ଗରେ ଏଠାକୁ ଆସିଛନ୍ତି।
