ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ (ଟିଏମସି) ନେତ୍ରୀ ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କୁ ‘କ୍ୟାସ୍ ଫର୍ କ୍ୱେରି’ ମାମଲାରେ ନୈତିକତା କମିଟି ଦୋଷୀ ସାବ୍ୟସ୍ତ କରିବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ଲୋକସଭା ସାଂସଦ ପଦରୁ ବହିଷ୍କାର କରାଯାଇଛି। ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ବିଜେପି ସରକାରକୁ ଘେରିବା ପାଇଁ ସଂସଦରେ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚାରିବା ପାଇଁ ସେ ଜଣେ ବ୍ୟବସାୟୀଙ୍କଠାରୁ ଉପହାର ଏବଂ ନଗଦ ଟଙ୍କା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ବୋଲି ନୈତିକ କମିଟିର ରିପୋର୍ଟକୁ ନେଇ ତୀବ୍ର ସମାଲୋଚନା କରାଯାଇଛି।
ସଂସଦୀୟ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ବଦଳରେ ଅନୁକମ୍ପା ମାଗିବା କାର୍ଯ୍ୟ ବେଆଇନ ଲାଞ୍ଚ କି ନାହିଁ ତାହାକୁ ନେଇ ମୋଇତ୍ରାଙ୍କ ମାମଲା ଚର୍ଚ୍ଚାର ବିଷୟ ପାଲଟିଛି। ଆଇନ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଏହି ଉଲ୍ଲଂଘନର ଗମ୍ଭୀରତା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରି କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ଜଣେ ସାଂସଦ ପ୍ରକୃତରେ ପାରିଶ୍ରମିକ ପାଇଁ ସଂସଦୀୟ ଦାୟିତ୍ୱ ନିର୍ବାହ କରନ୍ତି, ତେବେ ଅବମାନନା ଏବଂ ଅଧିକାରର ଗୁରୁତର ଉଲ୍ଲଂଘନ ପାଇଁ ଅଧିକାର କମିଟି ଦ୍ୱାରା ତଦନ୍ତ ହେବା ଆବଶ୍ୟକ।
ତେବେ ଏହି ମାମଲାରେ ମୈତ୍ରଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କରିବାକୁ ନୈତିକତା କମିଟି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି।
କିନ୍ତୁ ମାମଲାକୁ ଜଟିଳ କରିବାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଦିଗ ହେଉଛି ସାଂସଦମାନଙ୍କୁ ସେମାନଙ୍କ ସଂସଦ ଲଗ୍ଇନ୍ ପ୍ରମାଣପତ୍ର ଅନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ଦେବା ପାଇଁ ବାରଣ କରିବା ପାଇଁ ସ୍ପଷ୍ଟ ନିୟମର ଅନୁପସ୍ଥିତି ରହିଛି। କାରଣ ଅନଲାଇନ୍ ପ୍ରଶ୍ନ ଦାଖଲର ଅଭ୍ୟାସ ଅପେକ୍ଷାକୃତ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଅଟେ। ତେବେ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ନିୟମ ନ ଥିବାରୁ ସଂସଦୀୟ ଆଚରଣର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଉଲ୍ଲଂଘନର ଗମ୍ଭୀରତା ହ୍ରାସ ପାଉନାହିଁ।
ମୋଇତ୍ରାଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କରାଯିବା ପରେ ଏବେ ତାଙ୍କୁ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ଅଦାଲତରେ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରିବାର ଅଧିକାର ରହିଛି। କମିଟିର ତଦନ୍ତ ସମୟରେ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ବେଆଇନ ପଦକ୍ଷେପ, ଅସାମ୍ବିଧାନିକତା କିମ୍ବା ପ୍ରାକୃତିକ ନ୍ୟାୟରୁ ବଞ୍ଚିତ ହେବା ଭଳି କୌଣସି କାରଣ ରହିଛି।
ପୂର୍ବ ମାମଲାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କ’ଣ ରାୟ ଦେଇଛନ୍ତି?
ଅତୀତରେ ସମାନ ମାମଲା ଉପରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମତ ରଖିଛନ୍ତି, ଯାହା ସଂସଦୀୟ ବହିଷ୍କାରର ଜଟିଳତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି। ୨୦୦୭ର ରାଜା ରାମ ପାଲ ମାମଲା ଦର୍ଶାଇଥିଲା ଯେ ନ୍ୟାୟଯୋଗ୍ୟତା ଅଧୀନରେ ସଂସଦ ନିଜର ସଦସ୍ୟମାନଙ୍କୁ ବହିଷ୍କାର କରିବାର କ୍ଷମତା ରଖିଛି। ତେବେ ସଂସଦରେ ବାଖ୍ୟା କରିବା ସମ୍ପର୍କିତ ଧାରା ୧୦୧ର ବ୍ୟାଖ୍ୟା ଯୋଗୁଁ ବିଚାରପତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ମତଭେଦ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା।
ବହିଷ୍କାର କରିବା ସଂସଦର କ୍ଷମତା ମଧ୍ୟରେ ଅଛି ବୋଲି ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିବାବେଳେ ଅନ୍ୟମାନେ ଧାରା ୧୦୧ର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରକୃତି ଏବଂ ବହିଷ୍କାର ଉପରେ ନିରବତାକୁ ନେଇ ଚିନ୍ତା ପ୍ରକଟ କରିଛନ୍ତି।
ପରବର୍ତ୍ତୀ ମାମଲାରେ ପଞ୍ଜାବର ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଅମରିନ୍ଦର ସିଂହଙ୍କ ବହିଷ୍କାରକୁ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ବୋଲି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ୫ ଜଣିଆ ଖଣ୍ଡପୀଠ ପଞ୍ଜାବ ବିଧାନସଭାର ଅମରିନ୍ଦର ସିଂହ ବନାମ ସ୍ପେଶାଲ କମିଟି ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି। ଏହି ରାୟ ବିଶେଷକରି ପୂର୍ବ କାର୍ଯ୍ୟକାଳରୁ ସେମାନଙ୍କ ଆଇନଗତ କାର୍ଯ୍ୟ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧୀ କିମ୍ବା ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟମାନଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ କରିବା ପାଇଁ ଆଇନଗତ ଅଧିକାରର ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଅପବ୍ୟବହାର ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛି।
ମୋଇତ୍ରାଙ୍କୁ ଲୋକସଭାରୁ ବହିଷ୍କାର କରାଯିବାର ସାମ୍ପ୍ରତିକ ଦୃଶ୍ୟ ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ଶାସନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ନ କରି ମଧ୍ୟ କିପରି ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧୀଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯାଇପାରିବ। କୌଣସି ଆର୍ଥିକ ଅନିୟମିତତାକୁ ପ୍ରମାଣିତ କରିବା ପାଇଁ ନୈତିକତା କମିଟିର ପୁଙ୍ଖାନୁପୁଙ୍ଖ ତଦନ୍ତ ଦାବି ପରିସ୍ଥିତିର ଗମ୍ଭୀରତାକୁ ଦର୍ଶାଉଛି।
ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା ହେଉଛି, ଅମରିନ୍ଦର ସିଂହ ମାମଲାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ବହିଷ୍କାର ପାଇଁ ଅସ୍ପଷ୍ଟ କାରଣ, ଯେପରିକି ଜଣେ ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଅଯୋଗ୍ୟ ଆଚରଣ କରିବା କିମ୍ବା ଗୃହର ମର୍ଯ୍ୟାଦା ହ୍ରାସ କରିବା ଭଳି ଅସ୍ପଷ୍ଟ କାରଣକୁ ନେଇ ଚିନ୍ତା ପ୍ରକଟ କରିଛି। ଏଭଳି ବ୍ୟାପକ ମାନଦଣ୍ଡ ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧୀଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଆଇନଗତ ଅଧିକାରର ଚୟନମୂଳକ ପ୍ରୟୋଗ ପାଇଁ ବାଟ ଖୋଲିପାରେ।
ମହୁଆ ମୋଇତ୍ରାର ଆଇନଗତ ବିକଳ୍ପ
ପ୍ରଥମତଃ ନୈତିକ କମିଟିର ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିରୋଧରେ ମୋଇତ୍ରା ଆବେଦନ କରିପାରିବେ। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କିମ୍ବା ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହୋଇ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିକୁ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା କିମ୍ବା ଆଦେଶ ଦେବା ପାଇଁ ଅନୁରୋଧ କରିପାରିବେ। ଏହି ଆବେଦନ ପ୍ରାକୃତିକ ନ୍ୟାୟ ଏବଂ ନିରପେକ୍ଷ ଶୁଣାଣିର ନୀତି ଆଧାରରେ ହେବ।
